PODSTAWY PRAWNE 1.Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej art.72 2.Konwencja o Prawach Dziecka art. 3, 19, 33 3. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jednolity, Dz. U. z2004 r. Nr 256, poz. 2572 z póżn. Zm.) 4.Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z 19 sierpnia 1994 r. (Dz. U. Nr 111, poz. 535) 5.Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z 26 października 1982 r. (Dz. U. Nr 35, poz.230 z późn. Zm.) 6.Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z 24 kwietnia 1997 (Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. 198) 7.Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z 9 listopada 1995 r. (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55)8. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 26 lutego 2002 r. (Dz. U. Nr 51, poz. 458 z późn. Zm.) w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół 9.Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 9 lutego 2007 (Dz. U. Nr 35, poz. 222) zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów przedszkola oraz publicznych szkół 10.Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 7 stycznia 2003 w sprawie zasad udzielania pomocy psychologiczno- pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach 11.Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 15 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 13, poz. 109) w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno -pedagogicznych i innych publicznych poradni specjalistycznych oraz ramowego statutu tych poradni 12.Uchwała Rady Ministrów Nr 186/2006 z 7 listopada 2006 r. w sprawie działao administracji rządowej przeciwko przemocy w szkole 13.Rozporządzenie Ministra Edukacji Nar odowej i Sportu z 19 lipca 2002 (Dz. U. Nr 121, poz. 1037) zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia gólnego 14.Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 stycznia 2003 r. (Dz. U. Nr 26, poz. 226) w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnienie 15. Ustawa z dnia 29 VII 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (z późniejszymi zmianami). 16. Ustawa z dnia 26 X 2982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (z późniejszymi zmianami).
I. Główne założenia szkolnego programu profilaktyki: Z uwagi na fakt, iż wychowanie szkolne powinno mieć na uwadze całego ucznia, we wszystkich sferach jego osobowości, traktując go w miarę możliwie integralnie Szkolny Program Profilaktyki jest spójny z Szkolnym Zestawem Programów Nauczania Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania i Programem Wychowawczym ZSP w Ciasnej. Gimnazjum. Programem objęta jest młodzież wszystkich klas naszego Gimnazjum w ramach lekcji wychowawczych i innych przeznaczonych na ten cel godzin. Realizatorami programu są wszyscy wychowawcy klas, nauczyciele, katecheci, pracownicy świetlicy szkolnej, pedagog szkolny, pracownicy administracyjni i personel szkoły oraz zaproszeni profilaktycy. II. Diagnoza środowiska szkolnego Podstawą do opracowania Szkolnego Programu Profilaktyki były wnioski płynące z analizy sytuacji wychowawczej w szkole, dokonanej w oparciu o: - wyniki badań ankietowych (ankieta: " Zagrożenia współczesnej młodzieży", "Ankieta dot. używek"), - analizę dokumentacji szkolnej, - obserwację zachowań uczniów w sytuacjach typowo szkolnych i pozalekcyjnych. Diagnoza środowiska szkolnego wskazała istniejące problemy, dzięki czemu możliwe stało się określenie obszarów działań profilaktycznych. W przypadku ZSP w Ciasnej-Gimnazjum obszarami tymi są: - agresja i przemoc, - uzależnienia, - niepowodzenia szkolne, absencja. - czyny karalne III. Strategie programu profilaktyki: - Strategia informacyjna - jej celem jest dostarczenie rzetelnej, medycznej, biologicznej, psychologicznej i socjologicznej wiedzy na temat przyczyn i skutków zachowań ryzykownych i tym samym umożliwienie dokonywania racjonalnego wyboru. - Strategia edukacyjna - jej celem jest pomoc w rozwijaniu ważnych umiejętności życiowych, tj. nawiązywania kontaktów z ludźmi, radzenia sobie ze stresem, rozwiązywanie konfliktów wewnętrznych, przeciwstawianie się naciskom otoczenia (asertywność). - Strategia alternatywna - wskazanie alternatywnych sposobów dotyczących kształtowania swojego życia poprzez pomoc w zaspokajaniu potrzeby sukcesu, przynależności, satysfakcji życiowej poprzez zaangażowanie w działalność artystyczną, społeczną i sportową. - Strategia interwencyjna - pomoc uczniom w rozwiązywaniu problemów, wspierania w sytuacjach kryzysowych. IV. Cele szkolnego programu profilaktyki Ogólny: wspieranie dzieci i młodzieży w rozwoju psychofizycznym. Szczegółowe: - wsparcie ucznia w zmianie dysfunkcyjnego postępowania i zachowania na terenie szkoły, - kształtowanie prawidłowych relacji interpersonalnych uczeń-uczeń, uczeń-nauczyciel, uczeń-rodzic, przeciwdziałających agresji, przemocy i
uzależnieniom oraz dokonywaniu czynów karalnych - budowanie więzi emocjonalno-społecznych. Cele działań profilaktycznych są realizowane przez: 1. Programy informacyjno - edukacyjne. 2. Programy profilaktyczne. 3. Zajęcia alternatywne. 4. Udział w akcjach i kampaniach profilaktycznych. 5. Interwencje prowadzone w szkole i poradniach profilaktycznych wobec osób z grupy ryzyka. 6. Współprace między różnymi instytucjami działającymi na rzecz dzieci i młodzieży (PPP, policja, sąd, kuratorzy, fundacje, GKRPA, itp.) Zadania wychowawcze: 1. Systematyczna praca dorosłych nad kształtowaniem postaw uczniowskich według przyjętych i akceptowanych norm społecznych i przyjętego WSO. 2. Sprawne przekazywanie informacji dotyczących niepokojących zjawisk osobom odpowiedzialnym za kontakty z instytucjami. 3. Przygotowanie własnych procedur wychowawczych. 4. Diagnozowanie problemów uczniowskich. 5. Integrowanie zespołu klasowego. 6. Przekazywanie wiedzy o zachowaniach ryzykownych i alternatywnych sposobach radzenia sobie ze stresem. 7. Wypracowanie form współpracy z rodzicami. 8. Dawanie osobistego wsparcia uczniom uwikłanym w trudne sytuacje życiowe Zadania szkolnego programu profilaktyki realizowane są w ramach: - lekcji wychowawczych, - zajęć edukacyjnych Wychowanie do życia w rodzinie, - spotkań problemowych ze specjalistami (psychologami, pedagogami, kuratorami sądowymi, funkcjonariuszami policji itp.), - spotkań tematycznych np. z rodzicami, - współpracy z instytucjami wspomagającymi - Poradnia Pedagogiczno-Psychologiczna, Opieka Społeczna oraz Rada Rodziców. V. Kierunki działań interwencyjnych i profilaktycznych - Wsparcie nauczycieli w realizowaniu zadań szkolnej profilaktyki. - Praca z uczniem - zajęcia warsztatowe, zajęcia edukacyjne Wychowanie do życia w rodzinie, lekcje wychowawcze, zajęcia pozalekcyjne i inne. - Współpraca z rodzicami. - Współpraca z instytucjami wspomagającymi.
DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE SKIEROWANE DO WSZYSTKICH UCZNIÓW: Cel nadrzędny oddziaływań: wszechstronne poznawanie własnej osobowości oraz promowanie zdrowych i bezpiecznych zachowań. Obsza r Cele szczegółowe Zadania wychowawcze Formy realizacji I Integracja środowiska szkolnego i kształtowanie kultury osobistej uczniów 1. Kształtowanie umiejętności nawiązywania kontaktów; - wpajanie uczniom takich wartości jak: życzliwość, szacunek dla drugiego człowieka (kolegi, nauczyciela, rodzica, osoby starszej), uczciwość, uprzejmość, czyli wartości które ułatwiają dobre współżycie z otoczeniem; 2.Uczenie uczniów dbania o własną godność, szanowania siebie samego, a także szanowania pracy swojej i innych ludzi; 3. Kształcenie umiejętności prowadzenia skutecznej komunikacji międzyludzkiej 4. Ukazanie uczniom różnych możliwości konstruktywnego rozwiązywania zaistniałych konfliktów; 5. Rozwijanie w uczniach empatii i wrażliwości na potrzeby innych ludzi godziny wychowawcze, indywidualne rozmowy z uczniem, II III Poznawanie cech własnej osobowości Integrowanie ucznia z zespołem klasowym. Budowanie pozytywnych relacji między uczniami 1.Poznawanie swoich mocnych i słabych stron. Rozwijanie mocnych stron, korygowanie słabych stron. 2. Przygotowywanie uczniów do podjęcia decyzji o wyborze szkoły/zawodu poprzez analizowanie cech temperamentu, predyspozycji osobowościowych. 3. Współpraca z PPP w Lublińcu diagnoza psychologiczno pedagogiczna. 4. Stały kontakt z rodzicami ucznia w celu wypracowania najlepszych form pomocy. 1.Przeprowadzenie zajęć integracyjnych w klasach pierwszych. 2. Angażowanie uczniów do reprezentowania klasy na forum szkoły, miasta. 3. Przydzielanie ról, zadań w zespole klasowym 4. Rozwiązywanie konfliktów koleżeńskich - mediacje zajęcia integracyjne, godziny wychowawcze, indywidualne rozmowy z uczniem, badanie psychologiczne; praca indywidualna z uczniem. zajęcia z orientacji zawodowej (grupowe i indywidualne) zajęcia korekcyjno kompensacyjne, wyrównawcze, nauczanie indywidualne, zajęcia terapeutyczne; współpraca z wychowawcami, uczniami, rodzicami; samopomoc, mediacje z pedagogiem
IV. Pomoc uczniom zagrożonych niedostosowaniem społecznym (wagary, oceny nast., używki) i pochodzących z rodzin dysfunkcyjnych. Przeciwdziałanie zjawiskom wagarowania. V. Propagowanie zdrowego stylu życia. Dostarczanie wiedzy o negatywnych aspektach życia społecznego i sposobach unikania zagrożeń Przeciwdziałanie powstawaniu uzależnień, Profilaktyka przeciwnowotworowa (Cytologia, badanie piersi) Zdrowe odżywianie- zaburzenia odżywiania 1. Konsekwentne stosowanie zasad WSO dotyczących frekwencji. Systematyczna kontrola obecności uczniów wagarujących w porozumieniu z rodzicami. 2. Podejmowanie działań zmierzających do wyrównywania szans edukacyjnych: organizowanie pomocy koleżeńskiej, przydzielanie do zajęć dydaktyczno-wyrównawczych, zajęć korekcyjno-kompensacyjnych 3. Pomoc uczniowi w znalezieniu miejsca w pozytywnej grupie, stwarzanie możliwości należenia do konstruktywnych organizacji i struktur - troska o rozwój zainteresowań uczniów. 4. Współpraca z rodzicami, PPP, instytucjami wspomagającymi wychowanie. 5. Organizowanie pomocy materialnej, w tym darmowych posiłków dla uczniów potrzebujących. 6. Zakładanie indywidualnych kat dla uczniów dostępne u pedagoga szkolnego, arkusz informacji o uczniach- informacja zwrotna od nauczycieli 7. Współpraca z GOPS w Ciasnej- diagnoza środowiska i wspólna interwencja 1. Organizowanie zajęć edukacyjnych/profilaktycznych, koncertów profilaktycznych, warsztatów psychologiczno-pedagogicznych z zaproszonymi gośćmi 2. Projekcja filmów o tematyce uzależnień, 3.Konkursy Z wiedzy o HIV/AIDS, Szkolny konkurs profilaktyczny zachowania ryzykowne 4.Włączanie się w akcje profilaktyczne (np. Kampania Zachowaj Trzeźwy Umysł). 5. Organizowanie imprez ogólnoszkolnych np. Profilaktyczna środa, DBI 6. Organizacja warsztatów edukacyjnych, wyjazdowych o tematyce propagującej zdrowe nawyki żywieniowe, zdrowotne, profilaktyczne, ogólnorozwojowe dla młodych kobiet 7. Propagowanie zdrowego sposobu odżywiania 8. Kształtowanie postawy świadomego i odpowiedzialnego konsumenctwa współpraca z wychowawcami, GOPS, rodzicami; Godziny wychowawcze, warsztaty, psychologiczne, filmy, konkursy, apele, realizacja programów profilaktycznych, imprezy ogólnoszkolne, Organizacja warsztatów edukacyjnych Tajemnice kobiecości, Projekt Trzymaj formę
Tematyka zajęć profilaktycznych; ( realizowane treści) Przeciwdziałanie alkoholizmowi - przyczyny sięgania po alkohol - skutki picia (zdrowotne, psychologiczne) - dziecko w rodzinie alkoholowej - formy pomocy rodzinie alkoholowej- współuzależnienie Przeciwdziałanie paleniu papierosów - skutki zdrowotne palenia papierosów - skład dymu nikotynowego - społeczne skutki nikotynizmu- dane statystyczne - ponure fakty o paleniu papierosów - palenie papierosów a ciąża/ FAS Przeciwdziałanie narkomanii- dopalacze - uzależnienie- objawy - skutki zdrowotne, społeczne - fazy uzależnienia - narkotyki/dopalacze co to jest? Przeciwdziałanie uzależnieniom od grup destruktywnych - sekty - sekty i grupy destrukcyjne- różnicowanie - sposoby naboru do sekt - manipulacja i wpływy innych osób- jak się bronić - cechy typowe dla sekt Tematyka zawiązana z wirusem HIV i chorobą AIDS - HIV i AIDS- różnicowanie - Różne sposoby zakażania - Jak AIDS objęło cały świat? Stres - co to jest stres - skutki napięcia emocjonalnego na zdrowie, naukę, rodzinę - relaksacja- sposoby na rozluźnienie Napoje energetyzujące
VI. Zapobieganie wszelkim objawom agresji uświadamianie mechanizmów powstawania zachowań agresywnych i uczenie sposobów radzenia sobie z negatywnymi emocjami. Eliminowanie przemocy wśród uczniów, zapobieganie wykluczeniu społecznemu i lobbingowi. 1.Umacnianie zachowań asertywnych oraz postaw tolerancyjnych z poszanowaniem praw człowieka, dziecka, ucznia. 2. Współpraca z Policją, Sądem Rodzinnym, kuratorami sądowymi, PCPR-em, GOPS-em, zespołem interdyscyplinarnym, GKRPA, 3. Wzmocnienie dyżurów nauczycielskich. 4. Przeprowadzanie w klasach zajęć edukacyjnych Przemoc i agresja 5. Rozwiązywanie konfliktów koleżeńskich mediacje 6. Zajęcia edukacyjne na temat Przeciwdziałania przemocy i agresji, Handel Ludźmi ścisła współpraca z instytucjami działającymi na rzecz pomocy dziecku i rodzinie; zajęcia z psychologiem z PPP w Lublińcu, ścisła współpraca z nauczycielami, rodzicami, wyjaśniania zdarzeń, pogadanki z policją VII. Dostarczanie wiedzy na temat bezpiecznego korzystania z nowoczesnych technologii informacyjnych 1.Prowadzenie zajęć, warsztatów multimedialnych dla uczniów - dotyczących poszukiwania informacji oraz bezpiecznego korzystania z zasobów Internetu. 2. Przeprowadzanie interwencji w przypadkach stwierdzenia zjawiska cyberprzemocy 3. Dzień Bezpiecznego Internetu- akcja ogólnoszkolna zajęcia z informatykiem, godziny wychowawcze, warsztaty STOP CYBERPRZEMOCY" VIII. Przeciwdziałanie zjawiskom wagarowania. 1.Monitorowanie realizacji obowiązku szkolnego przez uczniów. 2. Konsekwentne wdrażanie procedur ścisła współpraca z rodzicami, nauczycielami, policją IX. Upowszechnienie wśród młodzieży znajomości prawa i wyrabianie nawyku poszanowania go. 1. Zapoznanie uczniów z dokumentami regulującymi pracę szkoły, m.in. ze Statutem Szkoły (z akcentem na prawa i obowiązki ucznia), zasadami oceniania, z procedurami obowiązującymi na terenie szkoły 2. Spotkania z policją nt. odpowiedzialności karnej nieletniego. 3. W razie zaistnienia sytuacji problemowej na terenie szkoły, konsekwentne postępowanie zgodne z procedurami zachowania się w sytuacjach trudnych 4. Konsekwentne stosowanie kar i nagród zgodnie z regulaminem szkoły 5. Aktualizowanie zapisów prawa wewnątrzszkolnego Współpraca pedagoga z wychowawcami i instytucjami wspierającymi
VII. Przewidywane efekty podjętych działań profilaktycznych 1. Nabycie, poszerzenie przez nauczycieli wszystkich przedmiotów wiedzy z zakresu profilaktyki oraz umiejętności postępowania (o współdziałania z innymi czynnikami, instytucjami) w konkretnych przypadkach i stosowanie różnorodnych form pomocy. 2. Obniżenie wskaźnika zachowań dysfunkcyjnych na terenie szkoły. 3. Udoskonalenie prawidłowych relacji interpersonalnych (uczeń-uczeń, uczeń-nauczyciel). 4. Wzmocnienie więzi emocjonalno-społecznych. W wyniku zastosowania SPP: uczniowie: - zdobędą wiedzę na temat profilaktyki uzależnień i zachowań ryzykownych - zdobędą istotne umiejętności psychologiczne i społeczne, tj.: skuteczne odmawianie, asertywność, empatię, umiejętności komunikacyjne, - utrwalą postawę odrzucającą nałogi oraz przemoc i agresję. rodzice: - usystematyzują swoją wiedzę na temat uzależnień i ich skutków, mechanizmów powstawania agresji i przemocy, - podwyższą swoje kompetencje wychowawcze oraz profilaktyczne, - zacieśni się współpraca nauczycieli, rodziców i środowiska lokalnego we wspólnych działaniach profilaktycznych. nauczyciele: - będą doskonalili swoje umiejętności w prowadzeniu pracy profilaktycznej. VIII. Procedury i metody ewaluacji programu profilaktycznego Przewiduje się ewaluację bezpośrednią i odroczoną (relację i zmiany postaw) oraz końcowo-semestralną (badanie wskaźników dotyczących przestrzegania dyscypliny szkolnej). Informacje niezbędne do ewaluacji będą uzyskiwane poprzez: - bezpośrednią rozmowę z uczniami i rodzicami, wywiady, dyskusje, - wnikliwą obserwację uczniów prowadzenie dokumentacji na ten temat przez wychowawców klas, - spotkania szkolnego zespołu wychowawczego, wymiana uwag, spostrzeżeń oraz własnych doświadczeń w zakresie działań profilaktycznych (w pracy z uczniami i rodzicami), - analiza dokumentów istniejących w szkole (notatki, protokoły, rejestry działań, plan pracy, dzienniki lekcyjne, zeszyty uwagi i inne), - informacje zwrotne, - ankiety przeprowadzone wśród uczniów i rodziców, - notatki z rozmów z uczniami, rodzicami i nauczycielami. Mierzalne wskaźniki ewaluacji: - ilość wykroczeń, - frekwencja uczniów na zajęciach lekcyjnych, - ilość uczniów nie realizujących obowiązku szkolnego, - ilość spóźnień,
- liczba aktów agresji, - ilość ofiar agresji, - częstotliwość kontaktów uczniów ofiar agresji z osobami wspomagającymi: pedagog, psycholog, wychowawca, dyrektor, - liczba uczniów spożywających narkotyki, palących papierosy, pijących alkohol - liczba wyborów pozytywnych uzyskiwanych przez ucznia podczas badań socjometrycznych. Dzięki mierzalnym wskaźnikom ewaluacji uzyska się odpowiedzi na pytania: - Czy spadła liczba uczniów nie realizujących obowiązku szkolnego, wagarujących, spóźniających się? - Czy zmniejszyła się liczba aktów przemocy na terenie placówki? - Czy zmniejszyła się ilość uczniów palących papierosy, pijących alkohol? - Czy wzrosła liczba uczniów korzystających z zajęć pozalekcycjnych? Metody: - Kwestionariusze ankiety - Obserwacje - Rozmowy - Analiza dokumentów (dzienniki lekcyjne, zeszyty uwag, sprawozdania wychowawcze) - Arkusze obserwacji - Testy socjometryczne - Wywiady Ewaluacja powinna zakończyć się sporządzeniem raportu zawierającego: - odniesienie do celu ewaluacji, - odpowiedzi na pytania ewaluacyjne, - wnioski. Osobami odpowiedzialnymi za dokonanie ewaluacji oraz sporządzenie okresowych raportów są: - Przewodniczący Zespołu Wychowawczego wraz z osobą zainteresowaną. Szkolny Program Profialaktyki został uchwalony przez Radę Rodziców w porozumieniu z Radą Pedagogiczną w dniu 01.10.2014r.