Program Wychowawczy Szkoły Podstawowej im. gen. Dezyderego Chłapowskiego w Bodzyniewie
I Uwarunkowania prawne działań wychowawczych szkoły Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej 1997 Art. 48, ust.1. Rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Wychowanie, to powinno uwzględniać stopień dojrzałości dziecka, a także wolność jego sumienia i wyznania oraz jego przekonania". Art. 53, ust.3. Rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami". Ustawa z 7 września 1991r. o systemie oświaty Oświata w Rzeczypospolitej Polskiej stanowi wspólne dobro całego społeczeństwa; kieruje się zasadami zawartymi w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także wskazaniami zawartymi w powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Konwencji o Prawach Dziecka.. Nauczanie i wychowanie respektując chrześcijański system wartości - za podstawę przyjmuje uniwersalne zasady etyki. Kształcenie i wychowanie służy rozwijaniu u młodzieży poczucia odpowiedzialności, miłości ojczyzny oraz poszanowania dla polskiego dziedzictwa kulturowego, przy jednoznacznym otwarciu się na wartości kultur Europy i świata. Szkoła winna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego rozwoju, przygotować go do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności". Karta Nauczyciela Art.6 Nauczyciel obowiązany jest: 1. rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz 2
podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawcza i opiekuńczą w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę; 2. wspierać każdego ucznia w jego rozwoju; 3. dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego; 4. kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka; 5. dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z dnia 15stycznia 2009r. Nr 4, poz. 17). Dokumenty szkolne: Statut Szkoły (Dział IV Nauczyciele, inni pracownicy szkoły, Rozdział 1 Zagadnienia podstawowe 39, Rozdział 2 Zakres zadań wychowawcy 48; Dział Uczniowie Szkoły, Rozdział 2 Prawa i obowiązki ucznia, Nagrody i kary; Rozdział 5 Formy współpracy z rodzicami (prawnymi opiekunami) Regulamin Szkoły II Teoria wychowawcza Koncepcją wychowawczą, w oparciu o którą szkoła realizować będzie zadania wychowawcze jest pedagogika personalistyczna. Myśl personalistyczna w praktyce wychowawczej zaczęła istnieć pod koniec XIX wieku. Belferski" sposób wychowania i przekazu wiedzy, oparty o niepodważalny autorytet nauczyciela - mistrza, począł być zastępowany coraz 3
uważniejszym spojrzeniem na OSOBĘ WYCHOWANKA (PERSONĘ), czyniąc z niej nie przedmiot, lecz podmiot wszelkich działań. Kierunek personalistyczny utożsamiany jest z Francuzem Jacąues Maritain. Współcześni polscy przedstawiciele tego kierunku, to m.in. Józef Majka, Tadeusz Gadacz, Władysław Cichoń, Wojciech Pasterniak. Cechy personalizmu 1. Poznanie człowieka podstawą działań wychowawczych. Wychowanie w swym działaniu nie może pomijać tego, kim jest człowiek. Żeby wychować człowieka trzeba go znać. Wychowanie personalistyczne oparte jest mocno o filozofie człowieka -antropologię, choć w swych działaniach czerpie wiele z nauk szczegółowych: biologii, psychologii, czy innych. 2. Wychowanie, to STAWANIE SIĘ". Człowiek jest istota potencjalną, czyli zawsze może być kimś więcej niż jest. W różnych kierunkach filozoficznych pojawiają się dwie antytezy: Kierunek filozoficzny - naturalizm, mówi bądź kim jesteś". Etyka rygorystyczna mówi - bądź jaki być powinieneś". Wychowanie personalistyczne próbuje znosić sprzeczności: bądź kim jesteś" i bądź jaki być powinieneś". Nie gwałcąc tego, co naturalne w człowieku - KIM JEST, ukazuje przed nim zawsze obraz tego, KIM BYĆ MOŻE-żywy nie utopijny obraz pełnego człowieka. Człowiek w wychowaniu personalistycznym jest wędrowcem w poszukiwaniu samego siebie. W młodości pomaga mu w tych poszukiwaniach wychowawca, z wiekiem zostaje z tym problemem sam. 3. Wychowanie w personalizmie jest zawsze propozycją. Proces wychowawczy jest w personalizmie jednoznaczny. To wychowawca dzięki swemu doświadczeniu odczytuje jako pierwszy, to co dla wychowanka jest dobre, co jest mu potrzebne, ku czemu powinien zmierzać. To, co sam odkryje, ukazuje wychowankowi w propozycji. Jeśli jest to wartość ogólnoludzka, ukazuje też 4
w przykładzie własnego życia. 4. Wychowanie jako spotkanie osób. Człowieka w personalizmie wychowują osoby nigdy idee i cele. Wychowanie w personalizmie jest spotkaniem osób: wychowawcy i wychowanka, ich wspólną wędrówką ku prawdzie, dobru, pięknu we współodczuwaniu i dążeniu do współrozumienia. Wychowawca odsłania wartości i apeluje, ale przede wszystkim sam, swoją osobą, swoim życiem rzuca wyzwanie. Wartości w procesie wychowania Najbardziej owocne znaczenie wychowawcze posiada bezpośredni kontakt z konkretnym światem wartości. Przy przekazywaniu wartości moralnych ujawnia się konieczność odbicia ich w sposobie życia i postawie wychowawcy. Postawa ta jednak nie wystarcza sama w sobie. Pożądana jest również wiedza aksjologiczna, która pozwala porządkować wszelkie wartości według ich naturalnej hierarchii: od wartości rzędu niższego do wartości najwyższych oraz umiejętność praktycznego przekazania wychowankowi tego porządku. Wśród rozlicznych wartości wyróżnia się wartości ostateczne: prawdę, dobro, piękno, wartość istnienia. Wykraczają one poza możliwości poznawcze i sprawcze człowieka, nie są całościowo uchwytne. Człowiek może się rozwijać w pełni, gdy dąży do zdobycia wartości większych niż on sam. Cele wychowania Celem wychowania personalistycznego jest OSOBA. Wychowanie zmierza do jej rozwoju, kształtowania, pogłębiania i poszerzania jej osobowości. Nie istnieje wychowanie uniwersalne, obojętne światopoglądowo. Najczęściej spotykamy się z personalizmem chrześcijańskim, w którym najwyższym dobrem człowieka jest Bóg. 5
Integralny charakter wychowania Wychowanie musi obejmować całego człowieka: jego życie fizyczne, zdolności spostrzegania i kojarzenia, aktywność intelektualną, życie uczuciowo-emocjonalne, zdolność wyboru dobra i realizacji zamierzonych celów. Wychowanek zostaje również wprowadzony w całość dorobku ludzkiej kultury, z równoczesną nauką wartościowania tych dóbr: w tym co niesie czas uczy się wyszukiwać, to co najwartościowsze, to co bezwartościowe, co stanowi zagrożenie. III Cel Szkolnego Programu Wychowawczego Wszechstronny rozwój ucznia. IV Treści wychowawcze K1.I-III Dom rodzinny- dziecko jako członek rodziny. Szkoła- dziecko jako uczeń, kolega, przyjaciel. Ojczyzna, jej symbole i święta narodowe; baśnie i legendy narodowe. Formy ochrony środowiska przyrodniczego w najbliższej okolicy. Dbałość o zdrowie, higiena własna i otoczenia. Podobieństwa i różnice miedzy ludźmi, zrozumienie a tolerancja. Bezpieczeństwo, w tym poruszanie się po drogach publicznych, rozpoznawanie sygnałów alarmowych o niebezpieczeństwie. Przestrzeganie reguł w grach i zabawach ruchowych. Organizacja pracy (planowanie, organizacja stanowiska, racjonalne wykorzystanie materiału i czasu). Kl. IV-VI Ja i inni. Moja postawa wobec innych. Koleżeństwo, przyjaźń, miłość. Prawa moje i prawa innych. Stosunek do środowiska przyrodniczego i kulturowego. 6
Ja. Kim jestem- co lubię, co potrafię, co jest dla mnie ważne. Godność moja i innych. Ja i inni. Wolność osobista a przewidywane konsekwencje własnych zachowań, odpowiedzialność i obowiązki. Wzorce osobowe- wybrane postacie historyczne i współczesne. Mój dom, moja rodzina i sąsiedztwo. Elementy historii rodzinnej. Miejsce dziecka w rodzinie. Przekaz wartości i tradycji w rodzinie, wspólne świętowanie, spędzanie wolnego czasu. Więź rodzinna, związki uczuciowe i inne relacje w rodzinie; konflikty i ich rozwiązywanie. Odpowiedzialność za własny rozwój. Samowychowanie. Praca. Jej znaczenie w życiu indywidualnym i zbiorowym. Istota koleżeństwa i przyjaźń, wzajemny szacunek, udzielanie sobie pomocy, współpraca, empatia. Jednostka i grupa. Życie w grupie (więzi, wartości, role, podejmowanie decyzji, konflikty, negocjacje). Podstawowe zasady i reguły obowiązujące w relacjach międzyludzkich. Rozpoznawanie własnych mocnych i słabych stron, zalet i wad; kształtowanie właściwego stosunku do własnych pozytywnych i negatywnych emocji; radzenie sobie w sytuacjach trudnych i umiejętność szukania pomocy; zachowania sprzyjające i zagrażające zdrowiu. Problemy i potrzeby kolegów niepełnosprawnych, osób chorych i starszych. Moja ojczyzna. Wydarzenia i osoby o zasadniczym znaczeniu dla losów narodu i państwa polskiego. Najważniejsze elementy polskiego dziedzictwa kulturowego. Symbole i święta narodowe, państwowe i religie. Wartości: prawda, piękno i sprawiedliwość w otaczającym świecie. 7
Wpływ codziennych czynności i zachowań w domu, szkole, miejscu zabawy i pracy na stan środowiska naturalnego. Style życia i ich związek z wyczerpywaniem się zasobów naturalnych. Higiena ciała, odzieży, obuwia, miejsca pracy i wypoczynku. Bezpieczeństwo na drodze, podczas gier i zabaw ruchowych; pierwsza pomoc w niektórych urazach. Zabawy ruchowe i rekreacja, organizacja odrabiania lekcji i czasu wolnego; prawidłowa postawa ciała. Mass media- zasady i kryteria wyboru czasopism, książek, filmów i programów telewizyjnych. Komputer jako źródło wiedzy i komunikowania się. Zastosowanie komputera w życiu codziennym. Treści wychowawcze realizowane będą podczas: 1) zajęć lekcyjnych, 2) godzin wychowawczych, 3) zajęć pozalekcyjnych, 4) kół zainteresowań, 5) wycieczek, 6) konkursów, 7) imprez i uroczystości szkolnych, 8) rekolekcji wielkopostnych.. Do Programu Wychowawczego dołączany jest, aktualizowany na początku każdego roku szkolnego, Harmonogram działań wychowawczych szkoły (Załącznik Nr 1). 8
V Zasady wychowania 1. Zasada uświadamiania celu postępowania: ukazywanie motywów konkretnych zachowań. 2. Zasada kontrastu: podchodzenie do poszczególnych zagadnień od dwóch stron; pozytywnej i negatywnej. 3. Zasada wzajemności: Ja Tobie poświęcam czas, biorąc Cię na serio, proszę abyś odwzajemnił mi tym samym". 4. Zasada zaangażowania: zaangażowanie nauczyciela pociąga działania uczniów. 5. Zasada konsekwencji: konsekwentne rozliczanie wychowanka z postawionych mu zadań. 6. Zasada empatii:...najpierw zrozumieć a potem ewentualnie oceniać". 7. Zasada miłości: podchodzenie do uczniów mając na uwadze przede wszystkim ich dobro. VI Powinności wychowawcy klasowego Zakres zadań wychowawcy określony w Statucie Szkoły jest następujący: 1. Podstawowym zadaniem wychowawcy klasowego jest sprawowanie opieki wychowawczej, a w szczególności: 1) tworzenie warunków wspomagających rozwój ucznia, proces jego uczenia się oraz przygotowanie do życia w rodzinie i społeczeństwie, 2) inspirowanie i wspomaganie działań zespołowych uczniów, 3) podejmowanie działań umożliwiających rozwiązywanie konfliktów w zespole oraz pomiędzy uczniami, a innymi członkami społeczności szkolnej. 2. W celu realizacji w/w zadań wychowawca zobowiązany jest do: 1) otoczenia indywidualną opieką każdego wychowanka, 2) planowania i organizowania wspólnie z rodzicami i uczniami różnych form życia zespołowego, 9
3) ustalania wspólnie z uczniami zajęć tematycznych na godzinach do dyspozycji wychowawcy, 4) propozycja zdrowego stylu życia, 5) współdziałania z nauczycielami uczącymi w jego klasie, 6) uzgadniania działań wychowawczych z innymi nauczycielami (dotyczy to zarówno uczniów szczególnie uzdolnionych, jak i z różnymi trudnościami i niepowodzeniami), 3. Wychowawca utrzymuje kontakt z rodzicami w celu: 1) poznania i ustalenia potrzeb opiekuńczo-wychowawczych ich dzieci 2) okazywania im pomocy w działaniach wychowawczych wobec dzieci i otrzymywania od ich pomocy w swoich działaniach, 3) włączania ich w sprawy życia klasy i szkoły. 4. Wychowawca zobowiązany jest do współpracy z pedagogiem, z domem rodzinnym dziecka, higienistką szkolną i poradnia psychologicznopedagogiczną i innymi instytucjami. 5. Wychowawca klasy powinien znać warunki mieszkaniowe i materialne ucznia. 6. Przynajmniej raz na 2 miesiące wychowawca organizuje spotkanie z rodzicami (zebrania, konsultacje). 7. Raz na dwa miesiące w szkole organizuje się konsultacje rodziców z wszystkimi nauczycielami uczącymi w jego klasie. 8. Wychowawca ma prawo korzystać w swej pracy z pomocy merytorycznej i metodycznej szkoły oraz powołanych do tego celu placówek i instytucji oświatowych. 10
VII Współpraca z Rodzicami Rodzice są niezbędni szkole, ich rola jest rolą zasadniczą, wiodąca w procesie wychowania dziecka.. Formy współdziałania szkoły z rodzicami (prawnymi opiekunami) zostały określone w Statucie Szkoły i są następujące: 1. Rodzice (prawni opiekunowie) w szczególności mają prawo: 1) zapoznać się ze statutem szkoły, 2) zapoznać się z programami nauczania, ich treścią, celami i stawianymi wymaganiami, 3) zapoznać się z WSO oraz szczegółowymi kryteriami oceniania zajęć dedykacyjnych i zachowania oraz szkolnym programem wychowawczym, 4) do jawnej umotywowanej oceny postępów w nauce i zachowaniu, 5) zapoznać się z programem wychowawczym programem profilaktyki, 6) planowania i organizowania różnych form życia szkolnego, klasowego, rozwijającego jednostki i integrującego zespół uczniowski, 7) współpracy z wychowawcą i innymi nauczycielami w celu rozwiązywania problemów w nauce, 8) uzyskiwania porad ułatwiających rozwiązywanie trudności w wychowaniu własnych dzieci, 9) stałego kontaktu ze szkołą w sprawach własnych dzieci, zespołu klasowego i społeczności szkolnej. 2. Rodzice mogą uzyskać szczegółowe bieżące informacje na temat dziecka, jego zachowania, postępów i trudności w nauce, poprzez kontakt z wychowawcą, pedagogiem szkolnym, nauczycielami przedmiotów, dyrektorem szkoły. 3.Rodzice w szczególności zobowiązani są do: 1) dopełnienia czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do szkoły, 2) zapewnienia regularnego uczęszczania dziecka do szkoły, 3) zapewnienia dziecku warunków umożliwiających przygotowanie się do zajęć, 4) uczestniczenia w zebraniach i konsultacjach zgodnie z harmonogramem przedstawianym przez dyrektora szkoły na początku roku szkolnego, 11
5) kontaktu na indywidualne wezwanie z wychowawcą, nauczycielami przedmiotów, pedagogiem szkolnym i dyrektorem szkoły, 6) wspierania i pomocy nauczycielom w rozwiązywaniu problemów dydaktycznych i wychowawczych, uczestnictwa i wspierania szkoły w działaniach rozwijających jednostkę i integrujących społeczność szkolną. Formy współdziałania szkoły z rodzicami powinny cechować: partnerstwo i wzajemny szacunek. VIII Głos ucznia w naszej szkole Planując działania wychowawcze w naszej szkole bierzemy pod uwagę głos naszych uczniów. Organem reprezentującym społeczność jest Samorząd Uczniowski. Uczniowie mają prawo do swobody wyrażania swoich myśli i przekonań (jeśli nie narusza tym dobra innych) oraz poszanowania własnej i cudzej godności. Prawa i obowiązki ucznia zawiera Statut Szkoły. Ewaluacja programu wychowawczego dokonana będzie poprzez: 1. Ankiety dla uczniów, rodziców i nauczycieli - zebranie opinii o Programie Wychowawczym, sprawdzenie w jakim stopniu Program przyczynił się do kształtowania postaw uczniów i ich rozwoju w sferach: fizyczna, moralna, psychiczna, duchowa, społeczna. 2. Analizę stopnia realizacji działań wychowawczych zamieszczonych w Programie Wychowawczym - ich wpływ na postawy uczniów, udział i zaangażowanie uczniów i rodziców w realizację działań. 12
Rada Rodziców, w porozumieniu z Radą Pedagogiczną i po pozytywnym zaopiniowaniu treści przez Samorząd Uczniowski, przyjęła w dniu 7 września 2010 r. Program Wychowawczy Szkoły Podstawowej im. gen. Dezyderego Chłapowskiego w Bodzyniewie. Przewodniczący Przewodniczący Przewodniczący Rady Rodziców Samorządu Uczniowskiego Rady Pedagogicznej......... 13
Plan pracy szkoły na rok szkolny2010/2011 Załącznik Nr 1 Lp. Formy realizacji Termin Osoby odpowiedzialne Uwagi i spostrzeżenia 1. Zajęcia lekcyjne cały rok nauczyciele 2. Zajęcia otwarte cały rok nauczyciele 3. Godziny wychowawcze cały rok wychowawcy 4. Zajęcia pozalekcyjne cały rok nauczyciele 5. Koła zainteresowań: - informatyczne - plastyczne - matematyczne - przyrodnicze - zajęcia sportowe - teatralne - historyczne - taneczne? - polonistyczne - misyjne cały rok nauczyciele prowadzący koła 6. Wycieczki cały rok nauczyciele 7. Konkursy: - Kangur - matematyczny - Literackie - Czytelnicze - Eko-Turniej - Wiedzy religijnej - Recytatorski wczesnoszkolny - Ortograficzny wczesnoszkolny - Historyczne Sławni Wielkopolanie - Wiedzy o patronie - Wiedzy o Chopinie - Plastyczne - Zbiórki surowców wtórnych - Zawody sportowe - Samorządu uczniowskiego - Inne (wg zainteresowania uczniów i nauczycieli) - fotograficzny 8. Imprezy i uroczystości szkolne: czerwiec grudzień styczeń marzec wrzesień/ październik listopad E. Balcerzak M. Mańczak M. Kownacka B. Nowacka E. Balcerzak A. Wojciechowska A.Kwiręg Uroczyste rozpoczęcie roku szkolnego wrzesień B. Nowacka 2010/2011 K. Mizia Sprzątanie świata wrzesień K. Mizia Dzień Chłopca wrzesień K. Mizia wychowawcy 14
Otwarcie nowej sali gimnastycznej wrzesień/październik M. Kardasz Dzień Edukacji Narodowej Pasowanie na ucznia październik K. Mizia M. Kownacka Tydzień misyjny październik B. Nowacka Dzień Papieski październik B. Nowacka 20 października 1939r. październik B. Nowacka Światowy Dzień Zwierząt październik K.Mizia Święto Drzewa październik K. Mizia Andrzejki listopad M. Kownacka M. Mańczak M. Kardasz Święto Niepodległości listopad B.Nowacka Dzień Podchorążego Bohaterom Powstania Listopadowego listopad B.Nowacka Światowy Dzień AIDS grudzień K. Mizia Mikołajki grudzień wychowawcy Spotkanie dla seniorów grudzień K. Mizia M. Mańczak E. Balcerzak B. Marcinkowska A. Wojciechowska Powstanie Wielkopolskie apel grudzień B. Nowacka Wigilia szkolna Jasełka grudzień B. Nowacka K. Mizia Dzień Babci i Dziadka styczeń K. Mizia B. Nowacka B. Marcinkowska E. Balcerzak M. Mańczak Walentynki luty K. Mizia Balik karnawałowy luty B. Marcinkowska A. Wojciechowska Dzień Kobiet marzec M. Kardasz Rekolekcje Wielkopostne marzec B. Nowacka Pierwszy Dzień Wiosny marzec K. Mizia Wielkanoc kwiecień B. Nowacka K. Mizia Kwiecień miesiącem zdrowia kwiecień K. Mizia M. Mańczak B. Marcinkowska M. Kownacka A. Wojciechowska Rocznica śmierci Jana Pawła II kwiecień B. Nowacka 15
Ofiarom Katynia kwiecień B. Nowacka Kiermasz książek w Międzynarodowym Dnu Książki kwiecień E. Balcerzak Święto Konstytucji 3 Maja kwiecień B. Nowacka Olimpiada przedszkolaka maj/ czerwiec A. Wojciechowska B. Marcinkowska Wielka Majówka? maj Rada Pedagogiczna Rada Rodziców Święto Unii Europejskiej maj A. Kwiręg Święto patrona szkoły 23 maja B. Nowacka wychowawcy Dzień Dziecka czerwiec wychowawcy Piknik rodzinny czerwiec nauczyciele eduk. wczesnoszkolnej Przegląd Teatrzyków Szkolnych czerwiec M. Mańczak A. Kwiręg Dni turystyki czerwiec wychowawcy Zakończenie roku szkolnego czerwiec K. Mizia M. Kardasz 9. Realizacja programu ekologicznego Ekologiczna szkoła w ciągu roku K. Mizia B. Nowacka 10 Współpraca z Fundacją Pomóż i Ty K. Mizia cały rok 11. Współpraca z Fundacją Osoby cały rok K. Mizia malujące ustami 12. Realizacja akcji Cała Polska czyta dzieciom (podczas godzin świetlicy i zajęć bibliotecznych) cały rok K. Mizia B. Nowacka E. Balcerzak 13. Igrzyska Szkół Wiejskich w ciągu roku M. Kardasz 16