LITERATURA I TREŚCI PROGRAMOWE STUDIÓW PODYPLOMOWYCH TECHNIKA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY

Załącznik nr 9 do zarządzenia nr 21 Rektora z dnia 30.03.2009 r. LITERATURA I TREŚCI PROGRAMOWE STUDIÓW PODYPLOMOWYCH TECHNIKA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY

Program nauczania Nazwa przedmiotu: Pedagogika ogólna Prowadzący: Dr hab. Ewa Ogodzka-Mazur Suma godzin we wszystkich semestrach Wykłady: 10 Ćwiczenia: 0 Semestr I Opis przedmiotu z uwzględnieniem założeń, celów Pedagogika ogólna to dyscyplina naukowa oraz przedmiot nauczania akademickiego, który stanowi wprowadzenie w szeroko pojętą problematykę nauk pedagogicznych. Pełni on funkcję ogólnego, propedeutycznego, a zarazem naukowo-aksjologicznego fundamentu dla studiów pedagogicznych. Do najważniejszych zagadnień podejmowanych w jego ramach należą: ogólna charakterystyka pedagogiki jako nauki z uwzględnieniem jej prakseologicznego i aksjologicznego ukierunkowania, wyznaczenie i objaśnienie funkcji pedagogiki, scharakteryzowanie właściwego jej języka, jak również poszukiwanie nowej formuły teoretycznej dla tej dyscypliny wiedzy. Poznanie tych podstawowych zagadnień umożliwia zrozumienie problemów pedagogicznych i ułatwia opanowanie szczegółowych dyscyplin pedagogiki. Tematyka zajęć 1. Naukowy status pedagogiki rekonstrukcja i dekonstrukcja doktryn edukacyjnych. 2. Aparatura pojęciowa pedagogiki. 3. Teoria i praktyka pedagogiczna. Stereotypy myślenia o związkach teorii z praktyką. 4. Wartości jako wyznaczniki rozwoju orientacji podmiotowej wychowanka i wychowawcy. 5. Wychowanie wśród innych procesów kształtowania człowieka (socjalizacja inkulturacja edukacja). 6. Transmisja kulturowa edukacja w społecznej świadomości. 7. Podstawowe instytucje i środowiska edukacyjne (rodzina, grupy rówieśnicze, szkoła). 8. Główne nurty w pedagogice i przemiany edukacyjne ostatnich dziesięcioleci pedagogika: hermeneutyczna, dialogu, personalistyczna, humanistyczna, emancypacyjna, alternatywna. 9. Współczesne nurty radykalnej krytyki szkoły koncepcje: deskolaryzacji społeczeństwa, odtwarzania kultury społecznej przez system oświatowy, pedagogii krytycznej, antypedagogiki. 10. Orientacje w metodologii współczesnej pedagogiki. Sposoby oceny pracy studenta Opracowanie i przedstawienie indywidualnego projektu, dotyczącego wybranego nurtu współczesnej pedagogiki, 80% frekwencji na zajęciach Literatura Ablewicz K.: Hermeneutyczno-fenomenologiczna perspektywa badań w pedagogice. Kraków 1994, UJ. Ablewicz K.: Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki antropologicznej. Studium sytuacji wychowawczej. Kraków 2003, Wyd. UJ. Adamski F. (red.): Wychowanie personalistyczne. Kraków 2005, Wyd. WAM. Bauman Z.: Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika. Warszawa 2000, PIW. Bogaj A.: Kształcenie ogólne. Między tradycją a ponowoczesnością. Warszawa 2000, Wyd. IBE. Brezinka W.: Wychowanie i pedagogika w dobie przemian kulturowych. Kraków 2005, Wyd. WAM. Bruner J.: Kultura edukacji. Kraków 2006, Wyd. Universitas. Czerepaniak-Walczak M.: Pedagogika emancypacyjna. Gdańsk 2007, GWP. Dudzikowa M., Czerepaniak-Walczak M. (red.): Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty. Interdyscyplinarne ujęcie. T. 1-4. Gdańsk 2007, GWP. Dudzikowa M.: Mit o szkole jako miejscu wszechstronnego rozwoju ucznia. Eseje etnopedagogiczne. Kraków 2004, Oficyna Wydawnicza Impuls. Hejnicka-Bezwińska T.: O zmianach w edukacji. Konteksty, zagrożenia i możliwości. Bydgoszcz 2000, AB. Hejnicka-Bezwińska T.: Pedagogika ogólna. Warszawa 2008, WAiP. Kwieciński Z.: Tropy Ślady Próby. Studia i szkice z pedagogii pogranicza. Poznań Olsztyn 2000, Wyd. Edytor. Kwieciński Z. (red.): Nieobecne dyskursy. T.1-6. Toruń 1991-2000, Wyd. UMK. 2

Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.): Pedagogika. Podręcznik akademicki. T.1-2. Warszawa 2003, PWN. Kukołowicz T., Nowak M. (red.): Pedagogika ogólna. Dylematy aksjologiczne. Lublin 1997, Wyd. RW KUL. Kunowski S.: Podstawy współczesnej pedagogiki. Warszawa 1993, Wyd. Salezjańskie. Kuźma J., Morbitzer J. (red.): Nauki pedagogiczne w teorii i praktyce edukacyjnej. T. 1 i 2. Kraków 2003, Wyd. AP. Lewowicki T.: Przemiany oświaty. Szkice o ideach i praktyce edukacyjnej. Warszawa 1997, Wydawnictwo Akademickie Żak. Lewowicki T.: O tożsamości, kondycji i powinnościach pedagogiki. Warszawa Radom 2007, Wyd. ITE. Lewowicki T. (red.): Pedagogika we współczesnym dyskursie humanistycznym. Kraków 2004, Oficyna Wydawnicza Impuls. Lewowicki T. (red.): Gorące problemy edukacji w Polsce. Warszawa 2007, Wyd. Komitet Nauk Pedagogicznych PAN, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP. Lewowicki T., Ogrodzka-Mazur E. (red.): Z teorii i praktyki edukacji międzykulturowej. Cieszyn Warszawa 2006, Wyd. UŚ, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP w Warszawie. Lewowicki T., Ogrodzka-Mazur E., Gajdzica A. (red): Socjopatologia pogranicza a edukacja. Cieszyn Warszawa Toruń 2008, Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego WSP ZNP w Warszawie Wydawnictwo Adam Marszałek. Lewowicki T., Ogrodzka-Mazur E., Szczurek-Boruta A. (red.): Edukacja międzykulturowa w Polsce i na świecie. Katowice 2000, Wyd. UŚ. Nikitorowicz J.: Kreowanie tożsamości dziecka. Wyzwania edukacji międzykulturowej. Gdańsk 2005, GWP. Nowak M.: Podstawy pedagogiki otwartej. Ujęcie dynamiczne w inspiracji chrześcijańskiej. Lublin 1999, Wyd. RW KUL. Nowak M.: Teorie i koncepcje wychowania. Warszawa 2008, WAiP. Nowicka E.: Świat człowieka świat kultury. Systematyczny wykład problemów antropologii kulturowej. Warszawa 1998, PWN. Ogrodzka-Mazur E.: Kompetencja aksjologiczna dzieci w młodszym wieku szkolnym. Studium porównawcze środowisk zróżnicowanych kulturowo. Katowice 2007, Wyd. UŚ. Olbrycht K.: Edukacja aksjologiczna. Wymiary Kierunki Uwarunkowania. T 1. Katowice 1994, Wyd. UŚ oraz pozostałe tomy z tej serii do wyboru. Olbrycht K.: Prawda, dobro i piękno w wychowaniu człowieka jako osoby. Katowice 2000, Wyd. UŚ. Palka S. (red.): Pogranicza pedagogiki i nauk pomocniczych. Kraków 2004, Wyd. UJ. Piekarski J., Śliwerski B. (red.): Edukacja alternatywna. Nowe teorie, modele badań i reformy. Kraków 2000, Oficyna Wydawnicza Impuls. Piwowarski R. (red.): Dziecko Nauczyciel Rodzice. Konteksty edukacyjne. Białystok Warszawa 2003, Wyd. Uniwersytet w Białymstoku. Rutkowiak J. (red.): Odmiany myślenia o edukacji. Kraków 1995, Oficyna Wydawnicza Impuls. Śliwerski B. (red.): Pedagogika dziecka. Studium pajdocentryzmu. Gdańsk 2007, GWP. Śliwerski B.: Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków 1998, Oficyna Wydawnicza Impuls (lub nowsze wydania). Śliwerski B. (red.): Pedagogika. T.1. Podstawy nauk o wychowaniu. Gdańsk 2006, GWP. Śliwerski B. (red.): Nowe konteksty (dla) edukacji alternatywnej XXI wieku. Kraków 2001, Oficyna Wydawnicza Impuls. Tchorzewski A.M. (red.): Współczesne konteksty wychowania. W kręgu pytań i dyskusji. Bydgoszcz 2002, Wyd. Wers. Turos L. (red.): Pedagogika ogólna i subdyscypliny. Warszawa 1999, Wydawnictwo Akademickie Żak. Witkowski L.: Edukacja i humanistyka. Nowe (kon)teksty humanistyczne dla nowoczesnych nauczycieli. Warszawa 2000, Wyd. IBE. Witkowski L.: Między pedagogiką, filozofią i kulturą: studia, eseje, szkice. Warszawa 2007, Wyd. IBE. Wojnar I.: Humanistyczne intencje edukacji. Warszawa 2000, Wydawnictwo Akademickie Żak. Wołoszyn S.: Nauki o wychowaniu w Polsce w XX wieku. Próba syntetycznego zarysu na tle powszechnym. Kielce 1998, Dom Wydawniczy Strzelec. 3

Program nauczania Przedmiot: Psychologia rozwoju człowieka Forma zajęć: wykład i ćwiczenia Semestr: I Liczba godzin: 10 wykład, 10 ćwiczenia Prowadzący: dr Bernadeta Bulla Cele przedmiotu: Wyposażenie w wiedzę o wzajemnych związkach między przebiegiem rozwoju a kontekstem kulturowo społecznym, umożliwiającą rozumienie prawidłowości rozwoju charakterystycznych dla kolejnych okresów życia człowieka. Kształcenie umiejętności rozpoznawania czynników korzystnych i niekorzystnych dla przebiegu rozwoju. Rozwijanie zdolności do wykorzystywania wiedzy z psychologii rozwoju w praktyce życia codziennego rozumienia człowieka jako rozwijającej się osoby i rozwijanie gotowości do pomocy osobom, których rozwój psychiczny jest zagrożony. Treści przedmiotu Podstawowe pojęcia w psychologii rozwoju człowieka pojęcie rozwoju, rodzaje zmian rozwojowych i mechanizmy warunkujące rozwój. Koncepcje periodyzacji rozwoju człowieka. Teorie ujmowania i wyjaśniania zmian rozwojowych. Czynniki i wyznaczniki rozwoju. Opis a wyjaśnianie w badaniach nad rozwojem. Charakterystyka rozwoju człowieka w pełnym cyklu życia analiza podstawowych obszarów i zadań rozwojowych, osiągnięć rozwojowych w okresie prenatalnym, niemowlęcym, poniemowlęcym, przedszkolnym, szkolnym, wczesnej i późnej adolescencji oraz wczesnej, średniej i późnej dorosłości. Próby wykorzystania wiedzy o podstawowych prawidłowościach rozwoju wprowadzenie w specyfikę badań nad rozwojem oraz omówienie podstawowych metod opisywania i wyjaśniania funkcjonowania człowieka w wybranych okresach rozwojowych. Literatura : Harwas-Napierała B., Trempala J., (2000). Psychologia rozwoju człowieka.warszawa, PWN, t.2., t. 3. Matczak A. (2005). Zarys psychologii rozwoju. Warszawa, Wyd. Akademickie ŻAK. Brzezińska A. (red)(2005). Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwoju. Gdańsk, GWP. Brzezińska A., Trempała J. (2000). Psychologia rozwoju. W: Strelau J. (red.): Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. Gdańsk, GWP. Brzezińska A.(2000). Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa, Scholar. Bee H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań, Wyd. Zysk i S-ka. Turner J. S., Helms D.B., (1999). Rozwój człowieka. Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Birch A., Malim T., (1995), Psychologia rozwojowa w zarysie. Od niemowlęctwa do dorosłości. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN. Rygor: wykład: zaliczenie; ćwiczenia: zaliczenie z oceną 4

Przedmiot: Psychologia uczenia się i nauczania Forma zajęć: wykład, ćwiczenia Semestr: pierwszy Liczba godzin: 10 wykład, 10 ćwiczenia Prowadzący: dr Stanisława Mielimąka Program nauczania Cele przedmiotu: pogłębienie u nauczycieli kompetencji poznawczych, społecznych, osobistych, wykonawczych w procesie własnego uczenia się i wspomagania uczenia się innych. Treści przedmiotu: Istota uczenia się. Rodzaje uczenia się. Nurty badawcze nad uczeniem się. Determinanty procesu uczenia się. Transfer i proakcja w uczeniu się. Retroakcja w uczeniu się. Reminiscencja w uczeniu się i jej determinanty. Granice zdolności poznawczych człowieka. Analiza procesu nauczania. Kompetencje nauczycielskie. Umiejętności psychologiczne w pracy nauczyciela. Zastosowanie analizy transakcyjnej do wyjaśniania relacji nauczyciel uczeń. Wykształcenie a funkcjonowanie jednostki we współczesnym świecie. Literatura: Drygen G., Vos J., Rewolucja w uczeniu, Wydawnictwo Zysk i Spółka, Poznań 2003 Dzierzgowska I., Nauczanie nauczycieli. Podręcznik dla edukatora. Fraszka Edukacyjna, Warszawa 2002 Ernst K., Szkolne gry uczniów. Jak sobie z nimi radzić, WSiP, Warszawa 2005 Rathus S., A., Psychologia współczesna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004 Strelau J. (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. T. 3. Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2000 Sztejnberg A., Komunikacyjne środowisko nauczania i uczenia się, Astrum 2006 Włodarski Z., Psychologia uczenia się. T. 1 i T. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998 Rygor: zaliczenie 5

Studia podyplomowe: Technika bezpieczeństwa i higieny pracy Przedmiot: Podstawy teoretyczne zawodu Forma zajęć: wykłady, ćwiczenia Semestr: I, II Liczba godzin: wykład 10 (semestr I), ćwiczenia 40 (20 w semestrze I i 20 w semestrze II) Prowadzący: dr inż. Marzena Kuczyńska-Chałada Cele przedmiotu: naukowo dydaktyczne, poznawcze - ukazanie znaczenia i roli System Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy w przedsiębiorstwie, - wykonanie oceny ryzyka zawodowego dla stanowisk pracy - dokonanie oceny Systemu Zarządzania BHP na przykładzie wybranego przedsiębiorstwa. Treści przedmiotu: Bezpieczeństwo i higiena pracy w organizacji, Kultura bezpieczeństwa, Elementy kultury bezpieczeństwa, Kształtowanie kultury bezpieczeństwa, Regulacje prawne w zakresie BHP, System Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy, Model i elementy Systemu Zarządzania BHP, w polskich normach serii PN-N-18000, Determinanty Systemu Zarządzania BHP, Znaczenie i rola Systemu Zarządzania BHP. Ergonomia znaczenie i definicje. Literatura: 1. Podgórski D., Pawłowska Z., Podstawy systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. CIOP PIB, Warszawa 2004. 2. Kodeks Pracy stan prawny po 8 lutego 2005. 3. Lis T., Nowacki K., Zarządzanie bezpieczeństwem i higiena pracy w zakładzie przemysłowym, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2005. 4. Wyka T., Bezpieczeństwo i higiena pracy po nowelizacji kodeksu pracy, Wydawnictwo Difin, Warszawa 1997. 5. Dyrektywa Rady z dnia 12 czerwca 1989 r. o wprowadzeniu środków w celu zwiększenia bezpieczeństwa i poprawy zdrowia pracowników podczas pracy, nr 89/391/EWG. W: Dyrektywy Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej dotyczące ochrony pracy. T.1. Warszawa, CIOP 1992. 6. Mider A., System ochrony pracy i nadzoru nad warunkami pracy w Polsce, pod red. Tabor A., Pieczonka A.: Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy, Wydawnictwo CSOS Politechnika Krakowskiej, Karków 2003. 7. Gruszka A., Normy serii ISO 9000, ISO 14000 i PN-N-18000 dotyczące zarządzania jakością, zarządzania środowiskowego i zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, Wydawnictwo Urząd Komitetu Integracji Europejskiej. Wydanie pierwsze luty 2005 r. 8. Górska E., Lewandowski J., Podstawy zarządzania i kształtowania środowiska pracy, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2002. 6

9. Borysewicz M., Lisowska-Mieszkowska E., Żurek J., System zintegrowanego zarządzania bezpieczeństwem procesowym w zakładzie przemysłowym oraz ochroną zdrowia i oddziaływaniem na środowisko, Wydawnictwo CIOP, Warszawa 2001. 10. Karczewski T. J.: System zarządzania bezpieczeństwem pracy. Wydanie: 2000 r. 11. Przewodnik PN-N-18001:2004. Materiały informacyjne nt. wdrażania Systemu Zarządzania bezpieczeństwem i Higieną Pracy wg normy PN-N-18001:2004. Katowice 2007. 12. Rozporządzenia Ministerstwa Gospodarki z 28 czerwca 2002 r., 5 (Dz. U. Nr 139, poz.1169). 13. Rozporządzeniu MPiPS z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 129, poz.844). Rygor: wykład: egzamin testowy; ćwiczenia: zaliczenie z oceną: wykonanie referatu, aktywność, praca w sekcjach - studia przypadku Studia podyplomowe: Technika bezpieczeństwa i higieny pracy Przedmiot: Technologia informacyjna Forma zajęć: Ćwiczenia Semestr: I i II Liczba godzin: 40 (20 w semestrze I i 20 w semestrze II) Prowadzący: dr Andrzej Wilczyński, dr Jarosław Rybczyński Cele przedmiotu: - Zapoznanie się z pewnymi specyficznymi możliwościami arkusza kalkulacyjnego Excel, - nabycie umiejętności wykorzystania arkusza kalkulacyjnego w rozwiązywaniu danego problemu obliczeniowego, - umiejętność stworzenia dobrego, przejrzystego arkusza prezentacyjnego - tworzenie prostych stron internetowych oraz projektowanie i wykorzystanie relacyjnych baz danych do przechowywania i przetwarzania informacji. Treści przedmiotu: 1. Podstawy tworzenia stron internetowych: Szkielet dokumentu HTML. Podstawowe znaczniki wykorzystywane do formatowania dokumentu oraz tworzenia hiperłączy. Wykorzystanie tabel do formatowania strony. Kaskadowe arkusze stylów. Użycie gotowych skryptów Java przy tworzeniu strony oraz ich drobne modyfikacje. Umieszczanie strony w Internecie. Utworzenie własnego serwera WWW na komputerze domowym wykorzystanie języka PHP na stronie internetowej (podstawy). 2. Relacyjne bazy danych (na przykładzie bazy ACCESS). Pojęcie relacyjnej bazy danych oraz jej właściwości. Tworzenie tabel oraz relacji między tabelami. 7

Sortowanie, filtrowanie oraz wyszukiwanie danych. Tworzenie formularzy. Kwerendy wybierające. Kwerendy krzyżowe. Wykorzystanie języka programowania VBA do automatyzacji bazy oraz wykonywania obliczeń. Tworzenie raportów. Literatura: Można wykorzystać dowolne podręczniki dotyczące tworzenia stron internetowych oraz baz danych ACCESS, np: Danowski B.: HTML 4 Ćwiczenia praktyczne, HELION 2000 Sokół M.: Zaawansowane tworzenie stron WWW Ćwiczenia praktyczne, HELION 2001 Davis M.E., Philips J.A: PHP i MySQL, HELION 2008 Krzymowski B.: Visual Basic dla Aplikacji Podstawy programowania w VBA, HELP 2008 J. Walkenbach, Excel. Najlepsze sztuczki i chwyty. Helion 2005 J. Walkenbach, Excel 2007. Biblia RM Warszawa 2007 S. Flanczewski i in., Orfice 2003 PL w biznesie, tomy 1 i 2 Helion 2006 M. Kolberg, Excel w firmie, Robomatic 2001 L. Abdulezer, Excel. Praktyczne zastosowania w biznesie, Helion 2005 Wiele informacji można również uzyskać w Internecie. Rygor: zaliczenie z oceną: na podstawie rozwiązania praktycznego zadania na komputerze 8

Program nauczania Nazwa przedmiotu: Dydaktyka ogólna Prowadzący: Dr Alina Górniok - Naglik Suma godzin we wszystkich semestrach Wykłady: 10 Ćwiczenia: 0 Semestr I Opis przedmiotu z uwzględnieniem założeń, celów Wyposażenie studentów w kompetencje umożliwiające zrozumienie procesów edukacyjnych i ich uwarunkowań. Zapoznanie ich z podstawową aparaturą pojęciową. Wyposażenie w umiejętność projektowania zajęć dydaktycznych. Uwrażliwienie na sytuację ucznia w nauczaniu. Przygotowanie do praktycznej realizacji zaprojektowanych zajęć. Ukształtowanie umiejętności stawiania pytań o prawomocność i przydatność różnych ofert edukacyjnych oraz ich krytycznej oceny. Tematyka zajęć 1:Przedmiot i zadania dydaktyki. 2:Podstawowe składniki systemu kształcenia. 3:Proces kształcenia w systemach dydaktycznych. 4:Wybrane problemy prosesu komunikowania się na lekcji. 5:Modele uczenia się i nauczania. 6:Zasady nauczania jako dydaktyczne normy teleologiczne. 7:Strategie efektywnego kształcenia. 8:Podstawy edukacji integralnej.9:uczeń zdolny i kreatywny. 10:Edukacja jutra. Sposoby oceny pracy studenta Egzamin pisemny. W tym 80% frekwencji na zajęciach Literatura Arends R.: Uczymy się nauczać.warszawa 1994. Andrukowicz W.: Edukacja integralna. Kraków 2000. Bereźnicki F.: Dydaktyka kształcenia ogólnego.kraków 2004. Błasiak W.: Marzenia o teorii nauczania. Kraków 1992. Daubner H.: Obszary uczenia się w przyszłości. Kraków 2001. Denek K.: Ku dobrej edukacji. Toruń 2005. Denek K., Bereźnicki F., Świrko-Pilipczuk J. (red.): Tendencje w dydaktyce współczesnej. Szczecin 2000. Dryden G., Vos J.: Rewolucja w uczeniu. Poznań 2003. Galloway Ch.: Psychologia uczenia się i nauczania.t.1 i 2. Warszawa 1988. Goleman D.: Inteligencja emocjonalna.poznań 1997. Joyce B., Calhoun E., Hopkins D.: Przykłady modeli uczenia się i nauczania. Warszawa 1999. Kruszewski K.:Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela. Warszawa 2004. Kupisiewicz C.: Podstawy dydaktyki. Warszawa 2005. Lewowicki T.: Kształcenie uczniów zdolnych. Warszawa 1980. Nęcki Z.: Komunikowanie interpersonalne. Wrocław 1992. Okoń W.:Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Warszawa 2003. Półturzycki J.: Dydaktyka dla nauczycieli. Płock 2002. Puślecki W.: Wspieranie elementarnych zdolności twórczych uczniów. Kraków 1999. Putkiewicz E.: Proces komunikowania się na lekcji. Warszawa 1996. 9

Program nauczania Nazwa przedmiotu: Podstawy teorii kształcenia Prowadzący: Dr Beata Kozieł Dr Aleksandra Minczanowska Dr Barbara Chojnacka - Synaszko Suma godzin we wszystkich semestrach Wykłady: 10 Ćwiczenia: 10 Semestr I Opis przedmiotu z uwzględnieniem założeń, celów Wyposażenie studentów w treści teoretyczne, niezbędne do udziału w tworzeniu ćwiczeń praktycznych (strategia prowadzenia efektywnych działań dydaktycznych w szkole i innych placówkach edukacyjnych); Zapoznanie słuchaczy z teoretycznymi i praktycznymi podstawami nowoczesnego procesu kształcenia (charakterystyka zasad, metod kształcenia, prezentacja form organizacyjnych kształcenia, ukazanie problemów związanych z kontrolą i oceną wyników kształcenia); Poznanie i zrozumienie roli nauczyciela, uczniów i warunków w udoskonalaniu procesu kształcenia; Wdrażanie słuchaczy do sprawnego analizowania teorii nauczania uczenia się oraz konstruowania problemów, zadań i testów; Opanowanie umiejętności i wiadomości obejmujących planowanie, osiąganie oraz mierzenie zmian w osiągnięciach ucznia; Inspiracja w poszukiwaniu efektywnych i twórczych metod pracy dydaktycznej; Wdrażanie słuchaczy do szukania sposobów poprowadzenia zajęć atrakcyjnych i bogatych w treści kształcące, poznawcze, rozwijające wrażliwość i kształtujące osobowość ucznia. Tematyka zajęć Treści programowe wykładów: 1. Realizacja procesu kształcenia. Nauczanie i uczenie się wzajemne relacje. 2. Uczenie się w kształceniu wielostronnym (uczenie się przez przyswajanie wiedzy; uczenie się przez odkrywanie wiedzy; uczenie się przez przeżywanie; uczenie się przez działanie). 3. Ogniwa procesu kształcenia (uświadamianie celów i zadań dydaktycznych; kierowanie procesami poznawczymi; kształtowanie umiejętności praktycznych; utrwalanie wiadomości i umiejętności; sprawdzanie i ocena osiągnięć 4. Organizacja procesu dydaktycznego. 5. Przestrzeganie zasad kształcenia. 6. Rola nauczyciela w procesie kształcenia. 7. Aktywizujące metody kształcenia (między innymi: metoda przypadków; metoda sytuacyjna; metoda inscenizacji; metoda symulacji; metoda projektów; metody integracyjne; metody diagnostyczne; metody i techniki rozwijające twórcze myślenie; metody twórczego rozwiązywania problemów; metody grupowego podejmowania decyzji). 8. Wdrażanie uczniów do samokształcenia. 9. Kontrola i ocena osiągnięć. 10

Treści programowe ćwiczeń: 1. Wzbudzanie motywacji uczniów do nauki. 2. Zasady pracy ucznia w szkole. Praca domowa ucznia. 3. Ład i dyscyplina w klasie. 4. Nauczyciel kompetencje zawodowe, zadania wychowawcze, wartości osobiste. 5. Nauczanie poszukujące z wykorzystaniem metod i technik twórczego rozwiązywania problemów i rozwijających twórcze myślenie. 6. Istota, zastosowanie i zasady organizowania dyskusji dydaktycznej, jako jednej z metod kształcenia 7. Jak wdrażać metodę projektów? 8. Psychopedagogiczne problemy kontroli i oceny. 9. Pomiar dydaktyczny, budowanie zadań testowych. Sposoby oceny pracy studenta 80% frekwencji na zajęciach, aktywność na zajęciach, test pisemny Literatura Arends R. I. (1995): Uczymy się nauczać. WSiP, Warszawa. Bereźnicki F. (2004): Dydaktyka kształcenia ogólnego. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków. Bereźnicki F. (2007): Podstawy dydaktyki. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków. Chodnicki J., Grondas M., Kołodziejczyk A., Królikowski J. (1999): Ocenianie. Program Nowa Szkoła. CDN., Warszawa. Denek K., Bereźnicki F., Świrko-Pilipczuk J. (2002) (red.): Proces kształcenia i jego uwarunkowania. Agencja Wydawnicza KWADRA, Szczecin Kojs W. (1994): Działanie jako kategoria dydaktyczna. Wyd. UŚ, Katowice. Koszmider M.(2009): Materiały do ćwiczeń z dydaktyki ogólnej. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków. Kruszewski K. (2004): Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela. PWN, Warszawa. Kupisiewicz Cz. (1988): Podstawy dydaktyki ogólnej. PWN, Warszawa. Kupisiewicz Cz. (1996): Podstawy dydaktyki ogólnej. Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa. Mikina A., Zając B. (2006): Jak wdrażać metodę projektów? Poradnik dla nauczycieli i uczniów gimnazjum, liceum i szkoły zawodowej. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków. Nagajowa M.(1990): ABC metodyki języka polskiego. WSiP, Warszawa. Nalaskowski S. (2001): Kształcenie i wychowanie w zreformowanej szkole polskiej. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków. Niemierko B. (1991): Między oceną szkolną a dydaktyką. Bliżej dydaktyki, WSiP, Warszawa. Niemierko B. (1999): Pomiar wyników kształcenia. WSiP, Warszawa. Okoń W. (1987): Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. PWN, Warszawa. Okoń W. (2003): Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wyd. Żak, Warszawa. Pankowska D. (2008): Pedagogika dla nauczycieli w praktyce. Materiały metodyczne. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków. 11

Perry R. (2000): Teoria i praktyka. Proces stawania się nauczycielem. WSiP, Warszawa. Plewka C. (1999): Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych: podręcznik dla kandydatów na nauczycieli, cz. 1. ITE, Radom. Półturzycki J. (2002): Dydaktyka dla nauczycieli. Wyd. Novum, Płock. Stróżyński K.(2003): Ocenianie szkolne dzisiaj. Poradnik dla nauczycieli. Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa. Szaran T. (2000): Pomiar dydaktyczny. WSiP, Warszawa. Tuohy D. (2002): Dusza szkoły. O tym co sprzyja zmianie i rozwojowi. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. Węglińska M. (1998): Jak przygotować się do lekcji? Wybór materiałów dydaktycznych. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków. Więckowski R. (1993): Pedagogika wczesnoszkolna. WSiP, Warszawa. Program nauczania Nazwa przedmiotu: Podstawy teorii wychowania Prowadzący: dr Małgorzata Zalewska - Bujak Suma godzin we wszystkich semestrach Wykłady: 10 Ćwiczenia: 0 Semestr II Opis przedmiotu z uwzględnieniem założeń, celów W ramach realizowanego przedmiotu założono osiągnięcie następujących celów: - Wprowadzenie słuchaczy w zagadnienia teoretyczne związane z charakterystyką teorii wychowania jako dyscypliny pedagogicznej; - Zapoznanie słuchaczy ze specyfiką procesu wychowania oraz socjalizacji dzieci i młodzieży; - Zaznajomienie studentów z podstawami współczesnych teoretycznych koncepcji wychowawczych; - Ukazanie słuchaczom problemów i dylematów współczesnego wychowania. Tematyka zajęć 1. Charakterystyka teorii wychowania jako dyscypliny pedagogicznej. 2. Cele wychowania osoba jako cel i podmiot wychowania. 3. Właściwości oraz dynamiczny charakter procesu wychowania, zjawisko socjalizacji. 4. Struktura i elementy procesu wychowania sytuacje wychowawcze jako jego składowa. 5. Charakterystyka zasad wychowania. 6. Współczesne teorie i nurty w wychowaniu. 7. Metody wychowania i ich charakterystyka a współczesne tendencje w pedagogice i antypedagogice. 8. Model współczesnego wychowawcy ideał i rzeczywistość. 9. Charakterystyka wybranych problemów i dylematów współczesnego wychowania. 10. Wychowanie jako swoista działalność profilaktyczna zagrożenia dla rozwoju oraz wychowania dzieci i młodzieży we współczesnym świecie. 12

Sposoby oceny pracy studenta Podstawą oceny pracy studenta będzie jego udział w prowadzonych zajęciach oraz końcowa rozmowa na temat omówionych zagadnień teoretycznych. Student zobowiązany będzie również do napisania recenzji wybranego przez siebie opracowania teoretycznego z czasopiśmiennictwa pedagogicznego. W tym 80% frekwencji na zajęciach Literatura 1. G. Błaszczyk, Szkoła wobec zmian (1999-203), Toruń 2007; 2. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak (red.), Wychowanie: pojęcia, procesy, konteksty, Gdańsk 2008; 3. Cz. Głombi (red), Wartości. Geneza Wielość Trwanie, Katowice 1995; 4. G. Koć-Seniuch (red.), Nauczyciel i uczniowie w sytuacjach szkolnych, Białystok 1995; 5. W. Kojs (red.) Edukacyjne konteksty procesów globalizacji, Cieszyn 2001; 6. R. Łukaszewicz, Studia nad alternatywami w edukacji, Wrocław 2002; 7. S. Mieszalski, O przymusie i dyscyplinie w klasie szkolnej, Warszawa 1997; 8. K. Olbrycht, O roli przykładu, wzoru, autorytetu i mistrza w wychowaniu osobowym, Katowice 2007; 9. K. Olbrycht, Prawda, dobro i piękno w wychowaniu człowieka jako osoby, Katowice 2000; 10. U. Ostrowska (red.), Aksjologiczne aspekty relacji interpersonalnych w edukacji, Kraków 2002; 11. H. Rusek, A. Górniok-Naglik, J. Oleksy (red.), Oświata w otoczeniu burzliwym. Migotliwe konteksty i perspektywy rozwoju współczesnej edukacji, Katowice 2008; 12. B. Śliwerski, Klinika szkolnej demokracji, Kraków 1996; 13. B. Śliwerski, Współczesne teorie i nurty wychowania, Kraków 1998; 14. M. Tokarz, Argumentacja Perswazja Manipulacja, Gdańsk 2006; 15. L. Witkowski, Między pedagogiką, filozofią i kulturą. Studia, eseje, szkice,, Warszawa 2007. 13

Program nauczania Prowadzący: Dr hab. Zenon Gajdzica Dr Anna Gajdzica Nazwa przedmiotu: Metodyka pracy wychowawczej nauczyciela Suma godzin we wszystkich semestrach Semestr II Wykłady: 0 Ćwiczenia: 20 Opis przedmiotu z uwzględnieniem założeń, celów Celem zajęć jest zapoznanie słuchaczy z formami organizacyjnymi pracy wychowawczej na lekcji oraz zajęciach pozalekcyjnych. Zapoznanie z metodami pracy wychowawczej, wdrożenie do umiejętności ich stosowania i projektowania procesu wychowania, także uczniów z zaburzonym zachowaniem. Tematyka zajęć Wprowadzenie w tematykę zajęć proces wychowania i uwarunkowania jego efektywności Formy organizacyjne pracy wychowawczej na lekcji Klasyfikacje metod wychowania Wybrane metody wychowania Projektowanie procesu wychowawczego na lekcji ćwiczenia praktyczne Praca wychowawcza z uczniem z zaburzonym zachowaniem Sposoby oceny pracy studenta Przygotowanie i prezentacja projektów 80% frekwencji na zajęciach Literatura Czapów Cz., Jedlewski S., Pedagogika resocjalizacyjna, PWN, Warszawa 1971. Konarzewski K., O wychowaniu w szkole [w:] K. Kruszewski (red.), Sztuka nauczania. czynności nauczyciela, PWN, Warszawa 1992 Łobocki M., Teoria wychowania w zarysie, Impuls, Kraków 2003. Pedagogika. Leksykon, Milerski B., Śliwerski B. (red.), PWN, Warszawa 2000. Nowak M., Teorie i koncepcje wychowania, WAiP, Warszawa 2008. Nowatorskie i alternatywne metody w praktyce pedagogiki specjalnej, W. Dykcik (red.), UAM, Poznań 2001. Słownik pedagogiczny Okoń W., PWN, Warszawa 1992. Urban B.: Pedagogika osób niedostosowanych społecznie, [w:] W. Dykcik (red.), Pedagogika specjalna, UAM, Poznań 2005. Wybrane zagadnienia z pedagogiki resocjalizacyjnej. Skrypt dla studentów resocjalizacji. Opracował A. Pająk. KN w Bielsku Białej, Bielsko Biała 1998. Wychowanie, t. 1-4. M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak (red.), GWP, Gdańsk 2007-2008. 14

Studia podyplomowe : Technika bezpieczeństwa i higieny pracy Przedmiot: Dydaktyka przedmiotu nauczania Forma zajęć: ćwiczenia Semestr: drugi Liczba godzin: 30 Prowadzący: dr inż. Jerzy Kropka Cele przedmiotu: 1. Kształcenie umiejętności projektowania dydaktycznego. 2. Kształcenie umiejętności efektywnego przekazu wiedzy. Treści przedmiotu: 1. Właściwości procesu dydaktycznego, warunki efektywnego przekazu wiedzy. 2. Planowanie dydaktyczne. 3. Cele kształcenia. Operacjonalizacja i taksonomizacja celów kształcenia. 4. Zasady nauczania i uczenia się oraz ich stosowanie na zajęciach przedmiotów zawodowych. 5. Metody nauczania od podających po metody wspierające aktywność ucznia. 6. Sposoby doboru treści kształcenia. Wybór układu czynności dydaktycznych. 7. Metody ewaluacji efektów nauczania i uczenia się. Zasady konstruowania narzędzi kontroli i oceny. 8. Projektowanie jednostki metodycznej. Zasady doboru środków dydaktycznych. Literatura: 1. Arends I.R., Uczymy się nauczać, WSiP, Warszawa 2005 2. Niemierko B., Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2007 3. Niemierko B., Ocenianie szkolne bez tajemnic. WSiP, Warszawa 2002 4. Plewka Cz., Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych. Podręcznik dla kandydatów na nauczycieli, Instytut Technologii Eksploatacji, Radom 1999 5. Schaefer K.: Nauczyciel w szkole. Jak przeżyć szkołę, GWP, Gdańsk 2008 Rygor: egzamin 15

Studia podyplomowe : Technika bezpieczeństwa i higieny pracy Przedmiot: Projektowanie warsztatu dydaktycznego Forma zajęć: ćwiczenia Semestr: II Liczba godzin: 20 Prowadzący: mgr Maria Kaczmarek Cele przedmiotu: 1. Integrowanie wiedzy z zakresu teorii i praktyki planowania metodycznego. 2. Analizowanie i dobieranie strategii nauczania. 3. Wypracowanie własnego modelu pracy dydaktycznej. Treści przedmiotu: 1. Planowanie metodyczne nauczyciela w procesie dydaktycznym. 2. Przykładowe modele nauczania - uczenia się. 3. Strategie nauczania usprawniające myślenie. 4. Formy kształcenia zawodowego. 5. Procedury doboru środków dydaktycznych. 6. Motywowanie uczniów do nauki w planowaniu i realizacji procesu dydaktycznego Literatura: 1. Brophy J., Motywowanie uczniów do nauki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002 2. Francuz W., Dydaktyka w nowej szkole zawodowej, Wydawnictwo PK, Kraków 2002 3. Gagne R., Briggs L., Wager W., Zasady projektowania dydaktycznego, WSiP, Warszawa 1992 4.Niemierko B., Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki, WSiP, Warszawa 2007 5. Plewka Cz., Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych. Podręcznik dla kandydatów na nauczycieli, WiZPITE, Radom 1999 Rygor: zaliczenie z oceną: przygotowanie projektu zajęć edukacyjnych. 16

Program nauczania Nazwa przedmiotu: Edukacja ludzi dorosłych Dr hab. Ewa Ogrodzka-Mazur Dr Bogusław Dziadzia Suma godzin we wszystkich semestrach Wykłady: 0 Ćwiczenia: 10 Semestr II Opis przedmiotu z uwzględnieniem założeń, celów Przedmiot Edukacja ludzi dorosłych służy wprowadzeniu studentów w złożoną problematykę funkcjonowania człowieka dorosłego we współczesnej rzeczywistości społeczno-kulturowej, ze szczególnym uwzględnieniem wyzwań o charakterze edukacyjnym. Główne założenia i cele przedmiotu obejmują: przedstawienie problematyki i uwarunkowań andragogiki jako nauki o człowieku dorosłym przedmiot, zadania i metodologia dyscypliny, usystematyzowanie najnowszej wiedzy na temat złożonych aspektów funkcjonowania człowieka dorosłego w otaczającej go rzeczywistości społeczno-kulturowej, ze szczególnym uwzględnieniem wyzwań o charakterze edukacyjnym, poznanie psychodydaktycznych zagadnień edukacji dorosłych pojęcia, formy i strategie kształcenia. kształtowanie wybranych kompetencji społecznych w zakresie procesów autoedukacji, samorealizacji i ogólnie pojętej edukacji permanentnej dorosłych, rozwijanie zdolności trafnego diagnozowania przyczyn problemów społecznych, zachodzących w wyniku zmian cywilizacyjnych, jak i procesów starzenia się społeczeństwa. Tematyka zajęć I. Andragogika nauką o człowieku dorosłym przedmiot, zadania i metodologia dyscypliny 1. Powstanie i rozwój refleksji andragogicznej: historyczne i współczesne ujęcia andragogiki, twórcy i główni reprezentanci dyscypliny, rola edukacji ludzi dorosłych w kontekście starzejącego się społeczeństwa, perspektywy rozwojowe andragogiki. 2. Rola i miejsce andragogiki w systemie nauk społecznych i humanistycznych. 3. Zagadnienia metodologiczne andragogiki podmiotowość badanych w kontekście wybranych orientacji badań jakościowych. II. Człowiek dorosły i jego role społeczne, etapy dorosłości oraz rodzaje postaw wobec wyzwań edukacyjnych 1. Rozwój człowieka dorosłego: kryteria biologiczne, psychologiczne i społeczne. 2. Okres dorosłości charakterystyka i porównanie faz życia oraz stadiów rozwoju w wybranych koncepcjach psychologicznych (Z. Freud, E.H. Erikson, R.J. Havighurst, B.M. i Ph.R. Newman). 3. Droga życia człowieka dorosłego a wydarzenia w życiu rodzinnym, zawodowym i społecznym: uwarunkowania, cele życiowe, role społeczne, możliwości i ograniczenia w zakresie zadań rozwojowych i sytuacji edukacyjnych. III. Pojęcia kluczowe w edukacji dorosłych 1. Dorosłość jako odpowiedzialność 2. Samowychowanie i samokształcenie 3. Edukacja permanentna 4. Popularyzacja 5. Edukacja i reedukacja IV. Podręcznik jako elementarny środek samokształcenia. Nowe media jako pole działań edukacyjnych 1. Od tradycji podręcznika dla samouków po elektroniczne interfejsy 2. Nowe formy kształcenia korespondencyjnego 3. Środowiska wirtualne jako pole kooperacji, symulacji i samorealizacji. V. Edukacja ludzi dorosłych w Polsce i na świecie: uwarunkowania lokalne i globalne Działania warsztatowe. Analiza środowiska lokalnego jako pola wyzwań oraz aktywności 17

edukacyjnych wobec osób dorosłych. Sposoby oceny pracy studenta Opracowanie i przedstawienie indywidualnego projektu pedagogicznego: Środowisko lokalne a edukacja ludzi dorosłych (prezentacja multimedialna), aktywność na ćwiczeniach, 80% frekwencji na zajęciach. Literatura Aleksander T. (red.): Teoretyczne i praktyczne aspekty edukacji kulturalnej oraz oświaty dorosłych. Kraków 2006, Wyd. UJ. Bednarczyk H., Kurzępa I. (red.): Społeczny wymiar edukacji ustawicznej. Radom 2004, Wyd. ITE. Czerniawska O.: Drogi i bezdroża andragogiki i gerontologii: szkice i rozprawy. Łódź 2000, Wyd. WSHE. Depta H., Półturzycki J., Solarczyk H. (red.): Edukacja kulturalna dorosłych: raporty z badań międzykulturowych. Warszawa Radom 2004, Wyd. ITE. Dubas E.: Edukacja dorosłych w sytuacji samotności i osamotnienia. Łódź 2000, Wyd. UŁ. Fabiś A. (red.): Wyzwania współczesnej edukacji dorosłych. T.1. Andragogika jako przedmiot akademicki. Mysłowice 2004, Wyd. GWSP. Gerlach R. (red.): Edukacja wobec rynku pracy. Realia możliwości perspektywy. Bydgoszcz 2003, Wyd. AP. Griese H.M.: Szkice z socjologii wychowania i andragogiki. Łódź 2002, Wyd. Dajas. Halicki J.: Edukacja seniorów w aspekcie teorii kompetencyjnej: studium historycznoporównawcze. Białystok 2000, Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana. Hasińska Z. (red.): Kształcenie ustawiczne w procesie przemian rynku pracy. Wrocław 2001, Wyd. WSZ Edukacja. Hinzen H., Przybylska E., Staszewicz M.: Edukacja dorosłych w zjednoczonej Europie. Toruń 2005, Wyd. UMK. Homplewicz J. (red.): Pedagogika jesieni: problemy wychowawcze ludzi starszych. Rzeszów 2003, Wyd. WSD. Horyń W., Maciejewski J. (red.): Nauczyciel andragog na początku XXI wieku. Wrocław 2002, Wyd. UW. Jankowski D., Przyszczypkowski K., Skrzypczak J.: Podstawy edukacji dorosłych. Zarys problematyki. Poznań 2003, Wyd. UAM. Kargul Józef: Obszary pozaformalnej i nieformalnej edukacji dorosłych: przesłanki do budowy teorii edukacji całożyciowej. Wrocław 2005, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Eduka Malewski M.: Teorie andragogiczne: metodologia teoretyczności dyscypliny naukowej. Wrocław 1998, Wyd. UW. Matlakiewicz A., Solarczyk-Szwec H.: Dorośli uczą się inaczej: andragogiczne podstawy kształcenia ustawicznego. Toruń 2005, Wyd. CKU. Pachociński R.: Andragogika w wymiarze międzynarodowym. Podręcznik dla studentów pedagogiki. Warszawa 1998, Wyd. IBE. Podgórny M. (red.): Człowiek na edukacyjnej fali. Współczesne konteksty edukacji dorosłych. Kraków 2005, Oficyna Wydawnicza Impuls. Półturzycki J. (red.): Edukacja dorosłych w Stanach Zjednoczonych podstawowe problemy. Warszawa Radom 2005, Wyd. ITE. Przybylska E.: Edukacja dorosłych w wybranych krajach Europy. Warszawa Radom 2000, Wyd. ITE. Przybylska E. (red.): Andragogiczne wątki, poszukiwania, fascynacje. Toruń 2001, Wyd. UMK. Saran J. (red.): Edukacja dorosłych: teoria i praktyka w okresie przemian. Lublin 2000, Wyd. UMCS. Saran J. (red.): Inspiracje badawcze we współczesnej andragogice. Ryki 2004, Wyd. WSUPiZ. Siemieniecki B.F.: Komputery i hipermedia w procesie edukacji dorosłych. Toruń 1999, Wyd. A. Marszałek. 18

Solarczyk-Ambrozik E.: Kształcenie ustawiczne w perspektywie globalnej i lokalnej: między wymogami rynku a indywidualnymi strategiami edukacyjnymi. Poznań 2004, Wyd. UAM. Turos L.: Andragogika ogólna. Warszawa 2004, Wyd. Ypsylon. (Wyd. III rozszerzone). Wesołowska E.A. (red.): Edukacja dorosłych w erze globalizmu. Płock 2002, Wyd. Novum. Wołk Z.(red.): Edukacja dorosłych w perspektywie integrowania się Europy. Zielona Góra 2000, WSP. Studia podyplomowe: Technika bezpieczeństwa i higieny pracy Przedmiot: seminarium dyplomowe Forma zajęć: seminarium Semestr: II i III Liczba godzin: 30 (10 w semestrze II i 20 w semestrze III) Prowadzący: dr Joachim Foltys Cele przedmiotu: konstrukcja pracy dyplomowej weryfikującą wiedzę nabytą w trakcie studiów Treści przedmiotu: Dla napisania pracy dyplomowej proponuje się następujące obszary tematyczne : - zintegrowane systemy zarządzania, w tym system zaradzania bezpieczeństwem i higieną pracy scharakteryzować poszczególne studia przypadków; - metody oceny ryzyka na stanowiskach roboczych; - organizacja stanowisk pracy pod katem bhp; - szkolenia pracowników z zakresu bhp, w tym także z wykorzystaniem metody e-learningowej i blended learningowej; - wpływ stosowanych technologii na tworzenie kultury organizacji sprzyjającej bezpieczeństwo i higienie pracy; - zastosowani zasad ergonomii w tworzeniu bezpiecznych i higienicznych warunków pracy; - obciążenia pracowników na poszczególnych wybranych stanowiskach pracy; - mobbing - źródła jego istnienia oraz metody i scenariusze eliminacji; - systemy motywacyjne opracowane z uwzględnieniem bezpiecznych i higienicznych zasad funkcjonowania organizacji; - metody wdrażania zintegrowanych systemów zarządzania, w tym z obszaru bezpieczeństwa higieny pracy; - zastosowanie outsourcingu w obszarze bhp w organizacji; Literatura: jak w projekcie podstawy teoretyczne zawodu Rygor: egzamin dyplomowy 19

Studia podyplomowe: Technika bezpieczeństwa i higieny pracy Przedmiot: Nowoczesne technologie w praktyce zawodu Forma zajęć: ćwiczenia Semestr: III Liczba godzin: 20 Prowadzący: dr inż. Marzena Kuczyńska-Chałada Cele przedmiotu: naukowo dydaktyczne, poznawcze - ukazanie znaczenia i roli nowoczesnych technologii w Systemie Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy w przedsiębiorstwie, - wykorzystanie komputerowych systemów do oceny ryzyka zawodowego dla stanowisk pracy Treści przedmiotu: 1. Innowacje i nowoczesne technologie a systemy bezpieczeństwa i higieny pracy 2. Rola i znaczenie systemów komputerowych w procesach implementacji systemu Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy 3. Zintegrowany system informacji i zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy 4. Nowoczesne systemy i narzędzia wczesnego ostrzegania w organizacji 5. Monitoring błędów i wypadków w organizacji Literatura: 14. Podgórski D., Pawłowska Z., Podstawy systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. CIOP PIB, Warszawa 2004. 15. Kodeks Pracy stan prawny po 8 lutego 2005. 16. Lis T., Nowacki K., Zarządzanie bezpieczeństwem i higiena pracy w zakładzie przemysłowym, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2005. 17. Wyka T., Bezpieczeństwo i higiena pracy po nowelizacji kodeksu pracy, Wydawnictwo Difin, Warszawa 1997. 18. Dyrektywa Rady z dnia 12 czerwca 1989 r. o wprowadzeniu środków w celu zwiększenia bezpieczeństwa i poprawy zdrowia pracowników podczas pracy, nr 89/391/EWG. W: Dyrektywy Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej dotyczące ochrony pracy. T.1. Warszawa, CIOP 1992. 19. Mider A., System ochrony pracy i nadzoru nad warunkami pracy w Polsce, pod red. Tabor A., Pieczonka A.: Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy, Wydawnictwo CSOS Politechnika Krakowskiej, Karków 2003. 20. Gruszka A., Normy serii ISO 9000, ISO 14000 i PN-N-18000 dotyczące zarządzania jakością, zarządzania środowiskowego i zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, Wydawnictwo Urząd Komitetu Integracji Europejskiej. Wydanie pierwsze luty 2005 r. 21. Górska E., Lewandowski J., Podstawy zarządzania i kształtowania środowiska pracy, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2002. 20

22. Borysewicz M., Lisowska-Mieszkowska E., Żurek J., System zintegrowanego zarządzania bezpieczeństwem procesowym w zakładzie przemysłowym oraz ochroną zdrowia i oddziaływaniem na środowisko, Wydawnictwo CIOP, Warszawa 2001. 23. Karczewski T. J.: System zarządzania bezpieczeństwem pracy. Wydanie: 2000 r. 24. Przewodnik PN-N-18001:2004. Materiały informacyjne nt. wdrażania Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy wg normy PN-N-18001:2004. Katowice 2007. 25. Rozporządzenia Ministerstwa Gospodarki z 28 czerwca 2002 r., 5 (Dz. U. Nr 139, poz.1169). 26. Rozporządzeniu MPiPS z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 129, poz.844). Rygor: zaliczenie z oceną: wykonanie referatu, aktywność, praca w sekcjach - studia przypadku, test zaliczeniowy 21

Program nauczania Nazwa przedmiotu: Metody aktywizujące w edukacji Prowadzący: Dr hab. Urszula Szuścik Dr Małgorzata Stokłosa Suma godzin we wszystkich semestrach Wykłady: 0 Ćwiczenia: 10 Semestr III Opis przedmiotu z uwzględnieniem założeń, celów Celem zajęć jest wyjaśnienie i zrozumienie poprzez praktykę istoty i zasad stosowania metod aktywizujących w pracy z uczniem. W trakcie ćwiczeń poznanie i doświadczanie mechanizmów funkcjonowania wybranych metod aktywizujących. Metody aktywizujące opierają się na budowaniu wiedzy teoretycznej i praktycznej poprzez doświadczenia uczniów. Istotą metod aktywizujących jest jak nauczyć się uczyć ze świadomością odpowiedzialności za jego efekty. Metody aktywizujące, inaczej aktywne są to metody twórcze, które wyzwalają w uczniach samodzielność, poszukiwanie oryginalnych, niejednoznacznych i wielu rozwiązań lub jednego właściwego. Tematyka zajęć 1. Kleksy ćwiczenie oparte na skojarzeniach. Dokończ obraz i wymyśl opowieść. 2. Łańcuch słów prowadzący ćwiczenie losuje z kartoteki wyrazowej jakiś wyraz. Każda grupa dopisuje możliwie najwięcej słów wiążących się z nim i ćwiczenia dodatkowe. 3. Gdyby...to. Ćwiczenie to przygotowuje umysł do wysiłku i pomaga zrozumieć, czym cechuje się twórczy klimat, np. Gdyby ryby mogły mówić, to...gdyby Św. Mikołaj rzeczywiście spełniał życzenia, to...itp. 4. Burza mózgów uczy analizowania i definiowania pojęć i przyjmowania różnych stanowisk. 5. Mapa skojarzeń Zauważ, że... umiejętność szukania rozwiązań, niekonwencjonalność w ujęciu. 6. Metoda: sześć myślowych kapeluszy Edwarda de Bono. 7. Robinson Cruzoe - Zadaniem jest opracowanie strategii przetrwania. Jakie należy podjąć w danej chwili decyzje? Co będzie potrzebne żeby przetrwać? 8. Drzewo decyzyjne wdrażanie do umiejętności podejmowania drcyzji. Sposoby oceny pracy studenta Na podstawie prac wykonanych w ramach ćwiczeń student otrzymuje zaliczenie przedmiotu. W tym 80% frekwencji na zajęciach Literatura Arends R. J., Uczymy się nauczać. Warszawa 1998. Bernacka D., Od słowa do działania. Warszawa 2001. Bowkett S., Wyobraź sobie, że... Ćwiczenia rozwijające twórcze myślenie uczniów. Warszawa 2000. Cooper P.J., Sprawne porozumiewanie się. 114 scenariuszy ćwiczeń z mówienia i słuchania. Warszawa 1994. De Bono E., Naucz swoje dziecko myśleć. Warszawa 1995. Dryden G., Vos J., Rewolucja w uczeniu. Poznań 2000. Fenstermacher G. D., Soltis J. F., Style nauczania. Warszawa 2000. Góralski A., Być nowatorem. Poradnik twórczego myślenia. Warszawa 1990. Hamer H., Klucz do efektywnego nauczania. Poradnik dla nauczycieli. Warszawa 1994. Joyce B., Calhoun E., Hopkins D., Przykłady modeli uczenia się i nauczania. Warszawa 1999. Kaduson H., Schafer Ch., Zabawa w psychoterapii. Gdańsk 2001. 22

Kelley T., Sztuka innowacji. Warszawa 2003. Kojs W., Działanie jako kategoria dydaktyczna. Katowice 1994. Kozak W., Mapa mentalna czyli twórcza metoda notowania. Warszawa 2005. Kruszewski K. (red.), Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela. Warszawa 1993. Kubiczek B., Metody aktywizujące. Jak nauczyć uczniów uczenia się? Opole 2004. Limont W., Synektyka a zdolności twórcze. Toruń 1994. Lula P., Metody sztucznej inteligencji i ich zastosowania w ekonomii i zarządzaniu. Kraków 2007. Mietzel G., Psychologia kształcenia. Gdańsk 2002. Nęcka E., Proces twórczy i jego ograniczenia. Kraków 1995. Nęcka E., Trening twórczości. Gdańsk 2005. Niemierko B., Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki. Warszawa 2007. Nowacki T., Aktywizujące metody kształcenia. Warszawa 1999. Okoń W., Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Warszawa 1995. Parnowska K., Pedagogika dramy: teoria i praktyka. Warszawa 2000. Proctor T., Twórcze rozwiązywanie problemów. Podręcznik dla menedżerów. Gdańsk 2002. Schopenhauer A., Erystyka czyli sztuka prowadzenia sporów. Warszawa 1986. Stankiewicz J., Komunikowanie się w organizacji. Wrocław 1999. Stecewicz M., Inżynieria twórczego myślenia. Samouczek stymulowania pracy koncepcyjnej. Gdańsk 1999. Szmidt K. J., Szkice do pedagogiki twórczości. Kraków 2001. Szmidt K. J., Pedagogika twórczości. Idee aplikacje rady na twórczą drogę. Kraków 2005. Szmidt K. J., Pedagogika twórczości. Gdańsk 2005. Szmidt K. J., Trening kreatywności. Gliwice 2008. Szymański M. S., O metodzie projektów: z historii, teorii i praktyki pewnej metody kształcenia. Warszawa 2000. Taraszkiewicz M., Jak uczyć lepiej? Refleksyjny praktyk w działaniu. Warszawa 2000. Trzaska L., Wojciechowska M., Metody aktywne w pracy z grupą. Problemy realizacji. Warszawa 1997. Wójcik E., Metody aktywizujące w pracy z grupą. Warszawa 2000. 23

Program nauczania Nazwa przedmiotu: Pedagogika społeczna Prowadzący: Dr hab. Alina Szczurek Boruta Suma godzin we wszystkich semestrach Wykłady: 10 Ćwiczenia: 0 Semestr III Opis przedmiotu z uwzględnieniem założeń, celów Celem realizacji programu pedagogiki społecznej jest: - próba nowego naświetlenia tradycyjnych i wskazanie nowych obszarów zainteresowań pedagogiki społecznej; - przekazanie wiedzy o mechanizmach i sposobach konstruowania środowiska wychowawczego oraz o czynnikach, które temu sprzyjają lub utrudniają ten proces; - kształtowanie aktywnej postawy stymulującej środowisko do korzystnych oddziaływań wychowawczych i przeciwdziałającej jego wpływom destrukcyjnym; - rozwijanie u studentów umiejętności i kompetencji: rozumienia procesów zachodzących w otoczeniu i środowisku człowieka; dostrzegania czynników regulujących przemiany instytucji, zbiorowości, społecznych, globalnych procesów kultury i zjawisk gospodarczych; dostrzegania i określania negatywnych skutków czynników rozwojowych; rozumienia geografii administracji państwowej i instytucji zobligowanych do pomocy, profilaktyki i wsparcia społecznego osób, grup wymagających opieki i troski pedagogicznej; - rozwijanie potrzeby studiowania i umiejętności analizy tekstów naukowych, samodzielnego formułowania, klasyfikowania i rozwiązywania problemów pedagogicznych i sytuacji wychowawczych. Tematyka zajęć 1. Geneza, rozwój i kształtowanie się dyscypliny. 2. Współczesne zadania i reprezentanci pedagogiki społecznej. 3. Podstawowe pojęcia i kategorie dyscypliny: profilaktyka, kompensacja, wsparcie społeczne, praca w środowisku, siły społeczne i ich organizacja. 4. Środowisko wychowawcze i jego podstawowe komponenty. 5. Ocena i diagnozowanie sytuacji i warunków umożliwiających zaspokojenie potrzeb rozwojowych człowieka w różnych fazach jego życia i w różnych sytuacjach życiowych. 6. Aksjologiczne korzenie i współczesne odniesienia pedagogiki społecznej. 7. Uczestnictwo społeczne człowieka - aktywność społeczna, obywatelska. 8. Problemy edukacji równoległej w teorii i praktyce oświatowej. 9. Zagrożenia globalne i lokalne oraz sytuacje ryzyka dla jednostek, grup i środowiska (bezrobocie, ubóstwo, deprywacja potrzeb, rozwarstwienie społeczne, niesprawiedliwość społeczna, dziedziczenie położenia społecznego, starość, dezorganizacja rodziny). 10. Pedagogika społeczna wobec procesów marginalizacji. Sposoby oceny pracy studenta Zaliczenie na podstawie wyniku testu wiadomości. W tym 80% frekwencji na zajęciach. Literatura Borowska T. (red.): Pedagogika wobec zagrożeń, kryzysów i nadziei. Kraków 2002, OW Impuls. Frąckowiak T. O pedagogice nadziei. Fascynacje i asocjacje aksjologiczne. Poznań 2007, Wyd. UAM. Kawula S.: Studia z pedagogiki społecznej. Olsztyn 1998, WSP. Kwieciński Z.: Między patosem a dekadencją. Studia i szkice socjopedagogiczne. Wrocław 2007, WN DSWE TWP we Wrocławiu. 24