Wprowadzenie do rynku opcji Marek Suchowolec
Plan Bibliografia Historia opcji Definicja opcji Porównanie opcji do polisy ubezpieczeniowej Rodzaje opcji Animatorzy opcji Depozyty zabezpieczające Warranty Opcje menedżerskie Obligacje zamienne Oznaczenia na rynku opcji Parytet opcji put-call
Bibliografia Bittman, J., 2009 Trading Options as a Professional Cohen, G., 2005 The Bible of Options Strategies Fontanills, G., 2005 The Options Course High Profit & Low Stress Trading Methods Hull, J., 2006 Options Futures, & Other Derivatives Sixth Edition Najarian, J., 2001 How I Trade Options Trester, K., 2004 101 Option Trading Secrets
Historia opcji 1750 p.n.e. Kodeks Hammurabiego opcja do niepłacenia odsetek 350 p. n.e. Opcje na pożyczenie maszyn do wyciskania oliwy z oliwek opis Arystoteles 1600 r. Opcje na cebulki tulipanów w Holandii 1973 r. Powołanie Chicago Board Options Exchange (CBOE) 1976 r. Wprowadzenie opcji na akcje na Pacific Stock Exchange 1978 r. Powołanie giełdy opcji w Londynie (London Traded Options Market) 2004 r. Kontrakty terminowe na indeks zmienności VIX
Porównanie opcji do polisy Polisa ubezpieczeniowa Wartość aktywu Wartość straty nie pokrywana przez ubezpieczyciela Okres czasu Stopa procentowa Ryzyko Koszt polisy Opcja Cena instrumentu bazowego Cena wykonania (strike) Okres czasu Stopa procentowa + dywidenda Zmienność Wartość opcji
Rodzaje pozycji w opcjach Długa pozycja w opcji call Długa pozycja w opcji put Krótka pozycja w opcji call Krótka pozycja w opcji put 6
Długa pozycja w opcji call Cena opcji = 5, strike = 100, długość życia opcji = 2 miesiące 30 Zysk 20 10 0-5 70 80 90 100 110 120 130 Cena akcji 7
Krótka pozycja w opcji call Cena opcji price = 5, strike = 100 długość życia opcji = 2 miesiące Zysk 5 0-10 70 80 90 100 110 120 130 Cena akcji -20-30 8
Długa pozycja w opcji put Cena opcji = 7, strike = 70, długość życia opcji = 2 miesiące 30 Zysk 20 10 0-7 Cena akcji 40 50 60 70 80 90 100 9
Krótka pozycja w opcji put Cena opcji = 7, strike = 70, długość życia opcji = 2 miesiące 7 0 Zysk) 40 50 60 70 80 90 100 Cena akcji -10-20 -30 10
Opcje giełdowe instrument bazowy Akcje Waluty Indeksy giełdowe Kontrakty terminowe 11
Specyfikacja opcji giełdowych Data wygaśnięcia Cena rozliczeniowa (strike) Europejskie lub amerykańskie Call (kupna) lub put (sprzedaży) - klasa opcji 12
Terminologia Opcja at-the-money (ATM) Opcja in-the-money (ITM) Opcja out-of-the-money (OTM) 13
Terminologia Klasa opcji Seria opcji Wartość wewnętrzna opcji Wartość czasowa opcji 14
Animatorzy opcji (market makers) Giełdy ułatwiają obrót opcjami powołując animatorów opcji Animator opcji kwotuje ceny kupna i sprzedaży Animator nie wie czy klient kupi czy sprzeda opcje (odpowiadając na zapytanie) 15
Depozyty zabezpieczające (margins) Depozyt zabezpieczający wymagany przy wystawianiu opcji Każda giełda ma określone reguły określające depozyty zabezpieczające Dla określonych strategii opcyjnych różne depozyty zabezpieczające 16
Warranty Warranty są opcjami emitowanymi przez przedsiębiorstwa lub instytucje finansowe Ilość warrantów jest określona i zmienia się w związku z wykonaniem lub wygaśnięciem Options, Futures, and Other Derivatives 7 th Edition, Copyright John C. Hull 2008 17
Opcje menedżerskie Opcje menedżerskie są formą wynagrodzenia kadry zarządzającej firm W chwili emisji są opcjami at-the-money Opcje menedżerskie w chwili wykonania zamieniane są na akcje przedsiębiorstwa Nie można ich zbyć Options, Futures, and Other Derivatives 7 th Edition, Copyright John C. Hull 2008 18
Obligacje zamienne Obligacje zamienne są obligacjami, które mogą być zamieniane na akcje w określonym czasie na określoną ilość akcji Bardzo często obligacje zamienne wykupywane są przez emitenta Wcześniejszy możliwy wykup służy do zmuszenia nabywcy obligacji zamiennej do zamiany na akcje Options, Futures, and Other Derivatives 7 th Edition, Copyright John C. Hull 2008 19
Oznaczenia c : cena europejskiej opcji call p : cena europejskiej opcji put S 0 : cena akcji dziś K : cena wykonania opcji T : czas życia opcji : zmienność opcji C : cena amerykańskiej opcji call P : cena amerykańskiej opcji put S T :cena akcji w dniu rozliczenia opcji D : dzisiejsza wartość dywidendy wypłacanej podczas życia opcji r : stopa wolna od ryzyka dla okresu równego okresowi życia opcji
Wpływ zmiennej na cenę opcji Zmienna S 0 K T r D c p C P + + + +?? + + + + + + + + 21
Opcja europejska vs opcja amerykańska Opcja amerykańska jest warta co najmniej tyle co opcja europejska C P c p
Parytet opcji put-call C + Ke -rt +D = P + S
Parytet opcji put-call przykład (cz.1) C + Ke -rt +D = P + S PARYTET OPCJI PUT-CALL NA KONTRAKTY FUTURES C + Ke -rt = P + Fe -rt Jeżeli: C a + Ke -rt (P b + Fe -rt ) + (t c + t p + t F ) < 0 Opcja put jest przewartościowana w relacji do opcji call Arbitraż: sprzedaż opcji put kupno opcji call sprzedaż kontraktu terminowego na indeks A = P b + Fe -rt C a Ke -rt (t c + t p + t F )
Parytet opcji put-call przykład (cz.2) OZNACZENIA: C b cena kupna opcji call C a cena sprzedaży opcji call P b cena kupna opcji put P a cena sprzedaży opcji put S cena instrumentu bazowego X cena wykonania opcji T czas do wygaśnięcia opcji r wolna od ryzyka stopa procentowa t i koszty transakcji kupna lub sprzedaży opcji i=c,p,f,r A zysk z arbitrażu
Parytet opcji put-call przykład (cz.3) Zysk Kupno opcji call K Sprzedaż opcji put A S T STRATEGIA PCP DZIŚ Sprzedaż kontraktu terminowegp W DNIU WYGAŚNIĘCIA OPCJI S < K S > K KUPNO CALL X -C - S - K SPRZEDAŻ PUT X P -(S K) - SPRZEDAŻ FUTURES X K - S -(S K) ŚRODKI PIENIĘŻNE P - C (P C t A )e rt (P C t A )e rt ZYSK Z ARBITRAŻU P C t A (P C t A )e rt (P C t A )e rt t A= t P + t c + t f
Parytet opcji put-call przykład (cz.4) Jeżeli: P a + Fe -rt - (C b + Ke -rt ) + (t c + t p + t F ) < 0 Opcja call jest przewartościowana w relacji do opcji put Arbitraż: sprzedaż opcji call, kupno opcji put, kupno kontraktu terminowego na indeks A = C b + Ke -rt - P a - Fe -rt (t c + t p + t F )
DZIĘKUJĘ BARDZO