STRATEGIE NA RYNKU OPCJI. KRÓTKI STELAŻ (Short Straddle)

Transkrypt

1 STRATEGIE NA RYNKU OPCJI KRÓTKI STELAŻ (Short Straddle) * * * Niniejsza broszura ma charakter jedynie edukacyjny i nie stanowi oferty kupna ani oferty sprzedaży żadnych instrumentów finansowych ani usług inwestycyjnych. Podstawowym źródłem informacji o opcjach są warunki obrotu dla opcji dostępne na stronie internetowej Giełda Papierów Wartościowych nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody powstałe w wyniku wykorzystania informacji zawartych w niniejszej broszurze. * * * Warszawa 14 czerwca 2006 roku oprac. Krzysztof Mejszutowicz

2 Spis Treści 1. Informacje podstawowe Składniki strategii Koszt strategii Zyski Straty Profil zyskowności Zamknięcie pozycji Upływ czasu do wygaśnięcia Przykład z rynku Podsumowanie Arkusz kalkulacyjny Zadaj pytanie

3 1. Informacje podstawowe Krótki stelaż jest strategią, którą możemy tworzyć przy wykorzystaniu opcji na WIG20 oraz opcji na akcje pojedynczych spółek notowanych na GPW. Strategia umożliwia osiąganie zysków w efekcie spadku zmienności instrumentu bazowego, czyli wówczas kiedy na rynku zmiany wartości instrumentu bazowego stają się coraz mniejsze. W strategii osiągamy zyski gdy wartość instrumentu bazowego pozostanie wewnątrz określonego zakresu wartości. 2. Składniki strategii Strategię tworzy się przy wykorzystaniu jednocześnie opcji kupna i opcji sprzedaży z tym samym terminem wygaśnięcia oraz kursem wykonania. W strategii zajmujemy tylko krótkie pozycje w opcjach (wystawiamy opcje). Wystawiamy opcje kupna oraz opcje sprzedaży co ważne w tej samej ilości (np. jeżeli wystawiliśmy 10 opcji kupna wówczas musimy również wystawić 10 opcji sprzedaży). Najczęściej wystawia się opcje o kursie wykonania najbliższym bieżącej wartości instrumentu bazowego (wystawia się opcje at-the-money (skrót ATM)). Przykład nr 1 Wszystkie przykłady przedstawione w broszurze nie uwzględniają opłat pobieranych przez biura maklerskie. Bieżąca wartość indeksu WIG20 Oczekiwania pkt Oczekujemy spadku zmienności instrumentu bazowego Składniki strategii a. Wystawienie opcji kupna z kursem wykonania pkt, b. Wystawienie opcji sprzedaży z kursem wykonania pkt. Kursy wykonania opcji są najbliższe bieżącej wartości indeksu WIG20 3. Koszt strategii Ponieważ strategia składa się wyłącznie z opcji wystawionych, dlatego inwestor jest zobowiązany do utrzymywania depozytów zabezpieczających. Zasady wyliczania depozytów zabezpieczających dostępne są na stronie 4. Zyski Z tytułu wystawienia opcji inwestor otrzymuje premię opcyjną, która jest jednocześnie maksymalnym zyskiem, jaki może zrealizować wystawca. Ponieważ strategia krótki stelaż składa się wyłącznie z opcji wystawionych dlatego zyski z tej strategii są ograniczone. -3-

4 a. Punkty opłacalności Inwestor zarabia jeżeli wartość instrumentu bazowego w terminie wygaśnięcia pozostanie wewnątrz punktów opłacalności. Możemy zidentyfikować dwa punkty opłacalności górny oraz dolny. Górny punkt opłacalności wyznacza się poprzez dodanie do kursu wykonania opcji wyrażoną w jednostce notowania sumę otrzymanych premii (premia wyrażona w jednostce notowania to kurs, po którym nabywamy lub wystawiamy opcje). Dolny poprzez odjęcie od kursu wykonania sumy premii. BE 1 = X + (KW kupna + KW sprzedaży ) = BE (górny) BE 2 = X - (KW kupna + KW sprzedaży ) = BE (dolny) gdzie: BE1, BE2 punkty opłacalności, KW kupna kurs wystawienia opcji kupna, KW(jn) sprzedaży kurs wystawienia opcji sprzedaży, X kurs wykonania opcji (pkt.). b. Kalkulacja wyników z inwestycji Wynik z inwestycji (czyli kwotę zysku lub straty) wyznaczamy poprzez odjęcie od sumy otrzymanej premii (wyrażonej w jednostce notowania) wartość bezwzględną z różnicy pomiędzy kursem wykonania wystawionych opcji a wartością instrumentu bazowego wg. której nastąpi rozliczenie strategii. Otrzymany wynik mnożymy przez mnożnik w instrumencie. Z/S = [(KW kupna + KW sprzedaży ) Wartość bezwzględna (X S)] x m gdzie: Z/S zysk lub strata, KW kupna kurs wystawienia opcji kupna, KW sprzedaży kurs wystawienia opcji sprzedaży, X kurs wykonania opcji, S wartość instrumentu bazowego, m mnożnik w opcji. c. Kalkulacja zysku maksymalnego Maksymalny zysk jaki można z tej strategii zrealizować stanowi sumę otrzymanych premii. Inwestor zrealizuje maksymalny zysk w przypadku gdy strategię utrzyma do terminu wygaśnięcia a wartość instrumentu bazowego w terminie wygaśnięcia osiągnie poziom równy kursowi wykonania wystawionych opcji. Zmax = [KW kupna + KW sprzedaży ] x m gdzie: Zmax maksymalny zysk ze strategii, KW kupna kurs wystawienia opcji kupna, KW sprzedaży kurs wystawienia opcji sprzedaży, m mnożnik w opcji. -4-

5 Przykład nr 2 Kurs wykonania opcji Przykładowy kurs wystawienia opcji kupna Przykładowy kurs wystawienia opcji sprzedaży Mnożnik w opcji pkt KW kupna = 90 pkt. KW sprzedaży = 120 pkt. m = 10 zł Maksymalny zysk (Zmax) Pierwszy punkt opłacalności (BE 1 ) górny Drugi punkt opłacalności (BE 2 ) - dolny Kalkulacja przykładowego zysku = (KW kupna + KW sprzedaży ) x m = (90 pkt pkt.) x 10 zł = zł = X + (KW kupna + KW sprzedaży ) = pkt + (90 pkt pkt) = pkt = X - (KW kupna + KW sprzedaży ) = pkt - (90 pkt pkt) = pkt = zysk przy wartości indeksu WIG20 = pkt. = [(KW kupna + KW sprzedaży ) Wartość bezwzględna (X S)] x m = [(90 pkt pkt) ] x 10 zł = [210 pkt 100 pkt] x 10 zł = zł Zakładając, że inwestycja potrwa do terminu wygaśnięcia, zarobimy, gdy wartość indeksu WIG20 pozostanie wewnątrz zakresu od pkt. do pkt.. Maksymalny zysk, jaki możemy zrealizować osiągniemy, jeżeli w dniu wygaśnięcia wartość indeksu WIG20 będzie równa kursowy wykonania opcji czyli pkt. Zysk w takim przypadku wyniesie zł. Dla przykładowej wartości indeksu WIG20 (wewnątrz punktów opłacalności), wg której nastąpi rozliczenie strategii np. na poziomie pkt zysk z inwestycji wyniesie zł 5. Straty Strata jest ponoszona gdy wartość instrumentu bazowego w terminie wygaśnięcia wzrośnie powyżej pierwszy punkt opłacalności (BE 1 ) (górnego) lub spadnie poniżej drugiego punktu opłacalności (BE 2 ) (dolnego). Kwota straty rośnie wraz ze wzrostem zmienności na rynku, czyli wówczas, gdy zmiany wartości instrumentu bazowego stają się coraz większe. -5-

6 Niekorzystną dla nas sytuacją jest gdy wartość instrumentu bazowego przekroczy jeden z punktów opłacalności oznacza to, że zaczynamy ponosić straty. Jeżeli po przekroczeniu punktu opłacalności wartość instrumentu bazowego nadal zmienia swoją wartość w danym kierunku, nasze straty rosną. Należy pamiętać, że w strategii krótki stelaż mamy ograniczone potencjalne zyski przy nieograniczonych potencjalnych stratach. Przykład nr 3 Opierając się na danych z przykładu nr 2 poniesiemy stratę, jeżeli wartość indeksu WIG20: wzrośnie ponad pkt, lub spadnie poniżej pkt.. Poniżej znajdują się przykładowe wyliczenia kwot straty w przypadku, gdy strategia rozliczy się przy wartościach indeksu WIG20 na poziomie pkt. lub pkt. (wartości poza punktami opłacalności). Z/S = [(KW kupna + KW sprzedaży ) Wartość bezwzględna (X S)] x m (1) Z/S = [(90 pkt pkt) pkt pkt. ] x 10 zł Z/S = (210 pkt 350 pkt) x 10 zł Z/S = zł (strata) (2) Z/S = [(90 pkt pkt) pkt pkt. ] x 10 zł Z/S = (210 pkt 350 pkt) x 10 zł Z/S = zł (strata) 6. Profil zyskowności Wykres nr 1 przedstawia profil zyskowności strategii krótki stelaż (wyliczony dla danych z wcześniejszych przykładów). Niebieska linia przedstawia profil wystawionej opcji kupna, czerwona przedstawia wystawionej opcji sprzedaży, a czarna przedstawia łączną strategię krótki stelaż. Na osi X znajdują się wartości instrumentu bazowego (indeks WIG20) - zaznaczono również kurs wykonania opcji. Oś Y prezentuje zyski i straty ze strategii. -6-

7 Wykres nr 1 Profil zyskowności strategii krótki stelaż (w terminie wygaśnięcia). Zysk/Strata (pkt.) Wystawienie opcji kupna Wystawienie opcji sprzedaży Krótki stelaż Wartość indeksu WIG20 (pkt.) Z wykresu można odczytać, że: a. Maksymalny zysk uzyskamy, jeżeli wartość indeksu WIG20 w terminie wygaśnięcia ukształtuje się na poziomie pkt. W tym przypadku zysk wyniesie zł czyli 210 pkt. (kalkulacje w przykładzie nr 2), b. Punkty opłacalności wynoszą oraz pkt. (kalkulacje w przykładzie nr 3), c. Strata jest nieograniczona. 7. Zamknięcie pozycji Istnieją dwa sposoby zamknięcia pozycji w utworzonej strategii: a) zamknięcie pozycji w terminie wygaśnięcia Ostateczne rozliczenie strategii następuje wg kursu rozliczeniowego. Opcje, które w dniu wygaśnięcia będą inthe-money (ITM) zostaną wykonane. Pozostałe opcje wygasają bez wartości (szczegóły dotyczące rozliczenia opcji w terminie wygaśnięcia patrz w innych materiałach edukacyjnych GPW). Profil zyskowności z wykresu nr 1 przedstawia właśnie profil dla strategii wygasającej w terminie wygaśnięcia. b) zamknięcie pozycji przed terminem wygaśnięcia - Strategię możemy zamknąć w dogodnym dla nas momencie W tym celu należy osobno zamknąć pozycje w tworzących ją opcjach. Pozycje zamykamy poprzez zawarcie transakcji -7-

8 odwrotnej: odkupujemy zarówno wystawioną opcję kupna jak i opcję sprzedaży. W takim przypadku należy pamiętać, że profil zyskowności ze strategii będzie inny niż dla strategii zamykanej w terminie wygaśnięcia. Przykładowe profile dla strategii zamykanych w różnym czasie, przed terminem wygaśnięcia przedstawia wykres nr Upływ czasu do wygaśnięcia Ponieważ w strategii posiadamy jedynie opcje wystawione, dlatego upływający czas do wygaśnięcia zawsze będzie działał na naszą korzyść. Jak widać z wykresu nr 2 utrzymanie otwartej pozycji w strategii przy wartościach instrumentu bazowego wewnątrz punktów opłacalności powiększa nasze zyski wraz ze zbliżaniem się do terminu wygaśnięcia. Największe zyski zrealizujemy, gdy strategia rozliczy się w terminie wygaśnięcia (profil zaznaczony czarną linią). Na wykresie można również zidentyfikować wartości instrumentu bazowego, dla których strategia, w przypadku odległego terminu do wygaśnięcia przynosi straty, natomiast w przypadku bliskiego terminu do wygaśnięcia przynosi już zyski. Wykres nr 2 Profil zyskowności strategii krótki stelaż w zależności od czasu do wygaśnięcia (1 miesiąc, 15 dni, 2 dni przed wygaśnięciem oraz profil w terminie wygaśnięcia). Zysk/Strata (pkt.) wygaśnięcie 1 miesiąc 15 dni 2 dni Upływ czasu do wygaśnięcia zwiększa zyski strategii Wartość indeksu WIG20 (pkt.) -8-

9 9. Przykład z rynku Sesja w dniu 4 stycznia 2006 r. Indeks WIG20 na poziomie bliskim pkt (na zamknięciu sesji 2.829,38 pkt). Budujemy krótki stelaż: a. Wystawiamy serię opcji kupna wygasającą w marcu 2006 r. z kursem wykonania pkt. (X) seria OW20C6280. Jako koszt nabycia opcji przyjmujemy premię wyznaczoną przez kurs zamknięcia 105,00 pkt. (KW kupna ), czyli 1.050,00 zł b. Wystawiamy serię opcji sprzedaży wygasającą w marcu 2006 r. z kursem wykonania pkt (X) seria OW20O6280. Jako koszt nabycia opcji przyjmujemy również premię wyznaczoną przez kurs zamknięcia 88 pkt. (KW sprzedaży ), czyli 880 zł Zakładamy utrzymanie strategii do terminu wygaśnięcia czyli do dnia 17 marca 2006 r. W poniższej tabeli znajdują się kalkulacje oczekiwanych zysków i strat (z pominięciem prowizji maklerskich). Punkty opłacalności = BE 1 = X + (KW kupna + KW sprzedaży ) = pkt. + (105,00 pkt. + 88,00 pkt.) = pkt ,00 pkt. = 2.993,00 pkt. Strata Zysk = BE 2 = X - (KW kupna + KW sprzedaży ) = pkt. - (105,00 pkt. + 88,00 pkt.) = pkt ,00 pkt. = 2.607,00 pkt. a. Tracimy jeżeli indeks WIG20: o Wzrośnie powyżej 2.993,00 pkt. lub, o Spadnie poniżej 2.607,00 pkt.. b. Strata jest nieograniczona a. Zarabiamy jeżeli indeks WIG20 osiągnie wartość w przedziale od 2.607,00 pkt. do 2.993,00 pkt., b. Maksymalny zysk wynosi zł. W terminie wygaśnięcia kurs rozliczeniowy dla ww. opcji wyniósł pkt. Oznacza to, że opcja sprzedaży wygasa poza ceną (out-of-the-money) nie musimy wypłacać nabywcy opcji kwoty rozliczenia. Opcja kupna wygasa w cenie (in-the-money) i z niej musimy wypłacić kwotę rozliczenia. a. Dla opcji sprzedaży zachowujemy w całości otrzymaną premię opcyjną w kwocie 880 zł, b. Dla opcji kupna otrzymaną premię opcyjną w kwocie zł. pomniejszamy o kwotę rozliczenia którą musimy wypłacić w kwocie 530 zł kalkulacje (2.853 pkt pkt.) x 10 zł = 53 pkt. x 10 zł = 530 zł, c. Zysk netto na strategii wyniesie zatem zł kalkulacje (880 zł zł 530 zł. = zł). -9-

10 Wykres nr 3 Profil zyskowności krótkiego stelaża dla ww. przykładu. Zysk/Strata (pkt.) 250 Zysk zł Max zysk zł Wystawienie opcji kupna Wystawienie opcji sprzedaży Krótki stelaż pkt. Kurs rozliczeniowy w terminie wygaśnięcia Wartość indeksu WIG20 (pkt.) 10. Podsumowanie Najważniejsze cechy strategii krótki stelaż: a) Strategia osiągająca zysk w momencie spadku zmienności instrumentu bazowego. W strategii zarabiamy, gdy wartość instrumentu bazowego pozostanie wewnątrz określonego zakresu wartości. b) Strategię tworzy się poprzez jednoczesne wystawienie opcji kupna oraz sprzedaży, na ten sam instrument bazowy z tym samym terminem do wygaśnięcia. Wystawiamy opcje at-the-money (ATM), c) Strategia charakteryzuje się ograniczonym zyskiem, oraz nieograniczonymi stratami. Podsumowanie wzorów. a) Zysk/Strata ze strategii Z/S = [(KW kupna + KW sprzedaży ) Wartość bezwzględna (X S)] x m -10-

11 b) Zysk maksymalny Zmax = [KW kupna + KW sprzedaży ] x m c) Górny punkt opłacalności (BE1) BE 1 = X + (KW kupna + KW sprzedaży ) d) Dolny punkt opłacalności (BE2) BE 2 = X - (KW kupna + KW sprzedaży ) gdzie KW kupna kurs wystawienia opcji kupna, KW sprzedaży kurs wystawienia opcji sprzedaży, X kurs wykonania opcji, S wartość instrumentu bazowego, m mnożnik w opcji. 11. Arkusz kalkulacyjny Na stronie internetowej Giełdy, w sekcji dotyczącej opcji ( znajdują się arkusze kalkulacyjne, które ułatwiają planowanie strategii na rynku opcji (patrz podsekcja narzędzia i wskaźniki ). Zamieszczono tam dwa arkusze prosty i rozbudowany. Pierwszy z nich umożliwia symulację strategii przy założeniu, że wygasa ona w terminie wygaśnięcia. Drugi umożliwia symulację strategii również w przypadku, gdy strategia jest zamykana przed upływem terminu wygaśnięcia. Dostępne są również obszerne instrukcje obsługi arkuszy. Arkusze dostępne są bezpłatnie. Wykresy przedstawione w tej broszurze zostały przygotowane właśnie przy zastosowaniu tych arkuszy. Poniżej pokazano przykład definiowania strategii krotki stelaż przy zastosowaniu arkusza prostego i rozbudowanego. -11-

12 Arkusz prosty Zakładka [Strategia Nr 1] O opcja, -1 jedna opcja wystawiona, C opcja kupna (call), kurs wykonania 105 kurs wystawienia opcji O opcja, -1 jedna opcja wystawiona P opcja sprzedaży (put), kurs wykonania 88 kurs wystawienia opcji Wykres strategii znajduje się w zakładce [Wykres Strategia nr 1] -12-

13 Arkusz rozbudowany Zakładka [Strategia_Nr_1] Wykres strategii znajduje się w zakładce [Wykres Strategia nr 1] -13-

14 12. Zadaj pytanie Jeżeli po przeczytaniu tej broszury masz pytania, napisz na adres Postaramy się udzielić odpowiedzi w ciągu 24 godzin (nie licząc sobót i niedziel), ale tylko na pytania dotyczące opcji. Pytania z innych tematów prosimy kierować do odpowiedniej skrzynki tematycznej lub na ogólny adres Giełdy gielda@gpw.com.pl. Zapraszamy. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie ul. Książęca 4, Warszawa tel.: (022) , fax.: (022) Internet: gielda@gpw.pl -14-