K O N T R A K T Y T E R M I N O W E

Transkrypt

1 "MATEMATYKA NAJPEWNIEJSZYM KAPITAŁEM ABSOLWENTA" projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego K O N T R A K T Y T E R M I N O W E Autor: Lic. Michał Boczek Stypendysta projektu Matematyka najpewniejszym kapitałem absolwenta współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

2 Przykład 1 Rozliczenie z dostawą instrumentu bazowego na przykładzie kontraktów na akcje spółki KGHM. Zgodnie ze standardem instrumentu na jeden kontrakt terminowy przypada 100 sztuk akcji. Załóżmy, że zawieramy transakcję po kursie 130 zł. W przypadku rozliczenia z dostawą w terminie wygaśnięcia: sprzedający kontrakt (wystawca) musi dostarczyd 100 sztuk akcji spółki KGHM, w zamian otrzymując od nabywcy kontraktu środki pieniężne wysokości zł (=130 zł x 100 sztuk), nabywca kontraktu otrzymuje od wystawcy 100 sztuk akcji spółki KGHM, w zamian za które musi zapłacid kwotę zł.

3 Rozliczenie pieniężne W tym przypadku jedna ze stron transakcji wypłaca drugiej kwotę pieniężną nazywaną KWOTĄ ROZLICZENIA (ang.: settlement value). Kwota rozliczenia stanowi zysk z inwestycji w kontrakty.

4 Ostateczny kurs rozliczeniowy (final settlement price) Dla kontraktów na indeksy giełdowe śr. arytm. z wartości z ostatniej godziny notowao ciągłych oraz wartości indeksu ustalonej na zamknięcie sesji giełdowej Dla kontraktów na akcje średnia ważona obrotami kursów wszystkich transakcji zawartych w ciągu całej sesji giełdowej

5 Efekt dźwigni finansowej

6 Przykład 4 (nabywca kontraktu) Zgodnie ze standardem instrumentu na jeden kontrakt terminowy KGHM przypada 100 akcji. Załóżmy, że zawieramy transakcje po kursie 100 zł, a wartośd depozytu zabezpieczającego wynosi zł. Przed zawarciem transakcji na kontraktach nabywca oraz wystawca muszą w biurze maklerskim złożyd depozyty wysokości zł,

7 Transakcja na kontraktach na KGHM po kursie 100 zł oznacza wartośd transakcji zł (kurs kontraktu 100 zł x 100 sztuk). Załóżmy, że w terminie wygaśnięcia kurs akcji KGHM rośnie o 10% i ostateczny kurs rozliczeniowy zostaje wyznaczony na poziomie 110 zł. Wzrost wartości instrumentu bazowego oznacza, że na tej inwestycji zarobił nabywca kontraktu, a stracił jego wystawca.

8 Kwota rozliczenia = (110 zł 100 zł) x 100 akcji = zł (tyle zarobił nabywca kontraktu). Zatem na depozyt zabezpieczający wpłynie nam dodatkowe 1000 zł. Wyznaczmy teraz stopę zwrotu, czyli wielkośd, która pokazuje, jaka była rentownośd zaangażowanych w inwestycję kapitałów. Pamiętajmy, że aby kupid kontrakt wystarczyło zainwestowad jedynie zł (depozyt zabezpieczający), nie musieliśmy posiadad pełnej wartości kontraktu, czyli zł. Stopa zwrotu = kwota rozliczenia/ wartośd depozytu = zł / zł = 67%.

9 Powyższy przykład udowadnia, że w efekcie zmiany wartości instrumentu bazowego o 10% nabywca kontraktu osiągnął stopę zwrotu aż 67%. Zyski na kontrakcie były prawie 7-krotnie wyższe niż zyski z bezpośredniej inwestycji w akcje spółki KGHM. Tak właśnie działa efekt dźwigni finansowej.

10 Zamknięcie pozycji przed terminem wygaśnięcia

11 Mnożniki Mnożnik to wielkośd, która po przemnożeniu przez kurs kontraktu daje nam wartośd kontraktu. W kontraktach terminowych na akcje mnożnik jednocześnie wskazuje na liczbę akcji przypadających na jeden kontrakt. Wszystkie kontrakty na akcje notowane na GPW mają identyczny mnożnik na poziomie 100 (100 akcji przypada na jeden kontrakt). Zatem jeżeli na kontraktach na akcje zrobimy transakcję np. po kursie 150 zł, oznacza to, że zawarliśmy transakcję o wartości zł (kurs 150 zł x mnożnik 100).

12 Mechanizm równania do rynku Depozyt zabezpieczający wnoszony w biurze maklerskim gwarantuje wypłacalnośd strony transakcji do wysokości tego depozytu.

13 Codzienna kalkulacja kwoty rozliczenia może się odbywad z wykorzystaniem następujących danych: kursu otwarcia pozycji, kursu zamknięcia pozycji, ostatecznego kursu rozliczeniowego, dziennego kursu rozliczeniowego

14 Dzienny kurs rozliczeniowy jest wyznaczany codziennie po zakooczeniu sesji giełdowej. Od ostatecznego kursu rozliczeniowego różni się głównie tym, że jest wyznaczany z wykorzystaniem kursów kontraktów terminowych. Kurs ostateczny natomiast wyznacza się, wykorzystując wartości instrumentu bazowego. Algorytm kalkulacji kursu dziennego jest identyczny dla wszystkich kontraktów terminowych, niezależnie od instrumentu bazowego (algorytm kursu ostatecznego jest różny dla różnych grup kontraktów).

15 Dzienny kurs rozliczeniowy równy jest kursowi zamknięcia kontraktów, czyli kursowi ostatniej zawartej w danym dniu transakcji na danym instrumencie. Jeśli w czasie sesji nie określono kursu zamknięcia, za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się ostatni kurs rozliczeniowy.

16 Dla inwestora, który otwiera pozycję długą. inwestor otwiera i zamyka pozycję w kontrakcie na tej samej sesji dzienną kwotę rozliczenia stanowi różnica pomiędzy kursem zamknięcia pozycji a kursem otwarcia pozycji. Wynik mnożymy przez mnożnik oraz przez liczbę kontraktów w transakcji (tzw. wolumen),

17 inwestor otworzył pozycję i nie zamknął jej na tej samej sesji dzienną kwotę rozliczenia stanowi różnica pomiędzy wyznaczonym na koniec sesji dziennym kursem rozliczeniowym a kursem otwarcia pozycji. Wynik mnożymy przez mnożnik oraz wolumen,

18 inwestor trzyma otwartą pozycję przez kilka sesji dzienną kwotę rozliczenia wyznaczoną na koniec kolejnych sesji, kiedy inwestor trzyma otwartą pozycję, stanowi różnicę pomiędzy dziennym kursem rozliczeniowym wyznaczonym na koniec danego dnia, a dziennym kursem rozliczeniowym wyznaczonym na koniec poprzedniej sesji giełdowej. Wynik mnożymy przez mnożnik oraz wolumen,

19 inwestor zamyka pozycję (nie jest to pozycja otwarta na tej samej sesji) dzienną kwotę rozliczenia stanowi różnica pomiędzy kursem zamknięcia pozycji a dziennym kursem rozliczeniowym wyznaczonym na koniec poprzedniej sesji giełdowej. Wynik mnożymy przez mnożnik oraz wolumen,

20 inwestor utrzymuje pozycję do wygaśnięcia dzienną kwotę rozliczenia stanowi różnica pomiędzy ostatecznym kursem rozliczeniowym a dziennym kursem rozliczeniowym z dnia poprzedniego lub kursem otwarcia, jeżeli pozycja została otwarta w dniu wygaśnięcia.

21 Przykład: Zakładamy, że na sesji T inwestor kupuje jeden kontrakt terminowy na WIG20 po kursie pkt

22 Warianty Inwestor otwiera i zamyka pozycję na tej samej sesji giełdowej (sesji T). Kurs zamknięcia pozycji 3020 pkt Inwestor otwiera pozycję na sesji T, po czym zamyka na sesji T+2, (Kurs zamknięcia po sesji T wynosi 3029, po sesji T+1 wynosi 3005, po sesji T+2 wynosi 3043) Kalkulacja kwoty rozliczenia = (3020 pkt 3002 pkt) x 10 zł x 1 = + 18 pkt x 10 zł = 180 zł Po sesji T = (3029 pkt 3002 pkt) x 10 zł x 1 = + 27 pkt x 10 zł= 270 zł Po sesji T+1 = (3005 pkt 3029 pkt) x 10 zł x 1= =- 24 pkt x 10zł = =- 240 zł Po sesji T+2 = (3043 pkt 3005 pkt) x 10 zł x 1 = =+ 38 pkt x 10zł = = 380 zł Wynik inwestycji = 180 zł = zł 240 zł zł = 410 zł

23 Depozyty zabezpieczające 1)Depozyt wstępny 2)Depozyt właściwy (minimalny)

24 Standardy kontraktów terminowych Kontrakty terminowe są notowane w seriach serie kontraktów różnią się od siebie terminami wygaśnięcia oraz instrumentami bazowymi. Dla każdego instrumentu bazowego zawsze w obrocie pozostaje kilka serii, np. w przypadku kontraktów na indeks WIG20 są to 4 serie o różnych terminach wygaśnięcia.

25 Standardy kontraktów terminowych FXYZkr F rodzaj instrumentu (futures) XYZ skrót nazwy instrumentu bazowego, np.: -W20 dla indeksu WIG20, k kod określający miesiąc wykonania - H marzec, - M czerwiec, - U wrzesieo, - Z grudzieo. r ostatnia cyfra roku wygaśnięcia

26 Jedna seria kontraktów na indeksy giełdowe pozostaje w obrocie przez 12 miesięcy. Jedna seria kontraktów na akcje pozostaje w obrocie przez 9 miesięcy. Powyższe kontrakty wygasają w trzeci piątek miesiąca wygaśnięcia. W tym dniu kooczy się obrót kontraktami terminowymi.

27 widełki statyczne: kontrakty indeksowe = +/- 5% kontrakty na kursy akcji = +/- 5% kontrakty terminowe na kursy walut = +/- 3% kontrakty na obligacje = 1,5 punktu procentowego widełki dynamiczne: kontrakty na WIG20 = 25 punktów indeksowych kontrakty na mwig40 = 30 punktów indeksowych kontrakty na kursy akcji = +/- 3,5% kontrakty terminowe na kursy walut = 4 zł kontrakty na obligacje = 0,4 punktu procentowego

28 Maksymalny wolumen zlecenia Kontrakty na indeksy = 500 kontraktów Kontrakty na kursy walut = 100 kontraktów Kontrakty na akcje = 500 kontraktów Kontrakty na obligacje = 500 kontraktów

29 W analizie notowao na rynku kontraktów terminowych kluczowe znaczenie mają: wolumen obrotu (ang. volume turnover), liczba otwartych pozycji (LOP) (ang. number of open interest), baza.

30 Zasady obserwacji LOP Jeśli w czasie zwyżki LOP rośnie, potwierdza trend wzrostowy i sygnalizuje, że można zwiększad długie pozycje Gdy LOP rośnie, a ceny spadają, oznacza to, że aktywnie działają łapacze dołków. (sprzedawaj krótko) Jeśli LOP rośnie, a cena jest w trendzie horyzontalnym, oznacza to przyszłe spadki. Można oczekiwad, że jest to oznaką otwierania nowych, krótkich pozycji przez inwestorów zabezpieczających się na rynku futures

31 Jeśli LOP spada w trendzie horyzontalnym jest to oznaką pokrywania krótkich pozycji przez inwestorów zabezpieczających się na rynku futures. Jeśli w czasie spadków cen spada LOP, oznacza to, że inwestorzy posiadający krótkie pozycje zamykają je. (przygotuj się do zajęcia pozycji długiej) Jeśli w czasie zwyżki cen spada LOP, oznacza to, ża długie pozycje realizuję zyski, a krótkie pozycje są pokrywane. Trend jest bliski odwrócenia.

32 Bibliografia: 1. _3.pdf 2. Krzywda M., GPW papiery wartościowe w praktyce. Akcje i kontrakty terminowe futures krok po kroku., Złote Myśli.

33 MATEMATYKA NAJPEWNIEJSZYM KAPITAŁEM ABSOLWENTA projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego