RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA wykład VI dr Marek Masztalerz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2011 KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODU Koszty poniesione nie są równoznaczne z kosztami uzyskania przychodu. RACHUNKOWOŚĆ FINANSOWA Zespół 7 obejmujący koszt (wartość) produktów, usług i towarów SPRZEDANYCH oraz koszty zarządu i sprzedaŝy, PKO, KF i SN. RACHUNKOWOŚĆ PODATKOWA sztuczny podział na KUP i NKUP w ustawach podatkowych, mający na celu maksymalizację dochodów budŝetowych RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA dowolne podejście do definiowania kosztów uzyskania przychodów, ustalone w oparciu o potrzeby i moŝliwości informacyjne firmy 1
KOSZTY A WYNIK FINANSOWY KOSZTY PONIESIONE KOSZTY PRODUKTÓW KOSZTY OKRESU NIESPRZEDANE SPRZEDANE (zapas produktów) (koszty uzyskania przychodu) SYSTEMY RACHUNKU KOSZTÓW RACHUNEK KOSZTÓW PEŁNYCH (full costing, absorption costing) dla celów sprawozdawczych (rachunkowość finansowa) RACHUNEK KOSZTÓW ZMIENNYCH (variable costing, direct costing) dla wspierania decyzji menedŝerskich (rachunkowość zarządcza) 2
RACHUNEK KOSZTÓW PEŁNYCH KOSZTY PONIESIONE KOSZT WYTWORZENIA KOSZTY ZARZĄDU I SPRZEDAśY NIESPRZEDANE SPRZEDANE (zapas produktów) (koszty uzyskania przychodu) RACHUNEK KOSZTÓW ZMIENNYCH KOSZTY PONIESIONE KOSZTY ZMIENNE KOSZTY STAŁE NIESPRZEDANE SPRZEDANE (zapas produktów) (koszty uzyskania przychodu) 3
WYNIK FINANSOWY - RKP PRZYCHODY ZE SPRZEDAśY - KOSZT WYTWORZENIA MARśA BRUTTO (Gross Margin) - KOSZTY SPRZEDAśY - KOSZTY ZARZĄDU WYNIK FINANSOWY WYNIK FINANSOWY - RKZ PRZYCHODY ZE SPRZEDAśY - KOSZTY ZMIENNE MARśA BRUTTO (Contribution Margin) - KOSZTY STAŁE WYNIK FINANSOWY 4
WYNIK FINANSOWY W RKP/RKZ - przykład - Firma MIŚ zajmuje się produkcją misiów pluszowych. Są one sprzedawane po 70 zł/szt. W badanym okresie firma wytworzyła 800 szt. wyrobów a sprzedała 700 szt. Zapas początkowy nie występował. Dane dotyczące wielkości poniesionych kosztów zostały ujęte w tabeli. PoniŜej obliczono jednostkowy koszt wytworzenia (na potrzeby rachunku kosztów pełnych) oraz jednostkowy koszt zmienny (na potrzeby rachunku kosztów zmiennych). Materiały bezpośrednie Płace bezpośrednie Zmienne koszty wydziałowe Stałe koszty wydziałowe Koszty zarządu Zmienne koszty sprzedaŝy Stałe koszty sprzedaŝy KOSZTY CAŁKOWITE 1 200 zł 8 400 zł 4 800 zł 7 600 zł 00 zł 1 200 zł 400 zł 43 100 zł TECHNICZNY KOSZT WYTWORZENIA TKW = 1 200 + 8 400 + 4 800 + 7 600 = 36 000 zł TKWj = 36 000 : 800 = 4,00 zł/szt. KOSZTY ZMIENNE KZ = 1 200 + 8 400 + 4 800 + 1 200 = 29 600 zł KZj = 29 600 : 800 = 37,00 zł/szt. WYNIK FINANSOWY W RKP/RKZ - przykład - RKP RKZ Techniczny koszt wytworzenia MarŜa brutto Koszty sprzedaŝy Koszty zarządu 49 000 zł 31 00 zł 17 00 zł 1 600 zł 00 zł Koszty zmienne MarŜa brutto Koszty stałe 49 000 zł 2 900 zł 23 100 zł 13 00 zł 10 400 zł 9 600 zł Zapas końcowy 100 szt. po 4 zł/szt. czyli 4 00 zł Zapas końcowy 100 szt. po 37 zł/szt. czyli 3 700 zł
WYNIK FINANSOWY W RKP/RKZ - przykład - RKP RKZ 43 100 43 100 36 000 7 100 29 600 13 00 4 00 31 00 3 700 2 900 Koszt uzyskania przychodu = 38 600 Koszt uzyskania przychodu = 39 400 MARśA POKRYCIA I OCENA RENTOWNOŚCI Koszty zmienne MarŜa pokrycia Koszty stałe Dopóki marŝa pokrycia jest dodatnia, warto sprzedawać, poniewaŝ pokryta zostanie część kosztów stałych. Wskaźnik marŝy pokrycia = MarŜa pokrycia Wskaźnik marŝy jest jednym ze wskaźników rentowności sprzedaŝy i informuje o tym, ile groszy marŝy firma uzyskuje z jednej złotówki przychodu ze sprzedaŝy. 6
WIELOSTOPNIOWY Koszty zmienne materiały bezpośrednie Koszty zmienne robocizna bezpośrednia Koszty zmienne koszty wydziałowe I Koszty zmienne... MarŜa pokrycia... Koszty stałe na poziomie produktu MarŜa pokrycia... Koszty stałe... WIELOBLOKOWY Koszty zmienne produktu Koszty stałe produktu Koszty stałe grup produkt. I V Wydział A Grupa M Grupa N M1 M2 M3 N1 N2 N3 Wydział B Grupa P Grupa R P1 P2 R1 R2 R3 7
WIELOBLOKOWY przykład Koszty zmienne MarŜa pokrycia Koszty stałe 420 336 84 104-20 Koszty zmienne Wydział A Wydział B 210 210 149 187 61 23 6 36-13 12-20 WIELOBLOKOWY przykład Koszty zmienne produktu Koszty stałe grup produkt. I Wydział A Wydział B Grupa M Grupa N Grupa P Grupa R 100 110 66 83 34 27 30 20 4 7 6 100 98 2 10-8 12-20 110 89 21 21 0-13 8
WIELOBLOKOWY przykład Koszty zmienne produktu Koszty stałe produktu Koszty stałe grup produkt. I V Wydział A Grupa M Grupa N M1 M2 M3 N1 N2 N3 30 0 20 60 30 20 2 28 13 4 22 16 22 7 1 8 4 8 12 3 4 7-3 10 2 12 4-3 6 4 7 6 12-20 Wydział B Grupa P Grupa R P1 P2 R1 R2 R3 0 0 60 30 20 41 7 48 26 1 9-7 12 4 2 4 6 9 4-9 8-2 -4 3 2-8 0-13 WIELOBLOKOWY przykład Koszty zmienne produktu Koszty stałe produktu Koszty stałe grup produkt. I V Wydział A Grupa M Grupa N M1 M2 M3 N1 N2 N3-0 20 60 30 - - 28 13 4 22 - - 22 7 1 8 - - 12 3 4 - - 10 2 12 4-6 7 10 6 11 12 1 Wydział B Grupa P Grupa R P1 P2 R1 R2 R3 0-60 - - 41-48 - - 9-12 - - - 4 - - 4-8 - - 3 2 1 6 2 9