Jak najkorzystniej dokonać takiej zmiany pod względem podatkowym?

Transkrypt

1 Jak najkorzystniej dokonać takiej zmiany pod względem podatkowym? Pytanie Jesteśmy spółka cywilną, jest dwóch udziałowców. Jeden z nich chce odejść z firmy, drugi chce już sam kontynuować działalność. Jak będzie najkorzystniej od strony podatkowej dokonać takiej zmiany? Na stanie są środki trwałe i samochody. Odpowiedź W tym przypadku będziemy mieli do czynienia z rozwiązaniem spółki i rozpoczęciem indywidualnej działalności gospodarczej przez jednego ze wspólników. Wystąpienie wspólnika ze spółki dwuosobowej - równoznaczne z rozwiązaniem spółki 1 / 10

2 Zgodnie z przepisami prawa cywilnego przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów (art ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Z brzmienia tego przepisu wynika, że dla zawiązania (również istnienia) spółki cywilnej musi być co najmniej dwóch wspólników, zaś wystąpienie jednego wspólnika ze spółki dwuosobowej skutkuje rozwiązaniem spółki. Oznacza to, że w sytuacji opisanej w pytaniu nie można mówić o przekształceniu spółki cywilnej w firmę jednoosobową, lecz odrębnie o rozwiązaniu spółki i rozpoczęciu indywidualnej działalności gospodarczej przez jednego ze wspólników. Jak przenieść składniki majątku spółki do jednoosobowej działalności gospodarczej? Rozważać należy natomiast sposób przeniesienia składników majątku spółki do nowo powstałej działalności jednoosobowej. 2 / 10

3 Możliwe są w zasadzie dwa scenariusze: 1. rozwiązanie spółki, a następnie zbycie lub wprowadzenie składników majątku pozostałego po rozwiązanej spółce do działalności zarejestrowanej przez jednego ze wspólników, 2. zarejestrowanie działalności jednoosobowej przez jednego ze wspólników, sprzedaż majątku spółki do nowo zarejestrowanej działalności, a następnie rozwiązanie spółki. Każdy z tych scenariuszy wywołuje odmienne skutki podatkowe, co opisano w dalszej części odpowiedzi. Z punktu widzenia tych skutków na ogół korzystniejszy jest scenariusz drugi. Zwłaszcza, że sprzedaż rozłożyć można w czasie, tak by przychody i VAT należny w spółce powstawały w miarę możliwości skonsumowania" VAT naliczonego i kosztów w jednoosobowej firmie założonej przez jednego ze wspólników. Nie musi tak być jednak w każdej sytuacji, przede wszystkim z uwagi na obowiązujące od 1 stycznia 201 Dlatego podjęcie decyzji o sposobie przeniesienia majątku należy poprzedzić analizą tych obciążeń w konkretnej sytuacji. 3 / 10

4 Konsekwencje w podatku dochodowym od osób fizycznych Niezależnie od tego, który scenariusz przeniesienia majątku zostanie wybrany, konieczne jest sporządzenie na dzień likwidacji spisu z natury obejmującego towary handlowe, materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze, półwyroby, wyroby gotowe, braki i odpadki, dla ustalenia dochodu wspólników uzyskanego do dnia rozwiązania spółki, z uwzględnieniem różnic remanentowych (art. 24 ust. 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 z późn. zm., dalej: updof). Scenariusz 1 Począwszy od 1 stycznia 2011 r. przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną (art. 14 ust. 2 pkt 17 lit. b updof), chyba że zbycie to nastąpi po upływie 6 lat od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja, i nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej (art. 14 ust. 3 pkt 12 lit. b updof). 4 / 10

5 Dla prawidłowego opodatkowania ewentualnego zbycia składników majątku otrzymanych w związku z likwidacją spółki oraz dla celów ewentualnej późniejszej ich amortyzacji konieczne jest sporządzenie na dzień likwidacji spółki wykazu składników majątku spółki zawierającego co najmniej następujące dane: - liczbę porządkową, - określenie (nazwę) składnika majątku, - datę nabycia składnika majątku, - kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku oraz kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku zaliczoną do kosztów uzyskania przychodów, - wartość początkową, - metodę amortyzacji, - sumę odpisów amortyzacyjnych oraz - wysokość wypłaconych środków pieniężnych należnych wspólnikowi z tytułu udziału w spółce na dzień wystąpienia (art. 24 ust. 3a updof). Do przychodów tych nie zalicza się natomiast środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu likwidacji takiej spółki (art. 14 ust. 3 pkt 10 updof). Oznacza to, że ewentualne otrzymanie przez każdego ze wspólników w związku z likwidacją spółki środków pieniężnych stanowiących nadwyżkę ponad dochód obliczony zgodnie z art. 24 ust. 2 updof jw. nie będzie podlegało opodatkowaniu. Jeśli natomiast jeden ze wspólników dokona odpłatnego zbycia składników majątku otrzymanych w związku z likwidacją spółki, np. na rzecz drugiego ze wspólników, który prowadził będzie indywidualną działalność gospodarczą, to dla pierwszego z nich będzie to prz ychód z działalności gospodarczej 5 / 10

6 . U wspólnika, który prowadził będzie samodzielnie działalność gospodarczą, wartość początkową środków trwałych otrzymanych przez niego w związku z likwidacją spółki ustala się w wysokości wartości początkowej określonej w ewidencji środków trwałych zlikwidowanej spółki (art. 22 g ust. 12, w związku z ust. 14c updof). Wspólnik ten musi uwzględnić dotychczasową wysokość odpisów (umorzeń) oraz kontynuować metodę amortyzacji przyjętą przez zlikwidowaną spółkę (art. 22h ust. 3, w związku z ust. 3c updof). Opisany wyżej sposób amortyzacji nie dotyczy składników majątku, które po likwidacji przypadły drugiem 6 / 10

7 Scenariusz 2 Jeśli majątek spółki sprzedany zostanie wspólnikowi, który rozpocznie indywidualną działalność gospodarczą, jeszcze przed likwidacją spółki, to w spółce powstanie dodatkowy przychód i dochód związany ze sprzedażą środków trwałych i wyposażenia (sprzedaż materiałów i towarów jest neutralna podatkowo, materiały i towary sprzedane nie wystąpią bowiem w remanencie końcowym). Przychodowi spółki uzyskanemu z tego tytułu towarzyszyć będą koszty uzyskania przychodu wspólnika, który prowadził będzie działalność jednoosobowo. W takiej sytuacji zarówno spis z natury sporządzony dla celów określenia dochodu zgodnie z art. 24 ust. 2 updof, jak i wykaz składników majątku sporządzony zgodnie z art. 24 ust. 3a wykaże wartości zerowe. Jeśli chodzi o amortyzację, to wspólnik prowadzący dalej działalność ustali wartość początkową środków trwałych według wartości netto z faktur dokumentujących ich nabycie. Nie uwzględni również dotychczasowych umorzeń oraz sam wybierze metodę amortyzacji. Podatek od towarów i usług 7 / 10

8 W każdym przypadku, gdy ma miejsce rozwiązanie spółki cywilnej, opodatkowaniu podlegają towary pozostałe po likwidacji (art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, Dz.U. z 2004 r. nr 54, poz.535, z późn. zm., dalej: ustawa o VAT). Przez towary, o których mowa wyżej, należy rozumieć towary w rozumieniu przepisu art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, zatem również środki trwałe (w tym budynki, budowle i grunty) i inne, oprócz towarów handlowych i wyrobów własnych, składniki majątku spółki. Towary te należy ująć w spisie z natury (odrębnym od spisu dla potrzeb podatku dochodowego) sporządzonym na dzień likwidacji, przy czym objęciu spisem podlegają tylko towary, w stosunku do których przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (art. 14 ust. 4-5 ustawy o VAT). Podstawą opodatkowania jest w tym przypadku cena nabycia lub koszt wytworzenia (netto) określona w momencie ich nabycia (art. 14 ust. 8, w związku z art. 29 ust. 10 ustawy o VAT) a nie wartość tych towarów na dzień likwidacji spółki. Omawiane przepisy mają kapitalne znaczenie dla decyzji o sposobie przeniesienia majątku spółki do nowo utworzonej działalności, a mianowicie: 8 / 10

9 Scenariusz 1 Likwidowana spółka musi uiścić podatek należny od spisu wycenionego według cen nabycia, a nie rzeczywistej wartości składników majątku na dzień likwidacji; wspólnicy mogą co prawda zbywać te składniki w ciągu 12 miesięcy od dnia likwidacji, nie płacąc podatku, jednak podatek zapłacony przy likwidacji jest nieodzyskiwalny". Scenariusz 2 Spółka sprzedaje cały majątek przed dniem likwidacji i dopiero wówczas ulega rozwiązaniu - remanent likwidacyjny wykaże wartości zerowe; w tej sytuacji podatek należny od sprzedaży ustalany jest od ceny transakcyjnej (na ogół, choć nie zawsze, niższej od ceny nabycia), zaś podatek ten stanowi podatek naliczony u nabywcy - podlega odzyskaniu. Podstawa prawna: - art ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93, 9 / 10

10 z późn. zm.), - art. 14 ust. 2 pkt 17 lit. b, ust. 3 pkt 10 i pkt 12 lit. b, art. 22g ust. 12 i ust. 14c, art. 22h ust. 3 i ust. 3c oraz art. 24 ust. 2 i ust. 3a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz.176 z późn. zm.), - art. 2 pkt 6, art. 14 ust. 1 pkt 1, ust. 4, ust. 5 i ust. 8 oraz art. 29 ust. 10 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 r. nr 54, poz. 535 z późn. zm.). 10 / 10