Szkolny Program Profilaktyki Rok szkolny 2010/2011 LI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Warszawie
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI LI LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO IM. TADEUSZA KOŚCIUSZKI W WARSZAWIE Podstawy prawne działań profilaktycznych podejmowanych w szkole: 1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej 2. Konwencja o prawach dziecka 3. Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. z późniejszymi zmianami (tekst jednolity Dz.U. z 2004 r., Nr 256 poz. 2572; obowiązuje od 17 grudnia 2004 r.). 4. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. (tekst jednolity - Dz. U. z 2002r. Nr 147, poz.1231; Dz. U. z 2007r. Nr 70, poz. 473). 5. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. z 2005r. Nr 179, poz. 1485 z późniejszymi zmianami: Dz. U. z 2006r. Nr 7 poz. 47 i 48; Dz. U. z 2006r Nr 66 poz. 469; Nr 120 poz. 826). 6. Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r. (tekst jednolity: Dz.U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109 z późniejszymi zmianami) 7. Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9 listopada 1995 r. (tekst jednolity: Dz.U. Nr 10. z 1996 r., poz. 55 z późniejszymi zmianami: 1997r. Nr 88, poz. 554 i Nr 121, poz. 770; 1999 r. Nr 96, poz.1107; 2003 r. Nr 229, poz. 2274). 8. Ustawa o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 23 lipca 2008r. (Dz. U. z 2008r. Nr 180 poz. 1108). Ustawie o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. (Dz.U. Nr 111, poz. 535; z późniejszymi zmianami - Dz.U. Nr 113, poz. 731 z 1997 r., Dz.U. Nr 141, poz. 1183 z 2005 r.). 9. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 180, poz. 1493). 10. Rozporządzenie MENiS z dnia 11 grudnia 2002r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i innych publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. z 2003 r. Nr 5, poz. 46). 11. Rozporządzenie MENiS z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r., Nr 11, poz. 114). 12. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem (Dz. U. Nr 26. z 2003 r., poz. 226). 13. Rozporządzenie MENiS z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 19 z 2005 r., poz. 167). 14. Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009r. Nr 4, poz. 17). 2
Profilaktyka w szkole 1. W szkole prowadzona będzie profilaktyka pierwszorzędowa i drugorzędowa. 1 a) Profilaktyka pierwszorzędowa będzie skierowana do wszystkich uczniów i rodziców. Jej celem jest promocja zdrowego stylu życia oraz opóźnienie wieku inicjacji. Działaniom prewencyjnym objęci zostaną uczniowie z grup niskiego ryzyka. Realizatorami tych działań będą nauczyciele wspierani przez specjalistów. b) Profilaktyka drugorzędowa skierowana będzie do grup podwyższonego ryzyka. Celem działań jest umożliwienie wycofania się z ryzykownych zachowań, pomoc uczniom mającym trudności w identyfikowaniu i rozwiązywaniu problemów oraz wspieranie tych osób w sytuacjach trudnych. Pomoc będzie organizowana przez wychowawców, pedagoga szkolnego, którzy wspierani będą przez różnego rodzaju specjalistów. 2. W ramach programu podjęte zostaną: - działania informacyjne, - działania edukacyjne, - działania integracyjne, - działania wdrażające określone umiejętności, - działania interwencyjne, - działania terapeutyczne. 3. Opracowana została również procedura postępowania nauczycieli w sytuacjach zagrożeń związanych z niewłaściwymi zachowaniami młodzieży przy współpracy szkoły z policją. 1. Realizatorzy działań profilaktycznych: 2 Dyrektor/ Wicedyrektor szkoły, jako realizator działań profilaktycznych: a) dba o doskonalenie nauczycieli w zakresie działań profilaktycznych i wychowawczych b) finansuje, monitoruje pracę wychowawców klas i pedagoga szkolnego, c) wyznacza odpowiedzialnych za realizację. Pedagog szkolny: a) podejmuje działania profilaktyczno-wychowawcze wynikające ze szkolnego programu wychowawczego i szkolnego programu profilaktyki w stosunku do uczniów i rodziców z udziałem nauczycieli. Nauczyciel wychowawca: a) doskonali swoje kwalifikacje i zdobywa nowe umiejętności w zakresie działań profilaktycznych, b) realizuje zadania we współpracy z rodzicami, c) dba o poczucie bezpieczeństwa i akceptację ucznia w klasie, d) jest wzorem konstruktywnych zachowań. 3
Rodzice aktywnie współpracują ze szkołą: a) korzystają z pomocy i wsparcia ze strony pedagoga szkolnego, b) biorą udział w tworzeniu i ewaluacji szkolnego programu profilaktyki. Szkoła współpracuje w zakresie realizacji działań profilaktycznych z: - Poradnią Pedagogiczna Psychologiczną; - Policją; - Strażą Miejską (Referat Profilaktyki Straży Miejskiej); - Ośrodkiem Pomocy Społecznej Dzielnicy Rembertów m. st. Warszawy * Klubem Pracy * Klubem Wolontariusza - Kuratorem Sądowym d/s Rodzinnych i Nieletnich - Terapeutą Uzależnień, - Urzędem Dzielnicy Rembertów m. st. Warszawy Cele i założenia programu 3 1. Kształcenie i doskonalenie umiejętności interpersonalnych. 2. Doskonalenie zachowań asertywnych. 3. Doskonalenie metod radzenia sobie ze stresem. 4. Wypracowanie metod komunikowania się z innymi. 5. Wyrabianie i rozwijanie właściwego stosunku do norm, wartości i autorytetów przyjętych w społeczeństwie, kształtowanie wrażliwości moralnej. 6. Nauka radzenie sobie z przemocą, nietolerancją oraz własną i cudzą agresją. 7. Uczenie świadomego decydowania o sobie i ponoszenia konsekwencji własnych decyzji. 8. Rozwijanie poczucia tożsamości, wiary w siebie, poczucia własnej wartości, praca nad samopoznaniem i samodoskonaleniem. 9. Promocja tzw. zdrowego stylu życia, uczenie prawidłowego stosunku do własnego organizmu i otoczenia, uczenie racjonalnego gospodarowania czasem pracy i wypoczynku, uczenie zachowań prozdrowotnych. 10. Kształtowanie postaw uczciwości, odpowiedzialności, sumienności, pracowitości. 11. Doskonalenie i kształcenie umiejętności rozwiązywania problemów (sztuka negocjacji). 12. Uświadomienie o zagrożeniu płynącym z zachowań ryzykownych takich jak m.in.: palenie papierosów, picie alkoholu, sięganie po inne substancje psychoaktywne, zachowania agresywne, brak zainteresowania nauką szkolną. 13. Podkreślenie wychowawczej roli rodziny w procesie dojrzewania młodzieży. 4
14. Położenie nacisku na rozwój szczególnych zdolności uczniów. Sposoby realizacji programu 4 1. Zajęcia dydaktyczno-wychowawcze prowadzone przez nauczycieli przedmiotów i wychowawców w czasie godzin lekcyjnych. 2. Zajęcia pozalekcyjne: koła zainteresowań, zajęcia sportowe. 3. Wspólne wyjścia do kina, teatru, na wystawy. 4. Wspólne wyjazdy wycieczki. 5. Specjalne zajęcia prowadzone przez różnego rodzaju specjalistów. 6. Indywidualne rozmowy z uczniami, rodzicami, opiekunami. 7. Udzielanie pomocy w rozwiązywaniu problemów osobistych poruszanych przez wychowanków. 8. Kierowanie uczniów do odpowiednich specjalistów. 9. Pedagogizacja rodziców w ramach zebrań, dni otwartych, spotkań z wychowawcami. 10. Podejmowanie działań interwencyjnych. 5 1. Metody pracy: - pogadanki; - dyskusja; - burza mózgów; - wykłady; - warsztaty dla uczniów, nauczycieli i rodziców; - treningi; - zajęcia terapeutyczne; - terapeutyczne rozmowy indywidualne; - gry i zabawy psychologiczne. 6 Zagadnienia realizowane w ramach programu profilaktycznego: 5
OBSZAR TEMATYCZNY Promocja zdrowego stylu życia. GŁÓWNE ZAGADNIENIA REALIZOWANE PROGRAMY SPOSÓB REALIZACJI ODPOWIEDZIALNI - Znaczenie racjonalnego - Dzień Zdrowego Żywienia - godziny wychowawcze, - wychowawcy, żywienia, higiena żywienia. 5 razy dziennie warzywa - spotkania ze specjalistami - nauczyciele, - Higiena pracy umysłowej i owoce, (lekarz, pielęgniarka, - pedagog, i snu. - Akcja Rzuć palenie psycholog), - pielęgniarka, - Radzenie sobie ze stresem. razem z nami, - lekcje przedmiotowe - Sprawność fizyczna. - warsztaty - Wady cewy m.in. biologia, w-f, - Ruch i świeże powietrze, nerwowej, - wycieczki szkolne i wypoczynek. - warsztaty Profilaktyka klasowe, - Anoreksja, bulimia jako raka piersi, - udział w kampanii zagrożenia dla zdrowego - Światowy Dzień do Walki z organizowanej przez Urząd stylu życia. HIV/AIDS, Dzielnicy Rembertów m.st. - Udział w Wiosennej Kampanii Warszawy, Zdrowotnej, Normy i wartości życia, - Uczenie umiejętności - warsztaty Jak osiągać - godziny wychowawcze, - wychowawcy, prawa i obowiązki. postępowania zgodnie cele?, - lekcje wszystkich, - nauczyciele, z podstawowymi zasadami - warsztaty u progu przedmiotów, - pedagog, współżycia i dojrzałości - moje - zajęcia warsztatowe - opiekun samorządu współdziałania w konstruktywne Ja, - spotkania ze uczniowskiego kontaktach społecznych ze - obchody Dnia specjalistami (terapeuta szczególnym Wolontariusza, uzależnień, uwzględnieniem osób o - Warsztaty inegracyjno psycholodzy), 6
specyficznych i adaptacyjne dla uczniów kl. I - udział w ogólnopolskim specjalnych potrzebach - warsztaty Kształtowanie konkursie, edukacyjnych. Umiejętności - Pomoc w świadomym interpersonalnych, budowaniu własnej - udział w konkursie Ośmiu hierarchii wartości. Wspaniałych - Kształtowanie postawy szacunku dla życia i godności ludzkiej. - Kultura współżycia - program Moja Polska, - program Czy jestem patriotą?, w rodzinie. - Odpowiedzialność wobec rodziny. - Respektowanie praw i obowiązków, wdrożenie do samorządności. Przemoc i nietolerancja - Przyczyny przemocy - warsztaty Wobec zagrożenia - godziny wychowawcze, - wychowawcy, i nietolerancji. sektami, - lekcje przedmiotowe, - nauczyciele, - Radzenie sobie z własną - warsztaty Agresja i - zajęcia warsztatowe, - pedagog, i cudzą agresją, przemoc, - zajęcia ze specjalistami - Nauka negocjacji. - warsztaty Odpowiedzialność (terapeuta uzależnień, - Kształtowanie właściwych prawna nieletnich, funkcjonariusze Straży sprawności - warsztaty Mowa ciała, czyli Miejskiej, misjonarze), 7
komunikacyjnych komunikacja niewerbalna, - udział w ogólnopolskiej asertywność. - Ogólnopolska kampania kampanii, - Budowanie kompetencji Szkoła bez przemocy, - udział w programach komunikacyjnej uczniów. - warsztaty dotyczące tolerancji, zewnętrznych, - Budowanie postawy - program Bezpieczeństwo tolerancji, otwartości dla - warsztaty Aktywizacja inności, poszanowanie osób niepełnosprawnych. godności innych. - Całkowity brak tolerancji dla przemocy fizycznej i psychicznej. Preorientacja zawodowa - Metody radzenia sobie ze - warsztaty Stres i techniki radzenia - godziny wychowawcze, - wychowawcy, stresem. sobie z nim, - lekcje przedmiotowe, - nauczyciele, - Techniki uczenia się. - Testy preferencji zawodowych: - zajęcia warsztatowe, - pedagog, - Sposoby badanie testem APIS-Z i testem - zajęcia ze specjalistami, przygotowywania się do zainteresowań, (pracownicy Klubu ważnych egzaminów, - warsztaty Jak aktywnie Pracy OPS dzielnicy rozmów. poszukiwać pracy?, Rembertów m.st. - Umiejętność - warsztaty Mowa ciała, Warszawy), autoprezentacji. czyli komunikacja - Predyspozycje zawodowe. niewerbalna, Zapobieganie nałogom - Czym są nałogi i jak się - warsztaty Tożsamość - godziny wychowawcze, - wychowawcy, 8
z nich wyleczyć. w niebezpieczeństwie uzależnień, - lekcje przedmiotowe, - nauczyciele, - Informowanie - Udział w Ogólnopolskiej - zajęcia warsztatowe, - pedagog, o konsekwencjach palenia Kampanii Bliżej siebie - zajęcia ze specjalistami papierosów, nadużywania dalej od narkotyków, (terapeuta uzależnień), alkoholu, używania - warsztaty Uzależnienie od - udział w ogólnopolskiej narkotyków, stosowania komputera i Internetu, kampanii, innych środków psychoaktywnych, - Uczenie alternatywnych sposobów przeżywania codziennego życia, - Nauka odmawiania w sytuacji presji społecznej, - Wykształcenie umiejętności podejmowania właściwych decyzji. 9
7 1. Sposoby ewaluacji: - obserwacja zachowań; - analiza ankiet przeprowadzonych wśród uczniów, nauczycieli, rodziców; - sondaże wśród rodziców i uczniów; - rozmowy z uczniami, rodzicami, pracownikami szkoły; - analiza dokumentów (plan pracy wychowawcy, konspekty lekcji, dzienniki, karty oceny sytuacji wychowawczej klasy). 8 1. Program został zmodyfikowany na podstawie wyników raportu z wewnątrzszkolnej ewaluacji Trzyletniego Programu Wychowania LI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Warszawie, rok szkolny 2007/8 2009/10. Program został przyjęty Uchwałą nr 3/10/11 przez Radę Pedagogiczną w dniu 09.09.2010 r. oraz przez Radę Rodziców Uchwałą nr 1/10/11 w dniu 09.09.2010 r. 10