PROGRAM WYCHOWAWCZY BURSY SZKOLNEJ NR 3 W RADOMIU NA LATA 2015-2020 1
SPIS TREŚCI PODSTAWA PRAWNA... 3 WSTĘP... 4 1. ZAŁOŻENIA PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO... 4 1.1. Diagnoza zagrożeń i potrzeb... 4 1.2. Wizja bursy... 5 1.3. Misja bursy... 5 2. CELE WYCHOWAWCZE... 6 3. OBSZARY DZIAŁAŃ WYCHOWAWCZYCH... 7 3.1. Opieka i wychowanie... 7 3.2. Profilaktyka, bezpieczeństwo i edukacja zdrowotna.... 8 3.3. Edukacja kulturalna i rozwój zainteresowań.... 8 3.4. Wspomaganie w procesie edukacji.... 9 3.5. Wdrażanie do życia społecznego i patriotycznego... 9 4. MONITOROWANIE I EWALUACJA... 10 ZAKOŃCZENIE... 10 2
PODSTAWA PRAWNA Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach. Konstytucja RP Konwencja Praw Dziecka Europejska Karta Praw Dziecka Statut Bursy Szkolnej nr 3 w Radomiu 3
WSTĘP Niniejszy program przeznaczony jest dla wychowanków Bursy Szkolnej Nr 3 w Radomiu. Został napisany zgodnie z aktualnymi aktami prawnymi i Statutem Bursy. Bursa jest placówką opiekuńczo-wychowawczą dla dziewcząt i chłopców ze szkół ponadgimnazjalnych, pobierających naukę poza miejscem stałego zamieszkania. Od 2014 r. z pobytu w placówce, oprócz młodzieży z Polski, korzystają także uczniowie z Ukrainy, pobierający naukę na terenie miasta Radomia. Placówka realizuje wszystkie zadania wynikające z rozporządzenia MEN z dn. 12 maja 2011 r. Do jej podstawowych zadań należy zapewnianie wszystkim wychowankom całodobowej opieki, tworzenie dogodnych warunków do nauki oraz udzielanie niezbędnej pomocy w nauce, umożliwianie rozwoju zainteresowań, a także uczestnictwa w kulturze, sporcie i turystyce. Program wychowawczy bursy jest wspólnym przedsięwzięciem wszystkich wychowawców, a także wychowanków. Uwzględnia wcześniej wypróbowane i sprawdzone formy pracy z młodzieżą, wzbogacane o nowe metody. Program obejmuje kluczowe obszary pracy placówki mające wpływ na efekty wychowawcze i jest wynikiem pracy wychowawczej oraz formalnym dokumentem programowym placówki. 1. ZAŁOŻENIA PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO 1.1. Diagnoza zagrożeń i potrzeb W celu uzyskania informacji o zagrożeniach i potrzebach wychowanków bursy w placówce przeprowadzono ankiety oraz liczne indywidualne rozmowy z młodzieżą. Na ich podstawie wywnioskowano, iż wychowankowie pozytywnie oceniają swój pobyt w placówce oraz jej pracę. Chcą uczyć się i korzystać ze wsparcia wychowawców, zarówno w zakresie edukacji jak i rozwijania zainteresowań. W placówce czują się bezpiecznie. Są świadomi istniejących w świecie zagrożeń oraz wyzwań, jakie czekają na nich w dorosłym życiu. Chcą poszerzać swoją wiedzę w tych obszarach. Istotnymi dla wychowanków wartościami są rodzina, przyjaciele i zdrowie. Wychowankowie przyznają, iż ważne są dla nich takie postawy jak akceptacja, tolerancja, szacunek oraz emocje takie jak miłość i przyjaźń. Wychodząc naprzeciw potrzebom, problemom a także dążeniom młodzieży program wychowawczy na lata 2015-2020 uwzględnia działania wychowawcze w pięciu obszarach przedstawionych w kolejnych podrozdziałach programu. 4
1.2. Wizja bursy Bursa jako placówka opiekuńczo-wychowawcza powinna cieszyć się popularnością wśród młodzieży, jako miejsce przyjazne, komfortowe, bezpieczne, sprzyjające zarówno nauce jak i zawieraniu przyjaźni. Także rodzice powinni postrzegać ją jako odpowiednie i wartościowe miejsce pobytu swoich dzieci, gdzie oprócz dogodnych warunków socjalnobytowych, czeka na nich przyjazna, wykształcona kadra pedagogiczna, gotowa służyć pomocą w edukacji i wkraczaniu w życie społeczne, oraz wspierać rodziców w procesie wychowania. 1.3. Misja bursy Misją bursy jest jak najpełniejsze przygotowanie młodzieży pod względem społecznym, intelektualnym i moralnym do drogi w dorosłość i samodzielnego, twórczego, aktywnego i zdrowego życia oraz stworzenie optymalnych warunków do wszechstronnego rozwoju i nauki wychowanka. Misja ta realizowana jest poprzez zapewnianie warunków do harmonijnego rozwoju całej osobowości wychowanka, wspomaganie młodzieży w rozpoznawaniu własnych uzdolnień i pasji, dążenie do ukształtowania u wychowanków postaw prospołecznych, szeroko pojmowaną edukację zdrowotną i profilaktykę oraz wdrażanie do życia w społeczeństwie i udziału w kulturze. 5
2. CELE WYCHOWAWCZE Cel główny: Głównym celem opracowanego programu jest dążenie do wszechstronnego rozwoju wychowanka w obszarze intelektualnym, społecznym, kulturalnym, emocjonalnym i zdrowotnym. Cele szczegółowe: Prawidłowy rozwój osobowości wychowanków. Wykształcenie prawidłowych nawyków prozdrowotnych i wdrożenie do higienicznego trybu życia, ukształtowanie świadomej postawy prozdrowotnej. Rozwój zainteresowań wychowanków, podtrzymywanie ich pasji i poszerzanie horyzontów. Wdrożenie do aktywnego udziału w kulturze. Zniwelowanie trudności edukacyjnych oraz wzmocnienie uzdolnień kierunkowych wychowanków. Wdrożenie wychowanka do udziału w życiu społecznym oraz podtrzymywania więzi rodzinnych, tradycji kulturowych i narodowych. Popularyzacja postawy patriotycznej wśród młodzieży. 6
3. OBSZARY DZIAŁAŃ WYCHOWAWCZYCH W programie wyodrębniono pięć głównych obszarów, wokół których koncentrować się będą oddziaływania wychowawcze w najbliższych pięciu latach pracy. Są to: 1. Opieka i wychowanie. 2. Profilaktyka, bezpieczeństwo i edukacja zdrowotna. 3. Edukacja kulturalna i rozwój zainteresowań. 4. Wspomaganie w procesie edukacji. 5. Wdrażanie do życia społecznego i patriotycznego. 3.1. Opieka i wychowanie Zadania bursy w obszarze opieki i wychowania młodzieży: Zapewnienie właściwych warunków socjalno-bytowych Wspieranie wychowawczej funkcji rodziny. Dbałość o dobry stan psychiczny i fizyczny wychowanka Kształtowanie właściwej samooceny Wspieranie w pokonywaniu trudności emocjonalnych, rozwiązywaniu problemów życiowych, trudnych sytuacji losowych. Kształtowanie postawy asertywnej. Wdrażanie do samodzielności, świadomego podejmowania wyborów życiowych. Wspomaganie w rozpoznawaniu predyspozycji zawodowych. Formy realizacji zadań: Zapoznanie młodzieży z prawami i obowiązkami dziecka i wychowanka bursy. Zapoznanie wychowanków ze Statutem Bursy. Omawianie przepisów i zasad dotyczących bezpieczeństwa Regularne kontakty z rodzicami wychowanków, ich wychowawcami szkolnymi. Częste rozmowy indywidualne z wychowankami nt. ich adaptacji w placówce, sytuacji rodzinnej, samopoczucia. Prowadzenie systematycznej obserwacji wychowanków. Organizowanie uroczystości i imprez w Bursie, zachęcanie wychowanków do udziału w nich. Organizowanie i prowadzenie zajęć nt. stresu, wyrażania emocji, problemów wieku dorastania, asertywności, samooceny. Współpraca z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, Strażą Miejską, Policją. Wybór samorządu grupy i Młodzieżowej Rady Bursy. Wdrażanie do aktywnej pracy w samorządzie. Zachęcanie do aktywnego udziału w życiu bursy, angażowania się w życie społeczności lokalnej. Prowadzenie rozmów na temat życiowych planów i aspiracji wychowanków. Wspomaganie młodzieży w podejmowaniu decyzji, udzielanie rad i wsparcia. Organizacja zajęć i konsultacji z zakresu doradztwa zawodowego. 7
3.2. Profilaktyka, bezpieczeństwo i edukacja zdrowotna. Zadania bursy w obszarze profilaktyki, bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej wychowanków: Edukacja ekologiczna. Wdrażanie od rozsądnego korzystania z zasobów środowiska. Zapobieganie przemocy rówieśniczej. Diagnozowanie problemów wychowanków. Troska o bezpieczeństwo młodzieży. Zapobieganie cyberprzemocy i uwrażliwianie wychowanków na tą formę agresji. Profilaktyka uzależnień. Kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych. Kształtowanie prawidłowych nawyków higienicznych. Formy realizacji zadań: Przeprowadzanie ankiet nt. bezpieczeństwa, samopoczucia, problemów wychowanków. Zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pobytu. Realizacja programów profilaktycznych i edukacyjnych. Wdrażanie własnych programów takich jak: Kwadrans dla zdrowia, Wdrażanie do dbałości o zdrowie. Kształtowanie nawyków higienicznych. Wdrażanie do dbałości o środowisko naturalne, kształtowanie postawy proekologicznej. Zachęcanie do aktywnych form wypoczynku. Udostępnianie sprzętu sportowego i organizacja zajęć sportowych. Dbałość o jakość wyżywienia i potrzeby żywieniowe młodzieży. Udostępnianie kuchni młodzieżowej. Organizowanie zajęć nt. cyberprzemocy i zasad bezpiecznego korzystania z Internetu. Nadzór nad korzystającą z sieci młodzieżą. Zapobieganie przemocy rówieśniczej i przejawom dyskryminacji. Kształtowanie właściwych postaw. Współpraca ze Strażą Miejską i Policją. Omawianie zasad bhp i ochrony przeciwpożarowej. 3.3. Edukacja kulturalna i rozwój zainteresowań. Zadania bursy w obszarze edukacji kulturalnej i rozwoju zainteresowań: Wdrażanie do uczestnictwa w kulturze. Rozwijanie zainteresowań kulturą i sztuką. Rozpoznawanie uzdolnień i predyspozycji wychowanków. Motywowanie do rozwijania nowych zainteresowań. Podtrzymywanie pasji. Umożliwienie uczestnictwa w życiu kulturalnym, aktywności sportowej i turystyce. Formy realizacji zadań: 8
Indywidualne rozmowy z wychowankami nt. ich zainteresowań, hobby, pasji. Wspieranie w podtrzymywaniu pasji, motywowanie do udziału w zajęciach dodatkowych, kontakt z trenerami i opiekunami. Organizowanie zajęć o różnorodnej tematyce: kulturalnych, rozrywkowych, sportowych i turystycznych. Współpraca z instytucjami kultury. Zachęcanie do udziału w konkursach organizowanych w bursie i innych placówkach. Organizacja wspólnych wyjść do instytucji kultury i obiektów sportowych. Umożliwianie wychowankom prezentacji swoich talentów na terenie placówki i poza nią. 3.4. Wspomaganie w procesie edukacji. Zadania bursy w obszarze wspomagania wychowanków w procesie edukacji: Diagnozowanie potrzeb i możliwości edukacyjnych wychowanków. Wspomaganie uczniów z trudnościami edukacyjnymi. Udzielanie pomocy i wsparcia. Tworzenie odpowiednich warunków do nauki. Formy realizacji zadań: Organizacja właściwych warunków od nauki. Indywidualne rozmowy z wychowankami na temat ich uzdolnień przedmiotowych oraz trudności edukacyjnych. Rozmowy z rodzicami i nauczycielami na temat postępów w nauce. Organizacja pomocy koleżeńskiej. Motywowanie do korzystania z pomocy innych wychowanków. Udostępnianie pomocy naukowych, książek, komputerów, Internetu. Pomoc w zadaniach domowych. Prezentacja metod efektywnego uczenia się. Motywowanie do nauki i nagradzanie za efekty 3.5. Wdrażanie do życia społecznego i patriotycznego. Zadania bursy w obszarze wdrażania do życia społecznego i patriotycznego: Umożliwianie wychowankom uczestnictwa w życiu społecznym. Kultywowanie tradycji narodowych. Podtrzymywane więzi rodzinnych. Wdrażanie do samorządności. Podejmowanie własnych inicjatyw. Uczenie tolerancji. Formy realizacji zadań: Kultywowanie tradycji narodowych i zwyczajów. Organizowania obchodów świąt i uroczystości. Wdrażanie wychowanków do aktywnego udziału w organizacji imprez i uroczystości. 9
Indywidualne rozmowy na temat zwyczajów i tradycji w odmach rodzinnych wychowanków. Podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej wśród młodzieży polskiej i ukraińskiej. Wykorzystanie odmienności kulturowej w organizowanych zajęciach. Kształtowanie postawy patriotycznej. Promowanie tolerancji dla odmienności kulturowej, narodowej, religijnej czy etnicznej. Poszerzanie wiedzy o bogactwie kulturowym Polski, Europy i świata poprzez organizowanie spotkań z zaproszonymi gośćmi oraz konkursów tematycznych. Rozwijanie umiejętności interpersonalnych i współżycia w grupie. Wdrażanie młodzieży do prac w samorządach grupy oraz Młodzieżowej Radzie Bursy. Zachęcanie do podejmowania własnych inicjatyw prospołecznych oraz działań mających na celu rozwój placówki. Zachęcanie do podejmowania przez młodzież działań wolontarystycznych. 4. MONITOROWANIE I EWALUACJA Przyjęty program wychowawczy podlegać będzie monitorowaniu, by na bieżąco śledzić i oceniać stopień jego realizacji. Odbywać się ono będzie poprzez: analizę dokumentów, obserwację działań, przeprowadzone ankiety słownie zbierane opinie. Poszczególne obszary działań podlegać będą także prowadzonej ewaluacji wewnętrznej, zgodnie z corocznie opracowywanymi planami i harmonogramami ewaluacji. ZAKOŃCZENIE Pięcioletni program wychowawczy ma służyć planowanemu i konsekwentnemu realizowaniu zadań opiekuńczo-wychowawczych bursy. Zawarte w nim treści są aktualne, ważne z punktu widzenia pedagogicznego oraz adekwatne do potrzeb wychowanków. Realizacja przyjętych założeń pozwoli na pełne wykorzystanie potencjału bursy jako placówki nie tylko opiekuńczej, ale i wychowawczej, wspierającej rodzinę i szkołę w pełnieniu swoich zadań. Program wychowawczy opracował zespół w składzie: Barbara Pańczyk-Sieradz Małgorzata Stępnikowska Edyta Sieradz-Gnatowska Jadwiga Kierzkowska 10