SPIS TREŚCI: 1. Wstęp...2 2. Prawna podstawa programu.3 3. Nowa podstawa programowa a program profilaktyki..4 4. Cele szkolnego programu profilaktycznego..5 5. Zadania szkolnego programu profilaktycznego.6 6. Przewidywane efekty.7 7. Załączniki. Programy Profilaktyki realizowane w Zespole Szkół w Rycerce Górnej: - Program Profilaktyki Antynikotynowej w skład którego wchodzą programy: Papieros to Twój wróg, Papierosom - NIE - Zdrowe uzębienie dla klas 1-3 SP - Przeciwdziałanie przemocy i agresji 1
1. WSTĘP Profilaktyka to proces, który wspiera człowieka w prawidłowym rozwoju i zdrowym życiu" Z. B. Gaś Profilaktyka rozumiana jest jako proces wspomagania człowieka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu a także ograniczanie i likwidowanie czynników niekorzystnych dla zdrowia i życia człowieka (wg Z.B.Gaś, 2001). Aktualny program profilaktyczny Zespołu Szkół w Rycerce Górnej powstał po modyfikacji istniejącego wcześniej programu. Zmiany zostały wprowadzone ze względu na zmiany w oświatowym systemie prawnym dotyczącym wychowania, a w szczególności ze względu na wprowadzenie nowej podstawy programowej dla szkół. 2
2. PRAWNA PODSTAWA PROGRAMU Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, ze zm.) Rozporządzenie Ministra edukacji i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51, poz. 458 ze zmianami). Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół ( Dz. U. z 2009r. poz. 17 ) Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi ( tekst jednolity Dz. U. z 2002r.Nr 147, poz. 1231; Dz. U z 2007r. Nr 70, poz. 473) Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005r. ( Dz. U. z 2005r. Nr 179, poz.1485 z późniejszymi zmianami: DZ. U. z 2006r. Nr 7 poz. 47 i 48 ; Dz. U. z 2006r Nr 66 poz.469; Nr 120 po. 826 Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 ( tekst jednolity: Dz.u. z 2002r.Nr11,poz.109 z późniejszymi zmianami) Ustawa z 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. Nr 10, poz. 55 z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem ( Dz. U. Nr 26 z 2003r., poz.226 ) 3
Rozporządzenie MENiS z dnia 11 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. z 2003 r. Nr 5, poz. 46) Rozporządzenie MENiS z dnia 7 stycznia 2003r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 11 poz. 114). 3. NOWA PODSTAWA PROGRAMOWA A PROGRAM PROFILAKTYKI Preambuła do nowej podstawy programowej akcentuje, że celem edukacji zdrowotnej jest kształtowanie u uczniów umiejętności dbania o zdrowie własne i innych ludzi oraz tworzenie środowiska sprzyjającego zdrowiu. Nowa podstawa programowa podkreśla, że dotychczas zaniedbywanym obszarem edukacji były zagadnienia zdrowia psychospołecznego, w tym umiejętności życiowe (osobiste i społeczne), dlatego należy poszerzyć edukację zdrowotną o te aspekty. Istotą edukacji zdrowotnej i profilaktyki wg nowej podstawy programowej jest nie tylko przekazywanie wiedzy, ale kształtowanie: - właściwych postaw wobec zdrowia; - umiejętności życiowych umożliwiających uczniom dokonywanie wyborów sprzyjających zdrowiu oraz podejmowaniu działań na rzecz zdrowia własnego, innych ludzi oraz tworzenia zdrowego środowiska. Program profilaktyki dostosowany jest do potrzeb rozwojowych uczniów oraz danego środowiska, opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców. Umiejętności psychospołeczne uwzględnione w nowej podstawie programowej: - pozytywne myślenie, budowanie poczucia własnej wartości, wiary w siebie; - podejmowanie decyzji; - utrzymywanie dobrych relacji z innymi, dawanie i przyjmowanie wsparcia; - rozwiązywanie problemów; - gospodarowanie czasem; - radzenie sobie z presją, krytyką, negatywnymi emocjami, stresem. 4
4. CELE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO Celem programu jest zwiększenie ilości i jakości oddziaływań profilaktycznych w szkole, w szczególności w zakresie ochrony zdrowia i redukcji antyspołecznych zachowań młodzieży. Cel główny: Zwiększenie skuteczności działań wychowawczych i profilaktycznych na rzecz bezpieczeństwa i tworzenia przyjaznego środowiska w szkołach i placówkach. Cele szczegółowe: 1. Eliminowanie zachowań agresywnych i przemocy wśród młodzieży. 2. Dostarczanie wiedzy na temat praw człowieka, dziecka i ucznia oraz procedur postępowania w przypadku łamania zasad. 3. Dostarczanie wiedzy na temat przyczyn zachowań agresywnych. 4. Wykształcenie umiejętności rozwiązywania konfliktów oraz radzenia sobie z sytuacją przemocy i agresji. 5. Kształcenie postaw prozdrowotnych. 6. Promowanie zdrowego stylu życia, uświadomienie znaczenia czynnego wypoczynku. 7. Wskazywanie i wzmacnianie u uczniów postaw pożądanych społecznie i akceptowanych powszechnie zachowań. 8. Ograniczanie zachowań agresywnych wśród uczniów (szczególny nacisk na eliminowanie wulgaryzmów) i wzmacnianie zachowań pozytywnych. 9. Stwarzanie warunków bezpiecznego rozwoju i funkcjonowania w szkole i poza nią. 10. Zapobieganie wystąpieniu ryzyka uzależnień od środków psychoaktywnych i nikotynowych wśród młodzieży, kształtowanie postawy asertywnej i odpowiedzialnych wyborów. 5
11. Kształtowanie umiejętności radzenie sobie ze zmieniająca się rzeczywistością oraz niepokojami i trudnościami okresu dojrzewania. 12. Integracja uczniów w szkole i wzmocnienie więzi. 13. Uczulenie na zagrożenia płynące z niewłaściwego korzystania z Internetu. 14. Uczulenie na wybór odpowiednich treści proponowanych przez telewizję. 5. ZADANIA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO 1. Opracowanie planu pracy wychowawcy z uwzględnieniem zadań profilaktyki. 2. Diagnoza problemu przemocy i agresji w szkole w oczach rodziców. 3. Diagnoza samopoczucia dziecka w szkole oraz stopnia rozprzestrzeniania się zachowań agresywnych. 4. Szybkie reagowanie i wyciąganie konsekwencji w przypadku niewłaściwego zachowania oraz używania wulgaryzmów. Mediacje rówieśnicze jako metoda rozwiązywania konfliktów. 5. Przeciwdziałanie kryzysom zdrowia psychicznego. 6. Zwiększenie atrakcyjności i podnoszenia jakości zajęć wychowania fizycznego. 7. Stosowanie przepisów BHP. Udzielanie pierwszej pomocy. 8. Indywidualna praca z uczniem mającym zakłócone relacje w środowisku szkolnym. 9. Zajęcia obejmujące profilaktykę przemocy i agresji w szkole - organizowanie spotkań, prelekcji, warsztatów, przedstawień teatralnych. 10. Organizowanie pogadanek dla rodziców dotyczących bieżących problemów wychowawczo - profilaktycznych. 11. Rozwijanie poszanowania godności ludzkiej, tolerancji, wyrozumiałości dla innych. 12. Promowanie uczniów nacechowanych kulturalnym zachowaniem uwrażliwionych na osoby słabsze, niosące pomoc innym. 13. Ukształtowanie i utrwalenie korzystnych nawyków higienicznych u dzieci i młodzieży. 14. Udział w programach profilaktyki: Przeciwdziałanie przemocy i agresji, Higiena jamy ustnej, Papieros to Twój wróg, Papierosom - NIE dla 3 klasy szkoły podstawowej. 6
15. Informowanie uczniów na zajęciach i kółkach informatycznych o nielegalności gier i plagiatów komputerowych. 16. Poruszanie na lekcjach wychowawczych tematów związanych z umiejętnym wyborem wartościowych programów telewizyjnych. 6. PRZEWIDYWANE EFEKTY Uczniowie: - podejmują właściwe decyzje, biorą odpowiedzialność za działania własne, są uwrażliwieni na zło, potrafią się mu przeciwstawić; - rozumieją, że łamanie przepisów kodeksu uczniowskiego pociąga za sobą konsekwencje w postaci obniżonego zachowania; - potrafią przyjmować postawę asertywną; - rozumieją, że każdemu człowiekowi potrzebującemu należy pomóc; - czują się bezpieczni na terenie placówki i poza nią; - eliminują ze swojego słownictwa wulgaryzmy; - rozumieją zagrożenia wynikające ze stosowania środków psychoaktywnych i nikotynowych; - rozwiązują problemy w sposób ugodowy; - dbają o higienę jamy ustnej i całego ciała; - rozumieją, że sport i ruch to recepta na zdrowie; - rozumieją niemoralność plagiatu komputerowego i konsekwencję użytkowania nielegalnego oprogramowania komputerowego; - potrafią zachować bezpieczeństwo w szkole, w drodze do szkoły, w środkach lokomocji i w domu; - znają zasady bezpiecznego surfowania po Internecie, znają zasady etykiety: - potrafią umiejętnie dokonywać wyboru z ramówki telewizyjnej. 7
8