KARTA KURSU Turystyka historyczna i dziedzictwo kulturowe studia stacjonarne I stopnia 1 rok, semestr 2 Nazwa Nazwa w j. ang. Historia średniowiecza Medieval history Kod Punktacja ECTS* 3 Koordynator Dr hab. prof. UP Krzysztof Polek Zespół dydaktyczny Dr hab. prof. UP Krzysztof Polek Mgr Edyta Pluta Opis kursu (cele kształcenia) Celem kursu jest omówienie głównych kierunków przemian przede wszystkim w europejskim średniowieczu (450-1500), a także przedstawienie warunków w jakich doszło do kształtowania się nowych państw, kultury oraz przemian jakie dokonały się na terenie kontynentu w omawianym okresie. Ważnym elementem stanowi przedstawienie czynników i osiągnięć w nauce, technice, technologii, poszerzenie wiedzy geograficznej ukazanie oddziaływania cywilizacji bizantyjskiej i muzułmańskiej na rozwój Europy średniowiecznej. Poza charakterystyką osiągnięć epoki w tym zakresie, dobór tematyki wykładów i ćwiczeń ma na celu również zwrócenie uwagi na specyfikę rozwoju poszczególnych regionów Europy średniowiecznej. Ważnym celem jest także podkreślenie przydatności dyscyplin humanistycznych, takich jak: filozofia, historia sztuki i nauki oraz archeologia, dla interpretacji reprezentatywnych zabytków z epoki (ikonografia, wytwory kultury materialnej) przydatnych dla zapoznania się i oceną dziedzictwa epoki. Założeniem kursu jest także ukazanie specyfiki historycznej i dziedzictwa w zakresie architektury, sztuki i kultury poszczególnych regionów Europy średniowiecznej, ich poziomu rozwoju, zróżnicowania oraz zachodzących w nich zmian. Pozwoli to na poznanie geografii kulturowej kontynentu, jak też przedstawienie transformacji post-rzymskiego dziedzictwa w sferze myśli filozoficznej, idei i poglądów jak też postępu techniki, sposobu wykorzystania zasobów naturalnych, kształtowania krajobrazu osadniczego oraz refleksji nad miejscem i rolą człowieka w świecie. Natomiast, tematyka ćwiczeń obejmuje zagadnienia z dziejów polskiego średniowiecza, ujęte z uwzględnieniem szerszego, tym razem środkowoeuropejskiego tła. Warunki wstępne Wiedza Umiejętności Kursy Student posiada wiedzę ogólną z zakresu historii antycznej i powszechnej średniowiecza, a także historii sztuki i kultury na poziomie szkoły średniej. Student opanował podstawowe umiejętności związane z gromadzeniem i przetwarzaniem informacji pozyskiwanych z różnych źródeł i form w tym uczestnicząc w zajęciach przewidzianych w programie dla tego roku studiów. Kurs z historii antycznej. 1
Efekty kształcenia Wiedza W01, Dostrzega powiązania pomiędzy poszczególnymi kręgami kultury w omawianej epoce oraz posiada odpowiednią wiedzę z zakresu dyscyplin pokrewnych (w tym historia sztuki, archeologia) przydatnych przy poznawaniu osiągnięć kultury materialnej epoki oraz rozumie relacje pomiędzy różnymi dyscyplinami nauk historycznych i ich przydatność w poznawaniu przeszłości. K_W02;03;06;07;09;17;18 Umiejętności U01, Student potrafi w oparciu o posiadaną wiedzę przedstawić wzajemne relacje pomiędzy różnymi obszarami i kręgami kulturowymi w odniesieniu do średniowiecza oraz ich wkład w rozwój ogólnoeuropejskiego dziedzictwa. K_U01;05;11;12;15;16 Kompetencje społeczne K01: Wykazuje odpowiedzialność w przedstawianiu zgodnego aktualnym stanem wiedzy historycznej obrazu dziejów i w sprzeciwianiu się instrumentalizacji historii przez grupy narodowe, społeczne, religijne i polityczne, jak też konieczność ciągłego rozwoju kompetencji w zakresie fachowym i ogólnohumanistycznym. K_K04;06 2
E learning Gry dydaktyczne Ćwiczenia w szkole Zajęcia terenowe Praca laboratoryjna Projekt indywidualny Projekt grupowy Udział w dyskusji Referat Praca pisemna (esej) Egzamin ustny Egzamin pisemny Inne Forma zajęć Wykład (W) Organizacja Ćwiczenia w grupach A K L S P E Liczba godzin 15 15 Opis metod prowadzenia zajęć Kurs obejmuje 15 godzin wykładu i 15 godzin ćwiczeń wymiarze 2 godz. lekcyjnych na każdą jednostkę tematyczną. Zajęcia prowadzone będą w formie wykładu interaktywnego z elementami aktywizacji uczestników w formie dyskusji, debaty i analizy porównawczej oraz w formie zajęć konwersatoryjnych, z wykorzystaniem bogatego zestawu materiałów ikonograficznych, stanowiących uzupełnienie omawianych tematów. Formy sprawdzania efektów kształcenia W01 X x X X U01 X X K01 x x x X X X Kurs kończy się egzaminem pisemnym, przed przystąpieniem do którego wymagane jest uzyskanie zaliczenia. Kryteria oceny Kryteria oceny: dostateczna odpowiedź poprawna zawierająca podanie podstawowych faktów, dat, pojęć i terminów związanych z historią sztuki i kultury średniowieczna, brak błędów językowych i stylistycznych; dobra poprawność gramatyczna, językowa i stylistyczna, wykazanie się nie tylko znajomością materiału lecz także umiejętnością jego analizy i wyciągnięcia wniosków; bardzo dobra rozwinięta narracja wypowiedzi, dobry styl, klarowność sformułowań, podanie przykładów ilustrujących wyrażone w wypowiedzi stanowisko czy opinię ponadto wykazanie się samodzielnością myślenia oraz umiejętnością porównawczego ujęcia tematu. Natomiast zaliczenie ćwiczeń następuje w oparciu o pozytywny wynik kolokwium, do którego studenci przystępują na koniec semestru. Studenci którzy wykazali się wyjątkową aktywnością na zdecydowanej większości zajęciach (różne formy: 3
wypowiedzi własne, udział w dyskusjach, przygotowanie projektów omawianych w ramach poszczególnych tematów zajęć) otrzymują zaliczenie bez konieczności przystępowania do kolokwium. Uwagi Treści merytoryczne (wykaz tematów) Wykład: 1. Transformacja świata rzymskiego tworzenie się podstaw etnicznych, kulturowych i politycznych Europy, 450-900 r. 2. Bizancjum, Europa i świat muzułmański około 1000 r. 3. Epoka wypraw krzyżowych w dziejach Europy, Bizancjum i krajów muzułmańskich. 4. Cesarstwo, papiestwo i królestwa w 12-13 w. 5. Trzynasty wiek w dziejach Europy. 6. Rozwój wiedzy geograficznej i kartografii w średniowieczu. 7. Osiągnięcia średniowiecza. Ćwiczenia: 1. Państwo polskie a Europa około r. 1000. 2. Polska a sąsiedzi XI-XII w. 3. Rozbicie dzielnicowe i jego konsekwencje. 4. Przemiany społeczne i gospodarcze w XII-XIII w. 5. Państwo polskie w politce europejskeij w XIV-XV w. 6. Przemiany kulturze materialnej Polski średniowiecznej. 7. Kultura duchowa i mentalnośc religijna w Polsce średniowiecznej. Wykaz literatury podstawowej Wykłady: Wykłady autorskie oparte o badania własne. Kształtowanie średniowiecza, red. M. Salomon, (Wielka Historia Świata, t. 4), Warszawa 2005. Michałowski R., Historia powszechna. Średniowiecze, Warszawa 2009. Późne średniowiecze, red. K. Baczkowski, (Wielka Historia Świata, t. 5), Warszawa 2005. 4
Wykaz literatury uzupełniającej Wykłady: Człowiek średniowiecza, pod red. J. Le Goffa, Warszawa-Gdańsk 1996 Danecki J., Arabowie, Warszawa 2000. Goff Le J. Inteligencja wieków średnich, Warszawa 1966, 1996. Goff Le J., Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1994. Kłoczowski J., Europa słowiańska w XIV-XV wieku, Warszawa 1984. Riche P., Życie codzienne w państwie Karola Wielkiego, Warszawa 1979. Smith J.M., Europa po Rzymie. Historia kulturowa lat 500-1000: nowe ujęcie, Kraków 2008. The New Cambridge Medieval History, vol. IV-VII, c. 500-1500, ed. by D. Luscombe, J. Riley-Smith, D. Abulafia, M. Jones, Ch. Allmand, Cambridge 1999-2005. Ćwiczenia: Baczkowski K., Dzieje Polski późnośredniowiecznej (1370-1505), [Wielka Historia Polski t. 3], Kraków 1999. Idem, Polska i jej sąsiedzi za Jagiellonów, Kraków 2012. Kultura elitarna a kultura masowa w Polsce późnego średniowiecza, pod red. B. Geremka, Wrocław 1978. Kultura Polski średniowiecznej X-XIII w., pod red. J. Dowiata, Warszawa1985. Vauchez A., Duchowość średniowiecza, Gdańsk 2004 J. Wyrozumski, Dzieje Polski piastowskiej (VIII w. 1370), [Wielka Historia Polski t. 2], Kraków 1999. Bilans godzinowy zgodny z CNPS (Całkowity Nakład Pracy Studenta) Ilość godzin zajęć w kontakcie z prowadzącymi Ilość godzin pracy studenta bez kontaktu z prowadzącymi Wykład 25 Konwersatorium (ćwiczenia, laboratorium itd.) 5 Konsultacje indywidualne 2 Uczestnictwo w egzaminie/zaliczeniu 2 Lektura w ramach przygotowania do zajęć 20 Przygotowanie krótkiej pracy pisemnej lub referatu po zapoznaniu się z niezbędną literaturą przedmiotu Przygotowanie projektu lub prezentacji na podany temat (praca w grupie) 16 Przygotowanie do egzaminu 20 Ogółem bilans czasu pracy 90 Ilość punktów ECTS w zależności od przyjętego przelicznika 3 5