X Konferencja z cyklu Dagnostyka edukacyjna 20-22 IX 2004 Okręgowa Komsja Egzamnacyjna w Krakowe O JEDNOLITOŚĆ STANDARDÓW WYMAGAŃ EGZAMINACYJNYCH WPROWADZENIE DO TEMATU Egzamny zewnętrze dały welką szansę porównywana osągnęć ucznów mędzy kolejnym rocznkam szóstoklasstów, czy gmnazjalstów. Potrafmy rozstrzygać czy kolejne rocznk absolwentów szkoły podstawowej mają tak sam pozom umejętnośc w zakrese obszarów standardów badanych na sprawdzane. Analogczne porównana umemy robć dla absolwentów gmnazjum w zakrese obszarów standardów badanych na egzamne gmnazjalnym. Ale czy potrafmy śledzć rozwój pojedynczego uczna, czy możlwe jest porównywane jego wynków sprawdzanu z wynkam egzamnu gmnazjalnego? Czy wynk z sześcu obszarów standardów wymagań absolwenta gmnazjum można porównać z wynkam z pęcu obszarów standardów absolwenta szkoły podstawowej? Czy potrafmy określć przyrost umejętnośc, jak nastąpł na kolejnym etape edukacj? Kolejne nurtujące nas pytana dotyczą porównywana osągnęć w szkole podstawowej w gmnazjum w tym samym roku. Kto lepej psze trzecoklasśc gmnazjalśc czy szóstoklasśc, oczywśce w odnesenu do stawanych m wymagań? A kto lepej czyta? Aby odpowedzeć na te nne podobne pytana trzeba rozważana rozpocząć od analzy standardów wymagań egzamnacyjnych dla sprawdzanu dla egzamnu gmnazjalnego. STANDARDY DLA SPRAWDZIANU, A STANDARDY DLA EGZAMINU GIMNAZJALNEGO Analzując zborcze wynk sprawdzanu egzamnu gmnazjalnego chcałoby sę zapytać, czy podobny jest pozom umejętnośc szóstoklasstów trzecoklasstówgmnazjalstów w zakrese poszczególnych obszarów standardów. Porównane take jest potrzebne, aby wedzeć, na co w kształcenu zwracać uwagę, jak zmenać styl pracy. Ponżej przedstawono wynk sprawdzanu egzamnu gmnazjalnego z roku 2004. 305
W drugm werszu każdej z tabel podano ps łatwość poszczególnych obsza- Pj_ rów standardów a w trzecm Pt stosunek łatwośc obszarów standardów do Pj_ łatwośc całego testu. Wskaźnk Pt nformuje o tym, jak łatwość obszaru standardów odnos sę do łatwośc testu. Wprowadzene tego wskaźnka pozwala lepej porównywać pozomy umejętnośc mędzy poszczególnym obszaram standardów w odnesenu do danego testu. Jeżel współczynnk ten dla pewnego podtestu ma wartość wększą od 1 to znaczy, że podtest był łatwejszy nż cały test, jeżel mnejszą od 1, to znaczy, że podtest był łatwejszy nż cały test. Tabela 1.. Wynk sprawdzanu 2004 dla ucznów z terenu OKE w Krakowe Sprawdzan 2004 (OKE Kraków) Obszar standardów Czytane Psane Rozumowane Korzystane z nformacj Wykorzystywane wedzy Ps 0,82 0,68 0,46 0,74 0,49 Pj_ Pt 1,28 1,06 0,72 1,16 0,77 Tabela 2. Wynk egzamnu gmnazjalnego 2004 dla ucznów z terenu OKE w Krakowe Egzamn gmnazjalny 2004 (OKE Kraków) Czytane odbór tekstów kultury Obszar standardów Tworzene własnego tekstu Stosowane termnów, pojęć procedur Wyszukwane stosowane nformacj Wskazywane opsywane faktów... Stosowane zntegrowanej wedzy umejętnośc... Ps 0,63 0,49 0,58 0,53 0,48 0,31 Es. P, 1,19 0,93 1,10 1,00 0,91 0,59 Analzując tabele wdać, że w obu testach najlepsze wynk uzyskano odpowedno z czytana na sprawdzane z odboru tekstów kultury na egzamne gmnazjalnym. Wynk te są w podobnym stopnu wyższe od wynków z poszczególnych testów. Ale należy sobe uśwadomć, że czytane na sprawdzane obejmuje znaczne węcej umejętnośc nż odbór tekstów kultury na egzamne gmnazjalnym, podobne jest z nnym obszaram standardów. Po egzamnach w roku 2005 można będze próbować odpowadać na pytana zwązane z przyrostem wedzy tych, którzy w 2002 roku psal perwszy sprawdzan. Ale będze to bardzo trudne poneważ naczej podzelono standardy dla sprawdzanu, a naczej dla egzamnu gmnazjalnego. 306
O jednoltość standardów wymagań egzamnacyjnych W tabel nr 3 porównują oba zestawy standardów. Ze wzglądu na nterdyscyplnarność standardów dla sprawdzanu przedstawam, jak można obszarom standardów określonym dla szóstoklasstów przypsać standardy dla egzamnu gmnazjalnego. Tabela 3. Standardy dla sprawdzanu, a standardy dla egzamnu gmnazjalnego. H-I. Czytane odbór tekstów kultury H-II. Tworzene własnego tekstu MP-Ł Umejątne stosowane termnów, pojąć procedur z zakresu przedmotów matematyczno-przyrodnczych nezbędnych życowej dalszym kształcenu MP-IL Wyszukwane stosowane nformacj MP-HI. Wskazywane opsywane faktów, zwązków zależnośc, w szczególnośc przyczynowo-skutkowych, funkcjonalnych, przestrzennych czasowych MP-IV. Stosowane zntegrowanej wedzy umejętnośc do rozwązywana problemów Tabela 3a. Czytane dla sprawdzanu, a standardy dla egzamnu gmnazjalnego SPRAWDZIAN EGZAMIN GIMNAZJALNY Uczeń: Uczeń: 1) odczytuje różne teksty kultury (w tym kształtujące tożsamość narodową postawą obywatelską): n) źródła teksty hstoryczne, w tym: fragmenty kronk, pamętnków, lstów, elementy dzedzctwa kulturowego, w szczególnośc zabytk archtektury reprezentatywne dla danej epok, polske peśn patrotyczne, b) teksty lteracke, w tym: baśne, legendy, mty, opowadana, utwory poetycke prozatorske z klasyk dzecęcej młodzeżowej polskej śwatowej, c) teksty użytkowe, w tym: telegram, zaproszene, zawadomene, nstrukcję, przeps, ogłoszene, kartkę pocztową, lst prywatny ofcjalny, tabelę, notatkę, d) proste teksty podęcznkowe, a także publcystyczne popularnonaukowe, w tym: audycja radową telewzyjną, artykuł prasowy, e) przedstawena teatralne Flmy, f) przekazy konczne, w tym: komksy, dzeła malarske, rzeźby, rozpoznaje ch cechy charakterystyczne, dostrzega znaczena dosłowne odkywa sensy przenośne, CZYTANIE ta MP - I 1) czyta teksty kultury (w tym źródła hstoryczne) rozumane jako wszelke wytwory kultury materalnej duchowej człoweka, podlegające odczytywanu nterpretacj, zwłaszcza teksty kultury należące do polskego dzedzctwa kulturowego na pozome dosłownym, przenośnym symbolcznym, 2) nterpretuje teksty kultury, uwzględnając ntencje nadawcy, odróżna fakty od opn, prawdę hstoryczną od fkcj, dostrzega perswazję, manpulację, wartoścowane, 3) wyszukuje nformacje zawarte w różnych tekstach kultury, w szczególnośc w tekstach lterackch, publcystycznych, popularnonaukowych, aktach normatywnych, lustracjach, mapach, tabelach, dagramach, wykresach, schematach, 7) dostrzega wartośc wpsane w teksty kultury. la) czyta ze zrozumenem teksty, w których występują termny pojęca matematycznoprzyrodncze, np. w podręcznkach, w prase, 307
SPRAWDZIAN EGZAMIN GIMNAZJALNY Uczeń: Uczeń: 2)określa funkcje elementów charakterystycznych dla danego tekstu: a) rozume pojęca: fkcja lteracka, śwat przedstawony, nadawca, odborca, podmot mówący, natacja, przenośna, rytm, b) posługuje sę czynne termnam: bohater, wątek, akcja, autor, narrator, eptet, porównane, wyraz dźwękonaśladowczy, rym, zwrotka, refren, baśń, legenda, opowadane, poweść, proza, poezja oraz podstawowym termnam zwązanym z przekazam koncznym, plastyką, muzyką, radem, telewzją, flmem, teatrem, prasą, 3) rozume znaczena podstawowych symbol występujących w nstrukcjach w opsach: a) dagramów, b) map, c) planów, d) schematów, e) nnych rysunków, a 4) odczytuje dane z: a) tekstu źródłowego, b) tabel, c) wykresu, d) planu, e) mapy, f) dagramu oraz odpowada na proste pytana z nm zwązane. CZYTANIE X 4) dostrzega w odczytywanych tekstach środk wyrazu określa ch funkcje dostrzega środk wyrazu typowe dla: tekstów lterackch, tekstów publcystycznych, dzeł sztuk plastycznej muzyk, 6) dostrzega analzuje konteksty nezbędne do nterpretacj tekstów kultury: hstoryczny, bografczny, flozofczny, relgjny, lterack, plastyczny, muzyczny, regonalny wypowada sę na ch temat oraz wyjaśna zależnośc mędzy różnym rodzajam tekstów kultury (plastyką, muzyką, lteraturą), 1) odczytuje nformacje przedstawone w forme: a) tekstu, b) mapy, c) tabel, d) wykresu, e) rysunku, f) schematu, g) fotograf, 2a) selekcjonuje nformacje, 2b) porównuje nformacje, 2c) analzuje nformacje, 2d) przetwarza nformacje, 2e) nterpretuje nformacje, Czytane to obszar standardów ze sprawdzanu w szkole podstawowej zwązany ne tylko z wększoścą standardów z czytana odboru tekstów kultury, a węc z perwszego obszaru standardów z częśc humanstycznej egzamnu gmnazjalnego. Umejętnośc zawarte w perwszym obszarze standardów dla sprawdzanu w szkole podstawowej take jak czytane map, planów, rysunków, wykresów, schematów odpowadane na proste pytana z nm zwązane, to umejętnośc z perwszego z drugego obszaru standardów w częśc matematyczno-przyrodnczej egzamnu gmnazjalnego. Wyraźne wdać, że obszar czytane można by podzelć w szkole podstawowej na dwa podobszary jeden dotyczący czytana odboru tekstów kultury, drug zwązany z czytanem map, schematów, tabel, dagramów, wykresów tekstów popularno naukowych o charakterze matematyczno-przyrodnczym. 308
O jednoltość standardów wymagań egzamnacyjnych Tabela 3b. Psane dla sprawdzanu, a standardy dla egzamnu gmnazjalnego 1) psze na temat zgodne z celem, posługując sę następującym formam wypowedz: a) opowadane, b) ops przedmotu, krajobrazu, postac rzeczywstej lterackej, dzeła sztuk, c) sprawozdane z uroczystośc szkolnej, wyceczk, d) notatka w forme planu, tabel, wykresu, streszczena, e) kartka pocztowa, f) lst prywatny ofcjalny, g) telegram, h) zaproszene, ) zawadomene, j) ogłoszene, k) nstrukcja, l) przeps, H H- 1) buduje wypowedz poprawne pod względem językowym stylstycznym, w następujących formach: ops, opowadane, charakterystyka, sprawozdane, recenzja, rozprawka, notatka, plan, reportaż, artykuł, wywad, ogłoszene, zaproszene, dedykacja, podane, lst, pamętnk, 2) formułuje wypowedz ześwadomoścą celu (ntencj): a) pyta odpowada, b) potwerdza zaprzecza, c) poleca pros, d) przyrzeka obecuje, e) zachęca znechęca, f) zaprasza, g) przeprasza, h) współczuje, ) żartuje, 1 ) wątp, k) odmawa, 3) buduje tekst poprawny kompozycyjne (ok. 1 strony formatu A4), celowo stosując środk językowe przestrzegając norm gramatycznych, ortografcznych nterpunkcyjnych, PISANIE a a a w 3) tworzy teksty o charakterze nformacyjnym lub perswazyjnym, dostosowane do sytuacj komunkacyjnej, 7) dokonuje celowych operacj na tekśce: streszcza, rozwja, przekształca stylstyczne, 6) analzuje, porównuje, porządkuje syntetyzuje nformacje zawarte w tekstach kultury, 9) formułuje problemy, podaje sposoby ch rozwązana, wycąga wnosk, wypowada sę na temat sytuacj problemowej przedstawonej w tekstach kultury. 4) zna stosuje zasady organzacj tekstu, tworzy tekst na zadany temat, spójny pod względem logcznym składnowym, 4) przedstawa w postac grafcznej dane zapsane w tabel: a) przenos nformacje na oś lczbową, chronologczną, układ współrzędnych, b) wyraża dane w postac dagramu słupkowego, prostego schematu, nnego rysunku, c) psze czytelne. K PH 5) dba o układ grafczny, czytelność estetykę zapsu: a) dostosowuje zaps do formy wypowedz, b) wyróżna częśc tekstu zgodne z jego struktus 3f) czytelne prezentuje nformacje, Psane jest obszarem w wększośc spójnym z drugm obszarem standardów z częśc humanstycznej egzamnu gmnazjalnego. Tylko jeden standard z drugego obszaru z częśc matematyczno-przyrodnczej odpowada umejętnoścom określonym 309
w obszarze psane ze sprawdzanu. Zatem obszar psane dla sprawdzanu wąże sę ne tylko z tworzenem tekstów o charakterze lterackm, ale także z przedstawanem nformacj na wykresach, rysunkach, planach, mapach tp. Zatem podobne, jak w czytanu wdoczne są dwa rodzaje tworzonych tekstów o charakterze lterackm, specyfczne dla edukacj humanstycznej o charakterze matematyczno-przyrodnczym. Tak, węc znowu obszar psana w szkole podstawowej można podzelć na dwa podobszary zwązane z grupam przedmotów w szkole podstawowej gmnazjum. Tabela 3c. Rozumowane dla sprawdzanu, a standardy dla egzamnu gmnazjalnego 1) posługuje sę kategoram czasu przestrzen w celu porządkowana wydarzeń: a) sytuuje je w przestrzen, b) umeszcza daty w przedzałach czasowych, c) oblcza upływ czasu mędzy wydarzenam, d) porządkuje wydarzena w kolejnośc chronologcznej. 2) przedstawa przyczyny skutk wydarzeń zjawsk: a) domyśla sę przyczyn, przewduje skutk wydarzeń blskch życu swom dośwadczenom, b) wskazuje główne przyczyny skutk donosłych wydarzeń w hstor Polsk, c) wyjaśna przyczyny skutk zman, które zachodzą w środowsku w wynku dzałalnośc człoweka, 3) określa znaczene osągnęć człoweka dla rozwoju cywlzacyjnego: a) wyjaśna na prostych przykładach zmany cywlzacyjne, jake nastąpły na przestrzen dzejów, b) opsuje najważnejsze osągnęca, które składają sę na polske dzedzctwo kulturowe, 4) wyraża własne opne próbuje je uzasadnć, wyjaśnając swoje stanowsko, używa odpowednch argumentów. ROZUMOWANIE ff I a a 5) odnajduje nterpretuje zwązk przyczynowo-skutkowe w rozwoju cywlzacyjnym Polsk śwata odnajduje nterpretuje zwązk przyczynowo-skutkowe w poltyce, gospodarce, kulturze życu społecznym, 4) stosuje zntegrowaną wedzę do objaśnana zjawsk przyrodnczych: a) łączy zdarzena w cąg przeman, b) wskazuje współczesne zagrożena dla zdrowa człoweka środowska go. przyrodncze- c) analzuje przyczyny skutk oraz proponuje sposoby przecwdzałana współczesnym zagrożenom cywlzacyjnym, d) potraf umejscowć sytuacje dotyczące środowska przyrodnczego wszerszym kontekśce społecznym. 8) wypowada sę na temat zwązków mędzy kulturą rodzmą a nnym kręgam kulturowym, w tym komentuje powązana, zwłaszcza mędzy kulturą polską a śródzemnomorską, oraz określa te powązana w różnych obszarach: poltyce, kulturze, gospodarce, życu codzennym, w odnesenu do przeszłośc w czasach obecnych a a 5) formułuje, porządkuje wartoścuje argumenty uzasadnające stanowsko własne lub cudze, 310
O jednoltość standardów wymagań egzamnacyjnych 5) opsuje sytuacją przedstawoną w zadanu za pomocą: a) wyrażena arytmetycznego prostego wyrażena algebracznego, b) prostego równana perwszego stopna z jedną newadomą, c) planu, d) mapy, e) prostego schematu, f) dagramu słupkowego, g) nnego rysunku, 6) rozpoznaje charakterystyczne cechy własnośc: a) lczb, b) fgur, c) zjawsk, d) przeman, e) obektów przyrodnczych, f ) elementów środowska, wskazuje różnce podobeństwa oraz porządkuje je, 7) dostrzega prawdłowośc, opsuje je sprawdza na przykładach: a) opsuje zjawska o charakterze powtarzalnym, spotykane w najblższym otoczenu, b) na podstawe opsu zjawska mającego charakter prawdłowośc wnoskuje o dalszym jego przebegu, 8) ustala sposób rozwązana zadana oraz prezentacj tego rozwązana, ROZUMOWANIE IV MP - s IV MP - IV MP - 9) analzuje otrzymane wynk ocena ch sensowność: IV a) porównuje wynk z własnym dośwadczenem, b) sprawdza wynk z warunkam zadana. MP - 2) posługuje sę językem symbol wyrażeń algebracznych: a) zapsuje welkośc za pomocą symbol, b) zapsuje welkośc za pomocą wyrażeń algebracznych, c) przekształca wyrażena algebraczne, d) zapsuje zwązk procesy w postac równań nerównośc, 3b) opsuje funkcje za pomocą wzorów, wykresów tabel, 3a) wyróżna stotne welkośc cechy sytuacj problemowej, 3b) zapsuje je w termnach nauk matematyczno-przyrodnczych, 3a) dostrzega kształty fgur geometrycznych w otaczającej rzeczywstośc, 1) stosuje technk twórczego rozwązywana problemów: a) formułuje sprawdza hpotezy, b) kojarzy różnorodne fakty, obserwacje, wynk dośwadczeń wycąga wnosk, 1) wskazuje prawdłowośc w procesach, w funkcjonowanu układów systemów: a) wyodrębna z kontekstu dane zjawsko, b) określa warunk jego występowana, c) opsuje przebeg zjawska w czase przestrzen, d) wykorzystuje zasady prawa do objaśnana zjawsk, 3a) wskazuje zależnośc funkcyjne, 3c) analzuje funkcje przedstawone w różnej postac wycąga wnosk, 2) analzuje sytuację problemową: a) dostrzega formułuje problem, b) określa wartośc dane szukane (określa cel), 4) tworzy realzuje plan rozwązana: a) rozwązuje równana nerównośc stanowące model problemu, b) układa wykonuje procedury osągana celu, 5) opracowuje wynk: a) ocena wynk, b) nterpretuje wynk, c) przedstawa wynk. Z rozumowanem ze sprawdzanu koresponduj ą umejętnośc wybrane z pęcu różnych obszarów standardów z egzamnu gmnazjalnego. Modyfkuj ąc standardy w szkole podstawowej znowu wyraźne wdać dwa rodzaje rozumowań, te specyfczne dla edukacj humanstycznej oraz te o charakterze matematyczno-przyrodnczym. 311
Przy tym obszarze standardów wyraźne wdać, że autorzy jednych drugch standardów mel zupełne nny sposób kategoryzowana poszczególnych umejętnośc. Tabela 3d. Korzystane z nformacj dla sprawdzanu, a standardy dla egzamnu gmnazjalnego 1) wskazuje źródła nformacj, posługuje sę nm, - KORZYSTA ZINFORMA 2) analzuje oferty medów kerowane do dzec młodzeży, wybera spośród tych ofert, kerując sę NIE CJI wskazanym kryteram (osadzonym także w wartoścach). - Choć nazwa tego obszaru standardów jest podobna do nazwy II obszaru z częśc matematyczno przyrodnczej egzamnu gmnazjalnego to trudno jest jakąkolwek umejętność ze standardów gmnazjalnych przypsać do tego obszaru. Modyfkując w przyszłośc standardy warto zastanowć sę czy umejętnośc z tego obszaru ne pownny znaleźć sę w obszarze czytane (4.1) rozumowane (4.2). Tabela 3e. Wykorzystywane wedzy dla sprawdzanu, a standardy dla egzamnu gmnazjalnego 2) wybera przyrządy służące do obserwacj pomaru, odpowada na pytana dotyczące przebegu zjawsk, zapsuje wynk obserwacj, 3) wykonuje oblczena dotyczące: a) długośc, b) powerzchn, c) objętośc, 4444 d) wag, e) czasu, f) temperatury, g) penędzy, 4) planuje wykonuje oblczena z wykorzystanem kalkulatora. 5) wykorzystuje w sytuacjach praktycznych własnośc: a) lczb, b) fgur, c) zjawsk, d) przeman, e) obektów przyrodnczych, f) elementów środowska stosuje je do rozwązana problemu, WPRAKTYCE WIEDZY WYKORZYSTYWANIE. B m h 1) stosuje termny pojęca matematyczno-przyrodncze: b) wybera odpowedne termny pojęca do opsu zjawsk, właścwośc, zachowań, obektów organzmów, c) stosuje termny dotyczące racjonalnego użytkowana środowska, 3 2) posługuje sę kategoram pojęcam swostym dla przedmotów humanstycznych śceżek edukacyjnych, 1) posługuje sę poznanym termnam do opsywana zjawsk sytuacj spotykanych w środowsku, I MP- MP-I HH 2d) posługuje sę jednostkam mar, 3b) oblcza mary fgur płaskch przestrzennych, 3c) wykorzystuje własnośc mar 2) wykonuje oblczena w różnych sytuacjach praktycznych: a) stosuje własnośc dzałań, b) operuje procentam, c) posługuje sę przyblżenam 312
O jednoltość standardów wymagań egzamnacyjnych 6) zna zasady bezpecznego posługwana sę urządzenam techncznym materałam chemcznym, rozpoznaje oznakowana substancj toksycznych, łatwopalnych wybuchowych, objaśna zasady użytkowana domowych urządzeń elektrycznych, 7) wyjaśna na podstawe nstrukcj obsługjak uruchomć wykorzystać proste urządzena technczne, 8) rozume potrzebę stosowana zasad: a) hgeny, b) bezpeczeństwa, c) zdrowego trybu życa, d) oszczędnego korzystana z energ nnych zasobów przyrody, e) postępowana w środowsku przyrodnczym. a 3g) wykorzystuje nformacje Wykorzystywane wedzy ze sprawdzanu dotyczy w różnym stopnu wybranych umejętnośc z trzech obszarów standardów z egzamnu gmnazjalnego. Znowu wdoczne jest wykorzystywane wedzy zdobytej na przedmotach humanstycznych oraz na przedmotach matematyczno-przyrodnczych. Podsumowanem tych rozważań może być tabela 4 określająca, z jakch obszarów standardów z egzamnu gmnazjalnego są umejętnośc przyporządkowane poszczególnym obszarom standardów ze sprawdzanu. Tabela 4. Obszary standardów dla sprawdzanu, a obszary standardów dla egzamnu gmnazjalnego Czytane Psane Rozumowane H-I. Czytane odbór tekstów kultury MP-I. Umejętne stosowane termnów... MP -II. Wyszukwane stosowane nformacj H-H. Tworzene własnego tekstu MP -H. Wyszukwane stosowane nformacj H-I. Czytane odbór tekstów kultury H-Il. Tworzene własnego tekstu MP-I. Umejętne stosowane termnów... MP-III. Wskazywane opsywane faktów... MP-IV. Stosowane zntegrowanej... Korzystane z nformacj Wykorzystywane wedzy MP-I. Umejętne stosowane termnów... MP -II. Wyszukwane stosowane nformacj MP-III. Wskazywane opsywane faktów... Z powyższego zestawena wdać, że najwększe zróżncowane jest w obrębe tych umejętnośc, które dla sprawdzanu wążą sę z ROZUMOWANIEM są one wpęcu z sześcu obszarach standardów z egzamnu gmnazjalnego, a najmnejsze w PISANIU. Najbardzej wdoczny jest brak spójnośc mędzy standardam przy tworzenu kartotek do zadań. Można utworzyć testkę (załącznk 1 ) z nektórych zadań z arkusza matematyczno-przyrodnczego z egzamnu gmnazjalnego w maju 2004 roku sporządzć do nej dwe kartotek, jedną zgodne ze standardam dla sprawdzanu oraz drugą zgodne ze standardam dla egzamnu gmnazjalnego. 313
Nr zadana Tabela 5a. Kartoteka testk 1 Obszar standardów SP Obszar standardów GMP 2 1. I. Czytane MP-I. Umejętne stosowane termnów... 2. V. Wykorzystywane wedzy MP-I. Umejętne stosowane termnów... 3. III. Rozumowane MP-I. Umejętne stosowane termnów... 4. V. Wykorzystywane wedzy MP-I. Umejętne stosowane termnów... V. Wykorzystywane wedzy MP-I. Umejętne stosowane termnów... 5. 6. m. Rozumowane MP -II. Wyszukwane stosowane nformacj 7. V. Wykorzystywane wedzy 8. V. Wykorzystywane wedzy 9. 10. 11. V. Wykorzystywane wedzy m. Rozumowane V. Wykorzystywane wedzy V. Wykorzystywane wedzy III. Rozumowane III. Rozumowane V. Wykorzystywane wedzy MP-I. Umejętne stosowane termnów... MP-III. Wskazywane opsywane faktów... MP-I. Umejętne stosowane termnów... MP-I. Umejętne stosowane termnów... MP-I. Umejętne stosowane termnów... MP-I. Umejętne stosowane termnów... MP-DL Wskazywane opsywane faktów... MP-ffl. Wskazywane opsywane faktów... MP-n. Wskazywane opsywane faktów... Wdać, że uczeń psząc tak test małby zupełne naczej rozłożone wynk, jeśl podano by je w rozbcu na wynk z poszczególnych obszarów standardów dla sprawdzanu, a zupełne nne dla egzamnu gmnazjalnego. Zapewne nformacje o pozome osągnęć populacj byłyby w takej sytuacj też różne. Oto wynk z tej testk dla czterech ucznów. Tabela 5b.Wynk z testk 3 dla czterech ucznów Nr zadana Obszar standardów SP Uczeń 1 Uczeń 2 Uczeń 3 Uczeń 4 1. I. MP-I. 1 0 0 1 2. V. MP-I. 1 0 0 0 3. n. MP-I. 1 0 0 0 4. V. MP-I. 1 0 0 0 5. V. MP-I. 1 0 0 0 1 Zestaw zadań w załącznku nrl. 2 Zgodne z kartoteką podaną przez CKE. 3 Zestaw zadań w załącznku nrl. 314
O jednoltość standardów wymagań egzamnacyjnych 6. n. MP -n. 1 0 7. V. MM. 0 1 0 8. V. MP-m. 0 1 0 9. V. MP-L 1 1 0 m. MP-I. 1 0 0 V. MP-I. 0 0 0 10. V. MP-I. 0 0 1 11. ra. MP-m. 1 0 1 m. MP-m. 1 0 1 V. Mp-m. 0 0 1 Tabela 5c. Wynk zborcze z testk 4 dla czterech ucznów Wynk zborcze I n 100 Uczeń I Uczeń 2 Uczeń 3 Uczeń 4 % MP -I 100 V 100 % 100 % % MP -n 100 % I 0% MP-I 20% 0% MP-I 20% I II 80 MPm 100 % V 11 % % MP- n 100 % n 20 MPm 50% V 33 % % MP -II 100 % n 100 % MP-I 20 % 40% MP-n 0% MPm 25% V 22% MP - m 75 % Na podstawe zestawena zborczego wdać, że zupełne nne są nformacje o osągnęcach tych ucznów sporządzane na podstawe każdej z kartotek. Na przykład uczeń 3 wyraźne lepsze wynk osągnął w obszarze MP II nż w pozostałych obszarach dla egzamnu gmnazjalnego, natomast według obszarów ze sprawdzanu rozstęp pomędzy wynkam jest znaczne mnejszy. PODSUMOWANIE Porównując obecne na podstawe wynków egzamnów zewnętrznych osągnęca szóstoklassty trzecoklassty gmnazjalsty można tylko porównywać wynk z pojedynczych umejętnośc, a to już jest możlwe tylko w komsjach egzamnacyjnych. Dlatego należy dążyć do takej modyfkacj standardów, aby możlwe było śledzene przyrostu umejętnośc pojedynczego uczna, a także wększej populacj. Przymerzając sę w przyszłośc do modyfkacj standardów wymagań egzamnacyjnych trzeba popatrzeć na ne przez pryzmat rozwoju uczna. Zakładając, że koncepcja dotychczasowych egzamnów sę ne zmen należałoby np.: > zmnejszyć lczbę obszarów standardów w sprawdzane zwększyć lczbę podobszarów, > ujednolcć przynależność poszczególnych umejętnośc do odpowednch obszarów standardów, 4 Zestaw zadań w załącznku nr 1. 315
> ujednolcć nazewnctwo poszczególnych standardów obszarów standardów na obu pozomach wymagań egzamnacyjnych. CZYTANIE PISANIE ROZUMOWANIE WYKORZYSTYWANIE WIEDZY DO ROZWIĄZY- WANIA PROBLEMÓW tekstów kultury tekstów nformacyjnych, tabel, wykresów, schematów własnych tekstów o charakterze lterackm tabel, dagramów, wykresów,... na treścach o charakterze humanstycznym na treścach o charakterze matematyczno przyrodnczym na baze umejętnośc o charakterze matematyczno przyrodnczym GH GMP GH GMP GMP GMP GMP Take przebudowane standardów podawane wynków sprawdzanu w tych obszarach sprzyjałoby lepszemu odnoszenu wynków sprawdzanu do wynków ucznów z poszczególnych przedmotów wykorzystywanu wynków sprawdzanu w planowanu pracy nauczycel z poszczególnych grup przedmotowych. 316
O jednoltość standardów wymagań egzamnacyjnych ZAŁĄCZNIK 1. Z testu WYPOCZYNEK egzamn gmnazjalny maj 2004 1. Zadane I. (0-1) Uczestncy wyceczk rowerowej potrzebują szczegółowej mapy. Najdokładnejsza będze mapa w skal A. 1:5 000 B. 1:10 000 C. 1:25 000 D. 1:50 000 2. Zadane 2. (0-1) W wyceczce rowerowej uczestnczy 32 ucznów. Chłopców jest o 8 węcej nż dzewcząt. Ilu chłopców jest w tej grupe? A.12 B. 16 C.20 D. 24 3. Zadane 4. (0-1) Zameszczona na rysunku obok fgura przedstawa znak drogowy. Fgura ta A. ne ma os symetr. B. ma dokładne jedną oś symetr. C. ma dokładne dwe ose symetr. D. ma neskończene wele os symetr. 4. Zadane 5. (0-1) Wojtek, Marek, Janek Kuba zorganzowal wyścg rowerowe. W tabel podano czasy uzyskane przez chłopców. Imę chłopca Wojtek Marek Janek Kuba Uzyskany czas 5 mn 42s 6 mn 5 s 7 mn 8 s 4 mn 40 s Ile czasu po zwycęzcy przybył na metę ostatn chłopec? A. 1 mn 2 s B. 2 mn 28 s C. 3 mn 8 s D.3 mn 32 s 5. Zadane 15. (0-1) Zosa zaoszczędzła 45 zł. Blet do ogrodu botancznego kosztuje 10,50 zł. He najwęcej bletów może kupć Zosa? A. 2 B. 3 C. 4 D. 6 317
6. Zadane 19. (0-1) Tabela przedstawa ceny kart wstępu na pływalnę. Czas pływana uwzględna lczbę wejść oraz czas jednego pobytu na basene. Numer karty II n IV Czas pływana 10 x 1 godz. 8 x 1,5 godz. 20 x 1 godz. 1 5 x 1 godz. Cena karty 50 zł 50 zł 80 zł 70 zł Godzna pływana jest najtańsza przy zakupe karty A. I B. II C. m D.IV 7. Zadane 20. (0-1) Podczas spaceru brat Zos jedze czterokołowym rowerkem. Obwód dużego koła wynos 80 cm, a małego 40 cm. O le obrotów węcej wykona małe koło rowerka nż duże na półklometrowym odcnku drog? A. 2500 B. 1250 C. 625 D. 400 8. Zadane 21. (0-1) Podczas trzydnowej peszej wyceczk ucznowe przeszl 39 km. Drugego dna pokonal dwa razy dłuższą trasę nż perwszego dna, a trzecego o 5 km mnej nż perwszego. Ile km przebyl perwszego dna? A. 6 B. 11 C. 22 D. 28 Dagram przedstawa wynk ankety przeprowadzonej wśród grupy gmnazjalstów na temat ulubonego mejsca wypoczynku. Każdy wskazał tylko jedno mejsce. morze 25% rzeka 10% bosko 15% mm KfsW ft & jezoro góry 20% 30% 318
9. Zadane 27. (0-3) O jednoltość standardów wymagań egzamnacyjnych Oblcz, lu ucznów lczyła anketowana grupa, jeśl nad jezorem lub wypo czywać 90 spośród anketowanych gmnazjalstów. Zapsz oblczena. Odpowedź: 10. Zadane 28. (0-1) Oblcz, jaką marę ma kąt środkowy lustrujący na dagrame kołowym pro cent ucznów lubących wypoczywać w górach. Zapsz oblczena. Odpowedź: 11. Zadane 30. (0-4) Na rzece zbudowano most, który zachodz na jej brzeg: 150 metrów mostu zachodz na jeden brzeg, a 1 długośc mostu na drug. Oblcz szerokość rzek, jeżel stanow ona 1długośc mostu. Zapsz oblczena. 6 3 Odpowedź: 319