SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI GIMNAZJUM W ZESPOLE SZKOLNO GIMNAZJALNYM W GAWŁUSZOWICACH ROK SZKOLNY 2015/2016 1
WSTĘP Szkoła realizuje zadania dydaktyczne i wychowawcze, wspierające wszechstronny rozwój ucznia: wyposaża młodego człowieka w wiedzę, budzi aktywność intelektualną oraz rozwija postawy i zachowania cenione i pożądane w społeczeństwie. Realizacja tych założeń wspierana jest poprzez działania zawarte w szkolnym programie profilaktyki. Pozwalają one na wyposażenie ucznia w wiedzę i umiejętności niezbędne w budowaniu dojrzałej osobowości, nauczenie postaw asertywnych w sytuacjach zagrożeń, rozumienie oraz umiejętne stosowanie norm społecznych i systemu wartości. Profilaktyka to chronienie człowieka w rozwoju przed zagrożeniem i reagowanie na pojawiające się zagrożenia. Jej celem jest ochrona ucznia przed zakłóceniami rozwoju, czyli przed podejmowaniem zachowań hamujących bądź niszczących rozwój, określanych jako zachowania ryzykowne. Zadaniem szkolnej profilaktyki jest chronienie młodzieży przed zagrożeniami poprzez działania wychowawczo profilaktyczne, a także reagowanie w sytuacjach rozpoznania pierwszych prób podejmowania ryzykownych zachowań. Program jest opracowany na podstawie diagnozy obszarów problemowych szkoły i dotyczy części aspektów szkolnego programu wychowawczego, między innymi działań prozdrowotnych, współpracy z rodzicami i środowiskiem lokalnym. II. PODSTAWA PRAWNA DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH W SZKOLE Akty prawne obowiązujące przy konstruowaniu Szkolnego Programu Profilaktyki: 1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej 2. Rozporządzenie MENiS z dnia 26 lutego 2002 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół 3. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2002 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół 4. Konwencja o Prawach Dziecka 5. Polska Deklaracja w Sprawie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie z grudnia 1995 roku 6. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 roku 7. Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (tekst jednolity) z dnia 9 listopada 1995r 8. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii (nowelizacja z dnia 26 października 2000 r.) 2
9. Rozporządzenie MENiS 31 stycznia 2003 roku w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem 10. Ustawa o Systemie Oświaty z dn. 7 września 1991r 11. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U.03.11.114 z dnia 2003.01.29 z późn. zm.) 12. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25 czerwca 2003 r. w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą III. DIAGNOZA POTRZEB ŚRODOWISKA SZKOLNEGO I LOKALNEGO Przy tworzeniu Szkolnego Programu Profilaktyki uwzględnione zostały dotychczasowe działania podejmowane przez szkołę, wyniki badań ankietowych, rozmowy z nauczycielami i rodzicami, obserwacje zachowań uczniów. Przeprowadzona diagnoza zachowań problemowych obejmująca młodzież oraz całe środowisko wychowawcze wskazuje na pewne obszary problemowe istotne dla podejmowania działań profilaktycznych (dotyczące wąskiej grupy uczniów): - agresja werbalna (wulgaryzmy), - agresja fizyczna (zaczepki, bójki), - problemy z dyscypliną, - wagary, - niska kultura języka, - brak motywacji do nauki, niskie potrzeby edukacyjne uczniów, -środki psychoaktywne (palenie papierosów, picie alkoholu przez uczniów), - złe nawyki żywieniowe, - obniżenie aktywności fizycznej IV. CELE ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH Celem programu jest zwiększenie ilości i jakości oddziaływań profilaktycznych w gimnazjum, głównie w zakresie ochrony zdrowia i redukcji antyspołecznych zachowań młodzieży oraz poprawy bezpieczeństwa. 3
Główne cele programu: 1. Kształtowanie samoświadomości, samooceny i samodyscypliny. 2. Rozwijanie umiejętności podejmowania decyzji oraz rozwiązywania własnych problemów. 3. Kształtowanie postaw empatycznych (współpraca, asertywne komunikowanie się oraz rozwiązywanie konfliktów). 4. Wzmocnienie motywacji do nauki, podniesienie świadomości o wartości nauki. 5. Pomaganie uczniom w budowaniu właściwej hierarchii wartości i norm postępowania. 6. Promowanie trybu życia zapewniającego zdrowie psychiczne i fizyczne. 7. Zmiana zachowania uczniów zagrożonych niedostosowaniem społecznym. 8. Zapobieganie uzależnieniom. 9. Aktywizacja środowiska szkolnego w zakresie oddziaływań profilaktycznych. 10. Zapewnienie młodzieży pomocy wychowawczej. 11.Wspieranie rodziców w procesie wychowania. V. KIERUNKI DZIAŁAŃ INTERWENCYJNYCH I PROFILAKTYCZNYCH 1. Analiza sposobu realizacji zadań szkoły wynikających z przepisów prawnych, statutu szkoły i programu wychowawczego szkoły. 2. Działania szkoły w kierunkach wskazanych w wyniku diagnozy: - współpraca z rodzicami, - współpraca z Poradnią Psychologiczno- Pedagogiczną w Mielcu, 4
- współpraca z policją i sądem, - współpraca z Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Gawłuszowicach, - doskonalenie umiejętności nauczycieli w zakresie zapobiegania uzależnieniom, agresji i przemocy, - angażowanie Samorządu Uczniowskiego do działań na rzecz środowiska szkolnego, - organizowanie w szkole zajęć i imprez profilaktycznych (pogadanki, apele, konkursy, przedstawienia i teatry profilaktyczne, itp.), - organizowanie różnorodnych zajęć pozalekcyjnych w celu zapewnienia uczniom alternatywnych możliwości spędzania czasu wolnego, - systematyczne spotkania Zespołu Wychowawczego oraz Rady Pedagogicznej w celu monitorowania efektów realizacji Planu Profilaktycznego. VI. PLAN DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH REALIZOWANYCH W GIMNAZJUM W GAWŁUSZOWICACH ZADANIE SPOSOBY REALIZACJI ODPOWIEDZIALNY Wzmacnianie bezpieczeństwa w szkole. 1. Zapoznanie uczniów i rodziców z dokumentami regulującymi pracę szkoły: Statutem, Programem Profilaktyki, Programem Wychowawczym. 2. Przypomnienie praw i obowiązków ucznia oraz praw dziecka zgodnie z obowiązującymi dokumentami prawnymi. 3. Przeprowadzenie pogadanek na lekcjach wychowawczych nt. zasad bezpieczeństwa obowiązujących na terenie szkoły i poza szkołą. 4. Pogadanki z uczniami i rodzicami na temat bezpieczeństwa w sieci. 5. Udział w konkursach na temat bezpieczeństwa w rolnictwie oraz zapobiegania pożarom. 6. Nauka asertywnego rozwiązywania problemów: nauka umiejętnej oceny własnych zachowań, umiejętność okazywania uczuć i opanowywania emocji. Wychowawcy Wychowawcy, pedagog Wychowawcy Wychowawcy, n-le informatyki Nauczyciel plastyki i zajęć artystycznych, wychowawcy., pedagog 5
Kształtowanie prawidłowych relacji międzyludzkich. 1. Kształtowanie prawidłowych relacji międzyludzkich: wpajanie nawyków kulturalnego zachowania, kształtowanie kultury języka, promowanie właściwych postaw społecznych, poznanie zasad prawidłowej komunikacji międzyludzkiej, uczenie się tolerancji wobec odmienności (kultura, rasa, odmienność poglądów, odmienność seksualna), uczenie się sposobów rozwiązywania konfliktów bez używania przemocy, rozwijanie empatii, poznawanie swoich mocnych i słabych stron. i pracownicy szkoły. Przeciwdziałanie agresji i przemocy. 1. Rozpoznawanie środowiska szkolnego i pozaszkolnego uczniów - obserwacja uczniów na lekcjach, przerwach śródlekcyjnych, zajęciach pozalekcyjnych, wycieczkach itp. wywiady domowe, konsultacje z rodzicami. 2. Ustalenie form pomocy wobec ucznia i jego rodziny. 3. Eliminacja i zapobieganie zjawiskom przemocy i agresji poprzez: prowadzenie lekcji wychowawczych poruszających problematykę zachowań agresywnych i sposobów radzenia sobie z nimi, kształtowanie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach, organizowanie spotkań na temat agresji i przemocy z pracownikami PPP, pracownikami KPP, udział młodzieży w spektaklach profilaktycznych na terenie szkoły, nauka świadomego przeciwstawiania się przemocy i agresji, Wychowawcy, wszyscy nauczyciele. 6
edukacja prawna, współpraca z kuratorami sądowymi, Sądem Rodzinnym i innymi instytucjami wspomagającymi rodziców i uczniów niedostosowanych społecznie, indywidualna pomoc rodzicom uczniów przejawiających agresję, zachęcanie rodziców do udziału w programach psychologicznych prowadzonych przez specjalistów w PPP, organizowanie spotkań z rodzicami na temat przemocy i agresji, Przeciwdziałanie uzależnieniom. 1. Rozpoznawanie środowiska szkolnego i pozaszkolnego w celu wykrycia ewentualnych uzależnień. 2. Prowadzenie zajęć lekcyjnych dotyczących profilaktyki: antyalkoholowej antynikotynowej antynarkotykowej dopalacze AIDS przynależności do sekt. 3. Organizowanie dla uczniów spotkań profilaktycznych o tematyce uzależnień, z udziałem przedstawicieli różnych instytucji. 4. Zapraszanie grup teatralnych ze spektaklami profilaktycznymi. 5. Prelekcje i pogadanki dla rodziców dotyczące problemu uzależnień. 6. Projekcje filmów profilaktycznych. 7. Przygotowanie gazetek tematycznych, wystawy plakatów i innych prac uczniowskich o tematyce profilaktycznej. Wychowawcy, wszyscy nauczyciele. Wychowawcy, nauczyciel biologii, nauczyciel religii pedagog Wychowawcy Wychowawcy, nauczyciel biologii. 7
Propagowanie zdrowego stylu życia. Przeciwdziałanie innym negatywnym zachowaniom uczniów (wagary, oceny niedostateczne). Pomoc rodzinom będących w potrzebie i dysfunkcyjnym. Rozbudzanie aspiracji i przeciwdziałanie bierności społecznej. 1. Organizowanie aktywnych form spędzania wolnego czasu. 2. Organizowanie wycieczek turystyczno krajoznawczych. 3. Prowadzenie lekcji na temat zdrowia, higieny osobistej oraz problemów ze stresem i radzenia sobie z nim. 4. Realizacja zadań wynikających z udziału uczniów w programach: Trzymaj formę bądź aktywny. 5. Zorganizowanie konkursu na piosenkę lub wiersz, promujące zdrowy styl życia i zdrowe odżywianie. 6. Pedagogizacja rodziców na temat zdrowego odżywiania w rodzinie 7. Zajęcia edukacyjne na temat zdrowego żywienia oraz negatywnych skutków spożywania Fast-foodów, napojów gazowanych i energetycznych. 1. Systematyczna kontrola obecności uczniów. 2. Systematyczna kontrola wyników nauczania. 3. Organizowanie pomocy koleżeńskiej, zajęć wyrównawczych. 4. Umożliwienie uczniom rozwoju własnych zainteresowań (zajęcia pozalekcyjne, konkursy itp.) 5. Współpraca z rodzicami, PPP, KPP, instytucjami wspomagającymi wychowanie. 1. Wnioskowanie do GOPS-u o udzielenie pomocy materialnej. 2. Włączanie się w akcje charytatywne, np. Góra grosza, zbieranie nakrętek, itp. 3. Uwrażliwianie uczniów na potrzeby i problemy innych ludzi, np. pogadanki, pokazywanie pozytywnych wzorców. 1. Rozwijanie motywacji uczniów do nauki. 2. Tworzenie warunków do osiągania sukcesów zgodnie z indywidualnymi predyspozycjami uczniów organizowanie zajęć pozalekcyjnych, zachęcanie do udziału w konkursach. 3. Uwrażliwienie uczniów na ważne wydarzenia w życiu rodzinnym Nauczyciel w-f, wychowawcy. Wychowawcy, nauczyciel biologii. Wychowawcy, wszyscy nauczyciele. Nauczyciel biologii, nauczyciele języka polskiego. Pedagog SU, wychowawcy. 8
i szkolnym 4. Prowadzenie zajęć mających na celu pomóc uczniom w wyborze dalszej drogi życiowej (np. lekcje wychowawcze) 5. Spotkania z doradcą zawodowym z PPP. 6. Udział w Targach Edukacyjnych dla gimnazjalistów. 7. Udostępnianie aktualnych informacji o szkolnictwie ponadgimnazjalnym (informatory, gazetki). 8. Zapraszanie przedstawicieli szkół średnich w celu promocji ich placówek Wychowawcy klas III. Wychowawcy klas III. Wychowawcy klas III. Wychowawcy klas III. VII. INSTYTUCJE WSPIERAJĄCE SZKOŁĘ W DZIAŁANIACH PROFILAKTYCZNYCH 1. Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Mielcu, ul. Wyspiańskiego 6, tel. 17-7884978 2. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Gawłuszowicach, tel. 17-2506430 3. Zespół Prewencji w Gawłuszowicach; PP w Tuszowie Narodowym, tel. 17 58-45-377 4. Komenda Powiatowa Policji w Mielcu, ul. Wyspiańskiego 8, tel. 17 584 53 99 Zespół Prewencji Kryminalnej, Nieletnich i Patologii 5. Sąd Rejonowy w Mielcu, ul. Kościuszki 15, tel. 17-5820400 6. Komitet Ochrony Praw Dziecka tel. 22-6269419 7. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Mielcu, ul. Żeromskiego 34, tel. 17 78 00 470 8. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gawłuszowicach, tel. 17 58 19 180 9. Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu, ul. Chopina 16a, tel. 17-7880050 VIII. EWALUACJA PROGRAMU 1. Obserwacje uczniów 2. Rozmowy (indywidualne, grupowe). 3. Dokumentacja wychowawców (dzienniki, zeszyty uwag) 4. Ankiety 9