ZESPÓŁ SZKÓŁ W SEROKOMLI PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoła Podstawowa II etap edukacyjny Na lata 2016-2019 Opracowany przez Justyna Tarkawian Ilona Knaziak Sylwia Jastrzębska Zaopiniowany przez Radę Rodziców. Strona 1 z 12
WSTĘP Program obejmuje wszelkie treści i działania z zakresu profilaktyki, obejmujące bezpieczeństwo, komunikację, promocję zdrowia i organizacje czasu wolnego. Poniższy program skierowany jest do uczniów, rodziców oraz nauczycieli. Jest dostosowany do potrzeb rozwojowych, specyfiki naszej placówki oraz naszego środowiska lokalnego. Przewidywany czas wynosi trzy lata. Dokonywana będzie ewaluacja częściowa pod koniec każdego roku szkolnego, z której wnioski posłużą do ewentualnej modyfikacji. PODSTAWA PRAWNA 1. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. 2002r. Nr 11, poz. 109). 2. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535). 3. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. Nr 35, poz. 230 z późni. Zm.) 4. Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii. 5. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996r Nr 10, poz. 55) 6. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. 7. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwietnia 1997r. 8. Konwencja Praw Dziecka. 9. Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawach udzielania i organizacji pomocy iczno pedagogicznej w publicznych szkołach. 10. Rozporządzenie MEN z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii. 11. Statut Zespołu Szkół w Serokomli. 12. Program Wychowawczy Szkoły Podstawowej w Serokomli. Strona 2 z 12
IDENTYFIKACJA PROBLEMU W oparciu o obserwacje zachowań uczniów i analizy środowiska szkolnego zauważa się następujące problemy i wynikające z nich działania do : Trudności uczniów w nawiązywaniu i utrzymywaniu pozytywnych kontaktów z rówieśnikami i dorosłymi. Zachowania agresywne wśród uczniów, problemy w rozwiązywaniu konfliktów. Potrzeba motywowania uczniów do wysiłków edukacyjnych. Uświadomienie zagrożeń wynikających z uzależnień. Zwrócono również uwagę na konieczność uwrażliwiania na realizację w życiu wartości takich jak: miłość, prawda i wolność oraz na kształtowanie w młodzieży umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, presją, nadmiarem obowiązków przy jednoczesnym zachowaniu równowagi psychice. CEL GŁÓWNY Zapobieganie pojawieniu się lub rozwojowi niekorzystnego zjawiska oraz reagowanie na zjawiska społeczne, które oceniane są jako szkodliwe i niepożądane. CELE SZCZEGÓŁOWE 1. Zwiększenie zachowań prozdrowotnych. 2. Zmniejszenie zjawiska przemocy wśród uczniów. 3. Zwiększenie świadomości uczniów jak spędzić czas wolny. 4. Zwiększenie wśród uczniów motywacji do osiągnięć. 5. Zwiększenie umiejętności interpersonalnych wśród uczniów. POZIOMY PROFILAKTYKI W ODNIESIENIU DO DZIAŁAŃ PODEJMOWANYCH W SZKOLE 1. Profilaktyka uniwersalna, która ma na celu przeciwdziałanie inicjacji w zakresie różnych zachowań ryzykownych poprzez dostarczenie odpowiedniej informacji oraz wzmacnianie czynników chroniących i redukcję czynników ryzyka. Działania te skierowane są na całą populację, młodzież szkolną. Działania polegają na szkolnych i pozaszkolnych programów edukacyjnych, Strona 3 z 12
a także na dbaniu o pozytywny klimat w szkole, promowaniu alternatywnych metod spędzania czasu wolnego. W ramach profilaktyki uniwersalnej realizowane są w szkole następujące programy: Zachowaj trzeźwy umysł. Trzymaj formę. Uczniowskie teatrzyki profilaktyczne (realizowane wspólnie z III etapem edukacyjnym). 2. Profilaktyka selektywna jest kierowana do jednostek lub grup osób, które ze względu na sytuację rodzinną, społeczną a także niekorzystne cechy indywidualne są w większym niż przeciętny stopniu narażone na rozwój problemów zdrowotnych. Działania skierowane na tą grupę to różnego rodzaju zajęcia wyrównawcze, rozwijające osobiste kompetencje, również opieka pedagoga/ a szkolnego, socjoterapia. W ramach profilaktyki selektywnej realizowane są w szkole następujące działania: Rozmowy indywidualne i grupowe mające na celu wspieranie rozwoju osobistego. Zajęcia grupowe i indywidualne z pedagogiem i iem. Warsztaty profilaktyczne prowadzone przez osoby z zewnątrz dla uczniów, nauczycieli i rodziców Nie daj się wciągnąć. 3. Profilaktyka wskazująca jest adresowana do osób szczególnie zagrożonych rozwojem problemów zdrowotnych, u których zarazem wystąpiły pierwsze symptomy zaburzeń, np. palenie marihuany, nadużywanie alkoholu, palenie tytoniu. Działania w formie podejmowania indywidualnych interwencji profilaktycznych. W ramach profilaktyki wskazującej szkoła podejmuje następujące działania: Procedury w sytuacji, gdy uczeń jest pod wpływem alkoholu, bądź pod wpływem innego środka odurzającego. Procedury w przypadku przemocy rówieśniczej, gróźb i uszkodzenia mienia. Strona 4 z 12
Podpisywanie kontraktów. Współpraca z instytucjami wspomagającymi: Poradnie Psychologiczno Pedagogiczne, Komenda Policji, Komisariat Policji. ZAŁOŻENIA PROGRAMU 1. Propagowanie zdrowia i higienicznego trybu życia. 2. Ukazywanie wzorców zdrowego stylu życia oraz dostarczenie rzetelnej wiedzy dostosowanej do rozwoju intelektualnego, emocjonalnego i społecznego młodzieży. 3. Rozwijanie zainteresowań, okrywanie i rozwijanie uzdolnień uczniów. 4. Rozwijanie współpracy z domem i środowiskiem lokalnym. 5. Dostarczenie uczniom właściwych wzorców i norm postępowań. 6. Kształtowanie osobowości dziecka zagrożonego wpływem środowiska. 7. Rozwijanie osobistej odpowiedzialności. 8. Poznanie zasad moralnych i prawnych obowiązujących względem używania substancji psychoaktywnych. 9. Sposoby przeciwdziałania presji rówieśniczej. 10. Uczenie umiejętności samokontroli i samodyscypliny. 11. Tworzenie w szkole atmosfery akceptacji i poczucia bezpieczeństwa wszystkim uczniom. 12. Ukazywanie różnorodnych zagrożeń, które mogą występować w najbliższym otoczeniu. 13. Kształtowanie umiejętności życiowych, sprzyjających konstruktywnemu zaspokajaniu potrzeb. 14. Rozwój umiejętności wychowawczych - edukacja rodziców, dotycząca porozumiewania się z dzieckiem, rozwiązywania konfliktów udzielania wsparcia oraz pełnienia roli pozytywnego wzorca. METODY REALIZACJI PROGRAMU 1. Metody aktywizujące jednostkę i środowisko: quizy, konkursy, apele, działalność kół zainteresowań, pomoc koleżeńska, zawody sportowe, wycieczki, kształcenie rodziców. 2. Metody podające: mini wykład, pogadanka, rozmowa kierowana, Strona 5 z 12
dyskusja 3. Metoda projektów. Działania profilaktyczne na poziomie klas IV VI PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ ORAZ PROMOCJA ZDROWEGO STYLU ŻYCIA Prelekcje na temat higieny osobistej. Pielęgniarka szkolna, nauczyciele w f, wychowawcy Zgodnie z rozkładem materiału Akcje promujące zdrowe odżywianie. Nauczyciele przyrody Pedagog, Psycholog Zgodnie z rozkładem materiału Światowy Dzień bez Papierosa. Wychowawcy, Psycholog / Pedagog Droga do zdrowego życia zajęcia profilaktyczne. Spotkania z policją na temat uzależnień i bezpieczeństwa min w sieci - konsekwencje łamania prawa (cyberprzemoc) Plakaty, tablice informacyjne dla uczniów i rodziców. Wychowawcy, nauczyciel biologii, chemii, Pedagog, Psycholog. Samorząd uczniowski. V Zgodnie z tematyką godzin wychowawczych Zgodnie z rozkładem materiału Szkolenie uczniów dotyczące zasad udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej Poradnictwo z zakresu pomocy i wsparcia w walce z nałogiem. Filmy edukacyjne dotyczące profilaktyki uzależnień. Osoby przeszkolone z udzielania pierwszej pomocy Wychowawcy, Pedagog, Psycholog. W okresie W okresie Strona 6 z 12
Udział w spektaklach profilaktycznych organizowanych przez szkołę. Spektakl profilaktyczny zorganizowany przez uczniów naszej szkoły. Pedagog, Psycholog, II - III Realizacja programów i akcji min. Zachowaj Trzeźwy umysł Trzymaj formę Koordynatorzy, Wychowawcy, nauczyciele, pracownicy szkoły, pedagog,. Według harmonogramu ROZWIJANIE SAMOŚWIADOMOŚCI UCZNIÓW Wychowawcy, pedagog / Rozpoznawanie i nazywanie emocji (jak sobie radzić ze złością i stresem). Szukanie swoich słabych i mocnych stron (jaki jestem). Wychowawcy, pedagog Przeciwdziałanie stereotypom płci Wychowawcy, pedagog / Rozwijanie swoich zainteresowań i pasji. Wychowawcy, pedagog /, wszyscy nauczyciele. KSZTAŁTOWANIE UMIEJĘTNOŚCI INTERPERSONALNYCH ORAZ WŁAŚCIWYCH POSTAW SPOŁECZNYCH Wprowadzanie zasad dobrej komunikacji. Co to jest przyjaźń? Czy zasługuje na prawdziwego przyjaciela?. Życzliwość wobec siebie i innych. Wychowawcy, pedagog / Zgodnie z tematyką godzin wychowawczych Strona 7 z 12
Nauka jak skutecznie rozwiązywać problemy. Rozwijanie tolerancji w szczególności do osób niepełnosprawnych. Zaufanie co to jest, na czym polega. Wychowawcy, pedagog / Wychowawcy, pedagog / Wychowawcy, pedagog / Zapoznanie uczniów z Ocenianiem Wewnątrzszkolnym. Wychowawcy, IX Prawa i obowiązki ucznia - akcja profilaktyczna Samorząd Uczniowski, Pedagog, Psycholog, I - II PROFILAKTYKA AGRESJI I PRZEMOCY W SZKOLE Zapoznanie ucznia i rodziców z Procedurami Postępowania Interwencyjnego i Zapobiegawczego, Regulaminami, Statutem Zespołu Szkół w Serokomli. Wyeksponowanie na tablicy informacyjnej dostępu do w/w dokumentów szkoły Wychowawcy, pedagog/ IX Opracowanie klasowych kontraktów lub innych form umowy, dotyczących. eliminacji zachowań agresywnych. Rozwijanie umiejętności radzenia sobie z własną i cudzą agresją. Zwiększenie poczucia własnej wartości i poszanowanie tożsamości własnej i rówieśników. Zwiększenie umiejętność radzenia sobie z emocjami, stresem i zagrożeniem. Wychowawcy, nauczyciele, pedagog /, Wychowawcy, nauczyciele, pedagog /, policjant. IX Strona 8 z 12
Prowadzenie zajęć wychowawczych na temat radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Prowadzenie zajęć wychowawczych integrujących zespoły klasowe. Spotkania z przedstawicielami Policji Praca nad szacunkiem wobec siebie i innych. MOTYWACJA UCZNIÓW DO NAUKI Zapoznanie uczniów z OW i PSO Wychowawcy, nauczyciele przedmiotów IX Aktywizowanie uczniów do nauki przez stosowanie aktywnych metod pracy. Organizacja cyklu zajęć wzmacniających samoocenę. Rozwijanie zainteresowań uczniów poprzez poszerzanie oferty kół zainteresowań. Indywidualizacja procesu nauczania i oceniania w stosunku do uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Wzmacnianie motywacji w systemie oceniania nagrody, dyplomy, wyróżnienia. Wyposażenie rodziców w wiedzę nt. przyczyn niepowodzeń dydaktycznych oraz sposobów pracy z uczniem w domu. Konsekwentne przestrzeganie zaleceń Nauczyciele wszystkich przedmiotów, wychowawcy, / pedagog Strona 9 z 12
wydanych przez Poradnię Psychologiczno Pedagogiczna Zajęcia warsztatowe Jak się uczyć?. Organizowanie konkursów szkolnych, wiedzy, artystycznych, sportowych. Stosowanie systematyczne na lekcjach krótkich form kontroli wiedzy i umiejętności -kartkówki ZAGOSPODAROWANIE CZASU WOLNEGO UCZNIÓW Koła zainteresowań, wiedzy, sportowe. Nauczyciele, Wychowawcy, Pedagog, Konkursy, wycieczki, imprezy szkolne. Psycholog. Konsultacje przedmiotowe. Uczenie świadomego korzystania ze współczesnych środków audiowizualnych. Zwracanie uczniom uwagi na zjawisko cyberprzemocy. Promocja bezpiecznego ruchu drogowego. Udział uczniów w konkursie Jestem bezpieczny, BRD Nauczyciel techniki opiekunowie grupy Zgodnie z rozkładem materiału IV-V DZIAŁANIA SZKOŁY SKIEROWANE DO RODZICÓW Wychowawcy Współpraca w organizowaniu uroczystości klasowych, imprez okolicznościowych. Udzielanie rodzicom porad i wsparcia w rozwiązywaniu problemów. Pedagog / Psycholog Strona 10 z 12
Szkolenie realizowane w ramach Nie daj się wciągnąć Jak rozmawiać z dzieckiem O okresie dojrzewania. Jak podnosić poczucie własnej wartości u swoich dzieci. Dyrekcja/Rada Rodziców Zgodnie z harmonogramem Występ uczniów na zebraniu ogólnym z przedstawieniem profilaktycznym Pedagog, Psycholog III PRZEWIDYWANE EFEKTY 1. Utrzymanie wizerunku szkoły przyjaznej i bezpiecznej. 2. Zminimalizowanie zjawiska agresji w szkole (w tym agresji słownej i wulgaryzmów). 3. Zwiększenie poziomu wiedzy. 4. Zbudowanie przyjaznych relacji pomiędzy uczniami i ich rówieśnikami oraz uczniami a osobami dorosłymi. 5. Wykreowanie postaw społecznie pożądanych nastawionych na współdziałanie i drugiego człowieka. 6. Ograniczenie zjawiska palenia papierosów i eksperymentowania z innymi środkami zmieniającymi świadomość. 7. Wyposażenie uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych i podejmowania odpowiedzialnych decyzji. 8. Uczniowie i rodzice korzystają ze wsparcia pedagoga i a szkolnego oraz profesjonalnych instytucji. 9. Uczniowie dbają o właściwy wygląd, stosowny ubiór, nie używają wulgaryzmów. 10. Uczniowie potrafią w sposób racjonalny organizować czas wolny. 11. Uczeń stara się być dobrym kolegą, umie nawiązywać więzi z rówieśnikami, potrafi rozwiązywać konflikty bez agresji, radzi sobie z porażkami i niepowodzeniami, posiada swój własny punkt widzenia i potrafi go bronić, przejawia troskę o innych, jest aktywny, kreatywny, śmiało wyraża swoje myśli, swobodnie wypowiada się na tematy dotyczące najbliższej społeczności. Strona 11 z 12
EWALUACJA Program może ulegać modyfikacjom po dokonaniu ewaluacji częściowej. Realizatorzy podczas wdrażania działań będą zbierać informacje które temu posłużą. Dokonywać będą obserwacji, rozmów, analizy dokumentacji. Wnioski posłużą do modyfikacji. KOSZTORYS Nazwa działania Osoba odpowiedzialna koszt Zachowaj trzeźwy umysł Pedagog, 100 zł Uczniowskie teatrzyki profilaktyczne Warsztaty profilaktyczne Nie daj się wciągnąć Pedagog, 1000 zł (wspólnie z III etapem edukacyjnym) Firma Krokus 350 zł - jedna grupa 30 osobowa 350 zł - szkolenie dla rodziców 700 zł nauczyciele (wspólnie z nauczycielami ze SP w Krzówce) łącznie: 1400 zł Koszt łącznie: 2500 zł Strona 12 z 12