Polskie porty w 2017 roku Luty 2018
Podsumowanie i perspektywy na przyszłość Podsumowanie: Polski sektor portowy z kolejnym rekordowym wynikiem przeładunków w 2017 roku. 7,8% wzrostu przełożyło się na 87,3 mln ton rocznych obrotów. Wszystkie polskie porty notują najwyższe obroty w historii, Gdańsk łamie barierę 40 mln ton (+3,3 mln ton), kompleks portowy a i Świnoujścia barierę 25 mln ton (+1,3 mln ton), a Gdynia przekracza poziom 21 mln ton (+1,7 mln ton). Kluczowe znaczenie dla dobrego wyniku miały przyrosty przeładunków drobnicy (+5,0 mln ton), a także wzrosty w grupach paliwa płynne (+1,9 mln ton) oraz ruda (+0,8 mln ton). Duży spadek w obrotach zbożem (-1,6 mln ton). Ładunki drobnicowe stanowią już 50% całkowitych obrotów portowych (+5,7%). Paliwa płynne to 21%, a węgiel i koks 11% przeładunków w Polsce. Bardzo dobry rok na rynku obsługi kontenerów (+17,3%), których przeładowano blisko 2,4 mln TEU. Ponad 21% wzrost obrotów w Gdańsku oraz roczny wynik bliski 1,6 mln TEU. Zyskuje również Gdynia (+10,7%) z przeładunkiem 0,71 mln TEU oraz i Świnoujście (+3,0%) z przeładunkami 93,6 tys. TEU. W minionym roku porty obsłużyły 1,88 mln pasażerów (-1,02%) w ramach regularnych serwisów promowych. Najwięcej nowych pasażerów w Świnoujściu (+44 234 osób). W 2017 roku o 9% zwiększyły się przeładunki jednostek frachtowych w technologii ro-ro i osiągnęły poziom 675 tys. sztuk. W ruchu promowym obsłużono także 416 tys. samochodów osobowych (-1,32%). Nowe jednostki zasiliły flotę promów ro-ro w Polsce. Polferries uzupełnia flotę połączenia Świnoujście -Ystad o prom MF Cracovia. Stena Line wprowadza MV Gute na linię Gdynia-Karlskrona, a także uruchamia nowe połączenie Gdynia-Nynäshamn obsługiwane statkiem ro-ro MV Elizabeth Russ. Bardzo wysokie przyrosty w ruchu wycieczkowym w portach morskich. Liczba zawinięć osiąga poziom 109, co przekłada się na przyrost liczby turystów do 122,7 tys. osób (+28,2%). Port w Gdyni pozostaje największym polskim portem wycieczkowym (88,6 tys. osób), ale to Gdańsk zyskuje najbardziej. Notuje się tam podwojenie liczby zawinięć oraz 150% przyrostu liczby odwiedzających. Wyniki działalności polskich portów morskich w 2017 roku Na przestrzeni ostatnich lat polskie porty morskie odnotowywały wzrost obrotów przeładunkowych. W 2017 roku nastąpiła pozytywna niemal 8-procentowa zmiana w przeładunkach. We wszystkich analizowanych portach można zaobserwować zwiększenie przeładowanego wolumenu. Tabela 1. Przeładunki w największych polskich portach morskich w latach 2012-2017 (tys. ton) 2012 2013 2014 2015 Gdynia 15 809 17 659 19 405 18 198 19 536 21 225 +8,65% 21 267 22 750 23 401 23 174 24 113 25 424 +5,4% Gdańsk 26 897 30 259 32 278 35 914 37 289 40 614 +8,92% Razem 63 973 70 668 75 084 77 286 80 938 87 263 +7,81% Grupami ładunkowymi, które najbardziej przyczyniły się do tak dobrego wyniku są drobnica (+5 mln ton) oraz paliwa (+1,9 mln ton). Największy spadek zanotowano w przeładunkach zboża (-1,5 mln ton). Negatywne zmiany zaobserwowano również w grupie węgiel i koks (-0,14 mln ton). 2
1.1 Struktura przeładunków w 2017 roku Najbardziej dominującą grupę w przeładunkach w głównych portach w Polsce stanowi drobnica, której udział plasuje się na poziomie 49,71% (Rysunek 1). Warto zaznaczyć, że wszystkie porty zanotowały wzrost obrotów w tym sektorze. Największe tempo wzrostu wykazał port Gdańsk (+3,5 mln ton), głównie za sprawą zwiększonych przeładunków drobnicy skonteneryzowanej. Rysunek 1. Struktura przeładunków w głównych portach w Polsce w 2017 roku (w tys. ton) Kolejną grupę, której udział jest znaczący stanowią paliwa. Najwięcej paliw przeładowanych zostało w porcie Gdańsk, aczkolwiek największe tempo wzrostu odnotował zespół portowy -Świnoujście (+1,0 mln ton). Tabela 2. Struktura przeładunków w portach Gdańska, Gdyni i a-świnoujścia w 2017 roku (tys. ton) tonnes) Gdańsk Gdynia -Świnoujście Ładunek Tys. ton Tys. ton Tys. ton Węgiel i koks 5 083 +0,05% 2 134,50 +43,66% 2 139,00-27% Ruda 93-54,30% 15,1 +139,7% 2 482,50 +59,4% Inne masowe 3 443-1,60% 1 079,30-1,96% 3 076,80 +5,4% Zboże 774-32,60% 3 482,70 +17,45% 1 461,70-28,6% Drewno 3 0,00% 234 +272,0% 15,8 +119,4% Drobnica 18 050 +24,1% 12 460,40 +8,7% 12 870,10 +4,2% Paliwa 13 168 +2,8% 1 819,10 +37,35% 3 377,70 +46,7% Razem 40 614 +8,9% 21 225,10 +8,64% 25 423,60 +5,4% Największe tempo wzrostu przeładunków (+272%) odnotowano w porcie Gdynia (+171,10 tys. ton) w obsłudze drewna. Jak można odczytać z tabeli, również port -Świnoujście wykazał tendencję wzrostową, jednakże drewno pozostaje nadal grupą ładunkową mającą znikomy udział w całkowitych obrotach głównych portów polskich. 3
1.2 Kontenery W 2017 roku wszystkie z analizowanych portów odnotowały wzrost przeładunków kontenerowych. Wiodącym portem kontenerowym jest port Gdańsk (+281 135 TEU), na którego pozytywny wynik wpłynęła zakończona budowa drugiego nabrzeża T2 w terminalu DCT, jak również znaczący udział transshipmentów. Tabela 3. Przeładunki kontenerów w największych polskich portach morskich w latach 2012-2017 (TEU) 2012 2013 2014 2015 Gdańsk 928 399 1 177 626 1 212 054 1 091 202 1 299 373 1 580 508 +21,6% Gdynia 676 349 729 518 849 123 684 796 642 195 710 698 +10,67% 52 179 62 307 78 439 87 784 90 869 93 579 +3% Razem 1 656 927 1 969 451 2 139 616 1 863 782 2 032 437 2 384 785 +17,34 Rok 2017 okazał się bardzo korzystny dla bałtyckich portów kontenerowych. W 10 największych portach kontenerowych na Bałtyku przeładowanych zostało 7,7 mln TEU, co wskazuje na niemal 9-procentowy wzrost. Port Gdańsk to drugi port na Bałtyku pod względem wielkości przeładunków kontenerowych, natomiast port Gdynia znalazł się zaraz za nim, z przeładunkami większymi o 68 503 TEU w stosunku do 2016 roku. Również w porcie - Świnoujście przybyło kontenerów (+2 710 TEU). 1.3 Obsługa ładunków w technologii ro-ro W 2017 roku w największych polskich portach morskich przeładowano 675 455 jednostek ro-ro (+9%). W minionym roku obsłużono również 416 440 samochodów osobowych w ruchu promowym. Tabela 4. Przewozy promowe ro-ro w największych polskich portach w latach 2016 i 2017 Ładunek Samochody osobowe Jednostki frachtowe Gdańsk* 37 335 38 434 +2,9% 16 082 18 629 +15,8% Gdynia 124 773 109 151-13% 180 474 191 350 +6% 259 896 268 855 +3,4% 425 850 465 476 +9,3% Razem 422 004 416 440-1,32% 622 406 675 455 +9% * as in previous years, this number does not include commercial vehicles 1.4 Pasażerowie linii promowych W 2017 roku największe polskie porty obsłużyły 1,88 mln pasażerów. Największe tempo wzrostu zanotował port -Świnoujście (+4,43%), obsługując 44 234 pasażerów więcej niż w 2016 roku w regularnym ruchu promowym. 4
Tabela 5. Regularny ruch pasażerski w głównych portach Polski w latach 2012-2017 (liczba osób) 2012 2013 2014 2015 798 897 789 110 897 870 974 717 1 040 779 1 085 013 +4,3% Gdynia 469 516 509 335 560 040 598 207 750 063 685 553-8,6% Gdańsk 141 835 125 897 122 810 107 540 104 672 105 556 +0,8% 1.5 Obsługa statków wycieczkowych Rok 2017 przyniósł wzrost częstotliwości zawinięć statków wycieczkowych do portów (+24). Pomimo, że najwięcej turystów obsłużył port Gdynia (+6 783), to największa zmiana w ruchu wycieczkowym nastąpiła w porcie Gdańsk (+19 224 turystów). Tabela 6. Morski ruch wycieczkowy w polskich portach w 2016 i 2017 roku Turyści Liczba zawinięć Gdańsk 12 566 31 790 +153% 32 64 32 Gdynia 81 833 88 616 +8,3% 50 41 9 1 343 2 358 +75,6% 3 4 1 Razem 95 742 122 764 +28,22% 85 109 24 Ze względu na to, że port Gdynia jest przystosowany do obsługi największych statków wycieczkowych. Pomimo nieznacznego spadku w ilości zawinięć, port Gdynia nadal jest wiodącym portem w obsłudze pasażerów. 5
Planowane inwestycje Dla portu Gdynia jedną z najbardziej newralgicznych inwestycji stanowi pogłębianie toru podejściowego oraz akwenów wewnętrznych. Inwestycja pozwoli jednostkom charakteryzującym się większą pojemnością oraz zanurzeniem na zawijanie do portu. Projekt ten wpłynie przede wszystkim na podniesienie konkurencyjności terminali kontenerowych w porcie Gdynia. W zakres prac wchodzi pogłębienie toru podejsciowego do -17 m, a także poszerzenie obrotnicy, która ma być gotowa do obsługi statków w drugim kwartale 2018 roku. Kolejną kluczową inwestycją jest budowa publicznego terminalu promowego, który zapewni profesjonalną obsługę pasażerów oraz ładunków. Prace będą trwały 2,5-3 lata. Budowa nowego terminalu jest niezbędna dla rozwoju autostrady morskiej Gdynia-Karlskrona. Port Gdańsk z kolei planuje rozbudowę i modernizację nabrzeża Oliwskiego, gdzie główną grupą towarową przeładowywaną jest zboże. Zakończenie prac zaplanowane jest na trzeci kwartał 2020 roku. Port Gdańsk w ostatnim czasie otrzymał także dofinansowanie na budowę nabrzeża Północnego w Porcie Zewnętrznym. Dzięki tej inwestycji port Gdańsk zyska nowe miejsca cumownicze dla statków, poprzez zagospodarowanie terenu wzdłuż falochronu półwyspowego. Co więcej, w porcie Gdańsk powstanie nowy terminal cukrowy. W listopadzie 2017 roku Zarząd Morskiego Portu Gdańsk oraz Krajowa Spółka Cukrowa podpisały umowę dotyczącą budowy nowego terminalu. Nowy obiekt zostanie wybudowany w pobliżu nabrzeża Wiślanego. Korzystna lokalizacja zapewni możliwość załadunku i rozładunku statków o dużej pojemności. W porcie -Świnoujście będą prowadzone prace dotyczące przystosowania infrastruktury do obsługi transportu intermodalnego w terminalu promowym. Początek prac zaplanowany jest na połowę 2018 roku. Ponadto, port -Świnoujście planuje prace związane z powiększeniem terminalu LNG o nowe stanowisko do redystrybucji gazu, których zakończenie przewidywane jest na 2021 rok. Również nabrzeża w rejonie Kanału Dębickiego oraz Basenu Kaszubskiego zostaną zmodernizowane i dostosowane do nowej głębokości toru wodnego, tj. 12,5m. Port Monitor is a series of periodic reports regarding the seaports markets in the Baltic Sea, as well as on European and global scale. This reports has been prepared by the Consulting Department at Actia Forum, specializing in market surveys in transport, tourism and environment as well as European projects and business counselling. Actia Forum sp. z o.o. Authors Monika Rozmarynowska-Mrozek Consulting Projects Leader, Actia Forum +48 608 421 796, monika@actiaforum.pl Ewelina Ziajka Project Assistant, Actia Forum, ewelina@actiaforum.pl ul. Pułaskiego 8, 80-368 Gdynia, +48 58 627 24 67, www.actiaforum.pl 6