SZKOŁA PODSTAWOWA IM. JANA DŁUGOSZA W RZGOWIE Program edukacyjno- wychowawczy Savoir vivre. Grzeczność na co dzień, bardzo ważna sprawa, więc o niej w szkole wspomnieć wypada Zespól wychowawczy pod redakcją mgr Agnieszki Kosińskiej 1
Rzgów 2013 r. WSTĘP Savoir vivre... -to program wychowawczy z zakresu edukacji kulturalno-społecznej,poświęcony zasadom dobrego wychowania w różnych sytuacjach. Jest on wynikiem spostrzeżeń nauczycieli naszej szkoły. Program ten jest skierowany do uczniów klas I-VI szkoły podstawowej i został stworzony z myślą o zajęciach odbywających się w czasie zajęć z wychowawcą. Będzie realizowany w od września 2013 roku przez 6 kolejnych lat. Nie wyklucza się realizacji programu w następnych latach. Nawyki stylu bycia kształtują się już od najmłodszych lat. Pewne postawy nabyte w dzieciństwie, pozostaną na dalsze lata życia dlatego każdy człowiek powinien wiedzieć jak się zachować w różnych sytuacjach : w kinie, w teatrze, na przyjęciu itp. Zasady dobrego wychowania obowiązują zawsze i wszędzie i po prostu trzeba je znać. Uczniowie nie zawsze wiedzą jak i gdzie należy się zachować. Nawet gdy znają zasady bon ton, to niestety niechętnie je stosują. Założeniem programu jest kształtowanie postawy kulturalnego stylu bycia w różnych sytuacjach. Dzięki zdobytej podczas realizacji programu wiedzy uczniowie powinni z większym szacunkiem traktować siebie i innych, co będzie szansą na budowanie właściwych relacji między nimi. Program realizujemy w przekonaniu, że nasze działania będą miały pozytywne odzwierciedlenie w życiu naszej szkoły i podniosą poziom kultury osobistej naszych uczniów, to natomiast pozytywnie wpłynie na zmniejszenie przejawów zachowań agresywnych wśród uczniów. Pod koniec wszystkich działań dokonamy ewaluacji programu, sprawdzimy, co udało się nam osiągnąć i jakie wyznaczyć cele w programie wychowawczym w kolejnych latach szkolnych. 2
CELE PROGRAMU cele główne: Kształtowanie umiejętności kulturalnego zachowania się w różnych sytuacjach. Podnoszenie kultury osobistej uczniów. Wpojenie korzyści płynących z obcowania z kulturalnym człowiekiem. Wyrabianie szacunku dla siebie i innych. cele szczegółowe: Rozszerzanie podstawowej wiedzy na temat kultury człowieka wyniesionej z domu rodzinnego. Wyrabianie nawyku kulturalnego załatwiania każdej sprawy-stosunek do osób starszych i rówieśników. Uczenie krytycznej postawy wobec różnych zachowań. Kształcenie umiejętności kulturalnego uczestnictwa w rozmowie. Wyrabianie sprawności w posługiwaniu się zwrotami grzecznościowymi Przestrzeganie norm społecznych i zasad kultury. Uwrażliwienie na kulturalny sposób bycia. Umiejętność kulturalnego komunikowania się z innymi. Wdrażanie do kulturalnego zachowania się przy stole. Zmniejszenie ilości konfliktów w grupie. OCZEKIWANE REZULTATY Uczeń : Szanuje wartości : dobro, prawdę, uczciwość, życzliwość, wyrozumiałość. Dostrzega i rozumie potrzeby innych. Przestrzega zasad zgodnego współdziałania w grupie. Potrafi kulturalnie zwracać się do innych, używa zwrotów grzecznościowych. Potrafi nazywać,wyrażać i kontrolować swoje emocje. Ma poczucie własnej wartości, wiary we własne siły, możliwości i umiejętności. Wyraża swoje uczucia i potrzeby a także dostrzega je u innych. Potrafi prawidłowo i kulturalnie zachowywać się przy stole, w miejscach publicznych. Jest tolerancyjny. 3
Dba o piękno języka ojczystego. Współpracuje z kolegami. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW Pogadanki, dyskusje Czytanie i słuchanie ze zrozumieniem utworów, nauka ich na pamięć Przedstawienie, scenki sytuacyjne. Konkurs szkolny- recytatorski oraz na damę i gentelmena. Wystawy prac. Gazetki klasowe i szkolne. Umieszczanie artykułów w prasie i Internecie Redagowanie haseł grzecznościowych, tworzenie katalogu złotych zasad zachowania Wykorzystywanie ciekawych środków dydaktycznych, w tym wykorzystywanie multimediów. Metody aktywizujące: burza mózgów (giełda pomysłów), mapa mentalna, zabawy inscenizacyjne, techniki dramowe. SPOSOBY REALIZACJI Uczniowie podzieleni na grupy pod opieką wychowawcy przygotowują materiały i w miarę możliwości prowadza część lub całość zajęć. EWALUACJA PROGRAMU Ewaluacja dotyczyć będzie refleksji na temat jakości proponowanego programu, oszacowania, w jakim stopniu został zrealizowany, uświadomienia przeszkód pełnego osiągnięcia celów kształcenia. Będzie miała formę ankiety skierowanej zarówno do uczniów jak i nauczycieli. Ewaluacja zostanie dokonana również na podstawie rozmów z uczniami, obserwacji ich zachowania. Podstawowe wskazania obserwacji uczniów, służące do oceny całościowej grupy w skali 1-5: stopień kulturalnego zachowania się wobec nauczycieli, rodziców, kolegów, stopień kulturalnego zachowania się w miejscach publicznych, poziom aktywności na zajęciach, stosowanie zwrotów grzecznościowych., stopień znajomości zasad savoir-vivre dotyczących różnych sytuacji 4
5
ZAGADNIENIA ZWIĄZANE Z REALIZACJĄ PROGRAMU Klasa Tematyka Treści Proponowane sposoby realizacji, narzędzia Kultura w szkole Uczenie zachowania wobec osób starszych -wiersze Na lekcji, Na przerwie (77,78 DWW) -Zawarcie kontraktu z uczniami -Opracowanie Kodeksu Kulturalnego Ucznia umieszczenie Kodeksu w gazetce klasowej I Kultura osobista w życiu codziennym prawda i kłamstwo Życzliwość w kontaktach międzyludzkich Wyjaśnienie pojęć: prawda, kłamstwo, wyciągnięcie wniosków z morału Zasady stosowania słów: dzień dobry, do widzenia, proszę, przepraszam, dziękuję, cześć,używania zwrotów grzecznościowych - wiersze W przyjaźni z prawdą (18WDD), Zapomniane śniadanie (24 PP)- nauka jednego lub fragmentu na pamięć/ ilustracja do treści wiersza - wiersze Magiczne przepraszam, Czarodziejskie proszę, Tajemnicze dziękuję (10DWW) II Czyścioch to ja Higiena osobista, schludny wygląd, dbałość o sprawność fizyczną i psychiczną, dbałość o ład i porządek - wiersz Niedbały Grześ (32PP), Czysta odzież (27DWW), - nauka prawidłowego mycia rąk Nieznajomi Zasady zachowania w stosunku do nieznajomych. - wiersze Nieznajomy na ulicy (89DWW), Nieznajomy za drzwiami ( 73DWW) Kultura w szkole Uczenie zachowania wobec osób starszych Zawarcie kontraktu z uczniami -Opracowanie/przypomnienie Kodeksu Kulturalnego Ucznia umieszczenie Kodeksu w gazetce klasowej Mój wygląd świadczy o mnie Kultura w miejscach publicznych Przy stole Stosowny strój na różne okazje. Właściwe dobieranie ubioru w zależności od okoliczności: strój galowy, sportowy, Wyjścia do kina, muzeum, przedstawienia teatralne, wycieczki Jak siedzieć przy stole, kulturalne jedzenie, -sztućce- jak ich prawidłowo używać, -Pogadanki na temat odpowiedniego ubierania się na różne okazje: uroczystości szkolne, wyjścia -Noszenie obuwia na zmianę - wiersz Niedbały Grześ (32PP), Czysta odzież (27DWW) -Podpisanie przez uczniów i stosowanie się do regulaminu wycieczek, wyjść - wiersze Kiedy w sali gasną światła, Sztuka z wiktem, Koncertowe ABC (93, 94WDD) - wiersze Etykieta przy posiłku, Manewry (35, 36 WDD), Łakomstwo poskromione (39 WDD) 6
III IV -inne zasady (np. używanie serwetek, mlaskanie itp.) Piękno mowy polskiejkwiecień Dbanie o piękno języka ojczystego - Konkurs pięknego czytania klasowy i szkolny Kultura w szkole Przypomnienie zachowania wobec osób starszych Zawarcie kontraktu z uczniami -Opracowanie/przypomnienie Kodeksu Kulturalnego Ucznia umieszczenie Kodeksu w gazetce klasowej Piękno mowy polskiej- Dbanie o piękno języka ojczystego - Konkurs pięknego czytania -klasowy i szkolny kwiecień Kultura spożywania Wdrażanie do kulturalnego zachowania -Zorganizowanie imprezy klasowej konkurs na najpiękniej posiłków się przy stole- jak siedzieć przy stole, kulturalne nakryty stół jedzenie, prawidłowe używanie sztućców, - Zasady zachowania się na stołówce dziękowanie za podany i skończony posiłek - wiersze Etykieta przy posiłku, Manewry (35, 36 WDD), Łakomstwo poskromione (39 WDD) Kulturalnie rozmawiać Kulturalnej rozmowa, słuchanie wypowiedzi - wiersze Oficjalnie i na luzie (17WDD), Zakazane słowa innych osób, dyskusja w sposób kulturalny ( 14WDD), Mam prawa i Pojęcia: prawa, obowiązki, prawa i obowiązki w - wiersze Punktualność (13WDD), Choroba na niby obowiązki i szkole i w domu, regulamin, konstytucja, (8PP), Lekcji odkładanie (22PP), Dobry zwyczaj przestrzegam ich konwencja, umowa, kultura a prawa i obowiązki (85WDD) Kultura w szkole Przypomnienie zachowania wobec osób starszych -Opracowanie/przypomnienie Kodeksu Kulturalnego Ucznia umieszczenie Kodeksu w gazetce klasowej - wiersze Powitanie na poziomie (9WDD), Dbałość o całość (28WDD) Piękno mowy polskiej- Dbanie o piękno języka ojczystego Konkurs pięknego czytania klasowy i szkolny kwiecień Idziemy w gości Zasady: punktualność, odpowiedni strój, dobre - wiersze Sztuka brania (101WDD), Dla gości (105 WDD), 7
V VI maniery, różne rodzaje spotkań towarzyskich, prezenty, powitanie i pożegnanie Przyjmujemy gości Obowiązki gospodarza, przygotowanie przyjęcia, dbałość o ład, porządek i dobry nastrój Moja rodzina Szacunek do rodziców, stosunek do rodzeństwa, szacunek do dziadków, dobre obyczaje w rodzinie Kultura w szkole Przypomnienie zachowania wobec osób starszych Kultura zachowania w Kącik porad dotyczących savoir-vivre różnych sytuacjach propagowanie zasad kulturalnego zachowania się w różnych sytuacjach. Piękno mowy polskiejkwiecień Dbanie o piękno języka ojczystego Kulturalnie rozmawiać Rozmowa, czyli mówić i słuchać, zasady kulturalnej rozmowy, wulgarne słowa, umiejętność dyskusji Z przyjaciółmi Przyjaźń-znaczenie słowa, zasady dobrej przyjaźni, stosunek do przyjaciół, cechy prawdziwego przyjaciela, przyjaźń a kultura Kultura w szkole Przypomnienie zachowania wobec osób starszych Piękno mowy polskiej- Dbanie o piękno języka ojczystego kwiecień O bliźnich zawsze z (56WDD) - wiersze Młodsza siostra, Starszy brat, Pamiętaj o seniorach (44, 47 WDD) Zawarcie kontraktu z uczniami -Opracowanie/przypomnienie Kodeksu Kulturalnego Ucznia umieszczenie Kodeksu w gazetce klasowej - Zamieszczanie porad, artykułów w gazetce, redagowanie haseł grzecznościowych - przysłowia, aforyzmy, cytaty mówiące o kulturze człowieka - wiersze Kompromisowa, Wycieczkowy (97, 98 WDD) Konkurs pięknego czytania klasowy i szkolny - oglądanie fragmentów programów telewizyjnych dyskusja kulturalna i nie -zajęcia dramowe dotyczące kulturalnej dyskusji - wiersze Na kłopoty przyjaciel, Pędem z pomocą, Kumpel na medal ( 51-55WDD) Zawarcie kontraktu z uczniami -Opracowanie/przypomnienie Kodeksu Kulturalnego Ucznia umieszczenie Kodeksu w gazetce klasowej Konkurs pięknego czytania klasowy i szkolny 8
Każdy z nas jest inny tolerancja Internet i netykieta Dyskrecja na co dzień Zwrócenie uwagi na fakt, że inny nie znaczy gorszy, a przeciwnie w różnorodności jest mądrość. Zagrożenia i siła Internetu, zasady korzystania z tego źródła wiedzy Papla, gaduła a zaufanie, cechy prawdziwego przyjaciela. - wiersze Tolerancja elegancja, Różne kraje zwyczaje, O bliźnich zawsze (55-59 WDD), Z uznaniem o wyznaniach (107WDD) - Opracowanie plakatów w oparciu o treść całości lub fragmentu wierszy - wiersz W zgodzie z etykietą (110WDD) -zajęcia w bibliotece o dokumentowaniu pochodzenia wiedzy ( źródła) - wyszukiwanie w Internecie kodeksów postępowania wystawka przy pracowni komputerowej - wiersz Święta rzecz dyskrecja, Kumpel na medal (55, 77WDD) i inne, Każdy z wyżej wymienionych tematów będzie w sposób szczegółowy rozwinięty na zajęciach. Poniżej umieszczone są pojęcia z jakimi uczniowie zapoznają się podczas realizowania poszczególnych zagadnień. Każda klasa w czasie roku szkolnego realizuje tematy w dowolnym czasie z wyjątkiem tematu Piękno mowy polskiej. BIBLIOGRAFIA Dańkowska M., Nastolatki i bon ton, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, 1990 r. Dobre obyczaje. (red) Waczków J.,Wydawnictwo Elżbieta Jarmołkiewicz, Zielona Góra, 2006 r. Hartley H. Dobre maniery. Poradnik rodzinny, Vocatino, Warszawa, 1995 r. Pierga B., Dobre wychowanie wierszem, Martel, Bielsko Biała, 2012 Strzemińska Więckowiak D., Przysłowia polskie, Wydawnictwo SBM, Warszawa, 2013 Strzemińska Więckowiak D., Rymowanki polskie, Wydawnictwo SBM, Warszawa, 2013 Vara A.S.,Menendez M. Dobre obyczaje. 201 rad jak się zachować.arkady, Warszawa, 2001 r. 9