SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

Transkrypt

1 SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI PROMOCJA ZDROWEGO STYLU śycia W ZESPOLE SZKÓŁ POLITECHNICZNYCH im. BOHATERÓW MONTE CASSINO we WRZEŚNI

2 I. WPROWADZENIE Szkolny program profilaktyczny Promocja zdrowego stylu Ŝycia jest adresowany do uczniów Zespołu Szkół Politechnicznych we Wrześni i ich rodziców i nauczycieli. Program szkolnej profilaktyki to system działań chroniących młodzieŝ przed zakłóceniami w rozwoju oraz działań profilaktycznych podejmowanych w sytuacji pojawiających się zagroŝeń. Szkolny program wychowawczy określa optymalne warunki dla rozwoju młodzieŝy. Szkoła, rodzice w procesie wychowania wspomagają młodego człowieka dąŝąc do osiągnięcia przez niego pełnej dojrzałości w sferze : Psychicznej ukierunkowanej na osiąganie odpowiedzialności z siebie i swój stosunek do świata Społecznej polegającej na nabywaniu umiejętności prawidłowego wywiązywania z pełnionych ról społecznych i przygotowywania się do pełnienia nowych ról, Fizycznej związanej z procesem rozwoju fizycznego, prowadzeniem zdrowego stylu Ŝycia, Duchowej obejmującej posiadanie konstruktywnego systemu wartości i poczucia sensu istnienia. Kontakt wychowawczy angaŝuje dwie osoby: wychowawcę i wychowanka (wychowawca czyli nauczyciel, rodzic, sąsiad ksiądz, starszy kolega lub koleŝanka). Wychowawca i wychowanek.traktują siebie wzajemnie podmiotowo współdziałając w osiąganiu celów wychowawczych. Wychowawca odpowiedzialny jest za prawidłowe sformułowanie celów i tworzenie warunków do ich realizacji zaś wychowanek jest odpowiedzialny za korzystanie ze stworzonych mu warunków do rozwoju i osiągania celów wychowawczych.

3 Po przeprowadzeniu ankiety wśród młodzieŝy, rodziców i nauczycieli ZSP we Wrześni stwierdziliśmy, iŝ najczęściej występującym zachowaniem destrukcyjnym jest palenie papierosów oraz przejawy agresji. Przyczynami powstawania zagroŝeń jest zbyt niska samoocena uczniów i zaniŝone poczucie własnej wartości, zbyt duŝe przyzwolenie ze strony rodziców na występujące zjawiska i duŝy wpływ kolegów i otoczenia oraz zbyt mała asertywność. Głównym celem profilaktyki jest ochrona przed zagroŝeniami, zatem działania profilaktyczne powinny być nakierowane na osłabienie czynników ryzyka, sprzyjających podejmowaniu zachowań ryzykownych oraz na wzmocnieniu czynników chroniących, zwiększających odporność człowieka na działanie czynników ryzyka. W procesie profilaktyki naleŝy zapewnić uczniowi pomoc potrzebną w konfrontacji ze złoŝonymi, stresującymi warunkami Ŝycia a w efekcie umoŝliwienie mu osiągania subiektywnie satysfakcjonującego społecznie akceptowanego bogatego Ŝycia. Według A. Norema Hebiesena i D. P. Hendin a młodzieŝ podejmuje zachowania dysfunkcjonalne na skutek trzech zmiennych: Stresów, Niedostatków w zakresie umiejętności Ŝyciowych, Sytuacyjnej presji rówieśniczej. Podstawa prawna Ustawa o systemie oświaty z dnia r ( Dz. U. z 2004 Nr 256, poz z późniejszymi zmianami Rozporządzenie MENiS z dnia r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 11, poz. 114 z późniejszymi zm.)

4 Ustawa o przeciwdziałaniu narkomani z dnia r. (Dz. U. Nr 179, poz.1485 oraz z 2006r. nr 66, poz. 469 nr 120, poz. 826 zmiany z r.) Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dn r. (Dz. U. z 2002r. Nr 147,poz.1231 z późniejszymi zmianami z dn r.) Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z po zmianie z Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia r. (Dz. U. Nr 111 poz.535 z późniejszymi zmianami z r.) Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami uŝywania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia r. (Dz. U. Nr 10, poz. 55 z dnia r.)

5 II. DIAGNOZA ZAGROśEŃ Stworzenie Szkolnego Programu Profilaktyki wymaga określenia obszarów problemowych i dostosowania do nich konkretnych, zaplanowanych działań. Diagnozie zostali poddani rodzice, nauczyciele i uczniowie ZSP we Wrześni. Badania prowadzone były przez szkolny zespół do spraw profilaktyki. Diagnoza problemów wychowawczych w Zespole Szkół Politechnicznych została przeprowadzona na podstawie: Wyników przeprowadzonych ankiet wśród uczniów losowo wybranych (klasy trzecie i drugie; ankieta na temat bezpieczeństwa w szkole wśród sześciu klas pierwszych), rodziców (na wybranych 190 rodziców, oddało wypełnione ankiety 102 rodziców) i nauczycieli ( na wybranych 50 oddało tylko 15). Analizy sytuacji rodzinnej i środowiskowej. Relacji wychowawców klas na temat aktualnych problemów wychowawczych w klasach (bieŝące rozmowy z wychowawcami klas). Analizy dokumentacji szkolnej (wpisy w dziennikach lekcyjnych i i dzienniku pedagoga, karty zdrowia). Obserwacji zachowań uczniów w sytuacjach Ŝycia szkolnego ( uwagi na temat zachowania się uczniów w dziennikach lekcyjnych). Głównym celem przeprowadzanych badań było zebranie informacji dotyczących występowania i rozmiarów takich zjawisk jak : palenie tytoniu, spoŝywanie substancji psychoaktywnych, picie alkoholu, zachowania agresywne, trudności szkolne, brak dbałości o własne zdrowie. Zwrócono równieŝ uwagę na rozpoznanie oczekiwań rodziców wobec szkoły w zakresie budowania szkolnego programu profilaktycznego i chęć współpracy ze szkołą. W trakcie etapu diagnozy zwrócono uwagę na elementy chroniące ( relacje uczeń rodzic, zainteresowania uczniów, wpływ grupy rówieśniczej)

6 Po analizie przeprowadzonej w szkole wśród nauczycieli, rodziców i uczniów ankiety doszliśmy do następujących wniosków: 90 % uczniów czuje się w szkole bezpiecznie, najbardziej niebezpiecznym miejscem w naszej szkole jest toaleta, boisko i sala lekcyjna, wśród form przemocy fizycznej uczniowie najczęściej wymieniali popychanie i bicie, do najczęściej pojawiających się form przemocy psychicznej uczniowie zaliczali przezywanie i oszustwa, świadkami przemocy było 86 % młodzieŝy, o udzielenie pomocy uczniowie najchętniej zwracali się do rodziców, koleŝanek i kolegów, wychowawców i pedagoga szkolnego, największym zagroŝeniem wśród młodzieŝy jest palenie papierosów, jako przyczynę palenia papierosów uczniowie najczęściej podawali wpływ kolegów i otoczenia, nałóg i jako sposób na odreagowywanie stresu, w drugiej kolejności występują zachowania agresywne, przyczyny wpływ kolegów i otoczenia, odreagowanie napięć oraz złe nawyki wyniesione z domu, relacje na linii uczeń uczeń oceniane są jako bardzo dobre, relacje uczeń nauczyciel jako dostateczne, relacje pomiędzy szkołą a rodzicem jako dostateczne, relacje pomiędzy uczniem a rodzicem jako dobre, niektórzy rodzice nie wypełniali ankiet sumiennie, nie odpowiadali na wszystkie pytania,

7 większość rodziców oczekiwała ze strony szkoły pomocy w rozwiązywaniu niektórych problemów z dziećmi (zmniejszenie niepowodzeń szkolnych głównie poprzez dodatkowe zajęcia, częstsze kontakty rodziców ze szkołą; kształtowanie umiejętności społecznych poprzez pomoc psychologa i pedagoga, dyskusje na godzinach wychowawczych; przeciwdziałanie uzaleŝnieniom). Z diagnozy przeprowadzonej w naszej szkole wynika Ŝe najczęściej występującymi zachowaniami ryzykownymi wśród uczniów są: Palenie papierosów, Zachowania agresywne, UŜywanie środków psychoaktywnych, Picie alkoholu, Wagary. Czynnikami wpływającymi na powstałe trudności wynikającymi z przeprowadzonych badań są: DuŜa podatność młodzieŝy na wpływ grupy i otoczenia, Niska samoocena, niskie poczucie własnej wartości, Niepowodzenia szkolne, Przyzwolenie rodziców, DuŜa liczba uczniów.

8 III. CEL I ZADANIA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI Z zebranych danych wynika, Ŝe wśród młodzieŝy naszej szkoły bardzo popularne jest palenie papierosów. W porównaniu z wcześniejszymi obserwacjami wzrosła ilość zachowań agresywnych oraz częstotliwość kontaktów młodzieŝy z substancjami psychoaktywnymi. W związku z powyŝszym zdecydowano, Ŝe w ramach Szkolnego Programu Profilaktyki Zdrowy styl Ŝycia będą realizowane działania mające na celu zapobieganie zjawisku rozprzestrzeniania się negatywnych zachowań i nawyków poprzez wskazywanie alternatywnych sposobów aktywności i ćwiczenia umiejętności asertywnego zachowania się wobec presji grupy rówieśniczej. Za cele działań profilaktycznych uznaliśmy: pogłębienie wiedzy o zachowaniach prozdrowotnych, poznanie siebie i wzmocnienie poczucia własnej wartości, naukę zachowań asertywnych, Aby osiągnąć powyŝsze cele ustalono zadania, które powinny być realizowane w ramach profilaktyki w szkole: a) profilaktyka pierwszorzędowa, której celem jest promocja zdrowego stylu Ŝycia: Ułatwiać poznawanie siebie, oraz wzmacniać poczucie własnej wartości, Uczyć zachowań asertywnych, Kształtować umiejętności komunikowania się z innymi, Wskazywać poŝądane wzorce zachowań,

9 Dostarczyć informacji o substancjach uzaleŝniających oraz zagroŝeniach towarzyszących ich zaŝywaniu, Rozwijać umiejętności radzenia sobie z napięciami pojawiającymi się w róŝnych sytuacjach. b) profilaktyka drugorzędowa, która ma na celu ujawnienie osób z grupy podwyŝszonego ryzyka: podpisywanie kontraktów z uczniami, którzy podjęli zachowanie ryzykowne, przeprowadzanie rozmów. c) profilaktyka trzeciorzędowa, której celem jest przeciwdziałanie pogłębianiu się procesu chorobowego i umoŝliwienie osobie uczącej powrotu do społeczeństwa. w przypadku pojawienia się osoby z grupy najwyŝszego ryzyka, pomoc w powrocie do szkoły i do funkcjonowania w społeczności szkolnej V. Sposoby realizacji szkolnego programu profilaktycznego Program będzie realizowany w ciągu trzech lat, przez nauczycieli przedmiotów, wychowawców klas, pedagoga szkolnego, pielęgniarkę oraz osoby wspomagające z zewnątrz (szczegółowy harmonogram realizacji zadań zamieszczony jest w tabeli) Treści poszczególnych działów będzie realizowana w ramach godzin wychowawczych i spotkań z rodzicami. Nauczyciele poszczególnych przedmiotów (np. biolog, ksiądz, polonista) będą realizowali zagadnienia

10 zgodnie ze swoim przedmiotem nauczania, natomiast część niezrealizowanych tematów moŝe być uzupełniana przez pedagoga szkolnego, pielęgniarkę, młodzieŝowych liderów, młodzieŝowych liderów zdrowia i inne osoby zaproszone z zewnątrz.

11 VI. Ewaluacja programu szkolnego programu profilaktycznego Ewaluacja jest to proces systematycznego gromadzenia informacji nt. działań, właściwości i rezultatów programu. Realizowanie działań profilaktycznych ma sens jedynie wtedy, gdy podejmowane będą zabiegi mające na celu ocenę skuteczności prowadzonych przedsięwzięć. Celem ewaluacji jest wskazanie, na ile załoŝenia programu zostały osiągnięte, oraz jakie zmiany w treści i formie programu naleŝy wprowadzić, aby zapewnić skuteczność działań profilaktycznych na przyszłość. Ewaluacja przeprowadzona zostanie przez szkolny zespół do spraw profilaktyki w składzie: Barbara Dobrosielska Olga DzierŜyńska Lidia Kostrzewa Dorota Mursztyn Dorota Dermiago Katarzyna Pacocha Ewaluacji dokonamy na podstawie następujących metod zdobywania informacji: Analizy dokumentacji szkolnej oraz analizy osiągnięć uczniów, Zmiany w postawach, wiedzy i zachowaniu młodzieŝy, Ankiety przeprowadzonej wśród uczniów, rodziców, nauczycieli, Obserwacji funkcjonowania młodzieŝy w szkole,

12 Wzrostu poziomu uczestnictwa młodzieŝy w zajęciach sportowych i innych zajęciach rozwijających zainteresowania i pasje, Analizy wyników przeprowadzonych konkursów i ankiet. w trakcie realizacji programu Wnioski z raportu ewaluacyjnego będą przedstawione na Radzie Pedagogicznej po zakończeniu realizacji szkolnego programu profilaktyki. W trakcie konstruowania szkolnego programu profilaktycznego przeprowadzono konsultację z liderem zewnętrznym mgr ElŜbietą Tomczak. W trakcie konsultacji wg opracowanej przez Z. B. Gasia procedury oceny szkolnego programu profilaktyki otrzymaliśmy 18 punktów (załącznik nr 2). Program opracowali: Barbara Dobrosielska Lidia Kostrzewa Dorota Mursztyn Dorota Dermiago Katarzyna Pacocha Szkolny program profilaktyki został przyjęty uchwałą Rady pedagogicznej w dniu 24 października 2007r. oraz przez Szkolną Radę Rodziców w dniu 26 października 2007 r.