SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

Transkrypt

1 SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI w Zespole Szkół Ochrony Środowiska w Lesznie Profilaktyka jest spotkaniem z drugim człowiekiem w atmosferze życzliwości, empatii i zrozumienia. Jest czasem poświęconym innym w celu przeciwdziałania niepożądanym zachowaniom. Jest nadzieją na lepsze jutro.

2 I. WYCHOWANIE I PROFILAKTYKA W SZKOLE PODSTAWA PRAWNA Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982r. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994r. Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9 listopada 1995r. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 24 kwietnia 1997r. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2002r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznych przedszkoli oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 10 poz. 96) Rozporządzenie MENiS z dnia 26 lutego 2002r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51 poz. 458) Konwencja o prawach dziecka 1989 art. 3, 19, 33 WPROWADZENIE Program szkolnej profilaktyki to ogół działań ochraniających dzieci i młodzież przed zakłóceniami w rozwoju oraz działań interwencyjnych podejmowanych w sytuacjach pojawiających się zagrożeń. Głównym celem profilaktyki jest ochrona przed zagrożeniami, zatem działania profilaktyczne powinny być nakierowane na osłabienie czynników ryzyka sprzyjających podejmowaniu zachowań ryzykownych oraz na wzmocnieniu czynników chroniących, zwiększających odporność człowieka na działanie czynników ryzyka. Szkolny Program Profilaktyki Zespołu Szkół Ochrony Środowiska zakłada działania, które mają doprowadzić

3 przede wszystkim do wzmocnienia czynników chroniących, przy jednoczesnym osłabieniu czynników ryzyka. Przyjmujmy model profilaktyki integralnej, realizowanej w każdym obszarze pracy pedagogicznej. II. DIAGNOZA ZAGROŻEŃ Tworzenie Szkolnego Programu Profilaktyki wymaga określenia obszarów problemowych i dostosowania do nich konkretnych, zaplanowanych działań. Diagnoza problemów wychowawczych w Zespole Szkół Ochrony Środowiska została przeprowadzona poprzez : - relacje wychowawców klas na temat problemów wychowawczych w danej klasie, - przeprowadzenie ankiet wśród uczniów, rodziców i pracowników szkoły, - rozmowy z rodzicami, zarówno indywidualne jak i zbiorowe, - analizę dokumentacji szkolnej oraz obserwację zachowań uczniów w sytuacjach szkolnych, - analizę sytuacji rodzinnej i środowiskowej uczniów, - wnioski z prac Rady Pedagogicznej. Podstawowym celem badań było zebranie wiarygodnych informacji dotyczących występowania i rozmiarów takich zjawisk jak: używanie substancji psychoaktywnych (tytoń, alkohol, narkotyki), agresja wśród młodzieży, trudności szkolne, brak troski o własne zdrowie. Jednocześnie zwrócono uwagę na rozpoznanie czynników chroniących tj. więzi rodzinne, zainteresowania uczniów, aktywne spędzanie wolnego czasu, pozytywny wpływ grupy rówieśniczej. Istotnym elementem diagnozy było rozpoznanie oczekiwań rodziców wobec konstruktywnego programu profilaktyki oraz ich nastawienia i chęci zaangażowania się w realizowanie tego programu. Z diagnozy sytuacji w szkole wynika, Ze najczęstszymi zachowaniami ryzykownymi podejmowanymi przez uczniów są :

4 - palenie papierosów, - spożywanie alkoholu, - kontakt z narkotykami, - wagary, - brak zainteresowania nauką, - zachowania agresywne. Przedstawiona powyżej ocena stanu wyjściowego w zakresie zagrożeń i problemów wychowawczych pozwoliła na sformułowanie głównych celów Szkolnego Programu Profilaktyki, A następnie wyznaczenie zadań i sposobów ich realizacji, służących osiągnięciu założonych celów. III. CEL I ZADANIA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI Dane uzyskane w wyniku przeprowadzonej diagnozy wskazują na wzmożony kontakt młodzieży z substancjami psychoaktywnymi. Duża grupa uczniów ma za sobą inicjację alkoholową, wzrasta zainteresowanie zażywaniem narkotyków oraz popularność palenia papierosów. W związku z powyższym zdecydowano, że w ramach Szkolnego Programu Profilaktyki będą realizowane działania, mające na celu zapobieganie zjawiskom rozprzestrzeniania się kontaktu młodzieży z substancjami psychoaktywnymi poprzez wskazanie alternatywnych sposobów aktywności i ćwiczenie umiejętności asertywnego zachowania się wobec grupy rówieśniczej. Jako główny cel profilaktyki w naszej szkole uznaliśmy: zapobieganie ryzyku wystąpienia uzależnień od środków psychoaktywnych wśród młodzieży i kształtowanie postawy odpowiedzialnych wyborów. Aby osiągnąć powyższy cel ustalono zadania, które powinny być realizowane w ramach profilaktyki w szkole: - informowanie o mechanizmach i następstwach wczesnego picia alkoholu, zażywania narkotyków i palenia papierosów,

5 - uczenie konstruktywnego odmawiania, - opieranie się presji grupy, - radzenie sobie ze stresem, - promowanie zdrowego trybu życia i umiejętność wykorzystania czasu wolnego r. została przeprowadzona ewaluacja Szkolnego Programu Profilaktyki. Wnioski z ewaluacji Szkolnego Programu Profilaktyki: Ewaluacji dokonano na podstawie następujących metod zdobywania informacji: - analizy dokumentacji szkolnej, - analizy osiągnięć uczniów, - ankiety przeprowadzonej wśród rodziców, uczniów i nauczycieli, - obserwacji. Biorąc pod uwagę analizę ankiet przeprowadzonych wśród uczniów, nauczycieli i rodziców dokonano ewaluacji Szkolnego Programu Profilaktyki uwzględniając wyniki diagnozy problemów. W wyniku ewaluacji stwierdzono, że należy rozszerzyć program o niwelowanie dodatkowych zachowań ryzykownych jakimi są zachowania agresywne. ZADANIA FORMY REALIZACJI Diagnozowanie Przeprowadzenie środowiska ankiet i analiza ich szkolnego. wyników. 1.2 Obserwacja uczniów. 1.3 Analiza 2. Niwelowanie przejawów przemocy i agresji. dokumentacji. 2.1 Zwiększenie świadomości, że uczeń może skutecznie OCZEKIWANE EFEKTY 1.1 Rozpoznawanie sytuacji problemowej. 2.1 Uczniowie umieją rozpoznać naciski ze strony kolegów. REALIZATOR 1.1 Wychowawcy klas, pedagog szkolny. 2.1 Wychowawcy, pedagog szkolny.

6 3. Profilaktyka uzależnień dostarczenie poradzić sobie z sytuacjami nacisku (przemocy, agresji ). 2.2 Rozwijanie umiejętności radzenia sobie z własną i cudzą agresją. 2.3 Zwiększenie poczucia własnej wartości i poszanowanie tożsamości własnej i rówieśników. 2.4 Zwiększenie umiejętności radzenia sobie z emocjami, stresem i zagrożeniem. 2.5 Prowadzenie zajęć wychowawczych na temat radzenie sobie w sytuacjach trudnych. 2.6 Prowadzenie zajęć wychowawczych integrujących zespoły klasowe. 2.7 Spotkania z przedstawicielami Policji 3.1 Zajęcia edukacyjno informacyjne 2.2 Rozwijają umiejętności radzenia sobie w sytuacji przemocy. 2.3 Wykorzystują dostarczoną wiedzę na temat sposobów radzenia sobie z emocjami, stresem i zagrożeniem. 2.4 Zespoły klasowe są zintegrowane. 2.5 Nastąpiło zwiększenie samooceny uczniów. 3.1 Uczeń zna realne konsekwencje 3.1 Wychowawcy klas, pedagog szkolny, rodzice.

7 informacji o mechanizmach wczesnego picia alkoholu, palenia papierosów i używania narkotyków. dotyczące uzależnień i zagrożeń z tym związanych. 3.2 Udział uczniów w spektaklach obejmujących tematykę profilaktyczną (zagrożenia używkami). 3.3 Szkolne konkursy o tematyce profilaktycznej. 3.4 Wykonywanie gazetek tematycznych związanych z uzależnieniami. 3.5 Konsekwentne reagowanie na objawy używania środków psychoaktywnych. wczesnego picia alkoholu, palenia papierosów i zażywania narkotyków. 3.2 Uczeń zdaje sobie sprawę z tego, że uzależnienia powodują szkody zdrowotne, emocjonalne i następstwa prawne. 3.3 Uczeń unika stosowania środków psychoaktywnych. 3.4 Uczniowie aktywnie biorą udział w konkursach; uświadamiają sobie zgubne skutki nałogów. 4. Uczenie konstruktywnego odmawiania. 4.1 Zajęcia psychoedukacyjne realizowane według scenariuszy. 4.2 Zajęcia realizowane przez pracowników Młodzieżowego Centrum Profilaktyki 4.1 Kształtowanie postaw asertywności. 4.2 Nabywanie umiejętności odpierania presji. 4.3 Refleksja uczniów nad własnym systemem wartości i jego 4.1 Wychowawcy klas, pedagog szkolny, pracownicy Młodzieżowego Centrum Profilaktyki Alternatywa i Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej.

8 5. Niwelowanie stresu. 6. Promowanie zdrowego stylu życia i Alternatywa i Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej. 5.1 Zajęcia edukacyjne poświęcone zagadnieniom związanym ze stresem. 5.2 Zajęcia warsztatowe programu edukacyjnego Stres pod kontrolą 5.3 Sto pytań do - uczniowie klas pierwszych poznają swoich nauczycieli. 5.4 Tablice edukacyjne poświęcone stresowi. 5.5 Umożliwienie uczniom uczestniczenia w zajęciach grup wsparcia (MCP Alternatywa) 6.1 Angażowanie uczniów w zajęcia sportowe; udział w wpływem na podejmowane wybory i jego wpływem na podejmowane wybory i relacje z innymi ludźmi. 5.1 Wzrost wiedzy na temat istoty stresu, jego objawów i uwarunkowań. 5.2 Ukształtowanie umiejętności zapobiegania negatywnym skutkom stresu i redukowania napięcia emocjonalnego. 6.1 Uczniowie chętnie uczestniczą w 5.1 Wychowawcy klas, pedagog szkolny, nauczyciele. 6.1 Wszyscy nauczyciele, samorząd

9 umiejętności wykorzystania czasu wolnego. 7. Pedagogizacja rodziców. zawodach sportowych. 6.2 Rozwijanie zainteresowań uczniów poprzez udział w różnorodnych konkursach. 6.3 Angażowanie uczniów w różnego rodzaju przedsięwzięciach np. apele szkolne, wykonywanie gazetek, udział w akcjach typu Sprzątanie świata, Góra grosza 6.4 Uwzględnienie na zajęciach edukacyjnych ścieżki edukacyjnej edukacja prozdrowotna. 7.1 Organizowanie zebrań ogólnoszkolnych, podejmujących problematykę wychowawczą. 7.2 Pedagogizacja rodziców na zebraniach klasowych poświęconych szkolnych zajęciach sportowych, biorą udział w zawodach. 6.2 Uczniowie aktywnie uczestniczą w konkursach, rozwijają swoje zainteresowania. 6.3 Uczniowie aktywnie uczestniczą w przygotowaniu uroczystości szkolnych. 6.4 Uczniowie znają i stosują zasady zdrowego stylu życia. 7.1 Rodzice znają problemy wychowawcze pojawiające się w szkole. 7.2 Rodzice znają sposoby radzenia sobie w trudnych sytuacjach wychowawczych. 7.3 Rodzice uczniowski. 7.1 Dyrekcja szkoły, pedagog szkolny, wychowawcy klas, zaproszeni wykładowcy.

10 8. Podnoszenie wiedzy i umiejętności nauczycieli dotyczących uzależnień. określonym problemom wychowawczym. 7.3 Indywidualne spotkania rodziców z pedagogiem szkolnym i wychowawcą klasy czy nauczycielem uczącym w danej klasie. 8.1 Szkolenia Rady Pedagogicznej. rozszerzają swoją wiedzę na temat wychowania dzieci. 8.1 Nauczyciele podnoszą poziom swojej wiedzy. 8.2 Nauczyciele podnoszą efektywność podejmowanych działań profilaktycznych. 8.1 Dyrekcja szkoły. Zaobserwowano także bezradność rodziców w wielu sytuacjach konfliktowych. Wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniom zwiększona zostanie częstotliwość pedagogizacji rodziców. Celem jest: Bezpośrednia i pośrednia pomoc rodzicom w ich oddziaływaniach wychowawczych przez podniesienie stopnia ich refleksyjności, wzbogacenie świadomości pedagogicznej, a przez to poprawienie funkcjonowania rodziny oraz kształcenie kultury pedagogicznej rodziców i innych osób zaangażowanych w proces wychowania. Formy realizacji: - prelekcje, - spotkania z zaproszonymi gośćmi, - bank informacji,

11 - indywidualne kontakty rodziców z pedagogiem szkolnym, wychowawcą klasy. Prowadzenie prelekcji i innych form pomocy dla rodziców w zależności od potrzeb zgłaszanych przez wychowawców klas. IV. INSTYTUCJE WSPOMAGAJĄCE SZKOŁĘ W DZIAŁANIACH PROFILAKTYCZNYCH Działania szkoły w zakresie profilaktyki powinny być wspierane przez współpracę z określonymi instytucjami. Podczas realizowania zadań wynikających ze Szkolnego Programu Profilaktyki Zespołu Szkół Ochrony Środowiska w Lesznie przewiduje się współpracę z następującymi instytucjami: 1. Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Lesznie. 2. Młodzieżowe Centrum Profilaktyki Alternatywa. 3. Biuro ds. Uzależnień. 4. Monar. 5. Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie. 6. Fundacja Odzew. 7. Ośrodek Adopcyjno Opiekuńczy. 8. Ośrodek Interwencji Kryzysowej. 9. Komenda Miejska Policji w Lesznie. 10. Rodzinny Ośrodek Diagnostyczno Konsultacyjny. 11. Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Lesznie. 12. Sąd Rejonowy w Lesznie. V. MONITORING I EWALUACJA PROGRAMU Ewaluacja jest procesem systematycznego gromadzenia informacji na temat działań, właściwości i rezultatów programu. Realizowanie działań profilaktycznych ma sens jedynie wtedy, gdy podejmowane będą zabiegi mające na celu ocenę skuteczności prowadzonych przedsięwzięć.

12 Celem ewaluacji Szkolnego Programu Profilaktyki jest wskazanie, na ile założenia programu zostały osiągnięte, oraz jakie zmiany w treści i formie programu należy wprowadzić, aby zapewnić skuteczność działań profilaktyczno wychowawczych na przyszłość. Ocenie poddane zostaną następujące elementy programu: 1. Zastosowane strategie oddziaływań profilaktycznych oraz sposoby realizacji zadań. 2. Wyniki bezpośrednie, osiągnięte po zakończeniu oddziaływań, obejmujące przede wszystkim zmiany w sferze osobowości i zachowaniu uczniów. Badania zostaną oparte na ankiecie kwestionariuszu kierowanym do uczniów, nauczycieli i rodziców. Uzyskane w ten sposób wyniki będą zestawione z oczekiwaniami, jakie związane są z realizacją programu. Istotnym elementem ewaluacji programu jest również gromadzenie informacji na podstawie zapisów w dokumentacji szkolnej, sprawozdań z prowadzonych działań, wyników badań cząstkowych oraz w oparciu o obserwację zachowań uczniów i indywidualne kontakty z nauczycielami i rodzicami.