Globalne perspektywy ekonomiczne

Transkrypt

1 Aktualny komentarz zespołu inwestycyjnego Czerwiec 2017 r. Globalne perspektywy ekonomiczne PERSPEKTYWY WG ZESPOŁU FRANKLIN TEMPLETON FIXED INCOME GROUP Christopher Molumphy Michael Materasso Roger Bayston John Beck David Zahn W TYM NUMERZE: Gospodarka Stanów Zjednoczonych pozostaje na drodze ożywienia, ale inflacja hamuje Kryzys polityczny w regionie Zatoki Perskiej przysłania zmienność cen ropy Słabsze prognozy dla inflacji umacniają EBC w przekonaniu o słuszności gołębiego podejścia Gospodarka Stanów Zjednoczonych pozostaje na drodze ożywienia, ale inflacja hamuje Dotychczasowe wyniki za drugi kwartał sygnalizują, że gospodarka Stanów Zjednoczonych powinna, według nas, wkrótce powrócić na ścieżkę umiarkowanego wzrostu, po nieco słabszym początku 2017 r. Solidne fundamenty w postaci dobrej kondycji rynku pracy, rynku mieszkaniowego i rynku finansowego wciąż są obecne, a dodatkowe wsparcie zapewnia powyborcza poprawa nastrojów wśród konsumentów i przedsiębiorców, nawet pomimo faktu, że ten cykl ekonomiczny ma inny przebieg niż cykle poprzednie. Z przyczyn, których jeszcze w pełni nie rozumiemy, rynek pracy nie zdołał jak dotąd wypracować znaczącego wzrostu inflacji płac, choć zbliżył się do pełnego zatrudnienia. Choć mamy świadomość, że ta słabsza korelacja pomiędzy zatrudnieniem a płacami może utrzymać się przez pewien czas, jeżeli warunki na rynku pracy wciąż będą się zaostrzać, wyższe płace powinny ostatecznie przełożyć się na szerszą inflację, jak miało to miejsce podczas cyklów ekonomicznych w przeszłości, co z kolei pozwoli Rezerwie Federalnej zbliżyć się do normalizacji polityki pieniężnej. Korekta danych o wzroście produktu krajowego brutto (PKB) w Stanach Zjednoczonych za pierwszy kwartał z pierwotnie szacowanego średniorocznego poziomu 0,7% do 1, przyczyniła się do uspokojenia obaw wywołanych przez słaby początek roku, podobnie jak trwająca dyskusja na temat wpływu czynników sezonowych na dane o wzroście gospodarczym. Bardziej przekonywujące dowody na poprawę kondycji amerykańskiej gospodarki przyniósł jednak kwietniowy raport o konsumpcji, według którego wydatki na konsumpcję zanotowały przyzwoity wzrost o 0, miesiąc do miesiąca, a dane za marzec zostały skorygowane z do 0,3%. Dzięki tym budzącym optymizm danym, większość prognoz wzrostu za drugi kwartał przewidywała solidne odbicie powyżej zgodnego z długofalowym trendem poziomu, do którego amerykańska gospodarka przyzwyczaiła nas przez ostatnie lata, a niektórzy zaczęli wręcz spodziewać się większego przyspieszenia do ponad 3%. Uważamy, że gospodarka Stanów Zjednoczonych powinna wkrótce powrócić na ścieżkę umiarkowanego wzrostu. Majowy raport dotyczący rynku pracy wykazał wzrost zatrudnienia o 138 tys., czyli o 50 tys. mniej niż powszechnie oczekiwano, a także znaczącą korektę solidnego kwietniowego wzrostu zatrudnienia w dół. Stopa bezrobocia wciąż jednak spadała, notując najniższy od 2001 r. poziom 4,3%, a w dół szły także wskaźniki udziału obywateli pracujących w całej populacji oraz niepełnego wykorzystania siły roboczej. W warunkach utrzymującego się podczas bieżącego cyklu ekonomicznego trendu polegającego na zaostrzaniu się warunków na rynku pracy, w majowym raporcie nie pojawiły się znaczące sygnały narastającej presji płacowej, choć kwietniowe dane o dochodach osobistych wykazały ponadprzeciętny wzrost płac i wynagrodzeń.

2 Średnie zarobki godzinowe lekko wzrosły o 0, miesiąc do miesiąca (a dane kwietniowe zostały skorygowane w dół do tego samego poziomu), wskutek czego stopa roczna utrzymała się na niezmienionym poziomie 2,5%. Brak znaczących sygnałów narastającej presji płacowej w Stanach Zjednoczonych Wykres nr 1: Średnie zarobki godzinowe w Stanach Zjednoczonych, roczna zmiana procentowa 31 stycznia 2014 r. 30 kwietnia 2017 r % 2.6% % 1.6% Źródło: FactSet, Biuro Statystyki Pracy Wyniki badania, w którym zestawiono liczbę nowych ofert pracy z liczbą zatrudnionych pracowników, sygnalizowały solidny popyt na pracowników oraz trudności, z jakimi zmagają się przedsiębiorcy poszukujący kandydatów o odpowiednich kwalifikacjach. Kwietniowy raport z badania ofert pracy i rotacji pracowników wykazał silny wzrost liczby oferowanych stanowisk w porównaniu z poprzednim miesiącem do ponad 6 milionów, podczas gdy liczba obsadzonych stanowisk spadła do nieco ponad 5 milionów, wskutek czego różnica pomiędzy tymi dwoma wskaźnikami wzrosła o niemal 150 tys. w porównaniu z danymi za marzec. Szersze dane o inflacji utrzymały dotychczasowy trend i były nieco słabsze niż oczekiwano. Wprawdzie preferowany przez Fed bazowy indeks cen w wydatkach na konsumpcję osobistą (PCE) zanotował w kwietniu wzrost o 0, miesiąc do miesiąca, ale stopa roczna spadła o 0, do najniższego od grudnia 2015 r. poziomu 1,5%. Ekwiwalentny zasadniczy roczny wskaźnik PCE zanotował jeszcze większy spadek o 0, do 1,7%. Brak presji inflacyjnej był także widoczny w indeksach cen towarów i usług konsumpcyjnych, które zanotowały podobne spadki w ujęciu bazowym i zasadniczym w tym samym okresie o odpowiednio 1,9% i 2,. Niemniej jednak, według informacji zawartych w protokole z majowego posiedzenia Fedu, autorzy polityki pieniężnej ze względnym spokojem podchodzili do słabszych danych o inflacji, postrzegając te spadki przede wszystkim jako efekt czynników o charakterze przejściowym, takich jak niższe opłaty za korzystanie z telefonów komórkowych. Poprzez odwołanie do konieczności dalszego zaostrzania polityki pieniężnej w najbliższym czasie, o ile dane ekonomiczne będą zgodne z oczekiwaniami, protokół poprawił nastroje uczestników rynku, utwierdzając ich w przekonaniu o dużym prawdopodobieństwie kolejnej podwyżki stóp procentowych podczas kolejnego posiedzenia Fedu; takie plany potwierdzili także sami autorzy polityki pieniężnej w połowie czerwca. Prognozy dla dalszego kierunku polityki pieniężnej na resztę roku były jednak mniej pewne; przed czerwcowym posiedzeniem uczestnicy rynków byli mniej więcej po równo podzieleni w kwestii przewidywań czy stopy procentowe wzrosną raz jeszcze przed końcem roku. Choć wydawało się, że stopy procentowe w Stanach Zjednoczonych powinny rosnąć, kurs dolara amerykańskiego zanotował trzeci z rzędu miesiąc spadku i zakończył maj na najniższym poziomie w stosunku do koszyka walut od czasu wyborów prezydenckich w USA. Ten kierunek zmian kursu dolara częściowo tłumaczy niezmiennie silny kurs euro; europejska waluta mocno zyskała na wartości od początku drugiego kwartału pod wpływem spekulacji na temat możliwego ograniczenia skali skupu obligacji przez EBC. Rentowność papierów skarbowych z USA także zmierzała w kierunku tegorocznego minimum w warunkach nowych problemów politycznych związanych z rządami prezydenta Trumpa oraz nasileniem się obaw co do zdolności jego administracji do skutecznego wdrożenia zapowiadanej polityki. Pomimo pewnych błędnych posunięć gabinetu Trumpa, wciąż uważamy, że jego stanowisko polityczne może mieć korzystny wpływ na wzrost gospodarczy, np. dzięki deregulacji, nawet jeżeli realizacja ambitnych programów budżetowych okaże się bardziej długotrwała niż oczekiwano. Należy, naszym zdaniem, pamiętać, że przed wyborami prezydenckimi rentowność referencyjnych papierów skarbowych była o mniej więcej 40 punktów bazowych niższa, co pokazuje, że ten wybór elektoratu korzystnie wpłynął na prognozy wzrostu gospodarczego nie tylko na rynkach akcji. Kryzys polityczny w regionie Zatoki Perskiej przysłania zmienność cen ropy Na rynku ropy zanotowano kolejny miesiąc zmiennych cen; szczytowy moment wahań nastąpił w połowie maja, gdy państwa członkowskie Organizacji Krajów Eksportujących Ropę Naftową (OPEC) i inni ważni producenci ropy porozumieli się w sprawie przedłużenia dotychczasowych ograniczeń produkcji na dziewięć kolejnych miesięcy. Niemniej jednak, pod wpływem rozczarowania krótkim okresem wydłużenia cięć produkcji połączonego z oczekiwaniami wzrostu globalnej podaży pod wpływem produkcji surowca ze złóż łupkowych w Stanach Zjednoczonych, ceny ropy wkrótce znów znalazły się pod presją i spadły do najniższych poziomów od początku roku do połowy czerwca. Ropa traciła na wartości pomimo nagłego wybuchu kryzysu politycznego w regionie Zatoki Perskiej, gdzie grupa krajów na czele z Arabią Saudyjską i Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi zerwała dyplomatyczne relacje i połączenia transportowe z Katarem. Katar, jako jeden z największych producentów skroplonego gazu ziemnego na świecie, długo wykorzystywał swoje zbudowane na energii bogactwo do utrzymywania politycznej niezależności przejawiającej się, w szczególności, we wspieraniu rozmaitych ugrupowań islamistycznych w całym regionie Bliskiego Wschodu, które to ugrupowania były postrzegane jako zagrożenie przez przywódców wielu innych państw arabskich. Niedawne zbliżenie pomiędzy Katarem a głównym rywalem Arabii Saudyjskiej, czyli Iranem, mogło być jedną z przyczyn zakłócenia relacji pomiędzy tymi dwoma państwami członkowskimi Rady Współpracy Krajów Zatoki Perskiej (GCC). Jeżeli chodzi o inne części świata, gospodarka Republiki Południowej Afryki niespodziewanie weszła w recesję; po skurczeniu się gospodarki w ostatnim kwartale 2016 r. zanotowano spadek PKB o 0,7% kwartał do kwartału w okresie pierwszych trzech miesięcy 2017 r. Globalne perspektywy ekonomiczne 2

3 Osłabienie gospodarki na początku roku było zaskoczeniem (powszechne prognozy przewidywały wzrost rzędu ), ale dotknęło wszystkie sektory poza rolnictwem i górnictwem. Później pojawiły się kolejne problemy, wraz z nasileniem się niepokojów politycznych po zdymisjonowaniu cieszącego się szacunkiem ministra finansów przez prezydenta Jacoba Zumę, co z kolei skłoniło agencję Standard & Poor s do obniżenia ratingu kredytowego RPA o jeden poziom poniżej ratingu inwestycyjnego. Konkurencyjna agencja ratingowa Moody s nie zdecydowała się jednak na podobny krok, argumentując, że atuty Republiki Południowej Afryki, takie jak niskie zadłużenie denominowane w walutach obcych, głębokie rynki krajowe oraz dobrze dokapitalizowany sektor bankowy, częściowo zrekompensowały problemy polityczne i gospodarcze. Brazylia wreszcie wychodzi z recesji Wykres nr 2:PKB Brazylii, k/k, w % 31 marca 2014 r. 31 marca 2017 r. 1.5% % 0. z potencjałem do wywoływania niespokojnej sytuacji politycznej) osiągnęła już swój poziom szczytowy, ale my uważamy, że coraz większe znaczenie dla inwestorów ma zdolność do dostrzeżenia wpływu polityki na fundamenty gospodarcze, niezależnie od rynku, na którym inwestują. Słabsze prognozy dla inflacji umacniają EBC w przekonaniu o słuszności gołębiego podejścia Według zaktualizowanych danych o PKB, wzrost gospodarczy w strefie euro w pierwszym kwartale był nieznacznie lepszy niż początkowo oczekiwano; stopa wzrostu została skorygowana z 1,7% do 1,9% rok do roku, a poprawę kondycji zanotowały gospodarki Francji, Włoch i Grecji. Dobry wynik wiodącego regionalnego wskaźnika produkcji, który w maju sięgnął najwyższego poziomu od sześciu lat, sugerował, że przyspieszenie utrzyma się także w drugim kwartale. Komponent wskaźnika związany z zatrudnieniem sięgnął rekordowo wysokiego poziomu, rozbudzając nadzieje na dalszy wzrost liczby miejsc pracy we wszystkich gospodarkach eurolandu, spośród których wiele nadal notuje znaczące niedobory na lokalnych rynkach pracy. Najświeższe dane o inflacji sygnalizowały jednak, że presje cenowe w regionie wciąż są stłumione, co przełożyło się w maju na roczną stopę inflacji zasadniczej na poziomie 1,. -0.5% % % Źródło: FactSet, Instituto Brasileiro de Geografia e Estatistica Brazylia z kolei wyszła w pierwszym kwartale z najgłębszej recesji w swojej historii, notując wzrost na poziomie w stosunku do poprzedniego okresu trzech miesięcy kończącego trwający osiem kwartałów okres spowolnienia gospodarczego. Ten zwrot był przede wszystkim wynikiem wyjątkowo obfitych plonów soi, jednak Brazylia (podobnie jak Republika Południowej Afryki) nie odnotowała wpływu ostatniego kryzysu politycznego na gospodarkę, który to kryzys początkowo wydawał się stanowić zagrożenie dla pozycji prezydenta Michela Temera. Obecny prezydent objął władzę w 2016 r., po impeachmencie jego poprzedniczki będącym konsekwencją nieprawidłowości budżetowych. Prezydent Temer wprawdzie pozostał prezydentem po orzeczeniu brazylijskiego trybunału wyborczego, które potencjalnie mogło pozbawić go urzędu, jednak wciąż pozostały wątpliwości co do jego zdolności do przeprowadzenia reform rynku pracy i systemu emerytalnego, a te reformy są powszechnie uznawane za niezbędne do zmniejszenia brazylijskiego deficytu budżetowego sięgającego ponad 9% PKB. Choć problemy polityczne w Republice Południowej Afryki i Brazylii wciąż narastają, tezę o tym, że tego typu ryzyko jest ograniczone przede wszystkim do rynków wschodzących podważają nasilające się od czasu globalnego kryzysu finansowego napięcia polityczne w całej Europie i w Stanach Zjednoczonych. Niektórzy uczestnicy rynków mogą uznać wyniki ostatnich wyborów za sygnał, że fala populizmu (włącznie Wnioski z czerwcowego posiedzenia EBC generalnie odzwierciedlały te trendy związane ze wzrostem i inflacją. Zaktualizowane prognozy banku centralnego dla rocznego wzrostu do 2019 r. zostały w każdym przypadku podniesione o 0,, jednak wciąż przewidują lekkie spowolnienie z 1,9% w roku bieżącym do 1,7% w 2019 r. Niektóre wskaźniki inflacji zostały jednak skorygowane bardziej w dół; prognoza na 2018 r. została obniżona z 1,6% do 1,3%, a prognoza na 2019 r. zanotowała bardziej umiarkowaną korektę z 1,7% do 1,6%. Biorąc pod uwagę słabsze prognozy dla inflacji, opór EBC wobec apeli o ogłoszenie planowanego momentu ograniczenia skali programu skupu obligacji nie był zaskakujący; prezes EBC Mario Draghi podkreślił, że bardzo poważna dawka stymulacji wciąż jest potrzebna, by wesprzeć wzrost inflacji. Uważamy, że inwestorzy powinni zdać sobie sprawę jaki wpływ ma polityka na fundamenty gospodarki. Bank centralny skorygował jednak swoje własne przewidywania i wspomniał o ewentualnych dalszych cięciach stóp procentowych, gdyby taki krok okazał się uzasadniony, co prezes Draghi później potwierdził, sugerując, że autorzy polityki pieniężnej nie obawiają się już wpadnięcia w deflację. Optymizmem napawa nas fakt, że EBC nadal nie ugina się pod presją nakłaniającą bank centralny do ogłoszenia zmniejszenia skali programu luzowania ilościowego. Podkreślając, że osiągnięcie blisko 2-procentowego celu inflacyjnego wymaga czasu, bank centralny sygnalizuje, że choć skala bieżącego odbicia się rozszerza, jego dynamika jeszcze nie jest wystarczająca, by odbicie mogło się samodzielnie podtrzymać, a ryzyko związane ze zbyt wczesnym wycofaniem stymulacji pieniężnej znacznie przewyższa prawdopodobieństwo wzrostu cen w warunkach nadmiernie rozluźnionej polityki pieniężnej. Wynik wyborów powszechnych w Wielkiej Brytanii ponownie wywołał niespokojną sytuację polityczną, gdy rządząca Partia Konserwatywna utraciła większość w parlamencie. Globalne perspektywy ekonomiczne 3

4 Europejski Bank Centralny obniża swoje prognozy dla inflacji Wykres nr 3: Prognozy Europejskiego Banku Centralnego dla inflacji na lata Dane na 31 marca 2017 r. i 30 czerwca 2017 r. 1.8% 1.6% % 0.6% Źródło: Europejski Bank Centralny Previous Poprzednia ECB prognoza forecast EBC (March 2017) Latest Ostatnia ECB prognoza forecast EBC (June 2017) (marzec 2017 r.) (czerwiec 2017 r.) Brytyjska premier Theresa May postanowiła poprosić wyborców o nowy mandat, przede wszystkim w celu umocnienia swojej pozycji przed zbliżającym się rozpoczęciem negocjacji warunków Brexitu, czyli wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej (UE). Pomimo dużej przewagi Konserwatystów w sondażach na początku kampanii wyborczej, wynik wyborów doprowadził do utworzenia tzw. zawieszonego parlamentu, w którym żadna partia nie ma większości, co z kolei zmusiło premier May do podjęcia próby uformowania rządu mniejszościowego przy wsparciu małego ugrupowania z Irlandii Północnej. Uważamy, że wynik wyborów w Wielkiej Brytanii może zwiększyć powszechne wymagania co do transparencji przebiegu negocjacji warunków Brexitu. Wynik wyborów w Wielkiej Brytanii niewątpliwie nasilił polityczną niepewność, jednak może także, naszym zdaniem, zwiększyć wymagania brytyjskiego parlamentu co do transparencji przebiegu negocjacji warunków Brexitu, które rozpoczną się już wkrótce. Osłabiony mniejszościowy rząd Konserwatystów może być, ponadto, bardziej podatny na ryzyko, że brytyjski parlament odrzuci niepopularne porozumienie w sprawie Brexitu. Im większe będą parlamentarne wymagania i ograniczenia stawiane przed rządem Wielkiej Brytanii podczas negocjacji, tym większe będzie, według nas, prawdopodobieństwo twardego Brexitu (szczególnie, jeśli unijni negocjatorzy nabiorą śmiałości do przyjęcia twardszego stanowiska), w przypadku którego Wielka Brytania pozostanie bez porozumienia zastępującego europejskie umowy handlowe. Wynik pierwszej tury wyborów parlamentarnych we Francji zapowiadał znaczącą parlamentarną większość ugrupowania francuskiego prezydenta Emmanuela Macrona o nazwie En Marche, które po raz pierwszy wystawiło swoich kandydatów w wyborach do parlamentu. Prezydent Macron potrzebuje większości we francuskim parlamencie, by zrealizować proponowane reformy skoncentrowane na rynku pracy i systemie świadczeń społecznych oraz mające na celu powstrzymanie dalszego pogarszania się fundamentów krajowej gospodarki. Uwagę inwestorów skupiają na sobie przede wszystkim dwa najważniejsze źródła obaw związanych z francuską gospodarką, czyli wysoki wskaźnik zadłużenia do PKB oraz znaczący deficyt budżetowy. Prezydent Macron powiedział, że będzie dążył do przestrzegania reguł narzuconych przez UE i obniżenia francuskiego deficytu poniżej poziomu 3% PKB, jednak wygląda na to, że nie zgadza się to z jego innymi obietnicami dotyczącymi zwiększenia wydatków publicznych w niektórych obszarach. W Hiszpanii, po tym, jak obawy przed niedoborem kapitału (wskutek problemów z terminowymi spłatami kredytów hipotecznych) wywołały falę wycofywania lokat bankowych u jednego ze średniej wielkości krajowych kredytodawców, bank został sprzedany większemu konkurentowi za kwotę równą wartości nominalnej. Upadek hiszpańskiego kredytodawcy to pierwszy przypadek wykorzystania nowego europejskiego systemu wspólnego nadzoru bankowego od czasu jego utworzenia ponad dwa lata temu europejskie władze zainterweniowały, by przejąć kontrolę nad bankiem po stwierdzeniu, że instytucja ta upada lub prawdopodobnie upadnie. Choć posiadacze akcji i obligacji nieuprzywilejowanych tego banku ponieśli straty, szybkie rozwiązanie problemu i uniknięcie efektu zarazy zostało powszechnie uznane za sukces europejskich regulatorów finansowych. Globalne perspektywy ekonomiczne 4

5 DANE MAKROEKONOMICZNE DLA STREFY EURO WYNIK KOŃCOWY Produkt krajowy brutto (PKB) 1 II KW. 16 III KW. 16 IV KW. 16 I KW. 17 PKB, r/r (%) 1,6 1,8 1,8 1,9 Konsumpcja prywatna, r/r (%) 2,0 1,9 2,0 1,6 Nakłady brutto na środki trwałe, r/r (%) 3,7 2,5 5,1 6,0 DANE EKONOMICZNE 1 Sty 17 Lut 17 Mar 17 Kwi 17 Sprzedaż detaliczna, r/r (%) 1,6 1,9 2,5 2,5 Stopa bezrobocia (%) 9,5 9,4 9,4 9,3 Produkcja przemysłowa, r/r (%) 0,5 1,6 2,2 1,4 INFLACJA I WZROST ZAROBKÓW Wskaźniki inflacji 1 Lut 17 Mar 17 Kwi 17 Maj 17 Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r (%) 2,0 1,5 1,9 1,4 CPI z pominięciem cen żywności i energii, r/r (%) 0,9 0,7 1,2 0,9 RYNKI FINANSOWE Dow Jones EURO STOXX 50 Price Index EUR, wskaźnik ceny do zysków (C/Z) za ostatnich 12 miesięcy 2 Lut 17 Mar 17 Kwi 17 Maj 17 19,28 19,64 19,93 19,91 Stopa refinansowania EBC (%) 3 0,00 0,00 0,00 0,00 Rentowność 10-letnich niemieckich obligacji skarbowych (%) 2 0,21 0,33 0,32 0,30 BILANS PŁATNICZY 1, 3 Bilans handlowy Gru 16 Sty 17 Lut 17 Mar 17 W mld euro 27,96-1,14 16,91 30,90 Saldo obrotów bieżących II KW. 16 III KW. 16 IV KW. 16 I KW. 17 % PKB 3,6 3,6 3,6 2,8 DANE MAKROEKONOMICZNE DLA JAPONII WYNIK KOŃCOWY Produkt krajowy brutto (PKB) 4 II KW. 16 III KW. 16 IV KW. 16 I KW. 17 PKB, k/k śr. (%) 1,6 1,0 1,4 1,0 Konsumpcja prywatna, k/k śr. (%) 3,7-0,5 0,6 0,6 Nakłady brutto na środki trwałe, k/k śr. (%) 5,4-0,7 7,9 2,5 DANE EKONOMICZNE Sty 17 Lut 17 Mar 17 Kwi 17 Stopa bezrobocia (%) 5 3,0 2,8 2,8 2,8 Produkcja przemysłowa, r/r (%) 6 3,2 4,7 3,5 5,7 Wskaźnik popytu na usługi, r/r (%) 6 0,7-1,4 0,1 0,6 Działalność spółek II KW. 16 III KW. 16 IV KW. 16 I KW. 17 Wzrost zysków spółek (%) 7-10,0 11,5 16,9 26,6 Kwartalny indeks Tankan INFLACJA Wskaźniki inflacji 5 Sty 17 Lut 17 Mar 17 Kwi 17 Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r (%) 0,4 0,3 0,2 0,4 CPI bez cen świeżej żywności, r/r (%) 0,1 0,2 0,2 0,3 RYNKI FINANSOWE 2 Lut 17 Mar 17 Kwi 17 Maj 17 Nikkei 225, wskaźnik C/Z za ostatnich 12 miesięcy 22,1 18,1 18,4 18,8 Rentowność 3-miesięcznych japońskich obligacji rządowych (%) -0,327-0,196-0,142-0,128 Rentowność 10-letnich japońskich obligacji rządowych (%) 0,056 0,070 0,018 0,049 BILANS PŁATNICZY Miesięczny bilans handlowy 7 Sty 17 Lut 17 Mar 17 Kwi 17 W mld jenów Saldo obrotów bieżących 9 II KW. 16 III KW. 16 IV KW. 16 I KW. 17 % PKB 3,5 3,6 3,8 3,8 Skróty: K/k śr.: kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym. R/r: rok do roku. 1. Źródło: Unia Europejska, 1995 r r. 2. Źródło: Bloomberg. Wskaźniki ceny do zysków (C/Z) dla Dow Jones EURO STOXX 50 Price Index i Nikkei-225 Stock Average wg agencji Bloomberg. 3. Źródło: Europejski Bank Centralny. 4. Źródło: Ekonomiczno-Społeczny Instytut Badawczy (ESRI), Urząd Rady Ministrów, rząd Japonii. 5. Źródło: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komunikacji, Japonia. 6. Źródło: Ministerstwo Gospodarki, Handlu i Przemysłu, Japonia. 7. Źródło: Ministerstwo Finansów, Japonia. 8. Źródło: Bank Japonii. 9. Źródło: indeksy Bloomberg. Wyniki historyczne nie gwarantują wyników przyszłych. Realny PKB w strefie euro, r/r - - Źródło: Unia Europejska, 1995 r r., dane na marzec 2017 r. Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r 3% Indeks CPI wzrostu cen Core Bazowy CPI CPI towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) Źródło: Unia Europejska, 1995 r r., dane na maj 2017 r. Zewnętrzny bilans handlowy jako % PKB 3% 1Q14 1Q15 1Q16 1Q17 Źródło: Unia Europejska, 1995 r r., dane na marzec 2017 r. Realny PKB w Japonii, k/k śr. 1 8% - -8% Źródło: Ekonomiczno-Społeczny Instytut Badawczy (ESRI), rząd Japonii; dane na marzec 2017 r. Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r Indeks CPI wzrostu cen CPI CPI ex bez Fresh cen Food towarów i usług świeżej żywności konsumpcyjnych (CPI) Źródło: japońskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komunikacji, dane na kwiecień 2017 r. Bilans handlowy jako % PKB % - 1Q14 1Q15 1Q16 1Q17 Źródło: japońskie Ministerstwo Finansów, Ekonomiczno-Społeczny Instytut Badawczy (ESRI), Urząd Rady Ministrów, rząd Japonii; dane na marzec 2017 r. Globalne perspektywy ekonomiczne 5

6 DANE MAKROEKONOMICZNE DLA USA WYNIK KOŃCOWY Produkt krajowy brutto (PKB) 2 IV KW. 16 I KW. 17 II KW. 17P 1 Skróty: K/k śr.: kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym. R/r: rok do roku. P: Prognozy. Źródło: prognozy gospodarcze Bloomberg, dane na dzień 31 maja 2017 r. Źródło: Biuro Analiz Ekonomicznych. Źródło: Biuro Statystyki Pracy. Źródło: Departament Pracy. Źródło: NAR (National Association of REALTORS ). Przedruk za zgodą właściciela danych. Źródło: Standard and Poor s. Źródło: Rezerwa Federalna. Na swoim posiedzeniu 14 czerwca 2017 r. Rezerwa Federalna podniosła główną stopę procentową w Stanach Zjednoczonych do poziomu docelowego w zakresie 1,00-1,25%. Źródło: Chicago Board of Trade (notowania 30-dniowych kontraktów terminowych na federalne stopy procentowe na lipiec i sierpień 2017 r.); dane na dzień 15 czerwca 2017 r. Źródło: agencja rządowa US Census Bureau. Źródło: indeksy Bloomberg. Źródło: Dane agencji Bloomberg są ważone liczbą akcji i podane w ujęciu rok do roku. Dane szacunkowe na dzień 9 czerwca 2017 r. For Wyniki Financial historyczne Professional nie gwarantują Use wyników Only / przyszłych. Not For Public Distribution III KW. 17P 1 K/k śr. (%) 2,1 1,2 3,0 2,4 DANE EKONOMICZNE KONSUMPCJA/POPYT Dochody/oszczędności 2 Sty 17 Lut 17 Mar 17 Kwi 17 Wydatki konsumenckie, r/r (%) 4,9 4,7 5,0 4,3 Dochody osób fizycznych, r/r (%) 3,4 4,0 3,9 3,6 Stopa oszczędności (%) 5,0 5,3 5,3 5,3 Zatrudnienie Lut 17 Mar 17 Kwi 17 Maj 17 Stopa bezrobocia (%) 3 4,7 4,5 4,4 4,3 Wskaźnik aktywności zawodowej (%) 3 63,0 63,0 62,9 62,7 Zmiana w zatrudnieniu poza rolnictwem (w tys.) Liczba wniosków o zasiłek (tys.), średnia dla 4 tyg. 4 Nieruchomości mieszkaniowe 5 Sty 17 Lut 17 Mar 17 Kwi 17 Sprzedaż domów na rynku wtórnym (w mln) 5,69 5,47 5,70 5,57 Zmiana r/r (w %) 3,8 5,2 5,8 1,6 INWESTYCJE Zyski spółek 6,11 IV KW. 16 I KW. 17 II KW. 17P III KW. 17P Zyski, r/r (%) 3,1 14,7 7,3 8,6 Produkcja i wykorzystanie dóbr kapitałowych 7 Sty 17 Lut 17 Mar 17 Kwi 17 Produkcja przemysłowa, r/r (%) 0,0 0,4 1,5 2,2 Wskaźnik wykorzystania dóbr kapitałowych (%) 75,8 75,8 76,1 76,7 Inwestycje w środki trwałe poza nieruchomościami mieszkaniowymi 2 II KW. 16 III KW. 16 IV KW. 16 I KW. 17 R/r (%) -0,5-1,1-0,1 3,6 INFLACJA I WYDAJNOŚĆ PRODUKCJI Wskaźniki inflacji Lut 17 Mar 17 Kwi 17 Maj 17 Wydatki na konsumpcję osobistą (PCE), 2,1 1,9 1,7 r/r (%) 2 PCE z pominięciem cen żywności i energii, r/r (%) 2 1,8 1,6 1,5 Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r (%) 2 2,7 2,4 2,2 1,9 CPI z pominięciem cen żywności i energii, r/r (%) 3 2,2 2,0 1,9 1,7 Indeks cen dóbr produkcyjnych (PPI), r/r (%) 3 3,7 3,7 3,9 2,6 PPI z pominięciem cen żywności i energii, r/r (%) 3 1,6 1,8 1,9 1,8 Wydajność produkcji 3 II KW. 16 III KW. 16 IV KW. 16 I KW. 17 Wydajność produkcji, k/k śr. (%) -0,1 3,3 1,8 0 Jednostkowe koszty pracy, k/k śr. (%) 6,2 0,7-4,6 2,2 RYNKI FINANSOWE Wycena Maj 17 Cze 17 Lip 17P Sie 17P C/Z dla S&P ,41 Stopa funduszy federalnych 7, 8 1,00 1,25 1,15 1,16 BILANS PŁATNICZY Miesięczny deficyt handlowy USA 2,9 Sty 17 Lut 17 Mar 17 Kwi 17 W mld USD 48,8-44,9-45,3-47,6 Deficyt obrotów bieżących USA I KW. 16 II KW. 16 III KW. 16 IV KW. 16 Kwartalnie (w mld USD) 2-133,1-119,8-116,0-112,4 Średniorocznie (jako % PKB) 10-2,6-2,7-2,6-2,6 Produkt krajowy brutto (PKB), k/k śr. 6% - - Źródło: Biuro Analiz Ekonomicznych, dane na marzec 2017 r. Dochody i wydatki osób fizycznych, r/r 1 8% Consumer Wydatki na Spending konsumpcję Personal Dochody osób Income fizycznych Źródło: Biuro Analiz Ekonomicznych, dane na kwiecień 2017 r. Zatrudnienie poza rolnictwem i stopa bezrobocia W tys Nonfarm Payrolls Net Change Źródło: Biuro Statystyki Pracy, dane na maj 2017 r. Wszystkie dane skorygowane o czynniki sezonowe. Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r 3% CPI Indeks wzrostu cen Core CPI towarów i usług Bazowy CPI konsumpcyjnych (CPI) Źródło: Biuro Statystyki Pracy, dane na maj 2017 r. Wydajność produkcji i jednostkowe koszty pracy, k/k śr. 15% 1 5% -5% -1 Unit Jednostkowe Labour Costs Productivity Wydajność koszty pracy produkcji Źródło: Biuro Statystyki Pracy, dane na marzec 2017 r. Średnioroczny deficyt handlowy w USA jako % PKB % % Źródło: agencja rządowa U.S. Census Bureau oraz Biuro Analiz Ekonomicznych, dane na marzec 2017 r. % 1 1 8% 6% Unemployment Rate (Right-Hand Scale) -4. Globalne perspektywy ekonomiczne 6

7 INFORMACJA NATURY PRAWNEJ Niniejszy materiał ma charakter ogólny, a zawarte w nim treści nie powinny być traktowane jako indywidualne porady lub rekomendacje inwestycyjne dotyczące kupna, sprzedaży lub utrzymania jakichkolwiek inwestycji lub przyjęcia jakiejkolwiek strategii inwestycyjnej. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie mają charakteru porad prawnych ani podatkowych. Poglądy wyrażone w niniejszym materiale odzwierciedlają punkt widzenia zarządzającego inwestycjami, a wszelkie komentarze, opinie i analizy są w pełni aktualne wyłącznie w dniu ich publikacji i mogą ulec zmianie bez odrębnego powiadomienia. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie stanowią kompletnej analizy wszystkich istotnych faktów dotyczących jakiegokolwiek kraju, regionu czy rynku. Wszelkie inwestycje wiążą się z ryzykiem, włącznie z ryzykiem utraty zainwestowanego kapitału. Dane pochodzące z zewnętrznych źródeł mogły zostać wykorzystane na potrzeby opracowania niniejszego materiału. Takie dane nie zostały odrębnie zweryfikowane, potwierdzone ani poddane kontroli przez Franklin Templeton Investments ( FTI ). FTI nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek straty wynikające z wykorzystania jakichkolwiek informacji zawartych w niniejszym materiale; inwestor może opierać swe decyzje na przedstawionych tutaj opiniach lub wynikach analiz wyłącznie na własne ryzyko. Produkty, usługi i informacje mogą nie być dostępne pod niektórymi jurysdykcjami i są oferowane poza USA przez inne podmioty powiązane z FTI i (lub) przez dystrybutorów, w zależności od lokalnie obowiązujących przepisów. Aby dowiedzieć się, czy dane produkty i usługi są dostępne pod określoną jurysdykcją, należy skonsultować się z profesjonalnym doradcą finansowym. Wydane w USA przez Franklin Templeton Distributors, Inc., One Franklin Parkway, San Mateo, California , (800) DIAL BEN/ , franklintempleton.com Franklin Templeton Distributors, Inc. jest głównym dystrybutorem zarejestrowanych w USA produktów Franklin Templeton Investments, które są dostępne wyłącznie pod jurysdykcjami dopuszczającymi, na mocy obowiązującego prawa i przepisów, oferowanie takich produktów lub składanie zapytań ofertowych dotyczących takich produktów. Australia: wydane przez Franklin Templeton Investments Australia Limited (ABN ) (australijskiego dostawcę usług finansowych posiadającego licencję nr ), Level 19, 101 Collins Street, Melbourne, Victoria, Austria/Niemcy: wydane przez Franklin Templeton Investment Services GmbH, Mainzer Landstraße 16, D Frankfurt nad Menem, Niemcy. Dopuszczone do użytku w Niemczech przez IHK Frankfurt M., Reg. no. D-F-125-TMX1-08. Kanada: wydane przez Franklin Templeton Investments Corp., 5000 Yonge Street, Suite 900 Toronto, ON, M2N 0A7, faks: (416) , (800) , Dubaj: wydane przez Franklin Templeton Investments (ME) Limited, podmiot działający na podstawie licencji i pod nadzorem Urzędu Regulacji Rynków Finansowych w Dubaju. Oddział w Dubaju: Franklin Templeton Investments, The Gate, East Wing, Level 2, Dubai International Financial Centre, P.O. Box , Dubaj, ZEA, tel.: , faks: Francja: wydane przez Franklin Templeton France S.A., 20 rue de la Paix, Paryż, Francja. Hongkong: wydane przez Franklin Templeton Investments (Asia) Limited, 17/F, Chater House, 8 Connaught Road Central, Hongkong. Włochy: wydane przez Franklin Templeton International Services S.à.r.l. oddział we Włoszech, Corso Italia, 1 Mediolan, 20122, Włochy. Japonia: wydane przez Franklin Templeton Investments Japan Limited. Korea Południowa: wydane przez Franklin Templeton Investment Trust Management Co., Ltd., 3rd fl., CCMM Building, 12 Youido-Dong, Youngdungpo-Gu, Seul, Korea Luksemburg/Beneluks: wydane przez Franklin Templeton International Services S.à r.l. podlegającą nadzorowi Commission de Surveillance du Secteur Financier 8A, rue Albert Borschette, L-1246 Luksemburg Tel.: Faks: Malezja: wydane przez Franklin Templeton Asset Management (Malaysia) Sdn. Bhd. & Franklin Templeton GSC Asset Management Sdn. Bhd. Polska: wydane przez Templeton Asset Management (Poland) TFI S.A., Rondo ONZ 1; Warszawa. Rumunia: wydane przez oddział Franklin Templeton Investment Management Limited w Bukareszcie, Buzesti Street, Premium Point, 7th-8th Floor, Bukareszt 1, Rumunia. Podmiot zarejestrowany w rumuńskim Urzędzie Nadzoru Finansowego pod numerem PJM01SFIM/400005/ oraz notyfikowany i regulowany w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (FCA). Singapur: wydane przez Templeton Asset Management Ltd. Registration No. (UEN) E, 7 Temasek Boulevard, #38-03 Suntec Tower One, , Singapur. Hiszpania: wydane przez oddział Franklin Templeton Investment Management w Madrycie, profesjonalny podmiot działający w sektorze finansowym pod nadzorem CNMV, José Ortega y Gasset 29, Madryt. Republika Południowej Afryki: wydane przez Franklin Templeton Investments SA (PTY) Ltd., licencjonowanego dostawcę usług finansowych. Tel.: +27 (21) , faks: +27 (21) Szwajcaria: wydane przez Franklin Templeton Switzerland Ltd, Stockerstrasse 38, CH-8002 Zurych. Wielka Brytania: wydane przez Franklin Templeton Investment Management Limited (FTIML) z siedzibą pod adresem: Cannon Place, 78 Cannon Street, Londyn EC4N 6HL. Podmiot notyfikowany i regulowany w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (Financial Conduct Authority, FCA). Region krajów skandynawskich: wydane przez Franklin Templeton Investment Management Limited (FTIML), oddział w Szwecji, Blasieholmsgatan 5, SE Sztokholm, Szwecja. Tel.: +46 (0) , faks: +46 (0) FTIML jest podmiotem notyfikowanym i regulowanym w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (Financial Conduct Authority, FCA) oraz ma pozwolenia wydane przez określone organy regulacyjne na prowadzenie działalności inwestycyjnej w Danii, Szwecji, Norwegii i Finlandii. Ameryki: w USA niniejsza publikacja udostępniana jest wyłącznie pośrednikom finansowym przez Templeton/Franklin Investment Services, 100 Fountain Parkway, St. Petersburg, Florida Tel.: (800) (połączenie bezpłatne w USA), (877) (połączenie bezpłatne w Kanadzie), faks: (727) Inwestycje nie mają ubezpieczenia FDIC, mogą tracić na wartości i nie są objęte gwarancjami bankowymi. Dystrybucja poza USA może być prowadzona przez Templeton Global Advisors Limited lub innych dystrybutorów, pośredników, sprzedawców lub profesjonalnych inwestorów, którym Templeton Global Advisors Limited powierzy dystrybucję tytułów uczestnictwa funduszy Franklin Templeton pod niektórymi jurysdykcjami. Niniejszy materiał nie stanowi oferty sprzedaży ani zachęty do składania oferty kupna papierów wartościowych pod jakąkolwiek jurysdykcją, pod którą byłoby to niezgodne z obowiązującym prawem. Ważne uwagi i warunki dotyczące podmiotów dostarczających dane można znaleźć na stronie franklintempletoninstitutional.com 2017 Franklin Templeton Investments. Wszelkie prawa zastrzeżone. 6/17