Wpływ globalnego kryzysu finansowego na polską gospodarkę

Transkrypt

1 Mirosław Gronicki Wpływ globalnego kryzysu finansowego na polską gospodarkę Warszawa 31 maja 2011 r.

2 Spis treści 1. Geneza światowego kryzysu finansowego. 2. Światowy kryzys finansowy skutki. 3. Polska gospodarka w latach Przezwyciężanie kryzysu? 2

3 Geneza światowego kryzysu finansowego otoczenie makroekonomiczne 1. Od zakooczenia zimnej wojny długi okres luźnej polityki pieniężnej. 2. Niskie stopy procentowe zachęcały do wprowadzania innowacji finansowych; banki centralne nie reagowały jednoczesnym wdrażaniem odpowiednich regulacji. 3. Powstanie bąbli spekulacyjnych (IT, rynek nieruchomości, rynki surowcowe). 4. Powiększanie nierównowag w światowym handlu zagranicznym i przepływach kapitałowych. 5. Duża dynamika światowego wzrostu gospodarczego (szczególnie na rynkach wschodzących). 3

4 Geneza światowego kryzysu finansowego otoczenie makroekonomiczne Rozwój globalnych rynków finansowych (biliony USD) Wartość nominalna instrumentów finansowych na światowym rynku Wartość światowego PKB Źródło: BIS, IMF 4

5 Geneza światowego kryzysu finansowego otoczenie makroekonomiczne Rozwój globalnych rynków finansowych (aktywa finansowe jako % światowego PKB) Instrumenty pochodne* Akcje Obligacje Depozyty bankowe * Dane dostępne od roku 1998 Źródło: BIS, IMF 5

6 Geneza światowego kryzysu finansowego otoczenie makroekonomiczne bn US$ Nadwyżka C/A Wschodniej Azji Deficyt C/A USA 6

7 Geneza światowego kryzysu finansowego kanały transmisji do Polski I. Dwa podstawowe kanały transmisji globalnego kryzysu do Polski: finansowy i handlowy. II. Finansowy: zamieszanie na rynkach finansowych: brak płynności, wzrost NPL, credit crunch. Kryzys bankowy. III. Handlowy: załamanie handlu światowego: w 2009 wolumen obrotów zmniejszył się o ponad 11%. 7

8 Geneza światowego kryzysu finansowego podsumowanie kryzys bankowy załamanie w h.z. recesja problemy fiskalne 8

9 Światowy kryzys finansowy skutki Handel zagraniczny Świat OECD Pozostałe Polska 0 9

10 Światowy kryzys finansowy skutki Składowe cykliczne realnego PKB w strefie euro, Niemczech, Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii 5% 4% 3% 2% 1% 0% -1% -2% -3% -4% -5% Strefa euro Niemcy Stany Zjednoczone Wielka Brytania 10

11 r/r Światowy kryzys finansowy skutki Inflacja HICP w strefie euro 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% -1,0% HICP HICP core 11

12 r/r Światowy kryzys finansowy skutki Inflacja PPI w strefie euro 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% -2,0% -4,0% -6,0% -8,0% -10,0% PPI PPI core PPI interm. 12

13 Światowy kryzys finansowy skutki Wykorzystanie mocy produkcyjnych 13

14 Światowy kryzys finansowy sytuacja fiskalna Deficyt sektora finansów publicznych EU27-0,9-2,4-6,8-6,4 Euro area (17)) -0,7-2,0-6,3-6,0 Polska -1,9-3,7-7,3-7,9 Źródło: Eurostat 14

15 Światowy kryzys finansowy sytuacja fiskalna Dług sektora finansów publicznych EU27 59,0 62,3 74,4 80,0 Euro area (17) 66,2 69,9 79,3 85,1 Polska 45,0 47,1 50,9 54,9 Źródło: Eurostat 15

16 Polska gospodarka w latach Polska była jedynym krajem w UE, w którym w 2009 r. wzrósł PKB. 2. Osiągnięty dzięki znacznej ekspansji fiskalnej. 3. Dodatkowo zmniejszono restrykcyjnośd polityki pieniężnej: zmniejszono podstawowe stopy procentowe, a kurs złotego względem euro mocno się osłabił. 4. Źródła impulsu fiskalnego: zamierzony (obniżki podatków) i niezamierzony (wynikający z osłabienia gospodarczego) spadek wpływów oraz znaczny wzrost wydatków. 5. Niewielki wpływ światowego kryzysu na polski system finansowy. 6. Osłabienie aktywności gospodarczej skutkowało wzrostem bezrobocia. 16

17 Polska gospodarka w latach W 2010 r. rząd nadal stymulował gospodarkę zamiast rozpocząd (tak jak zamierzał ) stopniowe zacieśnienie fiskalne. 2. Nieznacznie zwiększyły się wpływy do budżetu (z 37.2 do 37.8% PKB); a udział wydatków wzrósł z 44.5 to 45.7% PKB. 3. W rezultacie, zamiast zacieśnienia fiskalnego i zmniejszenia deficytu doprowadzono do jego zwiększenia (wg wstępnych szacunków do 7,9%). 4. Polityka pieniężna była neutralna dla wzrostu gospodarczego. 5. Policy-mix doprowadził do stopniowego zwiększania nierównowag. 17

18 Polska gospodarka w latach PKB i składowe % rok/rok PKB 6,8 5,1 1,6 3,8 Popyt krajowy 8,7 5,6-1,0 4,3 Spożycie indywidualne 4,9 5,7 2,1 3,2 Spożycie publiczne 3,7 7,4 2,0 4,0 Nakłady na środki trwałe 17,6 9,6-1,1-1,2 % PKB (wkład we wzrost PKB) Zmiana zapasów 1,7-1,1-2,5 1,8 Saldo handlu zagranicznego -2,1-0,6 2,7-0,2 Źródło: Eurostat, MG 18

19 Polska gospodarka w latach Nierównowagi makroekonomiczne % PKB Saldo na r-ku bieżącym -4,7-5,0-1,6-3,3 Deficyt sektora finansów publicznych -1,9-3,7-7,3-7,9 % BAEL IVkw Stopa bezrobocia 8,5 6,7 8,5 9,3 % rok/rok CPI 2,5 4,2 3,5 2,6 PPI 2,0 2,2 3,4 2,1 Deflator PKB 4,0 3,1 3,6 1,5 Źródło: Eurostat, GUS 19

20 Polska gospodarka w latach Nierównowagi makroekonomiczne % PKB Deficyt sektora finansów publicznych -1,9-3,7-7,3-7,9 podsektor centralny -3,0-3,9-5,3-5,9 podsektor budżetów lokalnych 0,0-0,2-1,0-1,1 podsektor ubezpieczeo społecznych 1,1 0,4-1,0-0,8 Dług publiczny 45,0 47,1 50,9 54,9 Zadłużenie zagraniczne 48,4 57,0 59,6 65,4 sektora finansów publicznych 16,4 15,7 18,6 22,8 PLN obligacje posiadane przez nierezydentów 6,3 4,4 6,1 9,1 20 Źródło: MinFin, NBP

21 Polska gospodarka w latach Wielkości nominalne % rok/rok Przeciętne wynagrodzenie 7,9 10,1 5,4 4,0 Przeciętna emerytura 3,0 9,2 8,7 6,5 PLN średniorocznie EUR/PLN 3,78 3,52 4,33 3,99 USD/PLN 2,77 2,41 3,12 3,02 % na koniec roku Stopa referencyjna NBP 5,0 5,0 3,5 3,5 Źródło: GUS, NBP 21

22 Prognoza 1. W 2011 r. podstawowe agregaty makroekonomiczne mogą byd na podobnym poziomie jak w 2010 r. W II poł. Dynamika gospodarcza zacznie słabnąd (skutek wprowadzanego zacieśnienia fiskalnego). 2. Podstawowy dylemat: czy słabnący popyt krajowy zostanie skompensowany ekspansją eksportową? 3. PKB może powiększyd się o 3,5-4%. 4. Inflacja może byd wyzsza, a kursy walut na podobnych poziomach jak w koocówce 2010 r. 22

23 I co dalej? 1. Do następnego spowolnienia mamy prawdopodobnie 4 lata. 2. W okresie należy trwale zmniejszyd deficyt FP do 1-2% PKB i wprowadzid takie reformy by w następnym spowolnieniu nie przekroczył 4%. 3. Brak rozwiązao systemowych może w najlepszym razie doprowadzid do zwiększenia relacji długu FP do około 70% PKB w 2018 r. 4. Prawdopodobieostwo przyspieszenia wzrostu gospodarczego powyżej 6% niskie, w latach średni wzrost gospodarczy 3-3,5%. 23

24 Dziękuję za uwagę