Globalne perspektywy ekonomiczne

Transkrypt

1 Aktualny komentarz zespołu inwestycyjnego Styczeń 2017 r. Globalne perspektywy ekonomiczne PERSPEKTYWY WG ZESPOŁU FRANKLIN TEMPLETON FIXED INCOME GROUP Christopher Molumphy Michael Materasso Roger Bayston John Beck David Zahn W TYM NUMERZE: Solidne warunki gospodarcze czekają na nową administrację w Stanach Zjednoczonych Poprawa nastrojów w gospodarce światowej stymulowana przez rosnące ceny surowców Inflacja rośnie w oczekiwaniu na liczne wydarzenia polityczne w Europie Solidne warunki gospodarcze czekają na nową administrację w Stanach Zjednoczonych Po zaprzysiężeniu Donalda Trumpa na prezydenta Stanów Zjednoczonych należy pamiętać, że sytuacja ekonomiczna generalnie nie zmienia się od czasu ogłoszenia wyniku wyborów. Wskaźniki fundamentalne gospodarki za Oceanem wydają się solidne: wzrost jest umiarkowany, inflacja najwyraźniej jest ograniczona, a wskaźniki dotyczące konsumentów i przedsiębiorstw generalnie wyglądają dobrze. Pomimo powszechnych oczekiwań, że nowa administracja może zainicjować znaczące zmiany, które radykalnie przyspieszą wzrost, takie nadzieje uważamy za nieco przedwczesne i wyolbrzymione na tle rzeczywistych wydarzeń. Są oczywiście pewne możliwości na polu reform strukturalnych, ale sądzimy, że musi upłynąć trochę czasu, zanim takie reformy zostaną wdrożone i przyniosą efekty. Tymczasem, wybiegając myślami w 2017 r., zachowujemy ostrożny optymizm co do szans gospodarki Stanów Zjednoczonych na utrzymanie trajektorii stopniowego wzrostu. Gdy 2016 r. dobiegł końca i rozpoczął się kolejny rok, dane ekonomiczne wciąż były generalnie korzystne. Wskaźniki nastrojów podkreślają wzrost optymizmu wśród For Financial Professional Use Only / Not For Public Distribution konsumentów i przedsiębiorców w Stanach Zjednoczonych po zaskakującym wyborczym zwycięstwie Trumpa. Gdy indeksy giełdowe sięgnęły rekordowo wysokich poziomów, grudniowe notowania kompilowanego przez Uniwersytet w Michigan indeksu nastrojów wśród konsumentów w Stanach Zjednoczonych poszybowały do najwyższego poziomu od czasu sprzed globalnego kryzysu finansowego w latach Badania optymizmu wśród przedstawicieli małych spółek także wykazały podobny wzrost po wyborach, odzwierciedlający nadzieje małych przedsiębiorców na bardziej przyjazne regulacje wprowadzone przez nową administrację. Jeżeli chodzi o duże przedsiębiorstwa, wyniki kwartalnych ankiet na temat optymizmu w stosunku do gospodarki Stanów Zjednoczonych przeprowadzonych wśród dyrektorów finansowych (CFO) wykazały wzrost indeksu nastrojów z 60,6 we wrześniu do 66,5 w grudniu, natomiast odsetek respondentów deklarujących większy optymizm w stosunku do gospodarki Stanów Zjednoczonych wzrósł z 26,7% do 64,. Wyniki przeprowadzonego badania wskazywały jednocześnie na oczekiwania dyrektorów finansowych zakładające, że wzrost wydatków kapitałowych wciąż będzie stłumiony, pomimo pewnych przypuszczeń co do możliwego wprowadzenia ulg podatkowych w celu ożywienia inwestycji w biznesie czy też umożliwienia spółkom sprowadzenia do kraju zysków wypracowanych zagranicą na korzystnym warunkach podatkowych. Zachowujemy ostrożny optymizm co do szans gospodarki Stanów Zjednoczonych na utrzymanie trajektorii stopniowego wzrostu w 2017 r.

2 Kolejnym optymistycznym sygnałem napływającym z sektora prywatnego było grudniowe notowanie publikowanego przez Instytut Zarządzania Podażą (ISM) indeksu odzwierciedlającego nastroje wśród menedżerów odpowiedzialnych za zakupy (PMI) w sektorze produkcji, który poszedł w górę do najwyższego od dwóch lat poziomu 54,7. Dobry wynik indeksu zbiorczego był wzmocniony przez solidne wzrosty jego komponentów takich jak wskaźniki nowych zamówień, zamówień w eksporcie, produkcji i cen. Równie budująco wyglądały notowania publikowanego przez instytut ISM indeksu PMI dla sektora usług, który utrzymał się na najwyższym poziomie w 2016 r. osiągniętym w miesiącu poprzednim; największy wkład w dobry wynik indeksu miały jego komponenty związane z nowymi zamówieniami i dynamiką w biznesie. Wykres nr 1: Publikowany przez ISM indeks PMI dla sektora produkcji styczeń 2014 r. grudzień 2016 r Indeks PMI dla sektora produkcji w Stanach Zjednoczonych na najwyższym poziomie od dwóch lat Źródło: FactSet, Instytut Zarządzania Podażą (ISM). Grudniowy raport dotyczący rynku pracy odnotował wzrost zatrudnienia w tym miesiącu o 156 tys.; wynik był nieco słabszy od oczekiwań, ale został w dużej mierze zrekompensowany przez korektę danych za miesiąc poprzedni w górę. Stopa bezrobocia minimalnie wzrosła o 0, do 4,7%, przede wszystkim w efekcie powiększenia się siły roboczej, natomiast wskaźnik aktywności zawodowej także poszedł w górę o 0, do 62,7%. Płace rosły jednak w szybszym tempie niż początkowo szacowano; średnie zarobki godzinowe wzrosły o 0, w porównaniu z poprzednim miesiącem, windując roczną stopę wzrostu do najwyższego od 2009 r. poziomu 2,9%. W następstwie decyzji Rezerwy Federalnej Stanów Zjednoczonych (Fedu) o podniesieniu stóp procentowych podczas grudniowego posiedzenia, rentowność referencyjnych papierów skarbowych ze Stanów Zjednoczonych poszła w górę do najwyższego poziomu od dwóch lat, a dolar amerykański wciąż umacniał się w stosunku do większości pozostałych walut. Ponadto dobre warunki ekonomiczne skłoniły Fed do podwyższenia szacunków wzrostu i tempa potencjalnych podwyżek stóp w przyszłości, choć te świeże prognozy nie uwzględniają stymulacji budżetowej realizowanej przez nową administrację, o czym wiele się mówi od czasu ogłoszenia For Financial wyniku Professional wyborów. Use Niemniej, Only / Not For według Public protokołu Distribution z posiedzenia Fedu, niemal wszyscy członkowie rady przyznali, że mają świadomość prawdopodobieństwa korekty ich prognoz wzrostu gospodarczego w górę, w związku z możliwą bardziej ekspansywną polityką budżetową w nadchodzących latach. Na początku 2017 r. rynkowe prognozy czasu przyszłych podwyżek stóp procentowych były ostrożniejsze niż przewidywania Fedu; rynki spodziewały się tylko dwóch podwyżek stóp w 2017 r., w porównaniu z trzema podwyżkami przewidywanymi przez Fed. Oprócz ponadprzeciętnie dobrych grudniowych danych o średnich zarobkach godzinowych, sygnały presji inflacyjnej wciąż były nieliczne. Zasadnicze i bazowe indeksy cen w wydatkach na konsumpcję osobistą (PCE) za listopad nie zmieniły się w porównaniu z notowaniami za miesiąc poprzedni; średnioroczny zasadniczy indeks PCE utrzymał się na poziomie 1,, natomiast bazowy indeks PCE spadł ze skorygowanego poziomu 1,8% do 1,6%. W tym samym okresie poziom dochodów osobistych także nie uległ zmianie w ujęciu miesięcznym, a wzrost w tym obszarze hamowany był przez lekką korektę płac po podwyższonym wzroście w miesiącach poprzednich. Wydatki na konsumpcję rosły w listopadzie w zaskakująco niskim tempie przez drugi miesiąc z rzędu, stanowiąc kolejny dowód potwierdzający tezę, że czwarty kwartał 2016 r. może przynieść bardziej umiarkowany wzrost wydatków konsumentów w porównaniu z kwartałami poprzednimi. Ten rok prawdopodobnie będzie stawiał przed autorami polityki pieniężnej zarówno możliwości, jak i pułapki, ale solidne dane bieżące utwierdzają nas w przekonaniu, że gospodarka Stanów Zjednoczonych rozpoczyna rok na stabilnym gruncie. Niemniej jednak, ponieważ trudno jest wypracować znaczącą zmianę pod względem zarówno sytuacji politycznej, jak i gospodarczych rezultatów, przypuszczamy, że tempo realizacji zapowiadanej polityki okaże się wolniejsze niż oczekują niektórzy uczestnicy rynków, co oznaczałoby, że gospodarka może przez pewien czas utrzymać się na ścieżce umiarkowanego wzrostu. Poprawa nastrojów w gospodarce światowej stymulowana przez rosnące ceny surowców Pobudzenie optymizmu po ogłoszeniu wyniku wyborów nie było ograniczone do Stanów Zjednoczonych. Uważnie obserwowany indeks nastrojów w większych przedsiębiorstwach w Japonii wzrósł w ostatnim kwartale 2016 r. po raz pierwszy od 18 miesięcy. Zmiana nastrojów w dużej mierze odzwierciedlała lepsze perspektywy rysujące się przed japońskim eksportem po osłabieniu się jena japońskiego o ponad 1 w stosunku do dolara amerykańskiego od początku listopada; deprecjacja jena była efektem znaczącego rozszerzenia się różnicy pomiędzy rentownością japońskich i amerykańskich obligacji rządowych po wyborach w Stanach Zjednoczonych. Chiny korzystały także na oczekiwaniach stymulacji przez szybszy rozwój gospodarczy w Stanach Zjednoczonych, po części w związku z coraz bardziej powszechnym wśród ekonomistów przekonaniem, że globalny wzrost może przyspieszyć w 2017 r. Dane ekonomiczne napływające z drugiej pod względem wielkości światowej gospodarki były generalnie pozytywne; uważnie obserwowany wskaźnik PMI dla małych prywatnych chińskich przedsiębiorstw produkcyjnych zanotował w grudniu szósty z rzędu miesiąc wzrostu, a ekwiwalentny indeks PMI dla sektora usług poszedł w górę do najwyższego poziomu od 17 miesięcy. Zyski chińskich przedsiębiorstw przemysłowych zanotowały w listopadzie solidny wzrost, a wyższe ceny surowców przełożyły się w tym samym okresie na wzrost rocznego wskaźnika inflacji cen chińskich producentów do najwyższego od pięciu lat poziomu 3,3%, co oznaczało znaczący zwrot trendu po zakończonym zaledwie trzy miesiące wcześniej okresie czterech kolejnych lat spadków kosztów produkcji. Globalne perspektywy ekonomiczne 2

3 Ceny surowców istotnie zanotowały znaczące odbicie od wieloletnich minimów osiągniętych na początku 2016 r., a wiodący globalny indeks tej klasy aktywów zarejestrował pierwszy roczny dodatni zwrot od 2010 r., pomimo utrudnienia w postaci aprecjacji dolara amerykańskiego w drugiej połowie roku kurs tej waluty w stosunku do walut najważniejszych partnerów handlowych Stanów Zjednoczonych wzrósł do grudnia do najwyższego poziomu od 14 lat. Szlak prowadzący do wzrostów przetarły surowce energetyczne; najważniejsze indeksy cen ropy naftowej wykazały wzrost cen spotowych w 2016 r. na poziomie 45-55% i zakończyły rok w okolicach najwyższych poziomów od połowy 2014 r. Zwrot trendu na rynku towarowo-surowcowym był efektem połączenia coraz silniejszego ożywienia dynamiki gospodarczej w Stanach Zjednoczonych, stymulacyjnych wydatków w Chinach oraz rozluźniania polityki pieniężnej poza Stanami Zjednoczonymi, ale poprawa wskaźników fundamentalnych także była kluczowym katalizatorem odbicia na rynku surowców, w związku ze spadkiem nadpodaży surowców energetycznych i metali. Globalny indeks surowcowy notuje pierwszy roczny wzrost od 2010 r. Wykres nr 2: Thomson Reuters/Core Commodity CRB Index styczeń 2010 r. styczeń 2017 r. Cena Źródło: Bloomberg. Aktywa z rynków wschodzących, które znalazły się wśród aktywów notujących największe straty po ogłoszeniu wyniku wyborów w Stanach Zjednoczonych, wykazywały pod koniec roku oznaki stabilizacji. Przeszacowanie perspektyw rysujących się przed rynkami wschodzącymi przez inwestorów podkreślało kombinację potencjalnie pozytywnych i negatywnych efektów możliwej polityki nowej administracji w Stanach Zjednoczonych korzystny wpływ ewentualnego przyspieszenia rozwoju gospodarki za Oceanem i globalnego wzrostu może zostać zniwelowany przez bardziej protekcjonistyczne nastawienie władz. Co więcej, dalszy wzrost kursu dolara amerykańskiego oraz wyższe stopy procentowe w Stanach Zjednoczonych mogą wywołać odpływ kapitału i problemy z obsługą denominowanego w dolarach zadłużenia niektórych gospodarek wschodzących. Z globalnego punktu widzenia, choć ogólne wskaźniki dynamiki i nastrojów notują poprawę, sytuacja gospodarcza wciąż niesie za For sobą Financial pewne Professional wyzwania. Use Przypuszczamy, Only / Not For Public że warunki Distribution Niezmiennie przypuszczamy, że warunki wolnego ale zrównoważonego światowego wzrostu prawdopodobnie się utrzymają z punktu widzenia wskaźników fundamentalnych. Wolnego ale zrównoważonego światowego wzrostu prawdopodobnie się utrzymają z punktu widzenia wskaźników fundamentalnych. Uważamy, że rynki do pewnego stopnia wyceniły już optymistyczne oczekiwania co do możliwych działań polityków, co może być przyczyną wzmożonej zmienności, jeżeli nadzieje nie zostaną spełnione. Kolejne powody do rynkowego niepokoju może przynieść sytuacja geopolityczna, biorąc pod uwagę znacznie większe prawdopodobieństwo tarć wynikających z nowych układów politycznych i handlowych. Inflacja rośnie w oczekiwaniu na liczne wydarzenia polityczne w Europie Wraz z końcem 2016 r. inflacja w strefie euro zaczęła wykazywać oznaki życia; roczna stopa inflacji zasadniczej sięgnęła w grudniu najwyższego od 2013 r. poziomu 1,, a inflacja zasadnicza w Niemczech wzrosła jeszcze bardziej do 1,7%. Ponadto ceny producentów w strefie euro zanotowały w listopadzie wzrost w porównaniu z rokiem poprzednim po raz pierwszy od 2013 r. Wzrost inflacji zasadniczej, będący w dużej mierze wynikiem odbicia cen energii, wzbudził krytykę w stosunku do podjętej przez EBC pod koniec 2016 r. decyzji o wydłużeniu programu luzowania ilościowego oraz apele o odejście od tak gołębiego nastawienia banku centralnego. Z kolei dane o inflacji bazowej potwierdzały słuszność stanowiska Europejskiego Banku Centralnego (EBC); stopa inflacji bazowej utrzymała się w grudniu na niskim poziomie 0,9% z roku poprzedniego, notując wzrost o zaledwie 0, w porównaniu z poprzednim miesiącem i sugerując brak rosnącej presji inflacyjnej w unii walutowej. Zgodnie z tendencjami obserwowanymi w innych częściach świata, wyniki ankiet przeprowadzonych w strefie euro wskazywały na wzrost optymizmu pomimo niepewnej sytuacji politycznej. Badania nastrojów wśród przedsiębiorców i konsumentów przeprowadzone przez Komisję Europejską wykazały najwyższy poziom optymizmu wśród respondentów z unii walutowej od 2011 r., natomiast wskaźniki nastrojów w krajach spoza eurolandu, takich jak Szwecja, Wielka Brytania czy Polska, także zanotowały wzrosty w poprzednim miesiącu. Stabilne nastroje utrzymywały się nawet we Włoszech, gdzie nastąpiła zmiana na stanowisku premiera po grudniowym referendum konstytucyjnym, a dodatkowym źródłem niepewności był bailout jednego z największych krajowych banków. Korzystny obraz sytuacji znajdował odzwierciedlenie w indeksach PMI dla strefy euro; główny indeks zbiorczy poszedł w górę do najwyższego poziomu od 2011 r. Komponent indeksu dotyczący produkcji zanotował większy wzrost niż komponent związany z usługami, co prawdopodobnie odzwierciedlało poprawę sytuacji eksporterów w eurolandzie w związku z osłabieniem euro. Niekorzystny wpływ na kurs wspólnej waluty miała aprecjacja dolara amerykańskiego oraz wydłużenie programu luzowania ilościowego przez EBC. Kurs euro do amerykańskiej waluty na krótko spadł poniżej poziomu 1,04 USD po raz pierwszy od 2003 r. Globalne perspektywy ekonomiczne 3

4 Inflacja w Niemczech notuje najwyższy poziom od 2013 r. Wykres nr 3: Niemiecki indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) styczeń 2013 r. grudzień 2016 r. YOY % w ujęciu rocznym ,65% 1, /16 Źródło: FactSet, niemiecki Federalny Urząd Statystyczny. Dane napływające z Wielkiej Brytanii były generalnie zgodne z danymi z pozostałych części Europy. Indeks cen towarów i usług konsumpcyjnych w okresie od początku roku do listopada 2016 r. wzrósł o 1, (w porównaniu z 0,9% w październiku), co oznaczało najwyższą stopę inflacji od końca 2014 r. Wskaźnik PMI dla brytyjskiego sektora usług poszedł w grudniu w górę do najwyższego poziomu od 17 miesięcy, a ekwiwalentny wskaźnik dla sektora produkcji osiągnął najwyższy poziom od ponad dwóch lat, pod wpływem spadku kursu funta brytyjskiego po decyzji uczestników referendum o wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej (zwanym Brexitem). Ponieważ jednak negocjacje warunków opuszczenia wspólnoty przez Wielką Brytanię mają rozpocząć się w ciągu najbliższych miesięcy, Bank Anglii ostrzegł podczas grudniowego posiedzenia, że niepewna przyszłość inflacji i wzrostu wiąże się z prawdopodobieństwem zarówno zaostrzania, jak i rozluźniania polityki pieniężnej w nadchodzącym roku. Choć warunki panujące w gospodarce europejskiej nie są pod żadnym względem tak korzystne jak w Stanach Zjednoczonych, w tym obszarze obserwujemy konsekwentną poprawę, wraz ze stymulacją hamującego regionalnego ożywienia przez poluzowaną politykę pieniężną EBC. Nie wiemy jednak, czy postępy utrzymają się w obliczu dalszych wstrząsów politycznych. Zbliżające się wybory w Holandii, Francji, Niemczech, a prawdopodobnie także we Włoszech Inflacja w strefie euro zaczęła wykazywać oznaki ożywienia pod koniec 2016 r., wzbudzając krytykę dotyczącą polityki EBC. mogą ograniczyć możliwości najważniejszych autorów polityki pieniężnej w unii walutowej, a kolejne wyzwania mogą pojawić się na polu europejskich stosunków ze Stanami Zjednoczonymi pod wodzą nowej administracji, a także w obszarze negocjacji warunków Brexitu. Choć mamy świadomość możliwego niekorzystnego wpływu tych czynników na nastroje przedsiębiorców i konsumentów, uważamy, że konsekwencje będą najprawdopodobniej tymczasowe, a poluzowana polityka EBC powinna niezmiennie wspierać przyzwoitą, choć może mało spektakularną dynamikę gospodarczą. For Financial Professional Use Only / Not For Public Distribution Globalne perspektywy ekonomiczne 4

5 DANE MAKROEKONOMICZNE DLA STREFY EURO WYNIK KOŃCOWY Produkt krajowy brutto (PKB) 1 IV KW. 15 I KW. 16 II KW. 16 III KW. 16 PKB, r/r (%) 2,0 1,7 1,7 1,7 Konsumpcja prywatna, r/r (%) 1,7 1,9 1,7 1,6 Nakłady brutto na środki trwałe, r/r (%) 3,9 2,4 3,6 3,0 DANE EKONOMICZNE 1 DANE MAKROEKONOMICZNE DLA JAPONII WYNIK KOŃCOWY Produkt krajowy brutto (PKB) 4 IV KW. 15 I KW. 16 II KW. 16 III KW. 16 PKB, k/k śr. (%) -1,8 2,8 1,8 1,3 Konsumpcja prywatna, k/k śr. (%) -2,7 0,5 3,6-0,4 Nakłady brutto na środki trwałe, k/k śr. (%) 1,6-1,2 5,6-1,4 DANE EKONOMICZNE Stopa bezrobocia (%) 5 3,1 3,0 3,0 3,1 Produkcja przemysłowa, r/r (%) 6 4,5 1,5-1,4 4,6 Wskaźnik popytu na usługi, r/r (%) 6 1,0 0,9-0,3 1,3 Działalność spółek I KW. 16 II KW. 16 III KW. 16 IV KW. 16 Wzrost zysków spółek (%) 7-9,3-10,0 11,5 Kwartalny indeks Tankan INFLACJA Sprzedaż detaliczna, r/r (%) 1,2 1,0 3,0 2,3 Stopa bezrobocia (%) 10,0 9,9 9,8 9,8 Produkcja przemysłowa, r/r (%) 2,4 1,4 0,8 3,2 INFLACJA I WZROST ZAROBKÓW Wskaźniki inflacji 1 Wrz 16 Paź 16 Lis 16 Gru 16 Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r (%) 0,4 0,5 0,6 1,1 CPI z pominięciem cen żywności i energii, r/r (%) 0,8 0,8 0,8 0,9 RYNKI FINANSOWE Dow Jones EURO STOXX 50 Price Index EUR, wskaźnik ceny do zysków (C/Z) za ostatnich 12 miesięcy 2 Wrz 16 Paź 16 Lis 16 Gru 16 19,40 19,72 19,70 21,20 Stopa refinansowania EBC (%) 3 0,00 0,00 0,00 0,00 Rentowność 10-letnich niemieckich obligacji skarbowych (%) 2-0,12 0,16 0,28 0,21 BILANS PŁATNICZY 1, 3 Bilans handlowy W mld euro 18,06 25,59 20,14 25,94 Saldo obrotów bieżących IV KW. 15 I KW. 16 II KW. 16 III KW. 16 % PKB 3,9 2,2 3,3 3,5 Wskaźniki inflacji 5 Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r (%) -0,5-0,5 0,1 0,5 CPI z pominięciem cen świeżej żywności, r/r (%) -0,5-0,5-0,4-0,4 RYNKI FINANSOWE 2 Wrz 16 Paź 16 Lis 16 Gru 16 Nikkei 225, wskaźnik C/Z za ostatnich 12 miesięcy 21,3 22,7 23,5 24,6 Rentowność 3-miesięcznych japońskich obligacji rządowych (%) -0,398-0,272-0,336-0,391 Rentowność 10-letnich japońskich obligacji rządowych (%) -0,089-0,048 0,025 0,046 BILANS PŁATNICZY Miesięczny bilans handlowy 7 W mld jenów Saldo obrotów bieżących 9 IV KW. 15 I KW. 16 II KW. 16 III KW. 16 % PKB 3,1 3,4 3,5 3,7 Skróty: K/k śr.: kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym. R/r: rok do roku. Źródło: Unia Europejska, 1995 r r. Źródło: Bloomberg. Wskaźniki ceny do zysków (C/Z) dla Dow Jones EURO STOXX 50 Price Index i Nikkei-225 Stock Average wg agencji Bloomberg. Źródło: Europejski Bank Centralny. Źródło: Ekonomiczno-Społeczny Instytut Badawczy (ESRI), Urząd Rady Ministrów, rząd Japonii. Źródło: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komunikacji, Japonia. Źródło: Ministerstwo Gospodarki, Handlu i Przemysłu, Japonia. Źródło: Ministerstwo Finansów, Japonia. Źródło: Bank Japonii. Źródło: indeksy Bloomberg. Wyniki For Financial historyczne Professional nie gwarantują Use wyników Only / przyszłych. Not For Public Distribution Realny PKB w strefie euro, r/r - - Źródło: Unia Europejska, 1995 r r., dane na wrzesień 2016 r. Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r 3% Indeks CPI wzrostu cen Bazowy Core CPI CPI towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) Źródło: Unia Europejska, 1995 r r., dane na grudzień 2016 r. Zewnętrzny bilans handlowy jako % PKB 3% 3Q13 3Q14 3Q15 3Q16 Źródło: Unia Europejska, 1995 r r., dane na wrzesień 2016 r. Realny PKB w Japonii, k/k śr. 1 8% - -8% Źródło: Ekonomiczno-Społeczny Instytut Badawczy (ESRI), rząd Japonii; wrzesień 2016 r. Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r Indeks CPI wzrostu cen CPI CPI ex bez Fresh cen Food świeżej żywności towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) Źródło: japońskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komunikacji, dane na listopad 2016 r. Bilans handlowy jako % PKB % - 3Q13 3Q14 3Q15 3Q16 Źródło: japońskie Ministerstwo Finansów, Ekonomiczno-Społeczny Instytut Badawczy (ESRI), Urząd Rady Ministrów, rząd Japonii; dane na wrzesień 2016 r. Globalne perspektywy ekonomiczne 5

6 DANE MAKROEKONOMICZNE DLA USA WYNIK KOŃCOWY Produkt krajowy brutto (PKB) 2 II KW. 16 III KW. 16 IV KW. 16P 1 Skróty: K/k śr.: kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym. R/r: rok do roku. P: Prognozy. Źródło: prognozy gospodarcze agencji Bloomberg, dane na dzień 31 grudnia 2016 r. Źródło: Biuro Analiz Ekonomicznych. Źródło: Biuro Statystyki Pracy. Źródło: Departament Pracy. Źródło: NAR (National Association of REALTORS ). Przedruk za zgodą właściciela danych. Źródło: Standard and Poor s. Źródło: Rezerwa Federalna. Na swoim posiedzeniu 14 grudnia 2016 r. Rezerwa Federalna podniosła główną stopę procentową w Stanach Zjednoczonych do poziomu docelowego w zakresie 0,50 0,75%. Źródło: Chicago Board of Trade (notowania 30-dniowych kontraktów terminowych na federalne stopy procentowe na styczeń i luty 2017 r.); dane na dzień 16 stycznia 2017 r. Źródło: agencja rządowa US Census Bureau. Źródło: indeksy Bloomberg. Źródło: Dane agencji Bloomberg są ważone liczbą akcji i podane w ujęciu rok do roku. Dane szacunkowe na dzień 13 stycznia 2017 r. For Wyniki Financial historyczne Professional nie gwarantują Use wyników Only przyszłych. / Not For Public Distribution I KW. 17P 1 k/k śr. (%) 1,4 3,5 2,3 2,2 DANE EKONOMICZNE KONSUMPCJA/POPYT Dochody/oszczędności 2 Wydatki na konsumpcję, r/r (%) 3,6 4,1 4,4 4,2 Dochody osób fizycznych, r/r (%) 3,4 3,6 3,7 3,5 Stopa oszczędności (%) 6,0 5,6 5,7 5,5 Zatrudnienie Wrz 16 Paź 16 Lis 16 Gru 16 Stopa bezrobocia (%) 3 4,9 4,8 4,6 4,7 Wskaźnik aktywności zawodowej (%) 3 62,9 62,8 62,6 62,7 Zmiana w zatrudnieniu poza rolnictwem (w tys.) Liczba wniosków o zasiłek (tys.), średnia dla 4 tyg. 4 Nieruchomości mieszkaniowe 5 Sprzedaż domów na rynku wtórnym (w mln) 5,30 5,49 5,57 5,61 Zmiana r/r (w %) 0,2 0,9 5,3 15,4 INWESTYCJE Zyski spółek 6,11 III KW. 16 IV KW. I KW. 17P II KW. 17P 16P Zyski, r/r (%) 3,1 4,3 13,3 10,9 Produkcja i wykorzystanie dóbr kapitałowych 7 Produkcja przemysłowa, r/r (%) -1,1-1,0-0,8-0,6 Wskaźnik wykorzystania dóbr kapitałowych (%) 75,6 75,4 75,4 75,0 Inwestycje w środki trwałe poza IV KW. 15 nieruchomościami mieszkaniowymi2 I KW. 16 II KW. 16 III KW. 16 r/r (%) 0,8-0,4-0,5-1,1 INFLACJA I WYDAJNOŚĆ PRODUKCJI Wskaźniki inflacji Wrz 16 Paź 16 Lis 16 Gru 16 Wydatki na konsumpcję osobistą 1,2 1,4 1,4 (PCE), r/r (%) 2 PCE z pominięciem cen żywności i energii, r/r (%) 2 1,7 1,8 1,6 Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r (%) 2 1,5 1,6 1,7 CPI z pominięciem cen żywności i energii, r/r (%) 3 2,2 2,1 2,1 Indeks cen dóbr produkcyjnych (PPI), r/r (%) 3-0,1 0,6 0,5 1,9 PPI z pominięciem cen żywności i energii, r/r (%) 3 1,4 1,6 1,7 1,7 Wydajność produkcji 3 IV KW. 15 I KW. 16 II KW. 16 III KW. 16 Wydajność produkcji, k/k śr. (%) -2,4-0,6-0,2 3,1 Jednostkowe koszty pracy, k/k śr. (%) 5,7-0,3 6,2 0,7 RYNKI FINANSOWE Wycena Lis 16 Gru 16 Sty 17P Lut 17P C/Z dla S&P ,55 20,90 Stopa funduszy federalnych 7, 8 0,50 0,75 0,65 0,66 BILANS PŁATNICZY Miesięczny deficyt handlowy Stanów Zjednoczonych 2,9 W mld USD -40,6-36,2-42,4-45,2 Deficyt obrotów bieżących Stanów Zjednoczonych IV KW. 15 I KW. 16 II KW. 16 III KW. 16 Kwartalnie (w mld USD) 2-113,4-131,8-118,3-113,0 Średniorocznie (jako % PKB) 10-2,5-2,6-2,6-2,6 Produkt krajowy brutto (PKB), k/k śr. 6% - - Źródło: Biuro Analiz Ekonomicznych, dane na wrzesień 2016 r. Dochody i wydatki osób fizycznych, r/r 1 8% Consumer Wydatki na Spending Dochody Personal osób Income konsumpcję fizycznych Źródło: Biuro Analiz Ekonomicznych, dane na listopad 2016 r. Zatrudnienie poza rolnictwem i stopa bezrobocia W tys Nonfarm Zmiana Payrolls w zatrudnieniu Net Change poza Unemployment Stopa bezrobocia Rate (oś (Right-Hand prawa) Scale) rolnictwem netto Źródło: Biuro Statystyki Pracy, dane na grudzień 2016 r. Wszystkie dane skorygowane o czynniki sezonowe. Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r Źródło: Biuro Statystyki Pracy, dane na listopad 2016 r. Wydajność produkcji i jednostkowe koszty pracy, k/k śr. Źródło: Biuro Statystyki Pracy, dane na wrzesień 2016 r. Zannualizowany deficyt handlowy w USA do PKB Źródło: agencja rządowa Census Bureau oraz Biuro Analiz Ekonomicznych, dane na wrzesień 2016 r % 6% 3% Indeks CPI wzrostu cen Bazowy Core CPI towarów i usług CPI konsumpcyjnych (CPI) 15% 1 5% -5% % % Unit Jednostkowe Labour Costs Productivity Wydajność koszty pracy produkcji -4. Globalne perspektywy ekonomiczne 6 %

7 INFORMACJA NATURY PRAWNEJ Niniejszy materiał ma charakter ogólny, a zawarte w nim treści nie powinny być traktowane jako indywidualne porady lub rekomendacje inwestycyjne dotyczące kupna, sprzedaży lub utrzymania jakichkolwiek inwestycji lub przyjęcia jakiejkolwiek strategii inwestycyjnej. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie mają charakteru porad prawnych ani podatkowych. Poglądy wyrażone w niniejszym materiale odzwierciedlają punkt widzenia zarządzającego inwestycjami, a wszelkie komentarze, opinie i analizy są w pełni aktualne wyłącznie w dniu ich publikacji i mogą ulec zmianie bez odrębnego powiadomienia. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie stanowią kompletnej analizy wszystkich istotnych faktów dotyczących jakiegokolwiek kraju, regionu czy rynku. Wszelkie inwestycje wiążą się z ryzykiem, włącznie z ryzykiem utraty zainwestowanego kapitału. Dane pochodzące z zewnętrznych źródeł mogły zostać wykorzystane na potrzeby opracowania niniejszego materiału. Takie dane nie zostały odrębnie zweryfikowane, potwierdzone ani poddane kontroli przez Franklin Templeton Investments ( FTI ). FTI nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek straty wynikające z wykorzystania jakichkolwiek informacji zawartych w niniejszym dokumencie; inwestor może opierać swe decyzje na przedstawionych tutaj opiniach lub wynikach analiz wyłącznie na własne ryzyko. Produkty, usługi i informacje mogą nie być dostępne w niektórych jurysdykcjach i są oferowane poza Stanami Zjednoczonymi przez inne podmioty powiązane z FTI i/lub przez dystrybutorów, w zależności od lokalnie obowiązujących przepisów. Aby się dowiedzieć, czy dane produkty i usługi są dostępne w określonej jurysdykcji, należy skonsultować się z profesjonalnym doradcą finansowym. Wydane w Stanach Zjednoczonych przez Franklin Templeton Distributors, Inc., One Franklin Parkway, San Mateo, Kalifornia , (800) DIAL BEN/ , franklintempleton.com Franklin Templeton Distributors, Inc. jest głównym dystrybutorem zarejestrowanych w USA produktów Franklin Templeton Investments, które są dostępne wyłącznie pod jurysdykcjami dopuszczającymi, na mocy obowiązującego prawa i przepisów, oferowanie takich produktów lub składanie zapytań ofertowych dotyczących takich produktów. Australia: wydane przez Franklin Templeton Investments Australia Limited (ABN ) (australijskiego dostawcę usług finansowych posiadającego licencję nr ), Level 19, 101 Collins Street, Melbourne, Victoria, Austria/Niemcy: wydane przez Franklin Templeton Investment Services GmbH, Mainzer Landstraße 16, D Frankfurt nad Menem, Niemcy. Dopuszczone do użytku w Niemczech przez IHK Frankfurt M., Reg. no. D-F-125-TMX1-08. Kanada: wydane przez Franklin Templeton Investments Corp., 5000 Yonge Street, Suite 900 Toronto, ON, M2N 0A7, faks: (416) , (800) , Dubaj: wydane przez Franklin Templeton Investments (ME) Limited, podmiot działający na podstawie licencji i pod nadzorem Urzędu Regulacji Rynków Finansowych w Dubaju. Oddział w Dubaju: Franklin Templeton Investments, The Gate, East Wing, Level 2, Dubai International Financial Centre, P.O. Box , Dubaj, ZEA, tel.: , faks: Francja: wydane przez Franklin Templeton France S.A., 20 rue de la Paix, Paryż, Francja. Hongkong: wydane przez Franklin Templeton Investments (Asia) Limited, 17/F, Chater House, 8 Connaught Road Central, Hongkong. Włochy: wydane przez Franklin Templeton International Services S.à.r.l. oddział we Włoszech, Corso Italia, 1 Mediolan, 20122, Włochy. Japonia: wydane przez Franklin Templeton Investments Japan Limited. Korea Południowa: wydane przez Franklin Templeton Investment Trust Management Co., Ltd., 3rd fl., CCMM Building, 12 Youido-Dong, Youngdungpo-Gu, Seul, Korea Luksemburg/Beneluks: wydane przez Franklin Templeton International Services S.à r.l. podlegającą nadzorowi Commission de Surveillance du Secteur Financier 8A, rue Albert Borschette, L-1246 Luksemburg Tel.: Faks: Malezja: wydane przez Franklin Templeton Asset Management (Malaysia) Sdn. Bhd. & Franklin Templeton GSC Asset Management Sdn. Bhd. Polska: wydane przez Templeton Asset Management (Poland) TFI S.A., Rondo ONZ 1; Warszawa. Rumunia: wydane przez oddział Franklin Templeton Investment Management Limited w Bukareszcie, Buzesti Street, Premium Point, 7th-8th Floor, Bukareszt 1, Rumunia. Podmiot zarejestrowany w rumuńskim Urzędzie Nadzoru Finansowego pod numerem PJM01SFIM/400005/ oraz notyfikowany i regulowany w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (FCA). Singapur: wydane przez Templeton Asset Management Ltd. Registration No. (UEN) E, 7 Temasek Boulevard, #38-03 Suntec Tower One, , Singapur. Hiszpania: wydane przez oddział Franklin Templeton Investment Management w Madrycie, profesjonalny podmiot działający w sektorze finansowym pod nadzorem CNMV, José Ortega y Gasset 29, Madryt. Republika Południowej Afryki: wydane przez Franklin Templeton Investments SA (PTY) Ltd., licencjonowanego dostawcę usług finansowych. Tel.: +27 (21) , faks: +27 (21) Szwajcaria: wydane przez Franklin Templeton Switzerland Ltd, Stockerstrasse 38, CH-8002 Zurych. Wielka Brytania: wydane przez Franklin Templeton Investment Management Limited (FTIML) z siedzibą pod adresem: Cannon Place, 78 Cannon Street, Londyn EC4N 6HL. Podmiot notyfikowany i regulowany w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (Financial Conduct Authority, FCA). Region krajów skandynawskich: wydane przez Franklin Templeton Investment Management Limited (FTIML), oddział w Szwecji, Blasieholmsgatan 5, SE Sztokholm, Szwecja. Tel.: +46 (0) , faks: +46 (0) FTIML jest podmiotem notyfikowanym i regulowanym w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (Financial Conduct Authority, FCA) oraz ma pozwolenia wydane przez określone organy regulacyjne na prowadzenie działalności inwestycyjnej w Danii, Szwecji, Norwegii i Finlandii. Ameryki: W Stanach Zjednoczonych niniejsza publikacja udostępniana jest wyłącznie pośrednikom finansowym przez Templeton/Franklin Investment Services, 100 Fountain Parkway, St. Petersburg, Florida Tel.: (800) (połączenie bezpłatne w Stanach Zjednoczonych), (877) (połączenie bezpłatne w Kanadzie), faks: (727) Inwestycje nie mają ubezpieczenia FDIC, mogą tracić na wartości i nie są objęte gwarancjami bankowymi. Dystrybucja poza Stanami Zjednoczonymi może być prowadzona przez Templeton Global Advisors Limited lub innych dystrybutorów, pośredników, sprzedawców lub profesjonalnych inwestorów, którym Templeton Global Advisors Limited powierzy dystrybucję tytułów uczestnictwa funduszy Franklin Templeton pod niektórymi jurysdykcjami. Niniejszy materiał nie stanowi oferty sprzedaży ani zachęty do składania oferty kupna papierów wartościowych pod jakąkolwiek jurysdykcją, pod którą byłoby to niezgodne z obowiązującym prawem. Ważne uwagi i warunki dotyczące podmiotów dostarczających dane można znaleźć na stronie franklintempletoninstitutional.com 12/ Franklin Templeton Investments. Wszelkie prawa zastrzeżone.