Globalne perspektywy ekonomiczne

Transkrypt

1 Aktualny komentarz zespołu inwestycyjnego Kwiecień 2017 r. Globalne perspektywy ekonomiczne PERSPEKTYWY WG ZESPOŁU FRANKLIN TEMPLETON FIXED INCOME GROUP Christopher Molumphy Michael Materasso Roger Bayston John Beck David Zahn W TYM NUMERZE: Szersza baza wzrostu gospodarczego w USA tworzy dobre warunki do dalszych podwyżek stóp procentowych Słabszy kurs dolara amerykańskiego sprzyja wielu rynkom wschodzącym, ale globalny wzrost nadal wydaje się wolny i zrównoważony Spadek dynamiki inflacyjnej skłania Europejski Bank Centralny (EBC) do opierania się apelom o zmianę polityki pieniężnej Szersza baza wzrostu gospodarczego w USA tworzy dobre warunki do dalszych podwyżek stóp procentowych Ostatnie oznaki większej równowagi wzrostu w całej gospodarce Stanów Zjednoczonych umacniają, naszym zdaniem, fundamenty bieżącej ekspansji oraz przemawiają za powrotem do bardziej neutralnej polityki pieniężnej. Biorąc pod uwagę solidne wyniki gospodarki, przewidujemy, że Rezerwa Federalna USA (Fed) nadal będzie stopniowo dążyła do normalizacji stóp procentowych. Niemniej jednak ostatnie komunikaty płynące z Fedu sugerują, że autorzy polityki pieniężnej wciąż czekają na przekonujące dowody potwierdzające przyspieszenie ogólnej dynamiki gospodarczej, zakładają, że wzrost będzie utrzymywał się w okolicach poziomu wyznaczonego przez dotychczasowy trend i niechętnie uwzględniają jakikolwiek znaczący wpływ przyszłej polityki administracji Trumpa w swoich prognozach. Z oświadczenia Fedu wygłoszonego po marcowym posiedzeniu wysnuliśmy wniosek, że Rezerwa Federalna raczej nie będzie spieszyła się z kolejnymi podwyżkami stóp procentowych w reakcji na przekroczenie jakiegokolwiek progu przez pojedyncze dane o inflacji lub zatrudnieniu, ale będzie raczej planować swoją politykę pieniężną na podstawie szerszej oceny sytuacji opartej na całym szeregu wskaźników dotyczących gospodarki i rynków finansowych. Uczestnicy rynku wydawali się generalnie przygotowani na jastrzębi marcowy komunikat Rezerwy Federalnej towarzyszący zapowiadanej podwyżce stopy funduszy federalnych o 25 punktów bazowych, zatem stonowana retoryka oświadczenia Fedu okazała się pewnym zaskoczeniem. Zamiast podkreślać czujność, z jaką obserwowane jest ryzyko wzrostu inflacji w przyszłości, przedstawiciele Fedu ponownie przywołali swoje prognozy przewidujące, że inflacja bazowa będzie notować stopniowy wzrost i ostatecznie ustabilizuje się w okolicach docelowego poziomu. Formułowana przez Fed długoterminowa prognoza wzrostu gospodarki Stanów Zjednoczonych została utrzymana na dotychczasowym poziomie 1,8%, co pokazuje ostrożność autorów polityki pieniężnej w obliczu niepewności związanej z możliwymi zmianami kierunku polityki po przejęciu władzy przez administrację Trumpa. Stopy rentowności referencyjnych papierów skarbowych, które szły w górę przed posiedzeniem Fedu, szybko zanotowały spadek do dolnego poziomu zakresu, w którym utrzymują się od początku roku, po tym, jak wycofanie się prezydenta Trumpa ze zmiany ustawy o systemie opieki zdrowotnej wywołało obawy przed podobnymi problemami w przypadku planowanej reformy systemu podatkowego. Pomimo ostrożności Fedu pojawiły się sygnały świadczące o tym, że baza wzrostu gospodarki może się rozszerzać, a coraz większy udział we wzroście gospodarczym mają segmenty, których wpływ na rozwój był dotychczas ograniczony. Dane z sektora prywatnego były generalnie wciąż solidne i sugerowały, Przewidujemy, że Fed nadal będzie stopniowo dążył do normalizacji stóp procentowych w USA.

2 że dotychczasowy optymizm może przekładać się na zrównoważoną poprawę. W styczniu i w lutym wydajność produkcji rosła o 0,5% miesięcznie, notując tym samym najwyższy wzrost od połowy 2015 r. oraz szósty z rzędu miesiąc wzrostu, w warunkach dalszej ekspansji wskaźników wykorzystania dóbr kapitałowych wśród producentów. Wydatki w budownictwie także poszły w lutym mocno w górę, po lekko skorygowanym na plus spadku w miesiącu poprzednim. Nastroje przedsiębiorców nadal były dobre, co potwierdzały imponująco wysokie poziomy wskaźników nowych zamówień ujętych w publikowanym przez Instytut Zarządzania Podażą (ISM) marcowym indeksie odzwierciedlającym nastroje wśród menedżerów odpowiedzialnych za zakupy (PMI) w sektorze produkcji. Kolejnym wskaźnikiem notującym dobre wyniki był komponent indeksu PMI związany z zamówieniami w eksporcie, który sygnalizował, że mocny wzrost kursu dolara amerykańskiego pod koniec 2016 r. nie miał większego wpływu na popyt zagraniczny. Jeżeli chodzi o inne wskaźniki, wyniki kwartalnych ankiet na temat nastrojów w gospodarce przeprowadzonych wśród dyrektorów finansowych (CFO) wykazały najwyższy poziom optymizmu od ponad dekady. Kolejny indeks, oparty na wynikach ankiet dotyczących sześciomiesięcznych prognoz sprzedaży, wydatków kapitałowych i zatrudnienia przeprowadzonych wśród prezesów spółek, zanotował największy wzrost od 2009 r. Z drugiej strony wskaźniki nastrojów wśród konsumentów wprawdzie generalnie nadal oscylowały wokół ostatnich maksimów, ale jednocześnie nie znajdowały odzwierciedlenia w danych ekonomicznych. Po umiarkowanym styczniu, luty był kolejnym względnie słabym miesiącem w obszarze wydatków na konsumpcję, natomiast marzec okazał się trzecim z rzędu miesiącem spadku sprzedaży samochodów. Wydatki na samochody były jednym z kluczowych elementów składowych wzrostu gospodarczego w 2016 r., a sprzedaż sięgała wówczas rekordowych poziomów, natomiast ostatnie dane nie dorównały rynkowym oczekiwaniom, pomimo rosnących poziomów stanów magazynowych, które skłaniały producentów do solidnego obniżania cen. Ogólnie rzecz biorąc, te wskaźniki sugerowały prawdopodobieństwo umiarkowanego spadku udziału konsumpcji we wzroście gospodarczym w pierwszym kwartale, co można byłoby uznać za korzystną zmianę, biorąc pod uwagę przeważający wkład konsumpcji we wzrost w ostatnim kwartale 2016 r. Po części w rezultacie tego zjawiska, prognozy produktu krajowego brutto na pierwszy kwartał były generalnie zaniżone. Co więcej, z przyczyn, których wciąż do końca nie rozumiemy, wzrost gospodarczy w Stanach Zjednoczonych w przeszłości zwykle był zaniżony w pierwszym kwartale, by następnie przyspieszać w dalszej części roku. Kolejnym obszarem gospodarki, w którym pojawiły się sygnały konsolidacji pod koniec pierwszego kwartału, był rynek pracy, który poprzednio przez kilka miesięcy rozwijał się powyżej oczekiwań. Marcowe dane o zatrudnieniu poza rolnictwem były znacznie słabsze niż powszechnie prognozowano; powstało zaledwie 98 tys. nowych miejsc pracy, a dane za poprzedni okres zostały skorygowane nieznacznie w dół. Pewien wpływ na słabsze dane mogły mieć warunki pogodowe. Ponadto zanotowano kolejny duży spadek w obszarze sprzedaży detalicznej, który odzwierciedlał trudną sytuację tradycyjnych sklepów wynikającą z coraz większej popularności sklepów internetowych. Sektor budowlany, który znacząco zawyżał wzrost gospodarczy według raportu lutowego, zanotował spadek udziału we wzroście. W pozostałych częściach marcowego raportu wykazano nieoczekiwany spadek stopy bezrobocia o 0, do najniższego od 2007 r. poziomu 4,5%, a także spadek tempa wzrostu płac o 0,1% do 2,7% w porównaniu z rokiem poprzednim. 1 1 Spadek stopy bezrobocia w Stanach Zjednoczonych do najniższego poziomu od 2007 r. Wykres nr 1: Stopa bezrobocia w USA 31 stycznia 2007 r. 31 marca 2017 r. 8% 6% Źródło: FactSet, Biuro Statystyki Pracy Stanów Zjednoczonych. Pomimo stagnacji w obszarze wzrostu płac, inne dane związane z inflacją w większości wciąż notowały stopniowe wzrosty. Preferowany przez Fed zasadniczy wskaźnik wzrostu cen w wydatkach na konsumpcję osobistą poszedł w lutym w górę o 0, do 2,1% rok do roku, choć ten sam wskaźnik w ujęciu bazowym utrzymał się na niezmienionym poziomie 1,8% po korekcie danych za miesiąc poprzedni o jedną dziesiątą. Zasadniczy wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych także poszedł w lutym w górę o 2,7% w porównaniu z poziomem sprzed roku, notując najwyższy poziom od 2012 r., w dużej mierze dzięki odbiciu cen energii. Bazowy ekwiwalent tego wskaźnika utrzymał się na stabilnym poziomie 2,. Ogólnie rzecz biorąc, uważamy, że dane uzasadniają optymistyczne prognozy dla gospodarki Stanów Zjednoczonych, sygnalizując większą równowagę pomiędzy poszczególnymi czynnikami mającymi wpływ na wzrost gospodarczy, która stanowi kolejne potwierdzenie szerokiego i głębokiego odbicia. Pomimo pewnych oznak spadku dynamiki wydatków na konsumpcję i zatrudnienia, zmiany te na obecnym etapie wydają się być po prostu powrotem do bardziej zrównoważonych poziomów, a nie sygnałem poważniejszych problemów. Słabszy kurs dolara amerykańskiego sprzyja wielu rynkom wschodzącym, ale globalny wzrost nadal wydaje się wolny i zrównoważony Jednym z efektów ubocznych oświadczenia Fedu był spadek kursu dolara amerykańskiego, który do końca marca poszedł w dół do najniższego poziomu w stosunku do koszyka walut od listopada 2016 r. Wśród beneficjentów osłabienia dolara znalazło się wiele walut z rynków wschodzących, które w ujęciu łącznym zanotowały jeden z najlepszych kwartałów od wielu lat. Korzystne warunki odczuwalne były w szerokim spektrum aktywów z rynków wschodzących, którym sprzyjało kilka dodatkowych czynników, takich jak solidny popyt ze strony Chin (stymulujący wzrost przychodów wielu producentów surowców) Globalne Perspektywy Ekonomiczne 2

3 Waluty z rynków wschodzących umacniają się, a dolar amerykański notuje osłabienie Wykres nr 2: MSCI Emerging Markets Currency Index 1 stycznia 2015 r. 19 kwietnia 2017 r /4/17 Źródło: Bloomberg, MSCI. czy (przynajmniej tymczasowy) brak działań w kierunku protekcjonistycznej polityki handlowej ze strony administracji Trumpa. Te korzystne warunki skłoniły inwestorów do zwiększania ekspozycji, co przełożyło się na marcowy wzrost wartości kapitału napływającego na rynki wschodzące do najwyższego miesięcznego poziomu od początku 2015 r. Różnice pomiędzy sytuacją poszczególnych rynków wschodzących znalazły jednak odzwierciedlenie w zmianach ich ratingów kredytowych. Agencja Standard & Poor s podniosła rating długoterminowego zadłużenia Argentyny (który jednak utrzymał się znacznie poniżej poziomu inwestycyjnego) w związku z bardziej optymistyczną oceną perspektyw rysujących się przed tym krajem oraz reformami zainicjowanymi od czasu przejęcia władzy przez nowy rząd premiera Mauricia Macriego pod koniec 2015 r. Z kolei rating Republiki Południowej Afryki został skorygowany w przeciwnym kierunku i spadł poniżej poziomu inwestycyjnego po zdymisjonowaniu cenionego ministra finansów przez prezydenta Jacoba Zumę. Ta wiadomość o przetasowaniach w składzie osobowym rządu wywołała mocną wyprzedaż randa południowoafrykańskiego. Jak wspomniano wcześniej, dane dotyczące chińskiej gospodarki nadal były generalnie optymistyczne i potwierdzały tezę o względnie dobrym początku roku. Oficjalne notowania indeksu PMI dla sektora produkcji za marzec przewyższyły powszechne oczekiwania, a komponent indeksu związany z zatrudnieniem sugerował, że chińskie zakłady produkcyjne po raz pierwszy od pięciu lat zawyżyły wzrost zatrudnienia w ujęciu netto. Co więcej, pierwsze dwa miesiące 2017 r. przyniosły solidny wzrost zysków chińskich przedsiębiorstw przemysłowych. Niezależne indeksy dynamiki w gospodarce były jednak nieco bardziej umiarkowane, a jeden ze wskaźników związany z usługami spadł do najniższego poziomu od sześciu miesięcy. Niemniej jednak dane sygnalizowały dodatnie przepływy kapitałowe netto w Chinach, po odpływie kapitału trwającym nieprzerwanie przez prawie trzy lata. Kolejnym ważnym beneficjentem deprecjacji dolara amerykańskiego był jen japoński, który umacniał się w stosunku do USD od końca 2016 r., odrabiając sporą część strat zanotowanych bezpośrednio po wyborach prezydenckich w Stanach Zjednoczonych. Odbicie kursu jena, które de facto oznaczało zaostrzenie warunków pieniężnych w Japonii, stanowi kolejny powód do zmartwienia dla Banku Japonii, który niezmiennie realizuje swój program rozległego luzowania ilościowego w warunkach wciąż mozolnej inflacji. Wskaźniki nastrojów poprawiły się, ale duże części globalnej gospodarki są wciąż uzależnione od stymulacji pieniężnej. Jeżeli chodzi o surowce, ceny ropy poszły w górę, gdy obawy przed wzrostem produkcji tego surowca ze złóż łupkowych w Stanach Zjednoczonych nieco osłabły, a uczestnicy rynku zaczęli przywiązywać większą wagę do skuteczności ograniczenia produkcji przez państwa członkowskie Organizacji Krajów Eksportujących Ropę Naftową (OPEC) oraz kilka innych krajów zaliczających się do dużych producentów ropy. Działania zbrojne podjęte w Syrii przez Stany Zjednoczone na początku kwietnia nasiliły niepokój dotyczący sytuacji geopolitycznej, co przełożyło się na dalszy wzrost cen. Globalne Perspektywy Ekonomiczne 3

4 Globalne warunki ekonomiczne wciąż zapowiadają, według nas, powolny, ale zrównoważony wzrost w średniej perspektywie. Wprawdzie wskaźniki nastrojów wzrosły niemal na całym świecie, ale duże części światowej gospodarki nadal są uzależnione od znaczącej stymulacji pieniężnej, a ryzyko polityczne wciąż stanowi poważny powód do obaw inwestorów zarówno w Europie, jak i w Stanach Zjednoczonych. Takie warunki mogą, według nas, wywołać wzmożoną zmienność rynkową w porównaniu ze względnym spokojem, jaki panuje na rynkach od początku roku. Spadek dynamiki inflacyjnej skłania EBC do opierania się apelom o zmianę polityki pieniężnej Dane ekonomiczne napływające ze strefy euro wciąż są generalnie optymistyczne. Wskaźniki wyprzedzające koniunkturę, takie jak indeksy PMI (w marcu indeks PMI dla całego regionu poszedł w górę do najwyższego poziomu od sześciu lat), zapowiadały względnie solidny wzrost w pierwszym kwartale. Dane dotyczące bezrobocia podkreślały skalę ożywienia na rynkach pracy; odsetek bezrobotnych osób zaliczających się do siły roboczej spadł do najniższego poziomu od 2009 r., choć jedna dziesiąta siły roboczej wciąż pozostawała bez zatrudnienia. Po kilku miesiącach wzrostu, roczna stopa inflacji w strefie euro zanotowała w marcu nadspodziewanie duży spadek inflacja zasadnicza spadła z 2, do 1,5%, a inflacja bazowa poszła w dół z 0,9% do 0,7%. Wcześniejsze wzrosty cen najwyraźniej odbiły się w lutym na wydatkach na konsumpcję, a sprzedaż detaliczna w Niemczech i w Hiszpanii okazała się niższa niż powszechnie oczekiwano. Spadek inflacji z poprzedniego najwyższego od czterech lat poziomu pomógł EBC odeprzeć argumenty niektórych krytyków o bardziej jastrzębim nastawieniu, według których bank centralny nie przykłada dostatecznie dużej wagi do wzrostu presji cenowych i powinien nieco zaostrzyć swoją politykę pieniężną. Prezes EBC Mario Draghi konsekwentnie opierał się takim naciskom, zapowiadając, że nie zamierza rozważać zakończenia realizowanego przez bank centralny programu luzowania ilościowego, który obecnie zaplanowany jest na okres co najmniej do końca 2017 r., dopóki nie pojawią się dane świadczące o odbiciu inflacji bazowej i jej kilkumiesięcznym stabilnym wzroście. Zgodnie z zapowiedziami z końca 2016 r., EBC zmniejszył w kwietniu skalę comiesięcznego skupu obligacji z 80 mld euro do 60 mld euro, ale prezydent Draghi zaprzeczył pogłoskom o możliwej podwyżce stopy depozytowej EBC jeszcze w tym roku, której niektórzy krytycy domagali się jeszcze przed jakimkolwiek ograniczeniem programu luzowania ilościowego EBC. Pod wpływem tych komentarzy prezesa EBC oraz prawdopodobnego odłożenia podwyżek stóp procentowych w strefie euro co najmniej do 2018 r., kurs euro, który już wcześniej poszedł w dół po publikacji rozczarowujących danych dotyczących inflacji, zanotował kolejny spadek. Jeżeli chodzi o gęsto zapisany kalendarz wyborczy w Europie, w drugiej turze wyborów prezydenckich we Francji zmierzy się dwoje kandydatów: kandydat centrowy Emmanuel Macron i populistyczna kandydatka Marine Le Pen. Triumf Macrona niewątpliwie byłby postrzegany jako najlepszy scenariusz dla rynków EBC obniża skalę comiesięcznego skupu obligacji do 60 mld euro Wykres nr 3: Skup obligacji rządowych przez EBC 31 marca 2015 r. 31 marca 2017 r. Euro (Billion) Źródło: Europejski Bank Centralny. Jest jednak wiele niewiadomych, które mogą mieć wpływ na przebieg wyborów, zatem spodziewamy się dalszej zmienności rynkowej w okresie poprzedzającym drugą turę zaplanowaną na 7 maja, a prawdopodobnie także w okresie późniejszym. W Niemczech centroprawicowa Unia Chrześcijańsko- Demokratyczna (CDU) pod wodzą kanclerz Angeli Merkel zapewniła sobie pewne zwycięstwo w wyborach do regionalnego parlamentu, osiągając nadspodziewanie dużą przewagę nad głównym rywalem, czyli Socjaldemokratyczną Partią Niemiec; wygrana dobrze wróży dla kanclerz Niemiec przed zaplanowanymi na wrzesień wyborami ogólnokrajowymi. Pod koniec marca brytyjski rząd spełnił swoją obietnicę i zainicjował proces prowadzący do opuszczenia Unii Europejskiej (UE), formalnie powiadamiając o tym zamiarze swoich europejskich partnerów. Niemniej jednak zaplanowane na dwa lata negocjacje warunków wyjścia Wielkiej Brytanii ze wspólnoty prawdopodobnie nie pójdą zbyt daleko do przodu dopóki nie poznamy wyników wyborów we Francji i w Niemczech. Podczas swojego marcowego posiedzenia Bank Anglii pozostawił brytyjskie stopy procentowe na dotychczasowych poziomach, ale jednocześnie zasygnalizował możliwość, że wzrost presji inflacyjnej może stanowić bodziec do zaostrzenia polityki pieniężnej, a jeden z autorów polityki pieniężnej wyraził zdanie odrębne i opowiedział się za natychmiastową podwyżką stóp. Gdy jednak dane o sprzedaży detalicznej za okres trzech miesięcy do końca lutego wykazały największy spadek od 2010 r., sygnały świadczące o niekorzystnym wpływie wyższych cen na konsumpcję w Wielkiej Brytanii nasiliły niepewność co do kondycji brytyjskiej gospodarki. Globalne Perspektywy Ekonomiczne 4

5 Uważamy, że negocjacje warunków Brexitu mogą w dłuższej perspektywie doprowadzić do transformacji zarówno Unii Europejskiej, jak i Wielkiej Brytanii. Proces ten może uwydatnić istniejące już wcześniej napięcia pomiędzy pozostałymi państwami członkowskimi UE, tzn. pomiędzy krajami dążącymi do bardziej zintegrowanej struktury federalnej a krajami sprzeciwiającymi się dalszemu transferowi władzy z poziomu krajowego na poziom regionalny i opowiadającymi się za utrzymaniem status quo, co z kolei przyspieszy tworzenie się tzw. Europy dwóch prędkości. Silniejsze odbicie w całej Europie wymaga prawdopodobnie stabilniejszej sytuacji politycznej. Jak już zdążyliśmy się przyzwyczaić przez kilka ostatnich lat, warunki polityczne w Europie nadal są niepewne, co jest jednym z powodów, dla których uważamy, że prezes Draghi słusznie opiera się apelom o korygowanie poluzowanej polityki pieniężnej EBC. Zważywszy na słabnący wpływ inflacji stymulowanej odbiciem cen surowców energetycznych, sygnały poprawy warunków ekonomicznych należy interpretować w odpowiednim kontekście, pomimo solidnych wyników Niemiec (największej gospodarki UE), ponieważ luka pomiędzy potencjalnym a rzeczywistym PKB w całym regionie jest wciąż duża, podobnie jak dysproporcje na regionalnym rynku pracy. Silniejsze odbicie w całej Europie wymaga prawdopodobnie stabilniejszej sytuacji politycznej, która sprzyjałaby poważnym reformom strukturalnym tworzącym warunki dla szybszego wzrostu. Zanim jednak te warunki zostaną spełnione, należy także uniknąć przedwczesnego zaostrzenia polityki pieniężnej. Globalne Perspektywy Ekonomiczne 5

6 DANE MAKROEKONOMICZNE DLA STREFY EURO WYNIK KOŃCOWY Produkt krajowy brutto (PKB) 1 I KW. 16 II KW. 16 III KW. 16 IV KW. 16 PKB, r/r (%) 1,7 1,6 1,8 1,8 Konsumpcja prywatna, r/r (%) 2,0 1,9 1,8 1,9 Nakłady brutto na środki trwałe, r/r (%) 2,5 3,8 2,4 5,1 DANE EKONOMICZNE 1 Lis 16 Gru 16 Sty 17 Lut 17 Sprzedaż detaliczna, r/r (%) 2,5 1,3 1,5 1,8 Stopa bezrobocia (%) 9,7 9,6 9,6 9,5 Produkcja przemysłowa, r/r (%) 3,3 2,7 0,2 1,2 INFLACJA I WZROST ZAROBKÓW Wskaźniki inflacji 1 Gru 16 Sty 17 Lut 17 Mar 17 Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r (%) 1,1 1,8 2,0 1,5 CPI z pominięciem cen żywności i energii, r/r (%) 0,9 0,9 0,9 0,7 RYNKI FINANSOWE Gru 16 Sty 17 Lut 17 Mar 17 Dow Jones EURO STOXX 19,03 18,67 19,19 20,44 50 Price Index EUR, wskaźnik ceny do zysków (C/Z) za ostatnich 12 miesięcy 2 Stopa refinansowania EBC (%) 3 0,00 0,00 0,00 0,00 Rentowność 10-letnich niemieckich obligacji skarbowych (%) 2 0,21 0,44 0,21 0,33 BILANS PŁATNICZY 1, 3 Bilans handlowy Paź 16 Lis 16 Gru 16 Sty 17 W mld euro 19,64 24,58 27,91-0,59 Saldo obrotów bieżących I KW. 16 II KW. 16 III KW. 16 IV KW. 16 % PKB 2,5 3,6 3,6 3,6 DANE MAKROEKONOMICZNE DLA JAPONII WYNIK KOŃCOWY Produkt krajowy brutto (PKB) 4 I KW. 16 II KW. 16 III KW. 16 IV KW. 16 PKB, k/k śr. (%) 1,9 2,2 1,2 1,2 Konsumpcja prywatna, k/k śr. (%) -0,5 4,1-0,5 0,7 Nakłady brutto na środki trwałe, k/k śr. (%) -0,7 5,7-0,4 8,4 DANE EKONOMICZNE Lis 16 Gru 16 Sty 17 Lut 17 Stopa bezrobocia (%) 5 3,1 3,1 3,0 2,8 Produkcja przemysłowa, r/r (%) 6 4,4 3,1 3,2 4,7 Wskaźnik popytu na usługi, r/r (%) 6 1,5 0,7 0,7 - Działalność spółek II KW. 16 III KW. 16 IV KW. 16 I KW. 17 Wzrost zysków spółek (%) 7-10,0 11,5 16,9 - Kwartalny indeks Tankan INFLACJA Wskaźniki inflacji 5 Lis 16 Gru 16 Sty 17 Lut 17 Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r (%) 0,5 0,3 0,4 0,3 CPI bez cen świeżej żywności, r/r (%) -0,4-0,2 0,1 0,2 RYNKI FINANSOWE 2 Gru 16 Sty 17 Lut 17 Mar 17 Nikkei 225, wskaźnik C/Z za ostatnich 12 miesięcy 22,6 22,3 22,1 21,9 Rentowność 3-miesięcznych japońskich obligacji rządowych (%) -0,391-0,289-0,327-0,196 Rentowność 10-letnich japońskich obligacji rządowych (%) 0,046 0,087 0,056 0,070 BILANS PŁATNICZY Miesięczny bilans handlowy 7 Lis 16 Gru 16 Sty 17 Lut 17 W mld jenów Saldo obrotów bieżących 9 I KW. 16 II KW. 16 III KW. 16 IV KW. 16 % PKB 3,4 3,5 3,6 3,8 Skróty: K/k śr.: kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym. R/r: rok do roku. 1. Źródło: Unia Europejska, 1995 r r. 2. Źródło: Bloomberg. Wskaźniki ceny do zysków (C/Z) dla Dow Jones EURO STOXX 50 Price Index i Nikkei-225 Stock Average wg agencji Bloomberg. 3. Źródło: Europejski Bank Centralny. 4. Źródło: Ekonomiczno-Społeczny Instytut Badawczy (ESRI), Urząd Rady Ministrów, rząd Japonii. 5. Źródło: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komunikacji, Japonia. 6. Źródło: Ministerstwo Gospodarki, Handlu i Przemysłu, Japonia. 7. Źródło: Ministerstwo Finansów, Japonia. 8. Źródło: Bank Japonii. 9. Źródło: indeksy agencji Bloomberg. For Wyniki Financial historyczne Professional nie gwarantują Use wyników Only / przyszłych. Not For Public Distribution Realny PKB w strefie euro, r/r - - Źródło: Unia Europejska, 1995 r r., dane na grudzień 2016 r. Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r 3% 1% -1% Indeks CPI wzrostu cen Core Bazowy CPI CPI towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) Źródło: Unia Europejska, 1995 r r., dane na marzec 2017 r. Zewnętrzny bilans handlowy jako % PKB 3% 1% 4Q13 4Q14 4Q15 4Q16 Źródło: Unia Europejska, 1995 r r., dane na grudzień 2016 r. Realny PKB w Japonii, k/k śr. 1 8% - -8% Źródło: Ekonomiczno-Społeczny Instytut Badawczy (ESRI), rząd Japonii; grudzień 2016 r. Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r Indeks CPI wzrostu cen CPI CPI ex bez Fresh cen Food towarów i usług świeżej żywności konsumpcyjnych (CPI) Źródło: japońskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komunikacji, dane na luty 2017 r. Bilans handlowy jako % PKB 1% -1% - -3% - 4Q13 4Q14 4Q15 4Q16 Źródło: japońskie Ministerstwo Finansów, Ekonomiczno-Społeczny Instytut Badawczy (ESRI), Urząd Rady Ministrów, rząd Japonii; dane na grudzień 2016 r. Globalne Perspektywy Ekonomiczne 6

7 DANE MAKROEKONOMICZNE Z USA WYNIK KOŃCOWY Produkt krajowy brutto (PKB) 2 III KW. 16 IV KW. 16 I KW. 17P 1 II KW. 17P 1 K/k śr. (%) 3,5 2,1 1,5 2,6 DANE EKONOMICZNE KONSUMPCJA/POPYT Dochody/oszczędności 2 Lis 16 Gru 16 Sty 17 Lut 17 Wydatki konsumenckie, r/r (%) 4,5 4,8 5,0 4,8 Dochody osób fizycznych, r/r (%) 3,7 3,6 4,1 4,6 Stopa oszczędności (%) 5,5 5,2 5,4 5,6 Zatrudnienie Lis 16 Gru 16 Sty 17 Lut 17 Stopa bezrobocia (%) 3 4,6 4,7 4,8 4,7 Wskaźnik aktywności zawodowej (%) 3 62,6 62,7 62,9 63,0 Zmiana w zatrudnieniu poza rolnictwem (w tys.) Liczba wniosków o zasiłek (tys.), średnia dla 4 tyg. 4 Nieruchomości mieszkaniowe 5 Lis 16 Gru 16 Sty 17 Lut 17 Sprzedaż domów na rynku wtórnym (w mln) 5,60 5,51 5,69 5,48 Zmiana r/r (w %) 15,9 1,5 9,4 5,4 INWESTYCJE Zyski spółek 6,11 III KW. 16 IV KW. 16P I KW. 17P II KW. 17P Zyski, r/r (%) 3,1 5,8 9,4 8,8 Produkcja i wykorzystanie dóbr kapitałowych 7 Lis 16 Gru 16 Sty 17 Lut 17 Produkcja przemysłowa, r/r (%) -0,4 0,8 0,1 0,5 Wskaźnik wykorzystania dóbr kapitałowych (%) 75,6 76,0 75,9 75,9 Inwestycje w środki trwałe poza nieruchomościami mieszkaniowymi 2 I KW. 16 II KW. 16 III KW. 16 Skróty: K/k śr.: kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym. R/r: rok do roku. P: Prognozy. Źródło: Prognozy gospodarcze agencji Bloomberg, dane na dzień 28 lutego 2017 r. Źródło: Biuro Analiz Ekonomicznych. Źródło: Biuro Statystyki Pracy. Źródło: Departament Pracy. Źródło: NAR (National Association of REALTORS ). Przedruk za zgodą właściciela danych. Źródło: Standard and Poor s. Źródło: Rezerwa Federalna. Na swoim posiedzeniu 15 marca 2017 r. Rezerwa Federalna podniosła główną stopę procentową w Stanach Zjednoczonych do poziomu docelowego w zakresie 0,75 1,0. Źródło: Chicago Board of Trade (notowania 30-dniowych kontraktów terminowych na federalne stopy procentowe na marzec i kwiecień 2017 r.); dane na dzień 13 marca 2017 r. Źródło: agencja rządowa US Census Bureau. Źródło: indeksy Bloomberg. Źródło: Dane agencji Bloomberg są ważone liczbą akcji i podane w ujęciu rok do roku. Dane szacunkowe na dzień 10 marca 2017 r. For Wyniki Financial historyczne Professional nie gwarantują Use wyników Only / przyszłych. Not For Public Distribution IV KW. 16 R/r (%) -0,4-0,5-1,1-0,1 INFLACJA I WYDAJNOŚĆ PRODUKCJI Wskaźniki inflacji Gru 16 Sty 17 Lut 17 Mar 17 Wydatki na konsumpcję osobistą (PCE), 1,6 1,9 2,1 r/r (%) 2 PCE z pominięciem cen żywności i energii, r/r (%) 2 1,7 1,8 1,8 Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r (%) 2 2,1 2,5 2,7 CPI z pominięciem cen żywności i energii, r/r (%) 3 2,2 2,3 2,2 Indeks cen dóbr produkcyjnych (PPI), r/r (%) 3 1,9 3,0 3,7 3,7 PPI z pominięciem cen żywności i energii, r/r (%) 3 1,7 1,7 1,6 1,8 Wydajność produkcji 3 I KW. 16 II KW. 16 III KW. 16 IV KW. 16 Wydajność produkcji, k/k śr. (%) -0,6-0,1 3,3 1,3 Jednostkowe koszty pracy, k/k śr. (%) -0,3 6,2 0,7 1,7 RYNKI FINANSOWE Wycena Lut 17 Mar 17 Kwi 17P Maj 17P C/Z dla S&P ,73 21,72 Stopa funduszy federalnych 7, 8 0,75 1,00 0,89 0,91 BILANS PŁATNICZY Miesięczny deficyt handlowy USA 2,9 Lis 16 Gru 16 Sty 17 Lut 17 W mld USD 45,5 44,3-48,2 43,6 Deficyt obrotów bieżących USA I KW. 16 II KW. 16 III KW. 16 IV KW. 16 Kwartalnie (w mld USD) 2-133,1-119,8-116,0-112,4 Średniorocznie (jako % PKB) 10-2,6-2,7-2,6-2,6 Produkt krajowy brutto (PKB), k/k śr. 6% - - Źródło: Biuro Analiz Ekonomicznych, dane na grudzień 2016 r. Dochody i wydatki osób fizycznych, r/r 1 8% Consumer Wydatki na Spending konsumpcję Personal Dochody osób Income fizycznych Źródło: Biuro Analiz Ekonomicznych, dane na luty 2017 r. Zatrudnienie poza rolnictwem i stopa bezrobocia W tys Źródło: Biuro Statystyki Pracy, dane na marzec 2017 r. Wszystkie dane skorygowane o czynniki sezonowe. Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r Źródło: Biuro Statystyki Pracy, dane na marzec 2017 r. Wydajność produkcji i jednostkowe koszty pracy, k/k śr. Źródło: Biuro Statystyki Pracy, dane na grudzień 2016 r. Średnioroczny deficyt handlowy w USA jako % PKB Źródło: Agencja rządowa US Census Bureau oraz Biuro Analiz Ekonomicznych, dane na grudzień 2016 r % 6% Nonfarm Zmiana Payrolls w zatrudnieniu Net Change poza Unemployment Stopa bezrobocia Rate (oś (Right-Hand prawa) Scale) rolnictwem netto 3% 1% -1% % 1 5% -5% % % CPI Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) Core CPI Bazowy CPI Unit Jednostkowe Labour Costs Productivity Wydajność koszty pracy produkcji -4. % Globalne Perspektywy Ekonomiczne 7

8 INFORMACJA NATURY PRAWNEJ Niniejszy materiał ma charakter ogólny, a zawarte w nim treści nie powinny być traktowane jako indywidualne porady lub rekomendacje inwestycyjne dotyczące kupna, sprzedaży lub utrzymania jakichkolwiek inwestycji lub przyjęcia jakiejkolwiek strategii inwestycyjnej. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie mają charakteru porad prawnych ani podatkowych. Poglądy wyrażone w niniejszym materiale odzwierciedlają punkt widzenia zarządzającego inwestycjami, a wszelkie komentarze, opinie i analizy są w pełni aktualne wyłącznie w dniu ich publikacji i mogą ulec zmianie bez odrębnego powiadomienia. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie stanowią kompletnej analizy wszystkich istotnych faktów dotyczących jakiegokolwiek kraju, regionu czy rynku. Wszelkie inwestycje wiążą się z ryzykiem, włącznie z ryzykiem utraty zainwestowanego kapitału. Dane pochodzące z zewnętrznych źródeł mogły zostać wykorzystane na potrzeby opracowania niniejszego materiału. Takie dane nie zostały odrębnie zweryfikowane, potwierdzone ani poddane kontroli przez Franklin Templeton Investments ( FTI ). FTI nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek straty wynikające z wykorzystania jakichkolwiek informacji zawartych w niniejszym dokumencie; inwestor może opierać swe decyzje na przedstawionych tutaj opiniach lub wynikach analiz wyłącznie na własne ryzyko. Produkty, usługi i informacje mogą nie być dostępne w niektórych jurysdykcjach i są oferowane poza Stanami Zjednoczonymi przez inne podmioty powiązane z FTI i/lub przez dystrybutorów, w zależności od lokalnie obowiązujących przepisów. Aby się dowiedzieć, czy dane produkty i usługi są dostępne w określonej jurysdykcji, należy skonsultować się z profesjonalnym doradcą finansowym. Wydane w Stanach Zjednoczonych przez Franklin Templeton Distributors, Inc., One Franklin Parkway, San Mateo, Kalifornia , (800) DIAL BEN/ , franklintempleton.com Franklin Templeton Distributors, Inc. jest głównym dystrybutorem zarejestrowanych w USA produktów Franklin Templeton Investments, które są dostępne wyłącznie pod jurysdykcjami dopuszczającymi, na mocy obowiązującego prawa i przepisów, oferowanie takich produktów lub składanie zapytań ofertowych dotyczących takich produktów. Australia: wydane przez Franklin Templeton Investments Australia Limited (ABN ) (australijskiego dostawcę usług finansowych posiadającego licencję nr ), Level 19, 101 Collins Street, Melbourne, Victoria, Austria/Niemcy: wydane przez Franklin Templeton Investment Services GmbH, Mainzer Landstraße 16, D Frankfurt nad Menem, Niemcy. Dopuszczone do użytku w Niemczech przez IHK Frankfurt M., Reg. no. D-F-125-TMX1-08. Kanada: wydane przez Franklin Templeton Investments Corp., 5000 Yonge Street, Suite 900 Toronto, ON, M2N 0A7, faks: (416) , (800) , Dubaj: wydane przez Franklin Templeton Investments (ME) Limited, podmiot działający na podstawie licencji i pod nadzorem Urzędu Regulacji Rynków Finansowych w Dubaju. Oddział w Dubaju: Franklin Templeton Investments, The Gate, East Wing, Level 2, Dubai International Financial Centre, P.O. Box , Dubaj, ZEA, tel.: , faks: Francja: wydane przez Franklin Templeton France S.A., 20 rue de la Paix, Paryż, Francja. Hongkong: wydane przez Franklin Templeton Investments (Asia) Limited, 17/F, Chater House, 8 Connaught Road Central, Hongkong. Włochy: wydane przez Franklin Templeton International Services S.à.r.l. oddział we Włoszech, Corso Italia, 1 Mediolan, 20122, Włochy. Japonia: wydane przez Franklin Templeton Investments Japan Limited. Korea Południowa: wydane przez Franklin Templeton Investment Trust Management Co., Ltd., 3rd fl., CCMM Building, 12 Youido-Dong, Youngdungpo-Gu, Seul, Korea Luksemburg/Beneluks: wydane przez Franklin Templeton International Services S.à r.l. podlegającą nadzorowi Commission de Surveillance du Secteur Financier 8A, rue Albert Borschette, L-1246 Luksemburg Tel.: Faks: Malezja: wydane przez Franklin Templeton Asset Management (Malaysia) Sdn. Bhd. & Franklin Templeton GSC Asset Management Sdn. Bhd. Polska: wydane przez Templeton Asset Management (Poland) TFI S.A., Rondo ONZ 1; Warszawa. Rumunia: wydane przez oddział Franklin Templeton Investment Management Limited w Bukareszcie, Buzesti Street, Premium Point, 7th-8th Floor, Bukareszt 1, Rumunia. Podmiot zarejestrowany w rumuńskim Urzędzie Nadzoru Finansowego pod numerem PJM01SFIM/400005/ oraz notyfikowany i regulowany w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (FCA). Singapur: wydane przez Templeton Asset Management Ltd. Registration No. (UEN) E, 7 Temasek Boulevard, #38-03 Suntec Tower One, , Singapur. Hiszpania: wydane przez oddział Franklin Templeton Investment Management w Madrycie, profesjonalny podmiot działający w sektorze finansowym pod nadzorem CNMV, José Ortega y Gasset 29, Madryt. Republika Południowej Afryki: wydane przez Franklin Templeton Investments SA (PTY) Ltd., licencjonowanego dostawcę usług finansowych. Tel.: +27 (21) , faks: +27 (21) Szwajcaria: wydane przez Franklin Templeton Switzerland Ltd, Stockerstrasse 38, CH-8002 Zurych. Wielka Brytania: wydane przez Franklin Templeton Investment Management Limited (FTIML) z siedzibą pod adresem: Cannon Place, 78 Cannon Street, Londyn EC4N 6HL. Podmiot notyfikowany i regulowany w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (Financial Conduct Authority, FCA). Region krajów skandynawskich: wydane przez Franklin Templeton Investment Management Limited (FTIML), oddział w Szwecji, Blasieholmsgatan 5, SE Sztokholm, Szwecja. Tel.: +46 (0) , faks: +46 (0) FTIML jest podmiotem notyfikowanym i regulowanym w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (Financial Conduct Authority, FCA) oraz ma pozwolenia wydane przez określone organy regulacyjne na prowadzenie działalności inwestycyjnej w Danii, Szwecji, Norwegii i Finlandii. Ameryki: W Stanach Zjednoczonych niniejsza publikacja udostępniana jest wyłącznie pośrednikom finansowym przez Templeton/Franklin Investment Services, 100 Fountain Parkway, St. Petersburg, Florida Tel.: (800) (połączenie bezpłatne w Stanach Zjednoczonych), (877) (połączenie bezpłatne w Kanadzie), faks: (727) Inwestycje nie mają ubezpieczenia FDIC, mogą tracić na wartości i nie są objęte gwarancjami bankowymi. Dystrybucja poza Stanami Zjednoczonymi może być prowadzona przez Templeton Global Advisors Limited lub innych dystrybutorów, pośredników, sprzedawców lub profesjonalnych inwestorów, którym Templeton Global Advisors Limited powierzy dystrybucję tytułów uczestnictwa funduszy Franklin Templeton pod niektórymi jurysdykcjami. Niniejszy materiał nie stanowi oferty sprzedaży ani zachęty do składania oferty kupna papierów wartościowych pod jakąkolwiek jurysdykcją, pod którą byłoby to niezgodne z obowiązującym prawem. Ważne uwagi i warunki dotyczące podmiotów dostarczających dane można znaleźć na stronie franklintempletoninstitutional.com 2017 Franklin Templeton Investments. Wszelkie prawa zastrzeżone. 4/17