dotyczących kierunków działania firmy w oparciu o analizę i ocenę otoczenia, własnych zasobów i celów

Transkrypt

1 WYKŁAD 4 STRATEGIE DZIAŁANIA MAŁYCH FIRM 1

2 1. Istota planowania i strategii małych firm: Planowanie jest procesem podejmowania decyzji dotyczących kierunków działania firmy w oparciu o analizę i ocenę otoczenia, własnych zasobów i celów działania. Planowanie: dotyczy przyszłości, opiera się na analizie obecnych i przyszłych warunków i odnosi się do realnego działania, jest antycypacyjnym podejmowaniem decyzji. Decyzje w planowaniu dotyczą: pola działania (domeny), na którym firma chce działać, tj. wyboru rynku i typów produktów, koncepcji (strategii) konkurowania w wybranych domenach, np. osiągnięcia przewagi w niszy. 2

3 Planowanie strategiczne obejmuje podejmowanie decyzji o długookresowych kierunkach działania, przy czym najczęściej horyzont obejmuje 5 lat. Strategia jest wzorcem rozwoju firmy, opartym na przyjętych celach i zamierzeniach oraz kierunkach realizacji, z uwzględnieniem reakcji na otoczenie. Formułowanie strategii powinno być oparte na kluczowych czynnikach sukcesu, wytypowanych w trakcie analizy strategicznej. Nie zawsze jednak wdrażane ane strategie gwarantują sukces firm, co zwykle jest następstwem: błędnego pojęcia przewidywania, zwłaszcza otoczenia, błędnego pojęcia odizolowania formułowania strategii od pozostałych funkcji zarządzania, błędnego pojęcia formalizacji i braku elastyczności w planowaniu. 3

4 2. Myślenie strategiczne jako narzędzie zarządzania małą firmą: Myślenie strategiczne polega na wnikliwej analizie rynku i rozwijaniu takich koncepcji działania, które zapewniają utrzymanie pozycji konkurencyjnej firmy i dalszy jej rozwój. Myślenie strategiczne charakteryzuje się oceną działania firmy i szukania zmian poprzez strategie oraz powiązania ich z zarządzaniem strategicznym firmy i poszczególnych jej obszarów. W związku z tym wiele osób widzi podobieństwo myślenia strategicznego z zarządzaniem strategicz- nym, odróżniając go jednak od planowania strategicznego. Myślenie strategiczne obejmuje szerszą problema- tykę, jak: kreatywność, intuicję, syntezę i porówna- nia wiedzy zbieranej przy przygotowaniu strategii, wykorzystanie doświadczeń własnych i innych itp. 4

5 Myślenie strategiczne może być podstawą formuło- wania strategii i kompleksowego zarządzania, opar- tych na: sekwencji następujących relacji: wizja misja cele zadania wyniki sprawność informacji i analizie strategicznej, sformułowanych opinii, oczekiwań i życzeń interesariuszy. Co umożliwia strategia? 1. Klarowny obraz celów oraz kierunków rozwoju; 2. Zrównoważony rozwój i koordynację przemian; 3. Podporządkowanie działań doraźnych długofalo- wym; 4. Pełniejsze zagospodarowanie zasobów i bardziej efektywne gospodarowanie budżetem. 5

6 3. Logika wyboru strategii małej firmy i proces jej formułowania: Małe firmy nie mają przewagi skali działania w posia- danych zasobach, dlatego też wybierając strategię powinny zwrócić uwagę na: te dziedziny, w których nie występuje efekt skali lub ma małe znaczenie (np. wytwarzanie pamiątek), wchodzenie w nisze rynkowe, możliwości elastyczności działania, kreatywność działania i niekonwencjonalne praktyki, trudne do imitacji przez konkurencję, duże bariery wejścia przez nowych konkurentów, zwłaszcza z dużych firm, współpracę z małymi firmami, w celu zwiększa- nia własnej skali działania, współpracę z dużymi firmami, jako specjalista w 6 określonej dziedzinie.

7 Wybór taki powinien być świadomy i dostosowany do istniejących warunków działania, wynikający z: myślenia strategicznego, pojawiających się okazji, własnych możliwości. Małe firmy stosunkowo rzadko poszukują możliwości rozwoju poprzez wzrost, ze względu na posiadane zasoby i otoczenie. Wybór w małych firmach powinien być oparty na wyróżniających je zasobach i umiejętnościach oraz na wykorzystaniu ich do budowy strategii. Przygotowane zaś strategie powinny być wkompono- wane w system zarządzania firmą, system uporządko- wany i logiczny dla realizacji przyjętych celów. 7

8 Analiza otoczenia Proces tworzenia i wdrażania strategii Wizja Misja Cele Opcje strategiczne Ocena i wybór strategii Organizacja strategii Analiza firmy Wdrożenie i kontrola 8

9 4. Rodzaje strategii małych firm: Są różne podziały strategii, a podstawą ich wyodręb- nienia są przyjęte kryteria, które zarazem mogą być podstawą działania danej firmy: I tak ze względu na rozwój mamy: 1. Strategie aktywne: wzrostu, innowacyjne (przedsiębiorcze); 2. Strategie bierne (pasywne): stabilizacji, obronne; redukcji; pozbycia się i likwidacji; 3. Strategie mieszane. 9

10 Podstawowe znaczenie dla rozwoju firmy mają strategie aktywne, przybierające formy: specjalizacji działalności; różnicowania (dywersyfikacji) działalności: dywersyfikacji pokrewnej: pionowa wstecz, pionowa w wprzód, pozioma; dywersyfikacji niepokrewnej; rozszerzania rozmiarów działalności. Podstawowe znaczenie dla małej firmy mają strategie specjalizacji i dywersyfikacji poziomej. W ramach tych strategii często stosuje się strategię zróżnicowania poprzez wyróżnienie wyrobu, np. poprzez jakość, obsługę, dodatkowe usługi itp. Jednak w dużej części tych firm są strategie bierne. 10

11 Typologia strategii dla małych firm (wg N. Dawara i T. Frosta: Presja globa- lizacji Wysoka Niska Rodzaj aktywów konkurencyjnych nietransferowane (koncentracja na lokalnym rynku) Strategia sprytu (lokalny rynek, połączenie lub sprzedaż firmie zewnętrznej) Strategia osłony (koncentracja na wykorzystanie swoich aktywów na rynku lokal- nym, obrona nisz) transferowane (ekspansja na rynki zewnętrzne) Strategia rywalizacji (zajmowanie nisz na rynkach zewnętrznych, poprawa przewag konkurencyjnych) Strategia ekspansji (rynek zewnętrzny, koncentracja na wyko- rzystaniu przewag konkurencyjnych w danej dziedzinie) 11

12 Macierz strategii produktowo-rynkowychrynkowych Produkt nowe segmenty dotychczas zmodyfi- oferowany kowany Rynek dotych- czasowy Penetracja rynku Poszerze- nie rynku Modyfikacja produktu Poszerzenie rynku w opar- ciu o modyfi- kacje produktu nowy Innowacje produktowe Poszerzenie rynku w oparciu o innowacje produktu nowy rynek geo- graficzny Ekspansja geografi- czna Ekspansja w oparciu o modyfikacje produktu Ekspansja w oparciu o innowacje produktowe 12

13 Podstawowe znaczenie w małych firmach mają: 1. Strategie modyfikacji produktu wprowadzane w formie: doskonalenia produktu, wydłużania linii produktu, odmładzania linii produktu, upraszczania linii produktu; 2. Strategie innowacji rynkowych wprowadzane w formie: zakup opracowanych koncepcji produktu, imitacji produktów konkurentów, tworzenia od podstaw i komercjalizacja własnego produktu. 13

14 Strategie przedsiębiorcze w małych firm: 1. Wyszukać i zająć niszę : strategia rogatki polega na opanowaniu rynku przez produkt bądź usługę bardzo wyspecjalizowaną, strategia wyspecjalizowanej umiejętności, strategia wyspecjalizowanego rynku; 2. Uderzać tam, gdzie ich nie ma : twórcze naśladownictwo, przedsiębiorcze judo; 3. Zmienić ekonomiczne wartości i cechy wyrobu, rynku lub działalności : strategia tworzenia nowej użyteczności, strategia zapewnienia klientowi wartości, strategia uwzględniająca ekologię, strategia uwzględniająca zdrowie itp. 14

15 Dziękuję za uwagę... 15