Przedsiębiorczy samorząd lokalny i jego instytucie

Transkrypt

1 A Sigmund Barczyk Przedsiębiorczy samorząd lokalny i jego instytucie Katowice 2010

2 SPIS TREŚCI WSTĘP 11 Część A INTERAKCJA: SAMORZĄDNOŚĆ LOKALNA - PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ W PROCESIE ROZWOJU LOKALNEGO 1. ISTOTA SAMORZĄDNOŚCI LOKALNEJ. SAMORZĄD A PAŃSTWO I WŁADZA PUBLICZNA Istota samorządności lokalnej a koncepcje państwowości i organizacji społeczeństwa Pojęcia podstawowe. Pytanie o istotę samorządności lokalnej Ewolucja funkcji samorządu lokalnego Samorządność lokalna a ewolucja modelu państwowości Współczesny samorząd lokalny a władza globalizacji" Paradoksy i antynomie w funkcjonowaniu samorządności lokalnej GMINA WOBEC WARTOŚCI I WIZJI ROZWOJU Rozwój lokalny a wartości Konkurencyjność i 1 ; przedsiębiorczość jako czynniki rozwoju lokalnego Konkurencyjność jako wyzwanie dla polityki regionalnej i lokalnej PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ LOKALNA JAKO CZYNNIK ROZWOJU Istota przedsiębiorczości Zagospodarowywanie okazji jako wyróżnik przedsiębiorczości Przedsiębiorczość jako proces 67

3 3.4. Fenomen przedsiębiorczości lokalnej. Gmina jako arena trójsektorowej przedsiębiorczości Paleta przedsiębiorczych podmiotów działających w gminie Przedsiębiorca publiczny (public entrepreneur), przedsiębiorca wewnętrzny (intrapreneur) Przedsiębiorca społeczny (dvii entrepreneur) Przedsiębiorczość lokalna w wymiarze konkurencyjności gminy i regionu ROLA SAMORZĄDU LOKALNEGO W ROZWIJANIU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W GMINIE Samorząd lokalny a wielość form wspierania przedsiębiorczości Wspieranie małej i średniej przedsiębiorczości biznesowej Kształtowanie środowiska przedsiębiorczości Przedsiębiorcza gmina jako przedsiębiorcze miasto Przedsiębiorcza gmina a standardy samorządności ATRAKCYJNOŚĆ GMINY JAKO REZULTAT GRY O ROZWÓJ OPARTEJ NA WALORACH PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I KONKURENCYJNOŚCI Kreatywność jako postulat atrakcyjnej gminy Charakterystyka atrakcyjnej gminy 110 Część B INSTYTUCJONALNY WYMIAR SAMORZĄDNOŚCI 6. MYŚLEĆ KATEGORIĄ INSTYTUCJI O instytucjach instytucjonalistów Zmiana i ciągłość. Interplay instytucji formalnych i nieformalnych Gmina jako instytucja Adaptacja versus innowacja instytucjonalna Imitacja i translacja jako sposoby pożytkowania instytucjonalnej innowacji KRAJOBRAZ INSTYTUCJONALNY GMINY Potencjał instytucjonalny społeczności lokalnej Sfragmentaryzowanie społeczności lokalnej a instytucjonalny wizerunek procesów samorządności 135

4 7.3. Instytucjonalny aspekt gry o rozwój. Mechanizmy koordynacji i logika działań w trójsektorowym układzie gospodarowania Mechanizm hierarchii a logika biurokratyczna Mechanizm rynkowy. Gminy pod presją logiki komercyjnej i menedżerskiej Więzi i logika penetracji. Sieciowanie obywatelskie Interesariusze i ich interesy. O sztuce przekuwania preferencji w priorytety GOVERNANCE JAKO WYRAZ INSTYTUCJONALNEJ EWOLUCJI SAMORZĄDNOŚCI LOKALNEJ Nowa samorządność lokalna jako goverńance Istota governance jako procesu współwładztwa i współzarządzania w gminie Modele governance a instytucjonalne środowisko gminy 162 Część C PRZEDSIĘBIORCZA KOMPETENCJA SAMORZĄDU LOKALNEGO W PERSPEKTYWIE INSTYTUCJONALNEJ EWOLUCJI GMINY 9. KSZTAŁTOWANIE PRZEDSIĘBIORCZEGO PROFILU GOVERNANCE Przedsiębiorczość jako wyzwanie i nowy impuls przemian. Gminna droga od biurokratyzmu", poprzez menedżeryzm", do przedsiębiorczości Specyfika przedsiębiorczości w sektorze publicznym Społeczni i publiczni przedsiębiorcy jako twórcy aren współzarządzania i współrządzenia Orkiestracja przedsiębiorczych okazji jako istota przedsiębiorczego profilowania govemance Przedsiębiorczy model governance WEWNĘTRZNE I ZEWNĘTRZNE KONTEKSTY ROZWIJANIA PRZEDSIĘBIORCZEJ ORIENTACJI SAMORZĄDU LOKALNEGO Wartości - zachowania - role - reguły działania. Ciąg walorów decydujących o formowaniu instytucjonalnego kontekstu przedsiębiorczości gminnej 184

5 10.2. Kontekst symboliczny (splotu wartości i postaw) Wartości a potrzeba generalnej autorefleksji. Strategiczne wybory gminy Polityczna baza innowacyjności i przedsiębiorczości Kształtowanie strategicznej kompetencji umożliwiającej dodawanie wartości" Kontekst relacyjny (profilu ról i ich wzajemnych relacji) Nowe role liderów zmiany. Kierowanie transformacją ku przedsiębiorczości" Dylemat elastyczności ról. Przywództwo polityczne samorządu lokalnego a kierownictwo administracyjne organizacji gminnej Kontekst kształtowania formy przedsiębiorstwa w organizacji gminnej Systemowe uwarunkowania przedsiębiorczego stylu kierowania System ekonomiczny organizacji gminnej Ewolucja roli budżetu w warunkach gminnych Budżet pasywny i aktywny Przykład budżetu aktywnego - budżet zadaniowy Kontrola wykonania budżetu - sprawozdawczość ekonomiczna Nowe Zarządzanie Publiczne jako czynnik wzmacniania menedżerskiego i przedsiębiorczego profilu gminy Zmiana reguł gry na poziomie logiki. Logika przedsiębiorstwa w funkcji zarządczej organizacji gminnej Cechy Nowego Zarządzania Publicznego KSZTAŁTOWANIE ZEWNĘTRZNYCH KONTEKSTÓW PRZEDSIĘBIORCZOŚCI SAMORZĄDU LOKALNEGO Orientacja na rezultaty jako orientacja na odbiorcę usług gminnych Kształtowanie rynku na usługi gminne Wprowadzanie mechanizmu konkurencji Proces rozwijania konkurencji na usługi gminne Fazy procesu budowy mechanizmu konkurencji Program formowania podstaw konkurencji - struktura modelowa Instytucjonalizacja układów partnerstwa w gminie Otwarcie na współdziałanie samorządu lokalnego z interesariuszami gminy Przesłanki modelowania procesu partnerstwa, aliansów i sieciowania" Partnerstwo we współrządzeniu. Rozwijanie nowych form partnerstwa publiczno-prywatnego 228

6 12. ISTOTA I ZNACZENIE INNOWACJI INSTYTUCJONALNYCH DLA UMACNIANIA PRZEDSIĘBIORCZEGO PROFILU GOVERf\SANCE Prowizoryczne instytucje jako innowacje umacniające przedsiębiorczość samorządu Innowacje instytucjonalne w praktyce funkcjonowania przedsiębiorczego samorządu Profesjonaliści i menedżerowie w roli innowatorów i publicznych przedsiębiorców Dyskretna arena" dialogu w układzie międzysektorowym jako innowacja instytucjonalna Alians strategiczny jako przykład przedsiębiorczego governan ce 242 ZAKOŃCZENIE 249 ZAŁĄCZNIK Przedsiębiorcy publiczni i ich innowacje instytucjonalne. Przykłady przedsiębiorczej samorządności 253 BIBLIOGRAFIA 279 SUMMARY 291