Planowanie i strategia organizacji. Zarządzanie = planowanie + organizowanie + kierowanie + kontrola

Transkrypt

1 Planowanie i strategia organizacji Zarządzanie = planowanie + organizowanie + kierowanie + kontrola Planowanie stanowi podstawowy warunek każdego racjonalnego działania, a jego istota polega na przewidywaniu, kalkulowaniu i dokonywaniu wyborów rozwiązań oraz określaniu warunków i środków niezbędnych do ich skutecznej realizacji Planowanie obejmuje: definiowanie celów organizacji, określenie ogólnej strategii ich osiągania oraz opracowanie zwartej hierarchii planów służących do integracji i koordynacji działań Co zrobić kiedy i jak trzeba to zrobić kto ma to zrobić Cele planowania Zapewnia wykonanie zadań w wyznaczonych terminach przy możliwie najniższym koszcie Koordynuje działania komórek organizacyjnych przedsiębiorstwa Zapewnia dobre wykorzystanie zasobów ludzkich i rzeczowych, zwłaszcza przez wzrost wydajności pracy i obniżenie kosztów własnych Zapewnia przygotowanie przedsiębiorstwa do zmieniających się warunków otoczenia 1

2 Formy planów Plany mogą przybierać formę: misji przedstawiającej filozofię działania organizacji, jej głównych zasad działania oraz jej perspektywiczne zamierzenia celów określanych za pomocą parametrów liczbowych, co pozwala na pomiar stopnia realizacji zadań planowych strategii dotyczącej koncepcji działania, przez które chce się osiągnąć zaplanowane działania w stosunku do otoczenia programów kreślących konkretne działania wewnątrz organizacji związane z osiągnięciem wyznaczonego celu polityki która jest określana po wyznaczeniu celów i ogólnie zarysowuje koncepcję zachowania się organizacji na rynku w różnych sytuacjach procedury - opisują zachowania pracowników i sposoby postępowania i wykonania zadań służbowych projektów które pojawiają się wtedy, gdy organizacja nie jest w stanie sama rozwiązać problemów, a są one tak ważne, że mogą uniemożliwić osiągniecie założonych celów budżetu czyli planów finansowych organizacji, zestawiających jej dochody i wydatki Etapy planowania 1. Ustalenie celu lub zbioru celów przez określenie, do czego organizacja dąży 2. Określenie istniejącej sytuacji przez ustalenie, jak odległe są cele organizacji oraz jakie są zasoby umożliwiające osiągnięcie celów 3. Ustalenie, co sprzyja, a co przeszkadza w osiąganiu celów 4. Opracowanie wariantowych sposobów działania 2

3 Zarządzanie przez cele - ZPC Zaangażowanie w proces na wszystkich szczeblach organizacji Skuteczne ustalanie celów i planowanie przez najwyższe kierownictwo Wyznaczanie przez kierowników i podwładnych indywidualnych celów powiązanych z celami organizacji Znaczny zakres samodzielności w opracowaniu i doborze środków do osiągania celów Systematyczna ocena efektywności osiąganych celów Zalety ZPC Pozwala na to, że każdy członek organizacji wie, czego się od niego oczekuje Pomaga w planowaniu, zmuszając kierowników do ustalania celów w porozumieniu ze współpracownikami oraz wyznaczania konkretnych terminów ich osiągania Ułatwia komunikowanie się kierowników z podwładnymi Sprzyja lepszemu poznaniu przez pracowników całokształtu celów organizacji Zapewnia sprawiedliwsza ocenę przez koncentrację uwagi na konkretnych osiągnięciach oraz umożliwia pracownikom ocenę własnej pracy w świetle dążenia do celów całej organizacji 3

4 Rodzaje planów W sformalizowanych planach strategicznych kierownicy: Oceniają obecne zadania i strategie Formułują cele organizacji Analizują otoczenie Badają zasoby Rozpoznają strategiczne okazje i zagrożenia Rozpoznają, oceniają i wybierają najlepsze warianty strategii Wdrażają strategię Mierzą i kontrolują proces wdrażania Metody analizy strategicznej organizacji określa mocne i słabe strony przedsiębiorstwa (otoczenie wewnętrzne) w odniesieniu do możliwości i zagrożeń (otoczenie zewnętrzne), w celu wyznaczenia strategii działania i podjęcia wysiłków wykorzystania atutów, pokonania słabości, skorzystania z możliwości i uniknięcia zagrożeń Analiza BCG - wg modelu portfelowego (matrycy) Bostońskiej Grupy Konsultacyjnej BCG 4

5 Rodzaj otoczenia wewnętrzne zewnętrzne pozytywne MOCNE STRONY (strengths) SZANSE (opportunities) Rodzaj oddziaływania negatywne SŁABE STRONY (weaknesses) ZAGROŻENIA (thereats) Mocne strony duża firma znacząca pozycja na rynku wystarczające zasoby duża zdolność do konkurowania dobra opinia (image) u klientów uznany partner na rynku własna technologia zdolność do innowacji produktowych doświadczona kadra kierownicza Możliwości pojawienie się nowych grup klientów możliwość poszerzenia asortymentu ograniczona rywalizacja w sektorze szybki wzrost rynku korzystne zmiany prawne sprzyjająca polityka państwa Słabe strony brak jasno wytyczonej strategii brak środków brak liderów wśród kierownictwa brak ważnych umiejętności... błędy we wdrażaniu strategii... nienadążanie za postępem N-T za mały potencjał wytwórczy mało znana marka brak środków na finansowanie zmian brak elastyczności Zagrożenia możliwość pojawienia się konkurentów wzrost sprzedaży substytutów wolny wzrost rynku niekorzystne rozwiązania systemowe zmiana potrzeb i gustów klientów wahania koniunktury niekorzystne zmiany demograficzne 5

6 Przykład oceny silnych stron przedsiębiorstwa Silne strony Czynnik Waga Cechy przedsiębiorstwa Ocena Wartość Wielkość produkcji Wytwarzane produkty Zasoby finansowe 0,2 Jeden z największych producentów konserw rybnych i mrożonek w kraju 5 1 0,2 Lider w przetwórstwie owoców morza 5 1 0,15 Wypromowana własna marka Neptun 4 0,6 0,15 Wysoka jakość wyrobów 4 0,6 0,1 0,1 Klienci 0,05 Organizacja produkcji Duże wolne zasoby finansowe- 1,8 mln. Zł ulokowanych w funduszach inwestycyjnych Duża dynamika wzrostu sprzedaży 40% w ostatnim roku Dobre kontakty z wojskiem podpisanie umowy na dostarczenie konserw za 7 mln. zł 3 0,3 5 0,5 4 0,2 0,05 Wykwalifikowana kadra pracownicza 5 0,2 Ogółem: ,4 (warianty sytuacji ze względu na mocne i słabe strony) Słabe strony małe (0-2,49) duże (2,50 5) małe (0-2,49) Przeciętna przewaga atutów Przewaga słabości Mocne strony duże (2,50 5) Bezwzględna przewaga atutów Przewaga wybranych atutów 6

7 (warianty sytuacji ze względu na szanse i zagrożenia) Zagrożenia małe (0-2,49) duże (2,50 5) małe (0-2,49) Biznes ustabilizowany Biznes kłopotliwy Szanse duże (2,50 5) Biznes idealny Biznes spekulacyjny (rodzaje strategii rozwoju) Rodzaj otoczenia Mocne strony Słabe strony Szanse Strategia agresywna Strategia konserwatywna Zagrożenia Strategia konserwatywna Strategia defensywna 7

8 Strategia agresywna Strategia agresywna - dotyczy przedsiębiorstwa, którego atuty maga być skutecznie wykorzystane, ponieważ otoczenie stwarza temu sprzyjające warunki. Może to być przedsiębiorstwo, które działa w dobrej branży i na chłonnym rynku, dysponujące dużym potencjałem produkcyjnym, kadrowym i innowacyjnym, przy braku konkurencji. Strategia agresywna polega na wykorzystaniu efektów synergii występujących między atutami i szansami powstającymi w otoczeniu przedsiębiorstwa. Jest to strategia zakładająca silną ekspansję przedsiębiorstwa. Przykłady działań: aktywne wykorzystanie powstających w otoczeniu szans dążenie do wzmocnienia pozycji na rynku przejmowanie przedsiębiorstw o tym samym profilu angażowanie posiadanych zasobów na wybranych konkurencyjnych produktach Strategia konkurowania Strategia konkurowania oznacza, że zagrożenia zewnętrzne nie pozwalają przedsiębiorstwu wykorzystać posiadanych możliwości. Musi ono nadal wzmacniać swoje atuty i zmniejszać niekorzystny wpływ otoczenia lub też poczekać na zmianę warunków zewnętrznych (np. przepisów, co jednak może być ryzykowne. Strategia konkurowania polega więc na dążeniu do eliminowania braków oraz jednocześnie na budowaniu przewagi konkurencyjnej przez wykorzystanie pojawiających się w otoczeniu szans rozwojowych. Można tutaj wykorzystać takie działania jak: zwiększanie zapasów handlowych ulepszanie linii produktów zwiększanie produktywności redukowanie kosztów Inwestowanie w rozwój technologii 8

9 Strategia konserwatywna Strategia konserwatywna oznacza takie przedsiębiorstwo, które mimo sprzyjających warunków zewnętrznych nie korzysta z okazji lub korzysta z nich jedynie w małym stopniu, z powodu braku dostatecznych możliwości lub też przeżywanych trudności. Musi zatem minimalizować swoje słabości, aby okazje te móc choćw części wykorzystać. Strategia konserwatywna polega na dążeniu do minimalizowania negatywnego wpływu otoczenia, czyli zagrożeń przez wykorzystanie istniejącego w przedsiębiorstwiepotencjału, czyli atutów. Przewiduje ona m.in.: selekcję produktów segmentację rynku ulepszanie produktów wchodzenie z produktami na nowe rynki Strategia defensywna Strategia defensywna oznacza wyjątkowo niekorzystną sytuację przedsiębiorstwa z uwagi na zagrożenie zewnętrzne wzmacniane przez własne słabości. Praktycznie takie przedsiębiorstwo ma małe szanse rozwojowe, gdyż działa w nieprzychylnym otoczeniu, a jego potencjał jest zbyt słaby, aby mogło skutecznie przeciwdziałać zagrożeniom i eliminować swoje słabości. Strategia defensywna zakłada dążenie do przetrwania przez minimalizowanie własnych braków, jak i zagrożeń. Przykładowe działania: redukcja kosztów zatrzymanie procesu inwestycyjnego zmniejszenie zdolności produkcyjnych zmniejszenie zakresu działania na rynku 9

10 (warianty zachowań strategicznych) Rodzaj biznesu idealny spekulacyjny ustabilizowany bezwzględna Inwestować Inwestować - neutralizując zagrożenia Podtrzymać w miarę potrzeb Rodzaj przewagi konkurencyjnej wybranych atutów Inwestować - eliminując własne słabości Wykorzystywać okazje równoważące zagrożenia Podtrzymać w miarę potrzeb przeciętna Inwestować - budować przewagę konkurencyjną Działać selektywnie zajmować nisze rynkowe Podtrzymać słabości Eliminować słabości i naśladować lidera Wycofać się Eliminować słabości i naśladować lidera kłopotliwy Wycofać się Wycofać sie Wycofać się Wycofać się Wnioski umożliwia wskazanie możliwych kierunków rozwoju przedsiębiorstwa. Wskazuje w którym kierunku można podjąć wysiłki w celu wykorzystania mocnych stron, pokonania słabości, skorzystania z możliwości i uniknięcia zagrożeń. Analizie plusów i minusów poddaje się nie tylko własne przedsiębiorstwo i jego produkty, ale także konkurencję, gdyż jest toczynnik, który pośrednio warunkuje pomyślność planu. 10