(57) nylooctowych o wzorze 1, w którym X i Y oznaczają RZECZPOSPOLITAPOLSKA (12)OPIS PATENTOWY (19)PL (11) PL B1

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITAPOLSKA (12)OPIS PATENTOWY (19)PL (11) (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: Urząd Patentowy (22) Data zgłoszenia: Rzeczypospolitej Polskiej (51) IntCl5: C07D 417/06 C07D 487/04 C07D 513/04 C07D 519/00 (54) Sposób wytwarzania kwasów oksoftalazynylooctowych (30) Pierwszeństwo: (73) Uprawniony z patentu: ,US, Pfizer Inc., Nowy Jork, US (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 14/91 (72) Twórcy wynalazku: Banavara L. Mylari, Waterford, US William J. Zembrowski, Oakdale, US (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: (74) Pełnomocnik: WUP 07/94 Dehnel Zofia, PHZ POLSERVICE PL B1 1 Sposób wytwarz a n ia kwasów oksoftalazy- (57) nylooctowych o wzorze 1, w którym X i Y oznaczają niezależnie grupę CH lub atom azotu. Z oznacza atom azotu lub grupę o wzorze CR6. A oznacza wiązanie kowalencyjne lub grupę C=O, R1 oznacza grupę C 1-C6 alkilową, R3 i R4, takie same lub różne, oznaczają atom wodoru, fluoru, chloru lub bromu, grupę trifluorometylową gru p ę C1-C4alkilową, C1-C4alkoksylową, C1-C4 alkilotiolową, C1-C4 alkilosulfinylową, C1-C4 alkilosulfonylową lub grupę nitrową albo R3 i R4 tworzą razem grupę C 1-C4 alkanodioksylową, a R5 i R6, takie same lub różne, oznaczają atom wodoru, fluoru, chloru lub bromu, grupę trifluorometylową, nitrową, cyjanową, C1-C4 alkilową. C 1-C4 alkoksylową, C 1-C4 alkilotiolowa, C 1-C4 alkilosulfi nylową, C1-C4 alkilosulfonylową, trifluorometylotlolową, trifluorometoksylową lub trifluoroacetylową, z tym, że j eśli X lub Y oznacza atom azotu, to R3 i R4. takie same lub różne, oznaczają atom wodoru, grupę trifluorometylową lub grupę C1-C4 alkilową, znamienny tym, że związek o wzorze 2, w którym W oznacza grupę -CN lub grupę o wzorze 3, a X, Y, A, R1, R3 i R4mają wyżej podane znaczenie, poddaje się reakcji ze związkiem o wzorze 4, w którym Z i R3 mają wyżej podane znaczenie. B oznacza atom fluoru, chloru, bromu lub j odu, grupę SCN lub grupę o wzorze OSO2R7, w którym R oznacza grupę C1-C4 alkilową, fenylową, metylofenylową, nitrofenylową lub bromofenylową, w obecności siarkowodoru, pod warunkiem, że jeśli W oznacza grupę CN, to reakcję przeprowadza się w obecności aminy trzeciorzędowej Wzór 1

2 Sposób wytwarzania kw asów oksoftalazynylooctowych Zastrzeżenia patentowe 1. Sposób wytwarzania kwasów oksoftalazynylooctowych o wzorze 1, w którym X i Y oznaczają niezależnie grupę CH lub atom azotu, Z oznacza atom azotu lub grupę o wzorze CR6, A oznacza wiązanie kowalencyjne lub grupę C=0, R1oznacza grupę C1-C6 alkilową, R3 i R4, takie same lub różne, oznaczają atom wodoru, fluoru, chloru lub bromu, grupę trifluorometylową, grupę C1-C4 alkilową, C1-C4 alkoksylową, C1-C4 alkilotiolową, C1-C4 alkilosulfinylową, C1-C4 alkilosulfonylową lub grupę nitrową albo R3 i R4 tworzą razem grupę C1-C4 alkanodioksylową, a R5 i R6, takie same lub różne, oznaczają atom wodoru, fluoru, chloru lub bromu, grupę trifluorometylową, nitrową, cyjanową, C1-C4 alkilową, C1-C4 alkoksylową, C1-C4 alkilotiolową, C1-C4 alkilosulfinylową, C1-C4 alkilosulfonylową, trifluorometylotiolową, trifluorometoksylową lub trifluoroacetylową, z tym, że jeśli X lub Y oznacza atom azotu, to R3i R4, takie same lub różne, oznaczają atom wodoru, grupę trifluorometylową lub grupę C1-C4 alkilową, znamienny tym, że związek o wzorze 2, w którym W oznacza grupę -CN lub grupę o wzorze 3, a X, Y, A, R1, R3 i R4 mają wyżej podane znaczenie, poddaje się reakcji ze związkiem o wzorze 4, w którym Z i R5 mają wyżej podane znaczenie, B oznacza atom fluoru, chloru, bromu lub jodu, grupę SCN lub grupę o wzorze OSO2R7, w którym R7 oznacza grupę C 1-C4 alkilową, fenylową, metylofenylową, nitrofenylową lub bromofenylową, w obecności siarkowodoru, pod warunkiem, że jeśli W oznacza grupę CN, to reakcję przeprowadza się w obecności aminy trzeciorzędowej. 2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że stosuje się związek o wzorze 4, w którym Z oznacza grupę o wzorze CR6 i związek o wzorze 2, w którym R1 oznacza grupę etylową, a każdy podstawnik R3 i R4 oznacza atom wodoru. 3. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że stosuje się związek o wzorze 4, w którym R5 oznacza grupę trifluorometylową lub atom chloru, a R6 oznacza atom wodoru lub fluoru. * * * Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania kwasów oksoftalazynylooctowych i ich analogów. Te ostatnie związki są inhibitorami reduktazy aldozowej i są użyteczne w zapobieganiu lub łagodzeniu przewlekłych powikłań towarzyszących cukrzycy. Inhibitory reduktazy aldozowej, które można wytwarzać sposobem według wynalzku, ujawniono w opublikowanych europejskich zgłoszeniach patentowych nr nr EP i EP Przeprowadzane reakcje ilustrują odpowiednio schematy 2 i 3. Podobnie nitryle, które są używane jako związki wyjściowe w sposobie według wynalazku, ujawniono w opublikowanym europejskim zgłoszenia patentowym nr Znane sposoby polegają na zastosowaniu takich samych jak w sposobie według wynalazku związków wyjściowych, a mianowicie niepodstawionego kwasu oksoftalazynylooctowego i chlorku orto- nitrofenylu. Oba jednak wymagają przeprowadzenia czteroetapowej reakcji. Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania związku o wzorze 1, w którym X i Y oznaczają niezależnie grupę CH lub atom azotu, Z oznacza atom azotu lub grupę o wzorze CR6, A oznacza wiązanie kowalencyjne lub grupę C=O, R1oznacza grupę C1-C6 alkilową, R3 i R4, takie same lub różne, oznaczają atom wodoru, fluoru, chloru lub bromu, grupę trifluorometylową, grupę C1-C4 alkilową, C1- C4alkoksylową C1-C4 alkilotiolową, C1-C4 alkilosulfinylową, C1-C4 alkilosulfonylową, lub grupę nitrową, albo R3 i R4 tworzą razem grupę C1-C4 alkanodioksylową, a R5 i R6, takie same lub różne, oznaczają atom wodoru, fluoru, chloru lub bromu, grupę trifluorometylową, nitrową, cyjanową, C1-C4 alkilową, C1-C4 alkoksylową, C1-C4 alkilotiolową, C1-C4 alkilosulfinylową, C1-C4 alkilosulfonylową, trifluorometylotiolową, trifluorometoksylową lub trifluoroacetylową, z tym, że jeśli X lub Y oznacza atom azotu, to R3i R4, takie

3 same lub różne, oznaczają atom wodoru, grupę trifluorometylową lub grupę C 1-C4 alkilową, polegający na reakcji związku o wzorze 2, w którym W oznacza grupę -CN lub grupę o wzorze 3 a X, Y, A, R1, R3 i R4 mają wyżej podane znaczenie, ze związkiem o wzorze 4, w którym Z i R5 mają wyżej podane znaczenie, a B oznacza atom fluoru, chloru, bromu lub jodu, grupę SCN, grupę o wzorze OSO2R7, w którym R7 oznacza grupę C 1-C4 alkilową, fenylową, metylofenylową, nitrofenylową lub bromofenylową, w obecności siarkowodoru, pod warunkiem, że jeśli W oznacza grupę CN, to reakcję przeprowadza się w obecności aminy trzeciorzędowej. Jeśli podstawniki R3 i R4 mają inne znaczenie niż grupa trifluorometylową lub C 1-C4 alkilowa, to nie mogą być bezpośrednio związane lub przylegać do X lub Y, jeżeli oznaczają one atomy azotu. W korzystnym wykonaniu sposobu według wynalazku, reakcję przeprowadza się również w obecności aminy trzeciorzędowej, jeśli W oznacza grupę o wzorze 3. Jeżeli A we wzorze 1 oznacza wiązanie kowalencyjne, to związek o wzorze 1 odpowiada wzorowi 5, w którym X i Y oznaczają niezależnie grupę CH lub atom azotu, Z oznacza atom azotu lub grupę o wzorze CR6, R1 może oznaczać grupę C1-C4 alkilową np. etylową, R3 i R4, takie same lub różne, mogą oznaczać atom wodoru, grupę trifluorometylową lub C 1-C4 alkilową, R5 i R6, takie same lub różne, oznaczają atom wodoru, fluoru, chloru lub bromu, grupę trifluorometylową, nitrową, cyjanową, C 1-C4 alkilową, C 1-C4 alkoksylową, C 1-C4 alkilosulfonylową, trifluorometylotiolową, trifluorometoksylową lub trifluoroacetylową, z tym, że obydwa X i Y nie oznaczają jednocześnie grupy CH. Kompozycje do hamowania aktywności reduktazy aldozowej zawierają związek o wzorze 5 w ilościach skutecznie hamujących aktywność reduktazy aldozowej, w mieszaninie z farmaceutycznie dopuszczalnym nośnikiem. Sposób według wynalazku jest korzystniejszy od znanych sposobów, ponieważ reakcja przebiega (ze związku o wzorze 2a - prekursora) w dwóch jedynie etapach. Zilustrowano go na schemacie 1. W celu wytworzenia związku o wzorze 1 sposobem według wynalazku przeprowadza się reakcję związku o wzorze 2 ze związkiem o wzorze 4. Zwykle reakcję przeprowadza się w rozpuszczalniku polarnym. Odpowiednie rozpuszczalniki obejmują sulfolan /1,1-dwutlenek etrahydrotiofenu, pirydynę, etery dialkilowe glikolu dietylenowego /np. eter dietylowy glikolu dietylowego/, N- metylpirolidon i ich mieszaniny. Korzystnym rozpuszczalnikiem jest dimetyloformamid. Temperatura reakcji pozostaje ogólnie w granicach od około 110 C do około 180 C, korzystne jest, jeśli jest temperatura wrzenia rozpuszczalnika pod chłodnicą zwrotną. Ciśnienie reakcji nie ma krytycznego znaczenia. Ogólnie, ciśnienie pozostawać będzie w zakresie od około 490 hpa do około 1960 hpa, i korzystnie będzie jeśli będzie ciśnieniem otoczenia /tj. około 980 hpa/. Związek o wzorze 2, jeśli W oznacza grupę CN, poddaje się reakcji ze związkiem o wzorze 4 w obecności aminy trzeciorzędowej. Odpowiednią aminą trzeciorzędową są tri /C2-C6/ alkiloaminy, np. trietyloamina. W celu wytworzenia związku o wzorze 6 poddaje się hydrolizie w wodnym roztworze zasady związek o wzorze 1. Jeśli R1oznacza trzeciorzędową grupę butylową, to hydroliza do związku o wzorze 6 jest łatwiejsza do przeprowadzenia w stężonym kwasie siarkowym lub kwasie trifluorooctowym. Związek o wzorze 2, w którym W oznacza grupę cyjanową, można otrzymać przez reakcję, w obecności zasady, w związku o wzorze 2a ze związkiem o wzorze L-CH2CN, w którym L oznacza atom chloru lub bromu, grupę OSO2/C1-C4 alkilową/ lub OSO2 arylową, w której grupa, arylową jest grupa fenylowa lub naftylowa ewentualnie podstawiona grupą C 1-C4 alkilową, atomem chlorowca lub grupą nitrową. Przykłady odpowiednich zasad obejmują wodorki metali alkalicznych, takie jak wodorek sodowy, węglany metali alkalicznych, takie jak węglan potasowy, wodorotlenki metali alkalicznych, takie jak wodorotlenek sodowy lub potasowy i alkoholany metali alkalicznych, takie jak trzeciorzędowy butanolan potasowy i metanolan sodowy. Reakcję można przeprowadzać w rozpuszczalniku, który jest obojętny w warunkach reakcji. Odpowiednimi rozpuszczalnikami są objętne rozpuszczalniki, takie jak dimetyloformamid, dimetyloacetamid, aceton i digli., czyli eter 2-metoksyetylowy. Reakcję przeprowadza się zwykle w temperaturze pomiędzy około 0 C, a około 100 C. Korzystnie, temperatura reakcji jest w zakresie pomiędzy około 40 C do 60 C.

4 Związek o wzorze 2, w którym W oznacza grupę C/S/NH2, można otrzymać przez reakcję związku o wzorze 2, w którym W oznacza grupę CN, z siarkowodorem, w obecności amin trzeciorzędowych, takich jak tri/c2-c6/alkiloaminy, np. metyloaminy, w obecności rozpuszczalnika, takiego jak pirydyna lub dimetyloformamid. Korzystnie, reakcję przeprowadza się w dimetyloformamidzie. Zwykle reakcję przeprowadza się w temperaturze pomiędzy temperaturą otoczenia a około 100 C. Korzystna jest temperatura reakcji pomiędzy 40 a 60 C Nowe związki o wzorze 6 i ich farmaceutycznie dopuszczalne sole są użyteczne jako inhibitory enzymu reduktazy aldozowej w zapobieganiu i łagodzeniu przewlekłych powikłań towarzyszących cukrzycy jak zaćma cukrzycowa, choroby siatkówki, nerek i neuropatia. Związek można podawać osobom potrzebującym leczenia różnymi konwencjonalnymi drogami obejmującymi podawanie doustne, dootrzewnowe i miejscowe. Ogólnie, związki te podawać się będzie doustnie lub dootrzewnowo w dawkach pomiędzy 0,5 a 25 mg/kg wagi ciała/ dzień, korzystnie od około 1,0 do 10 mg/kg. Jednak, niektóre warianty dawek będą musiały być ustalone zależnie od stanu leczonej osoby. Związek można podawać sam lub w połączeniu z farmaceutycznie dopuszczalnymi nośnikami, w pojedynczych lub wielokrotnych dawkach. Kompozycje farmaceutyczne tworzone przez połączenie nowego związku o wzorze 1 lub jego farmaceutycznie dopuszczalnych soli i farmaceutycznie dopuszczalnych nośników podawać można w różnych formach, takich jak tabletki, proszki, pastylki romboidalnego kształtu, syropy i roztwory iniekcyjne. Związki o wzorze 1 i ich farmaceutycznie dopuszczalne sole można także wykorzystywać w leczeniu zaćmy cukrzycowej przez podawanie miejscowe. Preparat oczny będzie zawierał związek o wzorze 1 lub jego farmaceutycznie dopuszczalne sole w stężeniu od około 0,01 do około 1% wagowych, korzystnie od około 0,05 do około 0,5% wagowego, w farmaceutycznie dopuszczalnym roztworze, zawiesinie lub maści. Niektóre warianty dawek będą musiały być ustalone zależnie od poszczególnych, wykorzystywanych związków i stanu leczonej osoby. Aktywność związków o wzorze 5 jako czynników kontrolujących przewlekłe powikłania towarzyszące cukrzycy określić można licznymi standardowymi testami biologicznymi lub farmakologicznymi. Odpowiednie testy obejmują (1) pomiar ich zdolności do hamowania aktywności enzymatycznej izolowanej reduktazy aldozowej (2) pomiar ich zdolności do zmniejszania lub hamowania akumulacji sorbitalu w nerwie kulszowym i soczewce szczurów, którym podawane streptozocynę, tj. szczurów z cukrzycą (3) pomiar ich zdolności do odwracania już podwyższonego poziomu sorbitolu w nerwie kulszowym i soczewce szczurów z cukrzycą, chronicznie indukowanych streptozocyną (4) pomiar ich zdolności do zapobiegania lub hamowania tworzenia galaktytolu w soczewce szczurów z ostrą galaktozemią (5) pomiar ich zdolności do powstrzymywania tworzenia zaćmy i zmniejszania silnego zmętnienia soczewki u szczurów z chroniczną galaktozemią (6) pomiar ich zdolności do zapobiegania akumulacji sorbitolu i tworzenia zaćmy w izolowanych soczewkach szczura inkubowanych z glukozą i (7) pomiar ich zdolności do zmniejszania już podwyższonego poziomu sorbitolu w izolowanych soczewkach szczura inkubowanych z glukozą. Następujące przykłady ilustrują sposoby według wynalazku. Wszystkie temperatury topnienia podano bez poprawek. Przykład I. 3-Tioacetamido-4-oksoftalazyn-1-yloocyan etylu. Do roztworu 3-cyjanometylo-4-oksoftalazyn-1-ylooctan etylu /54,2 g/ w dimetyloformamidzie /200 ml/ zawierającego metyloaminę / 1 ml/, utrzymywanego w temperaturze 60 C, wprowadzano przez bełkotki siarkowodór. Po 15 minutach przerwano wprowadzania siarkowodoru, a ogrzewanie kontynuowano przez 2 godziny. Roztwór oziębiono do temperatury pokojowej, a następnie wylano powoli do wody z lodem /2000 ml/. Ziarnisty gęsty osad odsączono, przemywano wodą/2 x 200 ml/, a następnie suszono na powietrzu w celu otrzymania związku tytułowego /wydajność 57,8 g/, temperatura topnienia C/. Przykład II. 3-/5-Trifluorometylobenzotiazol-2- ilometylo/-4-okso-3-h-ftalazyn-1- ylooctan etylu. Sposób A. Do roztworu 3-cyjanometylo-4-oksoftalazyn-1-ylooctanu etylu /10,84 g/ i katalitycznej ilości metyloaminy /0,2 g/ w dimetyloformamidzie, utrzymywano w temperaturze C, wprowadzano przez 15 minut za pomocą bełkotki siarkowodór. Po zakończeniu

5 wprowadzania siarkowodoru reakcję kontynuowano przez 3 godziny. Na tym etapie, roztwór ponownie nasycano siarkowodorem i do mieszaniny reakcyjnej dodano trójfluorek 4-chloro-3- nitrobenzenu. Mieszanina reakcyjna natychmiast zmieniała kolor na jasno pomarańczowy, następnie ogrzewano ją do temperatury 140 C przez 2,5 godziny. Roztwór oziębiano do temperatury pokojowej a następnie dodawano kroplami do mieszaniny wody z lodem i etanolu /800 ml 4:1/. ph uwodnionego etanolu doprowadzano do około 2,0 kilkoma kroplami 6N kwasu solnego. Powstały granulat sączono, a pozostałość krystalizowano z mieszaniny etanol-chlorek metylenu w stosunku 3:1 /50 ml/. Powstałą substancję stałą oddzielono przez sączenie, a następnie suszono na powietrzu w celu otrzymania związku tytułowego /wydajność 12,2 g/. Roztwór macierzysty zawierał dodatkową ilość /oznaczenie analityczne, około 1,0 g/ związku tytułowego. Sposób B. Do roztworu 3-tioacetamido-4-oksoftalazyn-1-ylooctanu etylu /6,1 g/ w dimetyloformamidzie /30 ml/ nasyconego siarkowodorem dodano trójfluorek 4-chloro-3-nitrobenzenu /4,5 g/ i powstały roztwór ogrzewano powoli do temperatury wrzenia pod chłodnicą zwrotną. Po osiągnięciu temperatury wrzenia pod chłodnicą zwrotną przez roztwór przepuszczano słaby strumień siarkowodoru i stan wrzenia utrzymywano pod chłodnicą zwrotną prze 4 godziny. Następnie mieszaninę reakcyjną oziębiano i wylano do wody z lodem /500 ml/. Powstałą gumę wyodrębniono przez dekantację i następnie ucierano na proszek z etanolem /75 ml/. Jasno żółty granulat sączono, zbierano osad i krystalizowano z etanolu /200 ml/ w celu otrzymania związku tytułowego /wydajność 4,1 g/. W podobny sposób otrzymano 3-/7-chlorobenzotiazol-2- ilometylo/-4-okso-3-h-ftalazyn-1-ylooctan etylu, temperatura topnienia 119 C i 3-/5-chloro-7-fluorobenzotiazol-2-ilometylo/-4-okso-3-H-ftalazyn-1-ylooctan etylu, temperatura topnienia C, stosując odpowiednio 2,3-dichloronitrobenzen i 2,5-chloro- 3-fluoronitrobenzen zamiast trójfluorku 4-chloro-3-nitrobenzenu. Przykład III. I. 1H-Indazol-3-ilooctan metylu. Roztwór kwasu 1H-indazolo-3- octowego/1,0 g/ otrzymanego według J.Am.Chem.Socj,79, 5245 /1957/ w metanolu /30 ml/ zawierający 5 kropel stężonego kwasu siarkowego utrzymywano w stanie wrzenia przez 8 godzin. Następnie mieszaninę reakcyjną zatężono do małej objętości i przemyto octanem etylu /20 ml/. Warstwę organiczną przemyto wodą /2 x 10 ml/ i następnie roztworem wodorowęglanu sodu /10 ml, 10%/. Warstwę octanu etylu oddzielono i następnie suszono w celu otrzymania związku tytułowego /wydajność 0,8 g/, temperatura topnienia 146 C/. II. / 1-Cyjanometylo/-1-H-indazo1-3-ilooctan metylu. Do roztworu 1-H-indazo1-3-ilooctanu metylu 1,9 g/ w dimetyloformamidzie /4 ml/ dodano wodorek sodu /0,58 g, 50% wagowych zdyspergowanych w oleju/ i mieszaninę mieszano przez 15 minut w temperaturze pokojowej. Następnie dodano chloroacetonitryl /1,9 g/ rozpuszczony w dimetyloformamidzie /2 ml/ i mieszaninę reakcyjną mieszano przez 6 godzin. Następnie mieszaninę wlano do wody z lodem /20 ml/, ph doprowadzono do około 3 przez dodanie wystarczająco rozcieńczonego HC1, powstały osad oddzielono i suszono na powietrzu /wydajność 1,87 g/, temperatura topnienia C. Przykład IV. Kwas3-/7-chlorobenzotiazo1-2-ilometylo/-4-okso-3-H-ftalazyn-1-ylooctowy. Do roztworu 3-/7-chlorobenzotiazo1-2-ilometylo/-4-okso-3-H- ftalazyn-1-ylooctanu etylu /800 g/ w mieszaninie etanolu i tetrahydrofuranu w stosunku 2:1 /30 ml/ dodano 3 ml 1% wodnego roztworu wodorotlenku potasu i mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 2 godziny. Mieszaninę reakcyjną zatężono przez odparowanie pod zmniejszonym ciśnieniem a pozostałość rozcieńczono wodą /10 ml/. Po doprowadzeniu ph roztworu do około 2 wystarczającą ilością 10% HCl otrzymano biały osad. Osad oddzielono przez odsączenie, suszono na powietrzu a następnie krystalizowano z chlorku metylenu /10 ml/ w celu otrzymania związku tytułowego /wydajność 273 mg/, temperatura topnienia 168 C. Podobnie, 3-/5-chloro-7-fluorobenzotiazo1-2-ilometylo/-4-okso-3- H-ftalazynylooctan etylu zhydrolizowano do kwasu 3-/5-chloro-7- fluorobenzotiazo1-2-ilometylo/-4-okso-3-h-ftalazyn-1-ylooctowego /temperatura topnienia ,5 C/. Przykład V.

6 I. Ester IIIrz-butylowy kwasu 3-oksopirydo [3,2-c] i 3-okso- pirydo- [2,3-c]-furan-1-ylidenooctowego. Mieszaninę dostępnych w handlu bezwodnika 2,3-pirydynodikarboksylowego /29,8 g/, fosforanu /IIIrz.- butoksykarbonylometyleno/trifenylu /75,2 g/ i chlorku metylenu /1000 ml/ mieszano w temperaturze pokojowej przez 60 godzin. Mieszaninę odparowano do sucha i pozostałość poddano chromatografii na żelu krzemionkowym /2,0 kg/. Po ostrożnej elucji roztworem chlorku metylenu w octanie etylu /49:1/ i kontroli frakcji po elucji poprzez chromatografię C1enkowarstwową- wyizolowano 2 produkty. Mniej polarny produkt oznaczony A zidentyfikowano jako mieszaninę /1:1/ estru III rz. butylowego kwasu E lub Z 3-oksopirydo [2,3-c]-furan-1-ylidynooctowego 1H NMR /CDCl3, 250 MHz/ 1,5 /s, 9H/, 6,1 /s, 1H/, 7,8 /dd, J = 6Hz, 1H, 8,40 /dd, J1=6Hz, 1H/, 9,1 /dd, J1=6H, J2 = 1 H, 1H/ i ester III- rz.-butylowy kwasu E 3-oksopirydo [3,2-c]-furano-1- ylidynooctowego 1H-NMR /CDCl3, 250 MHz/1,5 /s, 9H/, 6,2 /s. 1H/, 7,9 /dd, J=6Hz, 1 H/, 9,0 /dd, J=6Hz, 1 H/, 9,2 /d, J=12Hz, 1H/. Bardziej polarny produkt oznaczony B zidentyfikowano jako mieszaninę /około 1:10/ estru III rz.butylowego kwasu E 3- oksopirydo [3,2-c] - furano-1-ylidynooctowego i ester III rz. butylowego kwasu E lub Z 3-oksopirydo [2,3-c] - furano-1- ylidynooctowego. Mniej polarnego produktu A nie rozdzielono na czyste składniki. Bardziej polarny produkt B ponownie poddano chromatografii na żelu krzemionkowym /500 g/ i eluowano roztworem chlorku metylenu w octanie etylu /9:1/. Odparowanie pierwszych frakcji pozwoliło uzyskać czysty ester III rz.butylowy kwasu E 3- oksopirydo [3,2-c] - furano-1-ylidynooctowego /1,8 g, temperatura topnienia C/. Odparowanie dalszych frakcji pozwoliło uzyskać czysty ester III rz. butylowy kwasu E lub Z 3-oksopirydo [2,3-c] - furano-1-ylidenooctowego /11,5 g, temperatura topnienia 118 C/. II. 8-okso-7H-pirydo [2,3-d]pirydazyn-5-ylooctan III rz.butylu. Do roztworu estru III rz.butylowego kwasu E 3-oksopirydo [3,2-c]- furano-1-ylidenooctowego /1,85 gl w etanolu /10 ml/ ostrożnie dodano wodzian hydrazyny /1,3 ml/ a następnie mieszaninę utrzymywano w stanie łagodnego, pod chłodnicą zwrotną wrzenia przez 1 godzinę. Roztwór zatężono w celu usunięcia etanolu i pozostałość rozcieńczono wodą/20 ml/. Następnie dodano wystarczającą ilość HCl do doprowadzenia ph do wartości około 2,0. Osad oddzielono i suszono na powietrzu /1,36 g, temperatura topnienia C/. Przykład VI. I. 5-Okso-6H-pirydo [2,3-d]pirydazyn-8-ylooctan III rz.butylu. Do roztworu estru III rz.-butylowego kwasu E lub Z 3-oksopirydo- [2,3-c]-furan-1-ylidenooctowego /temperatura topnienia 118 C, 10,0 g/ w etanolu /25 ml/ dodano kroplami wodzian hydrazyny /10 ml/ i powstały roztwór utrzymywano w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną przez 10 minut. Roztwór odparowano w celu usunięcia etanolu, pozostałość rozcieńczono wodą /20 ml/ i dodano wystarczającą ilość 10% HCl do doprowadzenia ph do wartości około 6,0. Osad sączono i oddzielony osad suszono na powietrzu /8,9 g, temperatura topnienia C/. II. 6-/5-Trifluorometylobenzotiazol-2-ilometylo/-5-okso-6H- pirydo-[2,3-d]pirydazyn-8- ylooctan III rz.-butylu. Do roztworu 5-okso-6H-pirydo [2,3-d]-pirydazyn-8-ylooctanu III rz. butylu /0,5 g/ w dimetyloformamidzie /5 ml/ zawierającego III rz.butanolan potasu /0,25 g/ dodano 5-trifluorometylo-2- chlorometylobenzotiazol /0,55 g/. Roztwór mieszano przez noc w temperaturze pokojowej a następnie wlano do wody z lodem 120 ml/. Dodano wystarczającą ilość 10% HCl do doprowadzenia ph do wartości około 5,0 i oddzielono nieoczyszczony osad. Osad poddano chromatografii na żelu krzemionkowym, stosując jako eluent mieszaninę chlorku metylenu i octanu etylu w stosunku 1:1, w celu otrzymania produktu /0,66 g. temperatura topnienia C/.

7 Wzór 1 Wzór 2 Wzór 3 W zór 4 W zór 5 Wzór 2a Wzór 2 W zór 4 Schemat 1 Wzór 6

8 Wzór 1 Schemat 2 Wzór 1 Schemat 3 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena zł