PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. KPT. PIL. MIECZYSŁAWA MEDWECKIEGO W MORAWICY

Transkrypt

1 PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. KPT. PIL. MIECZYSŁAWA MEDWECKIEGO W MORAWICY 1. WSTĘP: Program Profilaktyki przeznaczony jest dla uczniów Szkoły Podstawowej im. kpt. pil. Mieczysława Medweckiego w Morawicy. PROGRAM DOSTOSOWANY JEST DO POTRZEB ROZWOJOWYCH UCZNIÓW ORAZ POTRZEB ŚRODOWISKA. Tworzy spójna całość z Programem Wychowawczym Szkoły. Program przewidziany jest do realizacji na trzy lata, począwszy od roku szkolnego 2012/2013. Opracowany program sporządzony został w oparciu o aktualne przepisy prawa oświatowego. 2. PODSTAWA PRAWNA: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (tj. Dz. U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483 ze zm.), Rozporządzenie ministra Edukacji narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4 poz. 17), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U. z 2006 r. Nr 26 poz. 226), Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (tj. Dz. U. z 2011 r. Nr 231 poz ze zm.), Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj. Dz. U. z 2007 r. Nr 70 poz. 472 ze zm.), Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tj. Dz. U. z 2012 r. poz. 124), Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10 poz. 55 ze zm.), Program polityki prorodzinnej państwa z dnia 3 listopada 1999 r. przygotowany przez Międzyresortowy Zespół do Spraw Opracowania Polityki Prorodzinnej Państwa. 3. DIAGNOZA PROBLEMÓW WYSTĘPUJĄCYCH W SPOŁECZNOŚCI SZKOLNEJ: Diagnozę zachowań problemowych przeprowadzono na podstawie rozmów, obserwacji oraz wniosków z ewaluacji wewnętrznej. Przeprowadzona analiza wykazała, że największymi problemami w szkole są: integracja grupy klasowej (poszanowanie cudzej własności, oszustwa, obrażanie innych itp.), trudności w uczeniu się, trudności w rozwiązywaniu konfliktów, brak umiejętności racjonalnego wykorzystania czasu wolnego, dbałość o kulturę języka. nawyki zdrowotne 4. ZAŁOŻENIA PROGRAMU: a) Profilaktyka, rozumiana jako zapobieganie występowaniu niepożądanych procesów i zjawisk, określanych jako przejawy patologii życia społecznego, jako system działań 1

2 wzmacniających lub podtrzymujących różne, dodatnie społecznie postawy uczniów w toku wychowania, realizowana jest podczas działalności edukacyjnej szkoły, tj. w ramach godzin wychowawczych i w postaci różnych odrębnych zajęć profilaktycznoedukacyjnych. b) Tworzenie Szkolnego Programu Profilaktyki zostało poprzedzone diagnozą potrzeb naszych uczniów, ich problemów, możliwości oraz uwarunkowań otoczenia. c) Profilaktyka w naszej szkole powinna koncentrować się na wzmacnianiu czynników chroniących: rozwijanie zainteresowań uczniów, w tym uczniów zdolnych, oraz przeciwdziałanie niepowodzeniom szkolnym (zainteresowanie nauką szkolną), wspomaganie rozwoju moralnego uczniów (poszanowanie norm, wartości i autorytetów), stwarzanie uczniom możliwości przynależenia do pozytywnych grup rówieśniczych: kół zainteresowań, zespołów sportowych, muzycznych itp. (przynależność do pozytywnej grupy rówieśniczej), wspomaganie rodziców dzieci w prawidłowym pełnieniu przez nich funkcji wychowawczych (silna więź emocjonalna z rodzicami). Kształtowanie i utrwalanie pożądanych nawyków zdrowotnych, promowanie zdrowego i bezpiecznego trybu życia d) Działalność profilaktyczna szkoły pozostaje w ścisłym związku z działalnością profilaktyczną w środowisku lokalnym odgrywa ona ważną rolę w kształtowaniu osobowości ucznia. Jest także pomocne w kształtowaniu odpowiednich postaw moralnych i przygotowaniu wychowanków do dokonywania właściwych i przemyślanych wyborów życiowych. Aby profilaktyka odniosła właściwy skutek, szkoła współpracuje następującymi instytucjami: placówki użyteczności publicznej (kino, teatr, muzea, filharmonia i inne): uczestnictwo w spektaklach teatralnych o charakterze profilaktycznym, udział w akcjach i programach edukacyjnych poświęconych problemom zdrowotnym, udział w konkursach organizowanych przez placówki kulturalnooświatowe, udział w akcjach charytatywnych; placówki oświatowo-opiekuńcze (poradni apsychologiczno-pedagogiczna, poradnia uzależnień, gminny/miejski ośrodek pomocy społecznej): pomoc uczniom przejawiającym trudności w zachowaniu i nauce, pomoc dzieciom z rodzin uzależnionych i patologicznych, udzielanie pomocy rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej, udział w prelekcjach organizowanych przez psychologów, pedagogów, lekarzy specjalistów; wymiar sprawiedliwości (sąd, kuratorzy, policja): współpraca z kuratorem, udział w zajęciach prowadzonych przez policję na temat bezpieczeństwa. Wspieranie rozwoju uczniów zdolnych 5. CELE PROGRAMU: stworzenie warunków bezpiecznego funkcjonowania szkoły, stworzenie warunków powstania szkoły wolnej od zagrożeń, zapobieganie przez odpowiednią działalność profilaktyczną takim uzależnieniom jak: alkoholizm, nikotynizm, lekomania; komputer 2

3 promocja zdrowego stylu życia, kształtowanie właściwego zachowania uczniów, utrwalenie postaw i zachowań społecznych warunkujących prawidłowy rozwój, zmiana obiegowych przekonań na temat stosowania środków psychoaktywnych profilaktyka chorób nowotworowych profilaktyka chorób związanych z zaburzeniami odżywiania 6. ZOPERACJONALIZOWANE CELE PROGRAMU/CELE SZCZEGÓŁÓWE: Adresaci działań profilaktycznych zdobędą należytą wiedzę i umiejętności w trakcie realizacji programu. a) Uczniowie: cała społeczność szkolna (według Szkolnego Programu Wychowawczego): uczniowie nabywają praktyczne umiejętności umożliwiające samostanowienie i obronę własnych praw, ze szczególnym uwzględnieniem asertywności, nauczyciele integrują społeczność szkolną oraz stwarzają system wsparcia dla młodzieży, który promowałby działania związane ze zdrowym stylem życia uczniowie posiadają umiejętność podejmowania i realizacji własnych pomysłów oraz trenowania samodzielności, uczniowie zdobywają umiejętność efektywnej komunikacji, podejmowani decyzji oraz radzenia sobie ze stresem, uczniowie potrafią budować pozytywny obraz własnej osoby, uczniowie pogłębiają i wzmacniają naturalne systemy wsparcia, tj.: koleżeństwo, przyjaźń, zaufanie i uczciwość, uczniowie zdobywają wiedzę i nabywają umiejętności dotyczące zdrowia fizycznego, psychicznego, społecznego i duchowego; grupa podwyższonego ryzyka: uczniowie rozwijają takie umiejętności interpersonalne jak: chronienie siebie w sytuacjach nacisku grupowego, asertywność, otwartość, empatia, odreagowanie napięć i budowanie udanych relacji z ludźmi, uczniowie potrafią rozwiązywać problemy określają różnice zdań, akceptują różnice, poszukują rozwiązań, grupa najwyższego ryzyka: uczniowie uczą się umiejętności radzenia sobie z własnymi negatywnymi emocjami oraz z przemocą z zewnątrz. b) Rodzice pedagog szkolny, psycholog i wychowawcy klas organizują spotkania ze specjalistami, na których: są wspomagani przez wychowawców i pozostałych nauczycieli w procesie wychowania dzieci. poznają możliwości i miejsca pomocy psychologicznej i zdrowotnej c) Nauczycie: stanowią przykład dla uczniów, potrafią rozpoznawać wczesne objawy niedostosowania, potrafią postępować w kontaktach z uczniami w taki sposób, aby nie wyzwalać w nich złości, przekory i bezradności 7. TREŚCI PROGRAMU PROFILAKTYKI ZE WSKAZANIEM ADRESATA: 3

4 a) Uczniowie (z uwzględnieniem potrzeb rozwojowych dla ucznia oraz rodzaju grup ryzyka): urzeczywistnianie wartości i przestrzeganie norm społecznych, uczenie najważniejszych umiejętności psychologicznych i społecznych, np.: umiejętności radzenia sobie ze stresem, nawiązywania i podtrzymywania dobrych kontaktów z ludźmi, odpierania presji otoczenia i grupy rówieśniczej, rozwijanie umiejętności prowadzenia zdrowego trybu życia, motywowanie do podejmowania osobistych wyborów i postanowień, uczenie akceptowanych społecznie sposobów spędzania czasu wolnego, przekazanie rzetelnej i adekwatnej wiedzy o konsekwencjach zachowań ryzykownych. b) Rodzice: podnoszenie wiedzy i umiejętności wychowawczych rodziców, współudział rodziców w określaniu kierunków działań profilaktycznych, współudział rodziców przy rozwiązywaniu konfliktów pomiędzy uczniami, pomoc rodzicom w rozwiązywaniu problemów dziecka. c) Nauczyciele: prezentowanie prawidłowych wzorców zachowań przez nauczycieli (i innych pracowników szkoły), podnoszenie wiedzy i doskonalenie kompetencji wychowawczych nauczycieli, rozwijanie umiejętności dobrej współpracy na linii nauczyciele-rodzice, wyciąganie odpowiednich konsekwencji przez nauczycieli (i innych pracowników szkoły) wobec nieprawidłowych zachowań uczniów. 8. STRATEGIE I METODY REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI: a) Strategie informacyjne (metody): pogadanka podczas lekcji, spotkanie ze specjalistą, wycieczka tematyczna, praca w oparciu o tekst przewodni (książkę), prezentacja teatralna i parateatralna itp. Konsultacje indywidualne b) Strategie edukacyjne (metody): realizacja znanych programów edukacyjnych, krąg uczuć, rysunki, drama, przedstawienia, burza mózgów, dyskusja, stymulacja różnych sytuacji życiowych, np.: rozwiązywanie wyimaginowanego konfliktu, technika uzupełniania zdań, gry i zabawy dydaktyczne, praca w małych grupach, metody pedagogiki zabawy, happeningi, uroczystości (obrzędowość szkolna) itp. 4

5 c) Strategie działań alternatywnych (metody): koła zainteresowań, spotkania hobbystów, wycieczki, festyny, zajęcia i zawody sportowe itp. konkursy d) Strategie interwencyjne (metody): interwencja w środowisku domowym ucznia prowadzona przez upoważnione osoby lub instytucje, interwencja w środowisku szkolnym ucznia, interwencja w sytuacji kryzysu rozwojowego (prowadzona przez specjalistę), pomoc psychologiczna, pedagogiczna (prowadzona przez specjalistę), terapia specjalistyczna indywidualna, grupowa (prowadzona przez specjalistę). 9. OSOBY ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJĘ: dyrektor/wicedyrektor szkoły, wychowawcy klas, nauczyciele pozostałych przedmiotów, pedagog szkolny, rodzice, pielęgniarz 10. EWALUACJA PROGAMU: ankieta ewaluacyjna skierowana do uczniów, obserwacje, wywiad środowiskowy, rozmowy wychowawcze, opinie uczniów i rodziców, analiza dokumentów szkoły. 11. SPODZIEWANE EFEKTY: umiejętność rozwiązywania sytuacji konfliktowych, dbanie o bezpieczeństwo, utrwalenie zachowań asertywnych, dbanie o zdrowie fizyczne i psychiczne, umiejętność organizowania czasu wolnego, świadome i umiejętne korzystanie z komputera, Internetu, TV, prawidłowe reakcje w sytuacji zagrożenia, zachowanie higieny osobistej, sukcesy uczniów w szkole i poza szkołą 5

6 SZCZEGÓŁOWY PLAN DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH Obszar profilaktyki Bezpieczeństwo fizyczne dziecka Zakres działań profilaktycznych Bezpieczeństwo na drodze Bawimy się bezpiecznie, przyjemnie i kulturalnie Bezpieczeństwo i higiena pracy Bezpieczeństwo podczas wycieczek Szczegółowe zadania Zapoznanie z podstawowymi zasadami ruchu drogowego Zdobycie umiejętności oceny sytuacji na drodze i zaplanowania odpowiedniego postępowania Poznanie znaków drogowych Spotkanie z Policjantem Poznanie zasad bezpiecznego spędzania przerw międzylekcyjnych w budynku i na podwórku Uświadomienie uczniom skutków niebezpiecznych zabaw Zorganizowanie aktywności ruchowej podczas długiej przerwy Poznanie zasad bezpiecznej i higienicznej pracy w szkole Przypomnienie zasad bezpiecznego użytkowania sprzętu szkolnego podczas zajęć, Przypomnienie zasad bezpiecznego i higienicznego korzystania z komputera Poznanie zasad bezpiecznego zachowania na przystankach autobusowych MPK i podczas jazdy środkami komunikacji zbiorowej. Bezpieczne poruszanie się na rowerach Zorganizowanie próbnego alarmu ewakuacyjnego Zapoznanie z zasadami i regulaminem zachowania się na wycieczce. Uświadomienie uczniom konieczności przestrzegania postanowień regulaminu wycieczki. 6

7 Profilaktyka uzależnień Poznanie sygnałów alarmowych Zapoznanie dzieci z zasadami udzielania pierwszej pomocy Ratujemy i uczymy ratować Jak być asertywnym? Szkodliwość palenia tytoniu Dlaczego ludzie sięgają po alkohol? Na jaką przemoc jestem narażony ze strony dorosłych? Poznanie sygnałów alarmowych Zasady udzielania pierwszej pomocy Zapoznanie uczniów z procedurami szkolnymi w sytuacjach zagrożenia. Zapoznanie uczniów z planem ewakuacji szkoły na wypadek zagrożenia Uświadomienie konieczności zachowania porządku i dyscypliny podczas ewakuacji. Zaznajamianie z zasadami udzielania pierwszej pomocy Zdobycie umiejętności postępowania w nagłych wypadkach Nabycie umiejętności powiadamiania odpowiednich służb ratownictwa medycznego i drogowego. Zastanowienie się nad swoja pozycją w grupie rówieśniczej Uświadomienie, jakie cechy powinien posiadać dobry kolega Zrozumienie potrzeby znalezienia prawdziwego przyjaciela Ćwiczenie postawy asertywności, czyli jak nie ulegać presji kolegów Przekazanie informacji o szkodliwym działaniu tytoniu. Zmiana obiegowych przekonań o paleniu papierosów Ćwiczenie postawy stanowczej odmowy w przypadku nacisku grupy. Uświadomienie szkodliwości biernego palenia Zrozumienie powodów sprawiających, że ludzie sięgają po alkohol Przekazanie informacji o chorobie alkoholowej Zapoznanie z instytucjami, które udzielają pomocy osobom uzależnionym i ich rodzinom Jak uniknąć zagrożeń związanych z wykorzystywaniem seksualnym? Przemoc domowa czym jest Niebieska karta. Zapoznanie uczniów z instytucjami udzielającymi pomocy ofiarom przemocy: Schronisko dla ofiar przemocy, Ośrodek Interwencji Kryzysowej, Zespół do spraw nieletnich i patologii oraz prewencji kryminalnej. 7

8 Edukacja emocjonalna Moje uczucia Uczucia innych Bycie w grupie Pokojowe rozwiązywanie konfliktów Moje mocne strony Kształtowanie świadomości ponoszenia konsekwencji swojego działania Uświadomienie podstawowych uczuć wyrażanych w życiu codziennym Wzbogacanie słownictwa związanego z wyrażaniem uczuć i emocji Rozpoznawanie i rozumienie przeżywanych przez siebie uczuć Uświadomienie dzieciom, w jakich sytuacjach wyrażają uczucia podstawowe oraz na postawie, jakich sygnałów pochodzących od ciała mogą je rozpoznawać Uświadomienie dzieciom roli uczuć w tworzeniu relacji międzyludzkich Uczymy się lepiej rozumieć siebie samych i innych ludzi Ćwiczenia aktywnego słuchania Tworzenie atmosfery sprzyjającej poczuciu bezpieczeństwa i akceptacji siebie nawzajem w klasie Przestrzeganie norm i zasad Ustalenie wspólnych zasad pracy w grupie Integracja grupy Akceptacja inności i niesienie pomocy starszym i słabszym Akceptacja osób z chorobami przewlekłymi np. mukowiscydozą, cukrzycą, astmą i innymi Zdobywanie umiejętności przedstawiania swojego punktu widzenia bez agresji wobec innych panowanie nad emocjami Poznanie i przećwiczenie etapów rozwiązywania konfliktów Umożliwienie dzieciom dostrzeżenia swoich mocnych stron i nauczenie ich rozpoznawania Uświadomienie dzieciom konieczności zaakceptowania słabości i wad dla budowania poczucia własnej wartości 8

9 Edukacja prozdrowotna Edukacja prawna Poznanie czynników ryzyka i wczesnych objawów nowotworów Zasady zdrowego odżywiania Poszanowanie cudzej własności. Mówienie nieprawdy (plotki, kłamstwa). Oszustwa. Obrażanie innych. Upowszechnienie zaleceń Kodeksu walki z rakiem Uświadomienie szkodliwości nadmiernej ekspozycji na promieniowanie słoneczne Uwzględnienie w codziennej diecie 5 porcji warzyw i owoców Uświadomienie konieczności ograniczenia spożycia produktów zawierających, cukry, tłuszcze zwierzęce Uświadomienie roli aktywności ruchowej w profilaktyce nowotworowej Uświadamianie młodzieży i rodziców na temat wpływu zdrowego odżywiania na funkcjonowanie naszego organizmu (w tym dbałość o stan jamy ustnej) Akcje Mam zdrowe drugie śniadanie w szkole, Śniadanie daje moc, Owoce w szkole, fluoryzacja. Uświadamianie uczniom skutków niewłaściwego odżywiania: otyłość, anoreksja, bulimia. Spotkanie z przedstawicielami służby zdrowia Przestrzeganie norm i zasad konsekwencje prawne i moralne niewłaściwych zachowań. Spotkanie z policjantem Program profilaktyki został przedstawiony na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu... i zatwierdzony do realizacji Uchwałą Rady Pedagogicznej nr 6 oraz Radzie Rodziców w dniu... i zatwierdzony Uchwałą Rady Rodziców nr 2. Przewodniczący Rady Pedagogicznej: Przewodniczący Rady Rodziców: 9