Wprowadzenie do prawa podatkowego

Transkrypt

1 Wprowadzenie do prawa podatkowego dr Przemysław Pest Katedra Prawa Finansowego WPAE UWr Dobry pasterz powinien strzyc owce, a nie obdzierać ze skóry Tyberiusz Cesare Ripa, Ikonologia, Kraków 2012, reprint z 1602 r. 1

2 Art. 6. Podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej. publicznoprawne na rzecz podmiotów publicznoprawnych wynika z przepisów prawa publicznego 2

3 nieodpłatne świadczenie jednostki na rzecz państwa (władcy), któremu nie towarzyszy wzajemne świadczenie państwa (władcy) = NIEEKWIWALENTNOŚĆ przymusowe zabezpieczenie wykonania zobowiązania podatkowego środkami egzekucyjnymi 3

4 bezzwrotne raz zapłacony podatek nie jest zwracany (inaczej niż kredyt lub pożyczka) wyjątki wynikają z trybu płatności niektórych podatków (np. nadpłata w VAT) świadczenie pieniężne podatek jest określony w jednostkach pieniężnych występujących w danym państwie wyjątek - art o.p. (szczególny przypadek wygaśnięcia zobowiązania podatkowego przez przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych na rzecz SP lub gminy w zamian za zaległości podatkowe) 4

5 na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy na rzecz podmiotów publicznoprawnych nakładanie podatków element władztwa finansowego państwa powiaty i województwa brak wpływów z podatków wynikające z ustawy podatkowej podatek jest ustalany jednostronnie przez państwo lub inny związek publicznoprawy jego konstrukcja i wysokość nie są przedmiotem uzgodnień między państwem a podatnikiem 5

6 Podatki w Konstytucji RP Art. 84. Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Art Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. Art Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie określonym w ustawie. Podmiot podatku Przedmiot podatku Podstawa opodatkowania Stawka podatkowa Ulgi i zwolnienia podatkowe 6

7 Podmiot podatku podatnik podmiot zobowiązany do zapłaty podatku podatnik a płatnik i inkasent Przedmiot podatku prawne określenie od czego ma być płacony podatek stan faktyczny (np. uzyskanie dochodu, obrotu, przychodu, posiadanie nieruchomości) lub prawny (np. nabycie własności nieruchomości, przyjęcie spadku, zawarcie umowy sprzedaży) z którym ustawa łączy obowiązek podatkowy 7

8 Podstawa opodatkowania konkretyzacja przedmiotu opodatkowania ilościowo lub wartościowo ujęty przedmiot opodatkowania, np.: podatek dochodowy: przedmiot osiąganie dochodu, podstawa podatkowania dochód w określonej kwocie podatek do spadków i darowizn: przedmiot przyjęcie spadku, postawa opodatkowania czysta wartość spadku Stawka podatkowa współczynnik służący obliczeniu kwoty podatku od danej podstawy opodatkowania stawki kwotowe, procentowe i mieszane stawki proporcjonalne (liniowe), progresywne i regresywne 8

9 Zwolnienie powstaje obowiązek podatkowy, nie powstaje zobowiązanie podatkowe dotyczy podmiotu lub przedmiotu (zwolnienia podmiotowe i przedmiotowe) Ulgi powstaje zobowiązanie podatkowe, ale ulga zmniejsza wysokość podatku poprzez zmniejszenie: podstawy opodatkowania (np. art. 26 ustawy o PIT składki na ubezpieczenia społeczne, darowizny na cele kultu religijnego) stawki podatku kwoty podatku (np. art. 27b ustawy o PIT składka na ubezpieczenie zdrowotne) dotyczy podstawy opodatkowania, stawki lub kwoty podatku 9

10 Wyłączenia nie powstaje obowiązek podatkowy, np. art. 2 ustawy o PIT - przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z działalności rolniczej Klasyfikacja podatków na podstawie przedmiotu opodatkowania Podatki dochodowe (PIT, CIT) Podatki obrotowe (podatek od towarów i usług, podatek akcyzowy, podatek od gier, PCC) Podatki przychodowe i majątkowe (podatek od nieruchomości, podatek rolny, podatek leśny, podatek od środków transportowych, PSD) 10