Systemy podatkowe w gospodarce

Transkrypt

1 Systemy podatkowe w gospodarce Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Poznań, r. Katedra Finansów Publicznych Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

2 Plan spotkania Wykład: Modele podatkowe w różnych systemach gospodarczych Rodzaje i znaczenie podatków, systemy podatkowe i ich wpływ na gospodarkę. Warsztaty: Idealny system podatkowy 2

3 Zasadność istnienia podatków Na tym świecie pewne są tylko śmierć i podatki., Benjamin Franklin, 1789 r. Czy lubimy płacić podatki? Po co płacimy podatki? 3

4 Dochody podatkowe wybranych państw w 2015 r. jako % wydatków ogółem i % PKB 70% 63% 60% 50% 53% 51% 48% 57% 40% 30% 20% 24% 29% 20% 27% 27% 10% 0% Niemcy Francja Polska Wielka Brytania Unia Europejska % wydatków ogółem % PKB Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Eurostat. 4

5 Znaczenie systemów podatkowych dla gospodarki Podatki zapewniają największą grupę dochodów współczesnych gospodarek. Funkcje podatków: funkcja fiskalna podatki umożliwiają pozyskanie środków pieniężnych, które są niezbędne do sfinansowania dóbr i usług publicznych funkcja redystrybucyjna polega na podziale środków publicznych uzyskanych z podatków między obywatelami i innymi podmiotami publicznoprawnymi funkcja stymulująca dzięki zastosowaniu ulg, zwolnień czy obniżonych stawek podatkowych możliwe jest wywoływanie określonych działań lub procesów gospodarczych 5

6 Jakie podatki płacimy w Polsce? 6

7 Klasyfikacja podatków Przedmiotowy podział podatków: konsumpcyjne: podatek od towarów i usług (VAT), podatek akcyzowy, podatek od gier, dochodowe: podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT), podatek dochodowy od osób prawnych (CIT), przychodowe: podatek rolny, podatek leśny, majątkowe: podatek od nieruchomości, podatek od środków transportowych, podatek od spadków i darowizn, podatek od czynności cywilnoprawnych. 7

8 Czym tak naprawdę jest podatek? 8

9 Czym tak naprawdę jest podatek? Jest nakładany przez państwo lub podmiot publicznoprawny (np. jednostkę samorządu terytorialnego) na mocy przepisów prawnych. Jest płacony w pieniądzu. Jest przymusowy. 9

10 Elementy konstrukcyjne podatku warunkujące jego funkcjonowanie 10

11 Przedmiot opodatkowania czyli co podlega opodatkowaniu? Przedmiot opodatkowania to rzecz, zjawisko, zdarzenie lub stan faktyczny czy prawny powodujący powstanie obowiązku podatkowego. Może mieć charakter: jednorazowy (np. nabycie nieruchomości), powtarzalny (np. otrzymywanie dochodu z tytułu pracy), ciągły (np. posiadanie gospodarstwa rolnego). 11

12 Podmiot opodatkowania czyli kto jest opodatkowany? Podmiot czynny strona ustalająca i pobierająca podatek Podmiot bierny strona, na której ciąży obowiązek podatkowy (podatnik, płatnik) 12

13 Podstawa opodatkowania czyli w jaki sposób naliczany jest podatek? Podstawa opodatkowania to ujęcie przedmiotu opodatkowania w sposób: liczbowy (np. w tonach, sztukach, metrach), wartościowy (np. w pieniądzu, np. wartość dochodu, przychodu czy obrotu). 13

14 Stawki podatkowe czyli według jakiej reguły jest naliczany podatek? Stawka kwotowa Stawka procentowa liczba jednostek pieniężnych, jaką należy zapłacić od danej podstawy opodatkowania wskazuje jaka część podstawy opodatkowania ma być przekazana do właściwego budżetu 14

15 ZADANIE Rząd poszukuje dodatkowego źródła dochodów budżetowych. Zadaniem każdej z grup posłów jest przedstawienie projektu zupełnie nowego podatku. Podatek musi być scharakteryzowany według elementów konstrukcyjnych podatku: Przedmiot opodatkowania co jest opodatkowane? Podmiot opodatkowania kto płaci? Podstawa opodatkowania w jaki sposób? Stawki podatkowe jakie są stosowane? Czas na wykonanie zadania: 25 minut. Prezentacja prac. 15

16 Bardzo dziękuję Wam za uwagę! 16

17 Bibliografia 1. Cieślukowski, M., Kańduła, S., Kijek, I., 2012, Polski system podatkowy. Materiały do ćwiczeń i wykładów, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań. 2. Juja, T., 2011, Finanse publiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań. 3. Eurostat, 4. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, Dz.U nr 157 poz Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, Dz.U nr 203 poz