Wprowadzenie do prawa podatkowego

Transkrypt

1 Wprowadzenie do prawa podatkowego dr Przemysław Pest Katedra Prawa Finansowego WPAE UWr Dobry pasterz powinien strzyc owce, a nie obdzierać ze skóry Tyberiusz 1

2 Stosunek prywatnoprawny Stosunek podatkowoprawny Art. 6. Podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej. 2

3 publicznoprawne na rzecz podmiotów publicznoprawnych wynika z przepisów prawa publicznego nieodpłatne świadczenie jednostki na rzecz państwa (władcy), któremu nie towarzyszy wzajemne świadczenie państwa (władcy) = NIEEKWIWALENTNOŚĆ 3

4 przymusowe zabezpieczenie wykonania zobowiązania podatkowego środkami egzekucyjnymi bezzwrotne raz zapłacony podatek nie jest zwracany (inaczej niż kredyt lub pożyczka) wyjątki wynikają z trybu i płatności niektórych podatków (np. nadpłata w VAT) 4

5 świadczenie pieniężne podatek jest określony w jednostkach pieniężnych występujących w danym państwie Wyjątek - art o.p. (szczególny przypadek wygaśnięcia zobowiązania podatkowego przez przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych na rzecz SP lub gminy w zamian za zaległości podatkowe) na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy na rzecz podmiotów publicznoprawnych nakładanie podatków element władztwa finansowego państwa powiaty i województwa brak wpływów z podatków 5

6 wynikające z ustawy podatkowej podatek jest ustalany jednostronnie przez państwo lub inny związek publicznoprawy jego konstrukcja i wysokość nie są przedmiotem uzgodnień między państwem a podatnikiem Podatki w Konstytucji RP Art. 84. Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Art Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. Art Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie określonym w ustawie. 6

7 Podmiot podatku Przedmiot podatku Podstawa opodatkowania Stawka podatkowa Ulgi i zwolnienia podatkowe Podmiot podatku podatnik podmiot zobowiązany do zapłaty podatku podatnik a płatnik i inkasent 7

8 Przedmiot podatku prawne określenie od czego ma być płacony podatek stan faktyczny (np. uzyskanie dochodu, obrotu, przychodu, posiadanie nieruchomości) lub prawny (np. nabycie własności nieruchomości, przyjęcie spadku, zawarcie umowy sprzedaży) z którym ustawa łączy obowiązek podatkowy Podstawa opodatkowania konkretyzacja przedmiotu opodatkowania ilościowo lub wartościowo ujęty przedmiot opodatkowania, np.: podatek dochodowy: przedmiot osiąganie dochodu, podstawa podatkowania dochód w określonej kwocie podatek do spadków i darowizn: przedmiot przyjęcie spadku, postawa opodatkowania czysta wartość spadku 8

9 Stawka podatkowa współczynnik służący obliczeniu kwoty podatku od danej podstawy opodatkowania stawki kwotowe, procentowe i mieszane stawki proporcjonalne (liniowe), progresywne i regresywne Zwolnienie powstaje obowiązek podatkowy, nie powstaje zobowiązanie podatkowe dotyczy podmiotu lub przedmiotu (zwolnienia podmiotowe i przedmiotowe) 9

10 Ulgi powstaje zobowiązanie podatkowe, ale ulga zmniejsza wysokość podatku poprzez zmniejszenie: podstawy opodatkowania (np. art. 26 ustawy o PIT składki na ubezpieczenia społeczne, darowizny na cele kultu religijnego) stawki podatku kwoty podatku (np. art. 27b ustawy o PIT składka na ubezpieczenie zdrowotne) dotyczy podstawy opodatkowania, stawki lub kwoty podatku Wyłączenia nie powstaje obowiązek podatkowy, np. art. 2 ustawy o PIT - przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z działalności rolniczej 10

11 Prawo podatkowe Ogólne Szczegółowe Podatki Inne daniny publiczne 11