POMIAR ROZKŁADU WEKTORA NATĘŻENIA DŹWIĘKU W POBLIŻU DYFUZORA AKUSTYCZNEGO WERYFIKOWANY SYMULACJĄ KOMPUTEROWĄ

Transkrypt

1 Zeszyty Naukowe Wydziału Elektotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej N 51 XXVI Seminaium ZASTOSOWANIE KOMPUTERÓW W NAUCE I TECHNICE 2016 Oddział Gdański PTETiS POMIAR ROZKŁADU WEKTORA NATĘŻENIA DŹWIĘKU W POBLIŻU DYFUZORA AKUSTYCZNEGO WERYFIKOWANY SYMULACJĄ KOMPUTEROWĄ Adam KUROWSKI 1, Józef KOTUS 2, Bożena KOSTEK 4, Andzej CZYŻEWSKI 3 Politechnika Gdańska, Wydział Elektoniki, Telekomunikacji i Infomatyki, Kateda Systemów Multimedialnych 1. tel.: (58) , adakuow@sound.eti.pg.gda.pl 2. tel.: (58) , joseph@sound.eti.pg.gda.pl 3. tel.: (58) , andcz@sound.eti.pg.gda.pl 4. Politechnika Gdańska, Wydział Elektoniki, Telekomunikacji i Infomatyki, Laboatoium Akustyki Fonicznej tel.: (58) , bokostek@audioakustyka.og Steszczenie: Pojektowanie adaptacji akustycznej pomieszczeń jest złożonym pocesem, któy wymaga możliwości pzewidywania wpływu zastosowanych ustojów akustycznych na sposób popagacji fal akustycznym w pomieszczeniu. Pzykładem ustoju stosowanego do koekcji akustyki pomieszczeń jest dyfuzo akustyczny. Niniejsza paca opisuje poces pomiau oaz numeycznej symulacji ozkładu wektoa natężenia dźwięku w pobliżu dyfuzoa. Analiza tego ozkładu pozwala zaobsewować zjawisko tanspotu enegii akustycznej w pobliżu badanego obiektu. Wyniki badań pzedstawiono w fomie gaficznej. Pzygotowane zostały także mapy óżnic pomiędzy ozkładem wektoa natężenia dźwięku zmiezonego bez i z dyfuzoem. Jako obiekt efeencyjny wykozystana została płaska powiezchnia odbijająca. Dzięki takiemu podejściu możliwe było zaobsewowanie i opisanie wpływu zjawiska ozposzenia dźwięku pzez dyfuzo na ozkład otaczającego pola akustycznego. Słowa kluczowe: dyfuzo akustyczny, akustyka pomieszczeń, wekto natężenia akustycznego, metoda elementów bzegowych. 1. WPROWADZENIE Techniki pojektowania adaptacji akustycznej pomieszczeń są jednym z zagadnień wchodzących w skład akustyki pomieszczeń. W dziedzinie tej powadzonych jest wiele badań mających na celu, między innymi, opacowanie nowych sposobów pojektowania i popawy właściwości akustycznych pomieszczeń [1]. Istnieje kilka klas ustojów stosowanych w celu modyfikacji akustyki pomieszczeń. W zależności od budowy i sposobu wpływania na dźwięk ustoje zasadniczo można podzielić na dwa odzaje: absobey oaz dyfuzoy. Absobey mają na celu pochłanianie enegii padających na nie fal akustycznych. Mogą one bazować na zastosowaniu mateiałów poowatych lub wykozystaniu zjawiska ezonansu, któe jest szczególnie pzydatne do wytłumiania najniższych częstotliwości [2]. Z kolei dyfuzoy wpływają na akustykę pomieszczenia popzez zjawisko ozpaszania fali akustycznej. Są one wykozystywane między innymi w pzypadkach, gdy konieczne jest wyównanie ozkładu pola akustycznego w pomieszczeniu [3]. Zaletą ich zastosowania jest fakt, że dyfuzo nie wpowadza tłumienia dźwięku lub wpowadza je w niewielkim stopniu. Ma zatem wpływ na ównomieność ozkładu pola akustycznego w funkcji częstotliwości [1,3]. Jednym z populanych odzajów konstukcji jest dyfuzo Schoedea, któy jest elementem ozpaszającym, składającym się z szeegu zagłębień wykonanych w mateiale odbijającym dźwięk. Ich głębokość może być obliczona m.in. za pomocą metody piewiastka piewotnego, gdzie głębokość wnęki dyfuzoa o indeksach (n, m) dana jest wzoem: gdzie ( k) h n m ( k) = ( [ + ] mod p ) s, (1) h oznacza głębokość k-tego zagłębienia, p jest niepazystą liczbą piewszą, jest piewiastkiem piewotnym liczby piewszej p, a s jest najmniejszą óżnicą wysokości pomiędzy zagłębieniami. Dyfuzo wykonany według tego sposobu nazywany jest dyfuzoem PRD (ang. Pimitive Root Diffuse) [3]. Pzewidywanie dokładnych efektów adaptacji akustycznej pomieszczeń z wykozystaniem dyfuzoów może być pacochłonne. Jedną z technik umożliwiających pojektowanie akustyki pomieszczenia jest komputeowe modelowanie ozkładu wektoa natężenia dźwięku w pobliżu ustoju akustycznego za pomocą metody elementów bzegowych (ang. Bounday Element Method, BEM) [2]. Podejście to ma kilka zalet. Obliczenia numeyczne pozwalają na szybką wstępną weyfikację wielu óżnych podejść do danego poblemu. Rozważanie pola akustycznego w fomie ozkładu wektoa natężenia dźwięku pozwala skupić się na zjawiskach tanspotu enegii w pobliżu dyfuzoa oaz w pozostałej części pomieszczenia. Popzez numeyczną analizę ozkładu natężenia dźwięku możliwe jest lokalizowanie stzałek oaz węzłów fal stojących i lokalizacja obszaów pomieszczenia, któe wymagają intewencji popzez wpowadzenie odpowiedniego ustoju akustycznego. Ze względu na oganiczenia metod numeycznych konieczna jest walidacja uzyskanych wyników obliczeniowych za pomocą zeczywistych pomiaów ozkładu wektoa natężenia dźwięku. Pomiay takie pzepowadza się z wykozystaniem sondy natężeniowej specjalistycznego czujnika akustycznego do pomiau wektoa natężenia dźwięku [4]. Pzepowadzenie walidacji modelu komputeowego w opaciu o zeczywiste pomiay akustyczne umożliwia dobanie właściwych paametów symulacji. Spawdzony ekspeymentalnie model

2 obliczeniowy umożliwia wiaygodną i skuteczną ocenę pojektowanej adaptacji akustycznej. 2. POMIARY W niniejszej publikacji analizie za pomocą pomiaów oaz symulacji komputeowej został poddany dwuwymiaowy dyfuzo Schoedea wykonany z dewna sosnowego. Składa się on z 255 elementów, a jego wysokość w zależności od miejsca pomiau waha się w zakesie od 2,5 cm do 21 cm. Wymiay podstawy dyfuzoa to 52 cm na 58,5 cm. Pojekt dyfuzoa opiea się na popozycji pzedstawionej w apocie BBC [5], modyfikacją w stosunku do piewowzou jest powiększenie dyfuzoa popzez powtózenie u dołu, w lustzanym odbiciu, elementów tzech gónych wieszy. W podobny sposób powtózone są też po pawej stonie tzy lewe kolumny oyginalnego pojektu. Deklaowane pasmo, w któym badany ustój ozpasza fale akustyczne, to zakes częstotliwości od 860 Hz do 3440 Hz. Sygnałem pomiaowym, wykozystanym w takcie badań, jest wieloton składający się z częstotliwości 250 Hz, 500 Hz, 1 khz, 2 khz, 4 khz oaz 8 khz. Pomia został wykonany w waunkach zbliżonych do pola swobodnego zapewnianych pzez komoę bezechową. Zealizowane zostały tzy scenaiusze pomiau: dyfuzo ustawiony powiezchnią ozpaszającą w kieunku źódła fali, dyfuzo ustawiony płaską, tylną częścią w kieunku źódła fali, pomia ozkładu pola akustycznego bez dyfuzoa. Miezony jest ozkład wektoa natężenia dźwięku I. Wielkość ta dana jest wzoem [4]: I = p v (2) gdzie p oznacza ciśnienie akustyczne w miejscu pomiau, a v oznacza wekto pędkości akustycznej cząstek. Pomia wykonany został za pomocą sondy natężeniowej typu p-u fimy Micoflown miezącej tzy składowe wektoa pędkości akustycznej za pomocą otogonalnie zoientowanych mikopzepływomiezy MEMS oaz ciśnienie akustyczne za pomocą konwencjonalnego pzetwonika [4]. Wielkości te służą następnie do obliczenia składowych wektoa natężenia dźwięku zgodnie ze wzoem (2). Pozycjonowanie sondy w kolejnych punktach w pzestzeni zostało zealizowane za pomocą obota katezjańskiego steowanego pzez kompute wyposażony w autoskie opogamowanie zaządzające zautomatyzowanym pocesem pomiau [6]. Ścieżka, po któej pouszał się czujnik pomiaowy została wcześniej obliczona, także za pomocą dedykowanego algoytmu, któy uwzględnia techniczne uwaunkowania i wymogi wynikające z konstukcji obota oaz usytuowanie badanego ustoju akustycznego w obszaze uchu sensoa pomiaowego [6]. System pomiaowy oaz algoytm obliczania tas zostały dokładniej opisane w publikacji [6]. Analogowe sygnały dostaczane pzez sondę pomiaową zostały zaejestowane w postaci cyfowej z wykozystaniem katy pomiaowej PXIe-4498 fimy National Instuments. Sygnał pomiaowy odtwazano z komputea PC za pomocą zewnętznego intefejsu audio Maya44 USB. Jako źódło fali akustycznej wykozystany został pasywny monito odsłuchowy Tannoy Reveal 601p współpacujący ze wzmacniaczem RT SLA-4. Zebane w takcie pomiaów sygnały i pochodzące z nich dane ównież zostały pzetwozone pzez dedykowane opogamowanie. Pomia wykonano na wysokości 123,4 cm od podłogi komoy bezechowej, na któej umieszczone były ustoje ozpaszająco-pochłaniające o wysokości 45 cm. W pomiaach wstępnych wysokość umieszczenia sondy pomiaowej była mniejsza, co spowodowało zafałszowanie zjawisk zachodzących w pobliżu ustojów akustycznych. Zostało to zidentyfikowane i skoygowane w pocesie symulacji za pomocą metody elementów bzegowych. Sposób pomiau został pzedstawiony schematycznie na ysunku 1. Kontolny pomia powiezchni odbijającej w postaci płyty został pzedstawiony na ysunku 2. Rys. 1. Schematyczne pzedstawienie sytuacji pomiaowej (widok z gó. Zaznaczone zostały punkty odniesienia dla układu współzędnych obota, któe wykozystano do wizualizacji wyników pomiaów i symulacji Rys. 2. Pomia oddziaływania tylnej, płaskiej części dyfuzoa (płyt. Pomia na wysokości wynoszącej 123,4 cm od podłogi komoy bezechowej do dolnej kawędzi dyfuzoa. Na fotogafii widoczne jest także źódło fali akustycznej (monito odsłuchow Watość wektoa natężenia dźwięku została zmiezona w 289 punktach. Pojedynczy pomia, z uwzględnieniem pocesu pozycjonowania amienia obota, twał około 5 sekund. Wymiay zmiezonego obszau to 80 cm na 80 cm. Odległość między punktami wyniosła 5 cm. 3. SYMULACJA W celu obliczenia ozkładu pola akustycznego w pobliżu badanego dyfuzoa wykozystana została pośednia metoda elementów bzegowych (ang. IBEM). Obliczenia zostały wykonane za pomocą pogamu LMS Vitual Lab fimy Siemens [7]. Do tego celu wykozystano dane opisujące zastosowane w takcie pomiaów źódło fali akustycznej [8]. Dane te obejmowały: tójwymiaowy model geometii wykozystanego monitoa odsłuchowego oaz waunki bzegowe definiujące sposób pomieniowania pzez 98 Zeszyty Naukowe Wydziału Elektotechniki i Automatyki PG, ISSN , N 51/2016

3 monito poszczególnych składowych częstotliwościowych sygnału pomiaowego. Założono, że pzetwonik niskotonowy pomieniuje sygnały sinusoidalne o częstotliwości 250 Hz, 500 Hz, 1 khz oaz 2 khz. Dla pzetwonika wysokotonowego pzyjęto, że emitowane będą częstotliwości: 2 khz, 4 khz oaz 8 khz. Pzygotowane na potzeby symulacji modele tójwymiaowe pokazane zostały na ysunku 3. Model dyfuzoa składa się z 1176 wiezchołków, model monitoa odsłuchowego z 1737 wiezchołków. badanej pzeszkody na kształt obsewowanego pola akustycznego. Jednocześnie pozwala on a wyeliminowanie czynników zewnętznych zaistniałych w takcie pomiau, gdyż są one uwzględnione w ozkładzie I bp, co spawia, że w ozkładzie óżnicowym I diff ich wpływ jest wyeliminowany. W niniejszej publikacji pzedstawione zostały gaficzne zobazowania wyników symulacji i pomiaów. Wykonane zostały także analizy za pomocą matematycznych mia zmienności ozkładu pola akustycznego. Wpływ óżnych ustojów akustycznych na ozkład natężenia dźwięku może być także pokazany za pomocą óżnicowego ozkładu wektoa natężenia dźwięku wyliczonego za pomocą wzou (3). Poównanie takie pokazano na ysunku 4. Pokazuje on zmiezone pola óżnicowe powiązane z dyfuzoem oaz płaską, gładką płytą dla częstotliwości 1 khz. Rys. 3. Tójwymiaowe modele obiektów istotnych z punktu widzenia popagującej się fali akustycznej: monitoa odsłuchowego (po lewej) i dyfuzoa (po pawej) Właściwości akustyczne mateiału dyfuzoa zostały dobane na podstawie pzeglądu liteatuy, impedancja akustyczna obudowy monitoa odsłuchowego znana była z wcześniejszych pac [8, 9]. Za impedancję akustyczną obudowy monitoa odsłuchowego pzyjęto watość , kg s m. Jako watość impedancji dyfuzoa wykonanego z dewna sosnowego pzyjęto watość kg s m. Założono, że impedancje akustyczne mateiałów są stałe w funkcji częstotliwości, a pędkość dźwięku w powietzu wynosi 340 m/s. Ze względu na zwiększenie wysokości wastwy punktów pomiaowych możliwe było symulowanie zjawisk zachodzących podczas pomiau tylko z modelem geometii źódła i dyfuzoa oaz odwzoowaną siatką punktów, dla któych pzepowadzone zostały obliczenia. Po każdych pomiaach pola akustycznego pzygotowywano powiązaną z nimi symulację komputeową. Z tego względu możliwa była bieżąca weyfikacja wyników pomiaów. 4. WYNIKI Wyniki pomiaów i symulacji zobazowano jako mapy w skali szaości z naniesionymi watościami wektoa natężenia dźwięku zmiezonymi dla poszczególnych punktów pomiaowych. Aby badziej uwidocznić wpływ obiektów znajdujących się w polu akustycznym, obliczono pola óżnicowe według wzou (3): gdzie pzez I diff I diff = I zp I (3) bp oznaczony jest ozkład pola óżnicowego, I zp oznacza ozkład pola zmiezony w obecności pzeszkody, zaś I bp - ozkład pola zmiezony bez pzeszkody. Tego typu zabieg pozwala uwypuklić wpływ Rys. 4. Poównanie zmiezonych ozkładów pól óżnicowych badanego dyfuzoa oaz (ysunek lew dewnianej płyty (ysunek paw dla częstotliwości 1 khz. Odcień szaości oznacza poziom modułu óżnicowego wektoa ozkładu natężenia dźwięku, stzałki wskazują kieunek wektoa W otoczeniu dyfuzoa zaobsewowano pole óżnicowe o mniejszych watościach i nieegulanej stuktuze. Aby dokładniej poównać dynamikę zmian pola w obydwu pzypadkach, pzepowadzono analizę tzech paametów. Piewszym z nich jest stosunek skumulowanej watości ekspozycji względnej ozważanych pól, obliczonej z modułu poziomu natężenia dźwięku, co pokazuje wzó (4): Zeszyty Naukowe Wydziału Elektotechniki i Automatyki PG, ISSN , N 51/ e = 10 0,1 IP ( x, ( x, P / 10 0,1 I D ( x, ( x, P, (4) gdzie pzez I D oznaczono ozkład w pobliżu dyfuzoa, pzez I P ozkład w pobliżu płyty, a sumy obliczane są dla wszystkich punktów x znajdujących się w płaszczyźnie pomiau oznaczonej pzez P. Dugim paametem jest stosunek óżnic zakesów zmian watości poziomu natężenia dźwięku, obliczoną za pomocą zależności (5): = I I, (5) I gdzie pzez I oznaczono óżnicę między maksymalną a minimalną watością ozkładu. Ostatnią ozważaną watością jest stosunek odchylenia standadowego ozkładu poziomu wektoa natężenia dźwięku ozkładu z płytą do ozkładu z dyfuzoem, któy wyaża się wzoem (6): P δ P / D D = δ δ, (6) gdzie δ P jest odchyleniem standadowym ozkładu pola akustycznego w pobliżu płyty, a δ D jest analogicznym

4 paametem ozkładu w pobliżu dyfuzoa. Otzymane watości dla poszczególnych badanych częstotliwości zostały pzedstawione w Tabeli 1. Dla częstotliwości skajnych (250 Hz i 8 khz) uzyskano zbliżone wyniki chaakteyzujące oba ustoje akustyczne, jednak w miaę zbliżania się do częstotliwości 1 khz, ozkłady pola w pobliżu ustojów zaczynają coaz badziej się od siebie óżnić. Dla częstotliwości 1 khz skumulowana watość ekspozycji jest ponad półtoa azy większa dla pzypadku z płytą, zakes zmian watości poziomu natężenia dźwięku jest większy o ponad 14 db, a odchylenie standadowe w pzypadku płyty jest 20 azy większe, niż dla pola w pobliżu dyfuzoa. Tabela 1. Zestawienie paametów poównawczych ozkładów pola z płytą oaz dyfuzoem. częstotliwość [Hz] e [-] 1,01 1,24 1,68 1,11 1,33 1,07 [db] 1,66 1,75 14,26 0,82 0,96 0,67 I [-] 1,56 2,06 20,02 1,28 1,74 0,89 δ Dla częstotliwości 500 Hz, 4 khz i 8 khz uzyskano wyniki pośednie w stosunku do pozostałych częstotliwości. Wpływ badanego ustoju na pole akustyczne w jego pobliżu ma chaakte selektywny na osi częstotliwości, któy w zbioze badanych częstotliwości pobudzeń osiąga maksimum dla watości 1 khz. Pole związane z płytą jest symetyczne i chaakteyzuje się ozbudowanymi obszaami występowania destuktywnej intefeencji sygnału bezpośedniego i odbitego. Kształt ten wynika z faktu powstania fali stojącej pzed płaskim elementem i intefeencji fali padającej i odbitej. Powstały wzó intefeencyjny jest widoczny w polu óżnicowym w postaci symetycznej stuktuy pzed badanym obiektem. Poównanie wyników pomiau z wynikami symulacji komputeowej w pzypadku ustawienia dyfuzoa stoną ozpaszającą fale w kieunku źódła pokazane zostało na ysunku 5. Zobazowano wyniki dla wszystkich częstotliwości sinusoidalnych składowych sygnału pobudzającego. Dla skajnych częstotliwości pobudzenia o watościach 250 Hz i 8 khz nie obsewuje się ozposzenia pola akustycznego. W pzypadku częstotliwości 500 Hz oaz 4 khz widoczne są jeszcze wyaźne obszay destuktywnej intefeencji. Dla częstotliwości 1 khz i 2 khz zaówno pole symulowane, jak i pole zmiezone są jednoodne. Są to częstotliwości, dla któych badanych dyfuzo wywiea największy efekt na otaczające go pole akustyczne. Rozkład pola został z dobym skutkiem zasymulowany za pomocą metody elementów bzegowych. W pzypadku obliczeń ozkład jest badziej symetyczny, większe są także óżnice pomiędzy maksymalna i minimalną watością modułu wektoa natężenia dźwięku. W pzypadku pomiau na kształt pola wpływ wywieały dodatkowe czynniki takie, jak niejednoodności ośodka popagacyjnego. W symulacji metodą elementów bzegowych zakłada się całkowitą liniowość medium popagacyjnego. Rys. 5. Wizualizacja wyników pomiaów (po lewej) i symulacji (po pawej) dla wybanych częstotliwości sygnału pobudzającego. Odcień szaości oznacza poziom modułu wektoa natężenia dźwięku, stzałki wskazują kieunek wektoa 5. WNIOSKI Pzepowadzone pomiay oaz obliczenia numeyczne umożliwiły potwiedzenie działania badanego ustoju akustycznego w deklaowanym paśmie częstotliwości. Popzez poównanie ozkładu pola w obecności dyfuzoa i płaskiej, odbijającej płyty udało się pokazać, że badany dyfuzo ozpasza pole akustyczne i nie dopuszcza do fomowania się tak wyaźnych intefeencji, jak dzieje się to w pzypadku płyty. Pole óżnicowe związane z dyfuzoem chaakteyzuje się mniejszymi watościami bezwzględnymi 100 Zeszyty Naukowe Wydziału Elektotechniki i Automatyki PG, ISSN , N 51/2016

5 modułu natężenia dźwięku oaz mniej symetyczną stuktuą. Wnioski te można uogólnić i tym samym potwiedzić potzebę stosowania adaptacji akustycznej w fomie dyfuzoów. Należy pzy tym pamiętać, aby dobać paamety dyfuzoa do zakesu częstotliwości, w któym planowane jest wyównanie ozkładu pola akustycznego. Wato także zwócić uwagę, że w pzypadku niezgodności między pomiaem i symulacją konieczna jest analiza popawności zaówno poceduy pomiaowej, jak i pocesu symulacji badanego zjawiska. 6. BIBLIOGRAFIA 1. Kamisiński, T., Coection of Acoustics in Histoic Opea Theates with the Use of Schoede Diffuse, Achieves of Acoustics, 37 (3), , Cox T., D'Antonio P.: Acoustic Absobes and Diffuses, Taylo & Fancis Goup, New Yok, Eveest F., Pohlman K., Maste Handbook of Acoustics, Fifth edition, McGaw-Hill, New Yok, Jacobsen F., de Bee H-E., A Compaison of Two Diffeent Sound Intensity Measuement Pinciples, J. Acoust. Soc. Am. 118 (3), , [BBC_ep] Walke, R., The design and application of modula, acoustic diffusing elements, apot badawczy BBC n , 1990, dostępny w sieci Intenet pod adesem: pdf (data dostępu: ) 6. Szczodak M., Kuowski A., Kotus J., Czyżewski A., Kostek B., A System fo Acoustic Field Measuement Employing Catesian Robot, Metology and Measuement systems 24 (3), Siemens PLM Softwae, LMS Vitual.Lab Acoustics fo Acoustic Simulation, siemens.com/en_us/poducts/lms/vitual-lab/acoustics/ bounday-element-acoustics.shtml (data dostępu: ). 8. Kuowski A., Kotus J., Kostek B., Czyżewski A., Numeical Modeling of Sound Intensity Distibutions aound Acoustic Tansduce, 140th AES Convention, Pais, Fance, Ketschmann, D., Mechanical Popeties of Wood, Wood Handbook: Wood as an Engineeing Mateial, apot techniczny, United States Depatment of Agicultue Foest Sevice, PODZIĘKOWANIA Pojekt został sfinansowany ze śodków Naodowego Centum Nauki pzyznanych na podstawie decyzji n DEC- 2012/05/B/ST7/ NUMERICAL SIMULATION OF THE SOUND INTENSITY DISTRIBUTION IN THE PROXIMITY OF THE ACOUSTIC DIFFUSER Acoustic teatment of ooms is a complex task which is often connected with simulation of the impact of used acoustic systems on the popagation of sound waves in the place of inteest. An example of such sound system is the acoustic diffuse. In this wok, we pesent a pocess of the measuement and numeical simulation of the sound intensity vecto distibution in the poximity of the acoustic diffuse. This distibution may povide useful infomation elated to the phenomena of enegy tanspot in the sound field suounding the diffuse. Results of the measuement and simulation ae visualized in the fom of gayscale maps of the sound intensity vecto absolute value and aows denoting its diection and sense. Thee ae thee types of measued sound field: one without any obstacle in font of the sound souce, one with the diffuse placed in font of the souce and the last one with the smooth eflecting plate in font of the souce. The second and the thid scenaios ae used as efeences fo the fist measuement. Such an appoach allowed the calculation of the map of diffeences between the acoustic field with the obstacle and without the obstacle in font of the sound souce and a bette visualization of the impact of those acoustic devices on the sound field. Keywods: acoustic diffuse, oom acoustics, sound intensity vecto, bounday element method. Zeszyty Naukowe Wydziału Elektotechniki i Automatyki PG, ISSN , N 51/

6 102 Zeszyty Naukowe Wydziału Elektotechniki i Automatyki PG, ISSN , N 51/2016