Andrzej Wiśniewski Przegląd wydawnictw prawniczych. Palestra 8/10(82), 66-69

Transkrypt

1 Andrzej Wiśniewski Przegląd wydawnictw prawniczych Palestra 8/10(82),

2 66 Przegląd, w y d a w n ic tw p ra w n iczy ch N r 10 (82) ry ta ln y m, g ru p u je bow iem w 299 w y jaśn ieniach cało k ształt m a te ria łu in te r p r e ta cyjnego. In s tru k c ja sk ła d a się z 5 części: część I o b ejm u je pow szechne z aopatrzen ie em ery taln e, część II dotyczy zao p atrzen ia inw alid ó w w o jen n y ch i w ojskow ych, część III w y ja śn ia p rzepisy o z ao p atrzen iu e m e ry ta ln y m górników, część IV zaw iera w y k ład n ię p rzepisów o p o d staw ie w y m ia ru ren ty, część V dotyczy p rzepisów o zaw ieszan iu ren t. Z e w zględu n a u rzędow y c h a ra k te r w y k ład n i, w y d an ej przez n aczeln y o rg an a d m in istra c ji p ań stw o w ej, p u b lik o w ane w y ja śn ie n ia noszą cechy m ia ro d a jn e j in te rp re ta c ji obow iązującej o rg an y ren to w e, a zarazem m a ją odpow iedni w a lo r d la sąd o w n ictw a pow szechnego. S. M. P R Z E G L Ą D W Y D A W N I C T W P R A W N I C Z Y C H J. Paliwoda: Przebudowa ustroju rolnego. Zakres działania administracji rolnej. Wyd. Prawn. Warszawa 1964 r., s ' P rzep isy re g u lu ją c e złożoną p ro b lem aty k ę p ra w a ro ln eg o w Polsce są ro zleg łe i b ard zo skom plikow ane. N iek tó re a k ty p raw n e, szczególnie w y d an e w początk o w ym o k resie P olski L udow ej, stan o w ią ja k pisze a u to r istn y k o n g lo m erat n o rm dotyczących zu p ełn ie ró żn y ch dziedzin. P rzed m io tem om aw ianej p ra c y je st w ięc sy stem aty czn e u jęcie tego m a te ria łu z m y ślą o p rzy jściu z pom ocą ty m p raw n ik o m, k tó rzy w sw ej p racy sty k a ją się z zag ad n ien iam i p ra w a rolnego. A u to r p rzed staw ia n ajw ażn iejsze zagad n ien ia zw iązane z k ształto w aniem s to su n k ó w w łasnościow ych przez p ań stw o w e o rg an y a d m in istra c ji ro ln ej w to k u ich działaln o ści zm ierzającej do przeb u d o w y u stro ju rolnego. W szczególności chodzi tu o k ształto w an ie w drodze aktó w a d m in istra c y jn y c h stosunków p raw n y ch, jak ie p o w stały w tra k c ie p rzep ro w ad zan ia refo rm y ro ln ej, o sadnictw a rolnego, u w łaszczan ia posiadaczy i dzierżaw ców p ań stw o w y ch nieruchom ości rolnych, p rz e jm o w a n ia n a w łasność p a ń stw a opuszczonych g o sp o d arstw rolnych i będących w e w ła d a n iu p a ń stw a nieruchom ości ro ln y ch oraz g o sp o d arstw zan iedban y ch, ja k ró w n ież realizo w ania ograniczeń w obrocie n ieru ch o m o ściam i rolnym i. P o n a d to w książce p rzed staw io n y jest pro b lem o d g ran iczen ia sfery d ziałan ia sądów od sfe ry działan ia org an ó w a d m in istra c y jn y c h o raz n iek tó re in n e zag ad n ien ia, ja k np. o brót n ieru ch o m o ściam i ro ln y m i, ogran iczen ie podziału gospod a rs tw ro ln y ch, k o m asacja i w y m iana g ru n tó w, m ien ie g ro m ad zk ie oraz w sp ó ln o ty g ru n to w e. J. Gajewski: Kodeks drogowy. Komentarz. Wyd. Prawn. Warszawa 1964 r., s.54s. K siążk a je st obszernym, w y czerp u jący m k o m en tarzem do przepisów d o ty czących ru c h u pojazdów n a dro g ach publicznych. S k iad a się ona z trzech czyści. W pierw szej z n ic h zam ieszczona je st u sta w a o bezpieczeństw ie i p o rząd k u ru c h u n a dro g ach p u b liczn y ch w raz ze szczegćło-

3 N r 10 (82) P rzegląd w y d a w n ic tw p ra w n ic zy c h 67 w y m i o b ja śn ie n ia m i do poszczególnych a rty k u łó w te j u staw y. D ru g a część o b e j m u je zasadnicze ro zporząd zen ie w ykonaw cze do u staw y (tzw. K odek s drogow y), opatrzo n e przez a u to ra b o g aty m k o m en tarzem, w k tó ry m w y ja śn io n e są liczn e k w e stie p ra w n e i techniczne z zak re su ru c h u drogow ego, przytoczone je st orzeczn ic tw o S ąd u N ajw yższego, w reszcie z a w a rte są w y pow iedzi te o re ty k ó w p ra w a i znaw ców p ra k ty k i sam ochodow ej. W części te j z n a jd u ją się tak że p rzepisy z a rz ą dzeń i in s tru k c ji w y d an y ch n a p o d staw ie u staw y. T rzecia część k siążk i z a w ie ra p rzepisy zw iązkow e, n a k tó re sk ła d a ją się m.in. odpow iednie a rty k u ły K o d ek su k arn eg o, K odeksu k arn e g o W ojska P olskiego, p rzep isy u sta w y p rzeciw alk o h o lo w ej, p rzepisy p ra w a cy w ilnego i in n e w raz z odpow iednim orzecznictw em S ąd u N a j w yższego i G łó w n ej K o m isji A rb itrażo w ej. K siążk a z a w ie ra p o n ad to szereg ry su n k ó w i ta b e l o raz w zory zn ak ó w d ro g o w ych. S. Zawadzki: Państwo dobrobytu. Doktryna i praktyka. PWN. Warszawa 1964 r., s P o d ru g ie j w o jn ie św iato w ej p ow szechne sta ło się w p a ń stw a c h k a p ita listy c z nych p rzek o n anie o p rzestarzało ści k o n cep cji p a ń stw a nocnego stró ż a, o p o trz e b ie o d ejścia od n ie j i z a stą p ie n ia jej in n ą k o ncepcją. T ą in n ą k o n cepcją je st w łaśn ie k o n cep cja welfare state p ań stw a d o b ro b y tu. P ro b le m a ty k a welfare state z n a jd u je się obecnie w c e n tru m d y sk u sji toczącej się w ty c h k ra ja c h. P i szą o n ie j zaró w n o polity cy ró żn y ch k ie ru n k ó w, ja k i n au k o w cy z ró żn y ch d ziedzin (przede w szystk im p rzed staw iciele tzw. n a u k politycznych), choć piszą ta k ż e ek o n o m iści, p ra w n ic y i socjologow ie. A u to r k siążk i szeroko o m aw ia isto tę k o n cep cji welfare state i u sto su n k o w u je się do n ie j z pozycji te o rii m ark sisto w sk ie j. A u to r w sk azu je n a rozbieżności w in te r p re ta c ji teg o p ojęcia, n a sto su n ek k o n cep cji welfare state do p a ń stw a n o cn e go stró ż a, p a ń stw a faszystow skiego, a ta k ż e p a ń stw a socjalisty czn eg o o raz n a w p ły w k o n cep cji welfare state n a zm ian y w k o n sty tu c ja c h b u rżuazyjn y ch. W o sta tn ic h ro zd ziałach k siążk i p rzep ro w ad zo n a je st k o n fro n ta c ja k o n cep cji p a ń stw a d o b ro b y tu z działaln o ścią w spółczesnych p a ń stw b u rżu azy jn y ch. Studia Prawnicze. Zeszyt 3. Instytut N auk Prawnych PAN. Oss. Wrocław-Warsza- wa-kraków 1964 r., s Z am ieszczone w zeszycie 3 S tu d ió w P raw n iczy ch cztery ro zp raw y d o tyczą p ro b le m a ty k i p ra w n e j in w esty cji, b ęd ącej jed n y m z g łów nych te m a tó w p la n u b a d a ń n au k o w y ch In s ty tu tu N au k P ra w n y c h PA N. W p ierw szej ro z p ra w ie prof. S. Buczkowski o m aw ia w y b ra n e zasadnicze z a g ad n ien ia p ra w n e z dziedziny k o n stru k c ji um ów o ro b o ty b u d o w lan e. N ależą do n ic h : cel um ow y, essentialia negotii, try b z a w ie ra n ia um ów i ich fo rm a o raz p rzed m io t św iadczeń. N astęp n a ro z p ra w a m g ra J. Mayzla p ośw ięcona je s t o d p o w iedzialności za w a d y ro b ó t b u d o w lanych w sto su n k a c h m iędzy jed n o stk a m i pań stw o w y m i. W d alszy ch o p racow an iach p ro f. W. Warkałło pisze o k a rz e u m o w n ej jako c zynnik u u m a c n ia n ia dyscy p lin y in w esty cy jn ej, a m g r S. Mizera o n ad zo rze in w e sto rsk im w b u d ow nictw ie.

4 68 P rzegląd w y d a w n ic tw p ra w n ic zy c h N r 10 (82) E. Iserzon, J. Starościak: Kodeks postępowania administracyjnego. K om entarz, teksty, w zo ry, i formularze. Wyd. II uzupełnione. Wyd. Prawn. W arszawa 1964 r., s K o m en tarz, k tó reg o p ierw sze w y d an ie z 1961 r. szybko zn ik n ęło z p ó łek k s ię g a r skich, zaw ie ra oprócz te k s tu k o d ek su p o stęp o w an ia a d m in istra c y jn e g o z w y czerp u jący m i o b ja śn ie n ia m i p rzep isy zw iązkow e o raz w zo ry pism i fo rm u la rz y sto so w an y ch w sp ra w a c h, k tó re są z a ła tw ia n e w try b ie k.p.a. D rugie w y d an ie u w zg lęd n ia prace n au k o w e oraz w ypow iedzi p ra k ty k ó w, ogłoszone po u k a z a n iu się w y d a n ia I. P oza ty m au to rz y poddali całość k o m e n ta rz a re w iz ji i w p ro w ad zili szereg zm ian oraz u z u p ełn ień, u sto su n k o w u jąc się ta k ż e do zag ad n ień, k tó re zdążyły się ju ż w y ło n ić w p ra k ty c e sto so w an ia kodek su. L. Gelberg: K ryzys karaibski 1962 roku. Problemy prawa międzynarodowego PWN. Warszawa 1964 r., s Z ad an iem o m aw ian ej p ra c y je s t ocena ze stan o w isk a p ra w a m iędzy n aro d o w e go w y d arzeń, k tó re d o p ro w ad ziły w 1962 r. do k ry z y su k araib sk ie g o. B y ł to n a j o strzejszy z k ryzysów, ja k ie p o w stały po d ru g ie j w o jn ie św iato w ej, i o m a l n ie d opro w ad ził do pow szech n ej w o jn y te rm o ją d ro w e j. O m aw iają c stan o w isk o z a ję te podczas k ry zy su przez rząd y p a ń stw uczestn iczących w k o n flik cie, a u to r p o d d a je an alizie teo re ty c z n e j szereg p ro b lem ó w p ra w nych. N iek tó re z nich, m a ją c e w ęzłow e zn aczenie w obecnym sy stem ie p ra w n o - -m ięd zy n aro d o w y m, zo stały w k siążce szczegółow o przed staw io n e. D o z ag ad n ień ty c h n ależy m.in. p ro b le m b ro n i o fe n sy w n e j o raz p ro b lem b az m ilita rn y c h, zag ad n ien ie sy stem u b ezp ieczeń stw a zbiorow ego, a ta k ż e n ie k tó re k w estie p ra w a m orskiego, w szczególności zag ad n ien ie b lo k ad y m o rsk iej w czasie pokoju. K. Działocha: Dekret z mocą ustawy w państwie burżuazyjnym. Acta Universitatis Wratislaviensis No 20. Prawo XIII. Wrocław 1964 r., s P rzed m io tem p ra c y je st in s ty tu c ja d e k re tu z m o cą u sta w y w p a ń stw ie b u rż u a zyjnym. A u to r z a jm u je się p ro b le m a ty k ą ogólnego p o jęcia d e k re tu n a tle b u rż u a - zyjnego p ra w a pań stw o w eg o. To ogólne p o jęcie o p a rte je st n a pow szechnie spoty k a n y c h zasad n iczy ch cechach, ja k ie są w spólne w szy stk im k o n k re tn y m p o sta ciom d e k re tu w p a ń stw ie b u rżu azy jn y m. A u to r p rz e d sta w ia genezę in s ty tu c ji d e k re tu, p roces ew o lu cji d e k re tu w p o szczególnych sta d ia c h ro zw ojow ych p a ń stw a b u rżuazyjn eg o w u stro ja c h : m o n a r- c h iczno-k o n sty tu cy jn y m, d em o k ra c ji b u rż u a z y jn e j i faszy sto w sk im. W osobnym ro zd ziale szczegółow o om ów iona zo stała in s ty tu c ja d e k re tu w P olsce m iędzyw o je n n e j. D alsze ro zw ażan ia doty czą p ra w n e j k o n stru k c ji d e k re tu, a w ięc jego fo rm, o rg an ó w d ek reto d aw czy ch, ogran iczen ia p ra w a d e k re to w a n ia, k o n tro li dek retu. P o k ry ty czn y m p rz e d sta w ie n iu poglądów n a u k i dotyczących p o d staw p rz y ję c ia i is tn ie n ia d e k re tu w p a ń stw ie b u rż u a z y jn y m a u to r, n ie zgad zając się ze s ta now isk iem n a u k i b u rż u a z y jn e j, d a je p ró b ę w łasn eg o ro zw iązan ia zag ad n ien ia, w sk a z u ją c m. in. n a to, że ra c ję b y tu d e k re tu w p a ń stw ie b u rżu azy jn y m u z a sa d n ia z je d n e j stro n y obaw a przed w z ra sta ją c ą ro lą p rzedstaw icieli m as lu d o w y ch w p arlam en cie, a z d ru g ie j chęć ra to w a n ia p a ń stw a przed w strz ą sa m i p o lity czn y m i w chw ili p o w sta n ia antagonizm u m iędzy p a rla m e n te m a rząd em n a tl e sp ięć pom iędzy ró żn y m i siła m i k las rządzących.

5 N r 10 (82) P rzegląd p ra sy p ra w n ic ze j 69 W. Góralczyk: Szerokość morza terytorialnego i jego delimitacja. PWN. W arszawa 1964 r., s P ro b le m a ty k a m orza te ry to rialn ego, a zw łaszcza jego zasięg u czy ta m y w om a w ia n e j p racy pozw ala z w y ją tk o w ą jasn o ścią o bserw o w ać g rę sp rzeczn y ch in te re só w w sto su n k ach m iędzynarodow y ch, w spółzależność p ra w a i p o lity k i. S zero kość m o rza tery to ria ln e g o oraz w ogóle zag adnienie zasięgu w ład zy p ań stw o w ej n a przy b rzeżn y ch o b szarach m o rsk ich je st jed n y m z n a jb a rd z ie j sp o rn y c h z ag ad n ie ń w p ra k ty c e i d o k try n ie p ra w a m iędzynarodow ego. T em at te n je s t nie ty lk o żyw y i a k tu a ln y, ale d a je ta k ż e m ożliw ość a n alizy p o w sta w a n ia n o rm p ra w a m iędzynarodow ego w p rocesie ście ra n ia się sprzeczn y ch in te re só w, p a ń stw. P o zw a la on zw łaszcza p rzy jrzeć się z b lisk a tw o rz e n iu się n o rm zw y czajo w y ch i w y sn u ć ogólniejsze w n io sk i dotyczące zw y czaju ja k o źró d ła p ra w a m ięd zynarodow ego. O m aw iając zagad n ien ie szerokości i d e lim ita c ji m o rza te ry to ria ln e g o, a u to r n ie ogran icza się do opisu i an alizy p ra w n e j zag ad n ien ia, ale d ąży do w y ja śn ie n ia, dlaczego p raw o k ształto w ało się w o k reślo n y sposób i ja k im in te re so m słu ży ły jego poszczególne in sty tu cje. W iele m iejsca w p ra c y pośw ięcone jest p rz e d sta w ie n iu p ra k ty k i p a ń stw przy o k re śla n iu g ran ic m orza te ry to rialn eg o. Prawo XII. Acta Universitatis Wratislaviensis No 19. Wrocław 1964 r., s Tom X II zeszytów n au k o w y ch U n iw e rsy te tu W rocław skiego z a w ie ra zb ió r p ra c pośw ięconych prof. d ro w i T adeuszow i Bigo w czte rd ziestą ro czn icę p ra c y u n i w ersy teck iej przez kolegów, najb liższy ch w sp ó łp raco w n ik ó w i uczniów. W 18 ro zpraw ach p rzed staw io n e zo stały z a g ad n ien ia d efin icji p ra w a a d m in i stracy jn e g o, n o w a k o n cep cja a d m in is tra c ji p u b liczn ej, sy tu a c ja p ra w n a stro n y w p o stęp o w an iu ad m in istracy jn y m, pojęcie sto su n k u p raw nego, sy tu a c ja p ra w n a zjednoczenia, in s ty tu c ja d e k re tu, pojęcie p rzep isó w służbow ych, sy stem p raw a, zdolność p ań stw o w y ch osób p raw n y ch, u staw o w e p ra w o o d stą p ie n ia od um o w y w zajem n ej, w k ład y w rolnicze spółdzielnie p ro d u k cyjn e, p ierw sze n o rm y tr a k ta tow e, k o n tro la legalności, p raw o zw yczajow e, p raw o i p a ń stw o Isla m u, sto so w an ie m etod staty sty czn y ch p rzy b a d a n iu zjaw isk p raw n y ch, zag a d n ie n ia te c h n ik i ta ry f podatkow ych. Andrzej W iśniewski P R Z E G L Ą D P R A S Y PH/IWIMICZEJ Sq d N a jw yższy w okresie X X le cia Polski Ludow ej to ty tu ł a rty k u łu M a ria n a Mazura i Z b ig n iew a Resicha, d ru k o w an ego w n rz e 7 8 (1964) m iesięcznika N ow e P ra w o. W k rótce po odzyskaniu te ry to rió w P o lsk i z a ję ty c h przez hitlero w có w, a m ia n ow icie ju ż w styczniu 1945 r., została w znow iona d ziałaln o ść S ądu N ajw yższego w tym czasow ej siedzibie, n a k tó rą w yznaczono w te d y Łódź. W ty m o k resie Sąd N ajw yższy sk ła d a ł się z Izby C y w iln ej i Izby K a rn e j o raz z B iu ra O rzecznictw a.