Stany dynamiczne elektrowni wiatrowej z maszyną indukcyjną dwustronnie zasilaną

Transkrypt

1 Toaz ERCH Akadea Górnczo-Hutncza w Krakowe, Katedra Mazyn Elektrycznych Stany dynaczne elektrown watrowej z azyną ndukcyjną dwutronne zalaną Strezczene. Artykuł rzeawa analzę zjawk zwązanych ze tana dynaczny elektrown watrowej z azyną dwutronne zalaną, wywołanych zaburzena w ec elektroenergetycznej. Analzowane rzyadk zaburzeń obejują zaady neyetrę. Badana yulacyjne rzerowadzone na oracowany odelu ateatyczny wykazały, że tany dynaczne generatora elektrycznego, wywołane ty zaburzena, w znaczny tonu obcążają układ echanczny elektrown. W artykule rzeawono roozycję odyfkacj układu terowana MDZ, której cele była nalzacja wływu zaburzeń na racę elektrown watrowej. Abtract. In the artcle have been reented the reult of nvetgaton that a at analy of henoena connected wth tranent tate of wnd ower lant wth doubly-fed nducton generator caued by ower network voltage urbance. The analyzed cae of urbance nclude voltage d, ayetry and ntantaneou voltage decay. The ulaton realzed on develoed atheatcal odel ont out that tranent tate of electrc generator caued by voltage urbance trongly ot a load echancal yte of wnd Power lant. In the artcle there ha been rooed a odfcaton of DFIG control yte n order to nze the act of voltage urbance on wnd ower lant oeraton. (Tranent tate of wnd ower lant wth doubly fed nducton generator) Słowa kluczowe: elektrowne watrowe, azyna dwutronne zalana. Keyword: wnd ower lant, doubly fed nducton generator. Wtę W elektrownach watrowych z azyną dwutronne zalaną generator rzężony jet z turbną watrową rzez rzekładnę echanczną. Z unktu wdzena dynak generatora układu regulacj turbna watrowa, ze względu na duży oent bezwładnośc, oże być traktowana, jako naęd o tałej rędkośc obrotowej. Dlatego też od wływe zaburzeń w ec elektro-energetycznej rzekładna echanczna łącząca generator z turbną watrową oże odlegać znaczny obcążeno echanczny. Każda elektrowna wyoażona jet oczywśce w autoatykę zabezeczenową, której zadane jet ochrona ozczególnych częśc elektrown rzez uzkodzena w tanach awaryjnych. Oerator yteu elektroenergetycznego narzuca jednak wyagana określające odorność elektrown na zaburzena w ec. Sełnene tych wyagań oznacza, że w raze wytąena zaburzena o określonej głębokośc czae trwana elektrowna watrowa ne oże zotać wyłączona z racy. Przerowadzone badana dotyczyły główne oceny wływu zaburzeń, które elektrowna u "rzetrwać", na obcążena układu echancznego. Zaroonowano także etodę redukcj tych obcążeń. Model ateatyczny elektrown watrowej W odelu elektrown watrowej uwzględnono turbnę watrową, rzekładnę echanczną oraz układ generatora kładający ę z azyny erścenowej, rzekztałtnka wrnkowego układu terowana. Pozotałe eleenty elektrown take, jak tranforator doaowujący czy układ terowana łoata wrnka zotały onęte, oneważ ne ały znaczena dla badanych zjawk. Model turbny watrowej Model turbny watrowej [1] zotał urozczony do układu tatycznego rzetwarzającego energę knetyczną truena watru na oent echanczny na wale turbny. Model turbny zakłada tały kąt nachylena łoat wrnka, a araetry turbny zotały tak dobrane, aby odel oddawał dzałane trójłoatowego lnka watrowego o ocy znaonowej 1,5MW, oąganej rzy rędkośc watru 1/. Moent na wale turbny oblczany jet zgodne ze wzore (1): 3 1 Vw TT C ( ) RT (1) T gdze: gętość owetrza; R T długość łoaty turbny; V w rędkość watru; T rędkość kątowa turbny; C () wółczynnk ocy turbny; wółczynnk zybkobeżnośc turbny. Tyową cechą turbn watrowych jet wytęowane aku ocy rzy określonej rędkośc obrotowej []. Stratega terowana generatora elektrycznego racującego w elektrown watrowej olega na zadawanu ocy akyalnej rozwjanej rzez turbnę rzy danej rędkośc watru. Moc akyalną wylcza ę z równana () określającego zależność oędzy ocą rędkoścą kątową rzy akyalnej wartośc wółczynnka C dla danej turbny watrowej. () P T ax C ax 1 T R T RT ax Model układu echancznego elektrown watrowej Układ echanczny odelowanej elektrown watrowej zotał zaodelowany, jako ocylator 6 aowy [3]. Model ten uwzględna oent bezwładnośc wrnka generatora elektrycznego, turbny watrowej, wzytkch eleentów rzekładn echancznej oraz wzytke rężytośc tłuena eleentów łączących ozczególne eleenty układu. Wzytke welkośc zotały rowadzone na wał generatora elektrycznego. Uwzględnene wzytkch eleentów rzekładn echancznej wynka z zaerzonego celu badana odelu elektrown, jak jet analza obcążeń układu echancznego. Model azyny ndukcyjnej Model azyny ndukcyjnej zotał zaany we wółrzędnych ortogonalnych xy [4], rzy czy układ odneena zwązany zotał z wektore tojana. Równane echanczne azyny ndukcyjnej zotało ujęte w odelu ateatyczny (3) układu echancznego, a węc ne wytęuje w równanach (4). W odelu azyny ndukcyjnej dokonuje ę rowadzena welkośc wrnka na tronę tojana (oznacza ę znake r), oznaczena te zotały onęte dla urozczena zau PRZEGĄD EEKTROTECHNICZNY (Electrcal Revew), ISSN 3397, R. 87 NR 6/11

2 d ux Rx x k y d uy Ry y k x (3) d urx Rrrx rx k e ry d u ry R r ry ry k e rx (4) Te b x y y x Składowe truen tojana wrnka ają otać: (5) x y ry x y r ry rx ry y Model rzekztałtnka energoelektroncznego Przekztałtnk energoelektronczny zalający wrnk azyny dwutronne zalanej kłada ę z falownka ecowego, układu ośrednczącego z kondenatore oraz falownka wrnkowego. Układ rzekztałtnka tyu AC/DC/AC uożlwa dwukerunkowy rzeływ energ, a dzęk zatoowanu terowana wektorowego obu falownków ozwala na realzować nezależne terowane rzetwarzaną ocą czynną berną. Falownk ecowy z układe regulacj a za zadane utrzyywać tałą zadaną wartość na kondenatorze w obwodze ośrednczący, terując w ten oób rzeływe ocy czynnej rzez rzekztałtnk [5]. Z tego względu, cele urozczena w odelu rzekztałtnka, założono tałą wartość w obwodze ośrednczący, ojając eleenty falownka ecowego. Układ terowana ocą generatora Sterowane ocą czynną berną wydawaną rzez azynę dwutronne zalaną do ec oarte jet o teorę chwlowej ocy bernej Akagego [6]. Dla tojana azyny ndukcyjnej oc chwlowa a otać: (6) u x x q u y x u u y y x y Poawając w ejce kładowych rądu tojana wartośc wynkające z równań (5) oraz uwzględnając rądowe zalane wrnka dla układu terowana wektorowego zwązanego z wektore tojana, otrzyuje ę natęujące równana: 1 d R R x x x rx x k y x d R R xrx xrx rx k yrx (7) 1 d R R q x y x y yrx k y d R R xry xry rxry k yry W tane utalony, rzy onęcu rezytancj tojana (R S =), równana ocy ają otać: uxrx (8) q 1 u x k u x ry Z owyżzych równań wynka, że oc czynna w układze terowana zwązany z wektore tojana zależy od kładowej x wektora rądu wrnka, zaś oc berna zależy od kładowej y. Realzacja układu terowana ocą generatora Z równań (8) wynka, że układ terowana ocą rowadza ę to regulacj kładowych xy rądu wrnka. Do zrealzowana układu wyagana jet nforacja o kące φ określony jako: (9) u e rzy czy φ u jet kąte ołożena wektora rzetrzennego tojana, wylczany zgodne ze wzore: u u atan (1) u zaś φ e jet kąte ołożena wrnka lczony w tonach elektrycznych zgodne ze wzore: e r (11) gdze: lczba ar begunów; r rędkość kątowa wrnka azyny; ołożene oczątkowe wrnka azyny. Układ terowana wektorowego ocą czynną berną azyny dwutronne zalanej rzeawa ryunek 1. Seć nn q * * + q + Rq ry* + ry R rx* + rx Rx Ry, q xy xy abc abc u r u e Ry. 1 Scheat układu terowana ocą generatora Sygnały wartośc zadanej ocy czynnej bernej tojana * q *, ochodzą z nadrzędnego układu terowana ocą elektrown. Moc czynna zadawana jet zgodne z zależnoścą (), natoat zadana wartość ocy bernej zależy od aktualnego zaotrzebowana yteu elektroenergetyczne-go. Należy rzy ty uwzględnć, że azyna dwutronne zalana rzetwarza oc czynną w torze tojana wrnka. Zate całkowta rzetwarzana oc czynna wyno: (1) gdze to oślzg azyny dodatn dla rędkośc odynchroncznej a ujeny dla nadynchroncznej. AC/DC/AC Tr.do. GA PRZEGĄD EEKTROTECHNICZNY (Electrcal Revew), ISSN 3397, R. 87 NR 6/11 119

3 Wółraca elektrown watrowej z MDZ z ytee elektroenergetyczny Ze względu na woją ecyfkę fary watrowe budowane ą zazwyczaj w terenach nezabudowanych, a rzez to także w ejcach o łabo rozwnętej ec rozdzelczej z dala od dużych źródeł energ takch jak celne elektrowne zawodowe. W ecach średnego, do których rzyłącza ę najczęścej otykane w Polce ałe średne fary watrowe, ze względu na bezośredne ołączene z lokalny odborca energ, znaczne częścej wytęują różnego rodzaju zaburzena nż w ecach rzeyłowych. Elektrowne watrowe wyoażone ą ędzy nny w zabezeczena odnaęcowe ające za zadane odłączyć elektrowne od ec w rzyadku wytąena zaadu lub zanku, rzede wzytk w celu ochrony układów terowana. Z tego względu ożlwa jet ytuacja jednoczenego wyłączena wzytkch elektrown fary watrowej odcza zaburzena. Take zjawko, w rzyadku wękzych far, ogłoby rowadzć do dużych wahań ocy, a co za ty dze w ytee elektroenergetycz-ny, zwłazcza w unktach znaczne oddalonych od dużych źródeł energ. Cele zaobegana tak zjawko oeratorzy welu krajowych yteów elektroenerge-tycznych, w ty także w Polce, wyagają odornośc rzyłączanych elektrown watrowych na krótkotrwałe zaady (ang. fault rde-through). Zakre odornośc układów zabezeczenowych określa głębokość zaadu cza trwana, w który ne ownno natąć wyłączene elektrown watrowej. Ryunek rzeawa zakre odornośc na zaady, określony rzez krajowego oeratora yteu elektroenergetycznego. znaonową oc czynną. Na onżzych ryunkach rzeawono rzebeg oentu elektroagnetycznego echancznego. Na rzebegu oentu elektroagnetycznego (ry. 3) wyraźne wdać oczątek konec zaadu. Zarówno odcza zaadu, jak owrotu do wartośc znaonowej ojawa ę udar oraz ocylacje oentu zankające w czae około,. Podcza zaburzena oent elektroagnetyczny chwlowo oąga wartość nawet dwukrotne rzekraczającą oent znaonowy azyny. Udary oentu elektroechancznego rzenozą ę na układ echanczny elektrown, owodując jego rzecążene. Jak wdać na ryunku 4, chwlowe rzecążene układu echancznego dochodz do 15%T N. Ocylacje układu echancznego ają czętotlwość około 8Hz, co wynka z czętotlwośc drgań włanych układu turbna rzekładna zankają o około Ry. 3 Przebeg oentu elektroagnetycznego. -.7 Przebeg oentów echancznych generator - rzekładna turbna - rzekładna -.9 Ry. Zakre odornośc układów zabezeczenowych elektrown watrowej na zaad. Z rzeawonego owyżej ryunku wynka, że w rzyadku wytąena zaadu do,15u N, elektrowna watrowa ne ownna zotać wyłączona rzez autoatykę zabezeczenową rzez,6. Dla nejzych zaadów cza jet odowedno dłużzy. Badana tanów dynacznych elektrown watrowej z MDZ Badana yulacyjne, zotały wykonane na odelu ateatyczny elektrown watrowej rzeawony owyżej. Cele badań było rozoznane wływu zaburzeń w ec elektroenergetycznej na obcążena układu echancznego elektrown watrowej. Syetryczny zaad,7u N o czae trwana 18[] Perwzy rzyadek dotyczy racy elektrown watrowej z MDZ odcza zaadu do,7u N trwającego około 18. Syulacja zotała rzerowadzona rzy zadanej tałej rędkośc watru V w = 1[/]. Przyjęto, że elektrowna racuje w tane utalony wydając do ec T/TN Ry. 4 Przebeg oentów echancznych. Praca elektrown rzy długotrwałej neyetr zalana Zayulowany zotał rzyadek zalana tojana azyny neyetryczny układe naęć o rzykładowej zawartośc kładowej rzecwnej 15%U N odcza racy rzy znaonowy obcążenu. Z analzy rzebegu okazanego na ryunku 5 wynka, że odcza racy rzy zalanu neyetryczny naęce wartość średna oentu elektroagnetycznego (zaznaczona lną rzerywaną) zena ę w tounku do zalana yetrycznego. 1 PRZEGĄD EEKTROTECHNICZNY (Electrcal Revew), ISSN 3397, R. 87 NR 6/11

4 ..4 Z rzerowadzonych badań wynka, że nebezeczeńtwo utraty tablnośc wytęuje rzy nkch rędkoścach watru. Syulacje rzerowadzone dla rędkośc watru 5/ wykazały, że dla kładowej rzecwnej %U N elektrowna racowała tablne oo zany unktu racy. Natoat rzy neyetr naęć o zwartośc kładowej rzecwnej 5%U N elektrowna tracła tablność. Wynk yulacj tego rzyadku rzeawają ryunk Przebeg redkośc obrotowej Ry. 5 Przebeg oentu elektroagnetycznego neyetra T/TN Przebeg oentów echancznych generator - rzekładna turbna - rzekładna Ry. 6 Przebeg oentów echancznych neyetra Składowa zenna oentu elektroagnetycznego rzeno ę w newelk tonu na wał łączący generator z rzekładną, co wdać na ryunku 6. Moent na wale łączący turbnę watrową z rzekładną o tane rzejścowy wraca do tanu utalonego. Porównując rezultaty analzowanych owyżej rzyadków zaburzeń ożna twerdzć, że yetryczny zaad znaczne bardzej obcąża układ echanczny elektrown watrowej nż długotrwała neyetra zalającego. Poneważ neyetra naęć wywołuje zanę wartośc średnej oentu elektroagnetycznego, oże to w totny oób zenć unkt racy elektrown watrowej, co oże kutkować utratą tablnośc Ry. 7 Przebeg oentu elektroagnetycznego neyetra n/nn Ry. 8 Przebeg rędkośc obrotowej generatora neyetra Modyfkacja układu terowana Z rzeawonych badań yulacyjnych wynka, że ogranczene rzecążeń układu echancznego elektrown wywoływanych zaburzena w ec wyaga zatoowana układu regulacj kontrolującego oent elektroagnetyczny generatora. Zatąene terowana ocą czynną tojana generatora rzez terowane oente elektroagnetyczny ne jet ożlwe z uwag na nadrzędny układ terowana racą elektrown, który zgodne ze trategą terowana na oc akyalną zadaje wartość ocy czynnej jaką generator ownen obcążać turbnę. Uwzględnając to zaroonowano zatąene w układze terowana ygnału chwlowej ocy czynnej tojana ygnałe chwlowej ocy echancznej, dotarczanej do azyny orzez wał wrnka. Moc ta oblczana jet jako loczyn oentu elektroagnetycznego rędkośc kątowej wrnka. (13) T e r Uwzględnając równane oentu elektroagnetycznego (4) we wzorze (13) otrzyujey: (14) b( xy yx ) r Wylczając z równań (5) kładowe rądu tojana wtawając do (14) otrzyujey otać: (15) b( xry yrx ) r W tane utalony rzy onęcu rezytancj tojana (R S =) wzór na chwlową oc echanczną rzyjuje otateczne otać: ux (16) erx k Podobne zate jak w klayczny układze terowana MDZ oc czynna rzetwarzana rzez generator zależy tylko od kładowej x rądu wrnka, co ozwala na odrzężone terowane chwlową ocą echanczną ocą berną na zackach tojana generatora. PRZEGĄD EEKTROTECHNICZNY (Electrcal Revew), ISSN 3397, R. 87 NR 6/11 11

5 Badana tanów dynacznych elektrown watrowej z MDZ ze zodyfkowany układe terowana Cele badań było rawdzene wływu zaroonowanej odyfkacj na obcążena układu elektroechancznego elektrown, wynkające z zaburzeń w ytee energetyczny. Wzytke yulacje były rzerowadzone rzy takch aych założenach, jak w orzedn rzyadku dla takch aych rzyadków zaburzeń. Syetryczny zaad,7u N o czae trwana 18 Porównując rzebeg z ryunku 3 9 ożna twerdzć, że odyfkacja układu terowana owodowała ogranczene ocylacj oentu elektroagnetycznego na kutek zaburzena. W analzowany rzyadku MDZ z klayczny układe terowana akyalna altuda ocylacj rzekracza,4t N. Tak a zaad w układze ze zodyfkowany terowane owoduje ocylacje oentu o akyalnej altudze 1,6T N co oznacza adek o około 33% Ry. 9 Przebeg oentu elektroagnetycznego yetryczny zaad T/TN Przebeg oentów echancznych generator - rzekładna turbna - rzekładna Ry. 1 Przebeg oentów echancznych yetryczny zaad Redukcja ocylacj oentu elektroagnetycznego znaczne włynęła na obcążena układu echancznego. Makyalna altuda ocylacj oentu na wale łączący generator z rzekładną wynoła onad 1,45T N (ry. 4), o zane etody terowana ocą czynną zalała do 1,15T N (ry. 1). Praca elektrown rzy neyetr zalana Podobne jak dla MDZ z klayczny układe terowana, zayulowano dwa rzyadk racy MDZ w warunkach neyetr zalana: rzy kładowej rzecwnej 15%U N rędkośc watru 1/ oraz rzy kładowej rzecwnej 5%U N rędkośc watru 5/. Na ryunku 11 lną rzerywaną zaznaczona zotała wartość średna rzebegu oentu. Na ryunku 1 zotały rzeawone rzebeg średnej wartośc ocy czynnej rzetwarzanej rzez tojan wrnk generatora oraz oc echanczna. Z analzy tych rzebegów wynka, że odcza racy MDZ ze zodyfkowany układe terowana, rzy neyetr naęć wartość ocy echancznej rzetwarzanej rzez azynę w tane utalony ne ulega zane. Na ryunku 1 wdać, że oc tojana odcza neyetr zalana aleje, natoat oc wrnka rośne w tak oób, że ch ua oza tane rzejścowy jet tała Ry. 11 Przebeg oentu elektroagnetycznego neyetra Ne zena ę także oent elektroagnetyczny, a węc unkt racy elektrown watrowej ne ulega zane, co zaewna tablną racę z akyalny uzyke energ. r/pn, r/pn, /Pn Moc czynna rzetwarzana rzez generator r cza [] Ry. 1 Przebeg ocy czynnej MDZ neyetra Ryunk rzeawają wynk yulacj racy elektrown dla rędkośc watru 5/ rzy kładowej rzecwnej 5%U N. Wynka z nch, że elektrowna watrowa z MDZ ze zodyfkowany układe terowana racuje tablne rzy ocy nalnej oo dużej neyetr naęć. W rzyadku klaycznego układu terowana MDZ generator w ty tane racy tracł tablność (Ry. 8). Przebeg ocy czynnej tojana wrnka całkowtej ają odobny charakter jak odcza racy z ocą znaonową, ua ocy tojana wrnka w tane utalony ozotaje tała. 1 PRZEGĄD EEKTROTECHNICZNY (Electrcal Revew), ISSN 3397, R. 87 NR 6/11

6 .4. racującej generatorowo z rędkoścą obrotową,9ω, rzy ocy czynnej tojana równej 7kW ocy bernej równej zero Ry. 13 Przebeg oentu elektroagnetycznego neyetra r/pn, r/pn, /Pn Moc czynna rzetwarzana rzez generator r cza [] Ry. 14 Przebeg ocy czynnej MDZ neyetra Badana laboratoryjne W celu rawdzena rezultatów yulacj zotało zbudowane tanowko laboratoryjne do badań tanów dynacznych azyny dwutronne zalanej. Model laboratoryjny uożlwa rejetrację wzytkch ygnałów w układze terowana. Układ terowana MDZ zrealzowany zotał na kouterze klay PC w środowku Matlab/Sulnk, dzęk czeu ożlwa była łatwa zybka odyfkacja jego truktury. Badana oddzaływana zaburzeń na racę MDZ Przerowadzone oary obejowały wływ neyetr, zaadów rzerw w zalanu na obcążena echanczne układu elektroechancznego oraz tablność układu terowana ocą. Zaburzena nacęca w układze laboratoryjny yulowane były orzez dodatkową rezytancję wętą oędzy eć zack tojana azyny. Rezytancja dodatkowa odcza noralnej racy była zwarta tycznke. Porzez chwlowe rozwerane tycznka we wzytkch fazach yulowano zaad. Rozwerane tycznka w jednej faze wywoływało neyetre naęć na zackach tojana. W układze laboratoryjny ożna było także yulować chwlowe odłączene MDZ od ec. Praca MDZ odcza yetrycznych zaadów Syulowane w warunkach laboratoryjnych yetryczne zaady ały głębokość około,6u N czay trwana do,5, zate eścły ę w douzczalny rzedzale określony rzez wykre rzeawony na ryunku. Rejetracje rzerowadzone były dla MDZ Ry. 15 Przebeg oentu elektroagnetycznego - zaad Na ryunku 15 rzeawony zotał rzebeg oentu elektroagnetycznego. Zaad owodował udar oentu elektroagnetycznego o akyalnej wartośc około 4T N. Czętotlwość ocylacj oentu elektroagnetycznego wywołana zaburzene wyno 5Hz. Można także zauważyć, że wartość średna oentu elektroagnetycznego zena ę w trakce trwana zaadu, oneważ ne jet on welkoścą kontrolowaną rzez układ terowana. Praca MDZ odcza neyetr Rejetracje rzerowadzono w takch aych warunkach racy jak w orzedn rzyadku. Składowa rzecwna tojana wynoła około 15%UN rzez około Ry. 16 Przebeg oentu elektroagnetycznego - neyetra Neyetra naęć tojana owoduje ojawene ę kładowej zennej oentu elektroagnetycznego o czętotlwośc 1Hz. Można także zauważyć, że odobne jak w rzyadku badań yulacyjnych, neyetra naęć owoduje zanę wartośc średnej oentu (zaznaczona kolore bały) a zate zena ę unkt racy azyny. Badana oddzaływana zaburzeń na racę MDZ ze zodyfkowany układe terowana Taka aa era ekeryentów zotała rzerowadzona dla MDZ ze zodyfkowany układe terowana. Zana odobne jak w er badań yulacyjnych olega na zatąenu tarowana chwlową ocą PRZEGĄD EEKTROTECHNICZNY (Electrcal Revew), ISSN 3397, R. 87 NR 6/11 13

7 czynna tojana rzez chwlową oc echanczną rzetwarzaną rzez generator lczoną zgodne z równane 13. Praca MDZ ze zodyfkowany układe terowana odcza yetrycznych zaadów Poary rzerowadzone zotały dla takch aych warunków racy jak w er badań z klayczny układe terowana. Równeż yulowane zaady ały taką aą głębokość cza trwana. Ryunek 17 rzeawa rzebeg oentu elektroagnetycznego. Przebeg zotał rzeawony w odobnej kal jak w orzednej er badań laboratoryjnych cele ułatwena analzy otrzyanych wynków. Z orównana rzebegów na ryunkach wynka, że udary oentu elektroagnetycznego MDZ ze zodyfkowany terowane ą znaczne nejze w tounku do klaycznego układu. Potwerdza to wynk uzykane z badań yulacyjnych Ry. 17 Przebeg oentu elektroagnetycznego - zaad Praca MDZ ze zodyfkowany układe terowana odcza neyetr Podobne jak w orzedn rzyadku kładowa rzecwna tojana wynoła około 15%U N rzez około 3. Neyetra naęć zalających tojan owoduje ojawene ę kładowej zennej o czętotlwośc 1Hz w rzebegach, jednak wartość średna ocy echancznej ne zena ę w tane utalony a co za ty dze także wartość średna oentu ozotaje tała (ry. 18). Zate w odróżnenu od analogcznej ytuacj dla MDZ z klayczny układe terowana unkt racy generatora ne zena ę wkutek neyetr naęć. Wnok końcowe Poduowując ożna twerdzć, że zaburzena w ec tanową znaczne zagrożene dla elektrown watrowych z MDZ. Mogą być one nebezeczne dla rzekładn echancznej oddawanej rzecążeno w tanach dynacznych generatora, a także twarzają ryzyko utraty tablnośc racy elektrown w określonych warunkach. Przerowadzone badana yulacyjne oarowe wykazały, że zaroonowana odyfkacja układu terowana ozwala ogranczyć obcążena układu echancznego owodowane zaburzena, a także elnuje roble netablnośc odcza neyetr. ITERATURA [1]. Kuleza K., Wtkowk S., Guzńk J. : Elektrowna watrowa z azyną dwutronne zalaną - badana yulacyjne. Zezyty Naukowe Wydzału Elektrotechnk Autoatyk Poltechnk Gdańkej, r. 3, Nr 19, []. Skwarczyńk J., Dzadeck A., Zarudzk J., Grzegork J., Skotnczny J., erch T. : Kakada zaworowa (T=cont) jako generator elektryczny łown watrowej. Przegląd Elektrotechnczny. 4 R. 8 nr [3]. Kołek W., Mchna J., Noga M. : Dynaka yteów elektroenergetycznych w hutnctwe. Wydawnctwo Śląk, Katowce [4]. Skwarczyńk J., Tertl Z. : Mazyny elektryczne. Cz. 1, Teora. Wydawnctwa AGH, Kraków, r [5]. ubośny Z.: Elektrowne watrowe w ytee elektroenergetyczny. Wydawnctwa Naukowo-Technczne, 6. [6]. Akag H., Kanazawa Y., Nabae A. : Generalzed theory of the ntantaneou reactve ower n the three-hae crcut. IPEC Tokyo' 83 [7]. erch T.: Stany dynaczne elektrown watrowej z azyną ndukcyjną dwutronne zalaną. Rozrawa doktorka, Akadea Górnczo-Hutncza, Kraków Toaz erch, Katedra Mazyn Elektrycznych, Akadea Górnczo-Hutncza w Krakowe, lerch@agh.edu.l Ry. 18 Przebeg oentu elektroagnetycznego - neyetra 14 PRZEGĄD EEKTROTECHNICZNY (Electrcal Revew), ISSN 3397, R. 87 NR 6/11