Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Miasta Skierniewice do roku 2020

Transkrypt

1 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Skierniewice, grudzień 2015

2 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku ZLECENIODAWCA: MIASTO SKIERNIEWICE Rynek 1, Skierniewice tel.: , faks: umskier@um.skierniewice.pl, ZLECENIOBIORCA: EKO TEAM KONSULTING ul. Gleszwska 16/125, Bielsk-Biała tel.: , faks: , km biur@ek-team.cm.pl, Autr pracwania: Agnieszka Chylak 2

3 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Spis treści 1. METODYKA SPORZĄDZENIA PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO INFORMACJA O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU MIASTA SKIERNIEWICE DO ROKU I O POWIĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI POWIĄZANIE PROJEKTU Z INNYMI DOKUMENTAMI ORAZ SPOSOBY W JAKICH TE CELE I PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA DOKUMENTU Prawdawstw Unii Eurpejskiej Dkumenty nadrzędne szczebla krajweg, wjewódzkieg ANALIZA I OCENA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA ORAZ PROBLEMÓW W TYM ZAKRESIE Płżenie fizyczngegraficzne, gemrflgia Warunki klimatyczne Hydrgrafia Budwa gelgiczna, hydrlgia i warunki glebwe Warunki przyrdnicz krajbrazwe ISTNIEJĄCY STAN ŚRODOWISKA NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ODDZIAŁYWANIEM POWIETRZE ATMOSFERYCZNE WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE ZAGROŻENIA NATURALNE OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI HAŁAS GOSPODARKA ODPADAMI PROMIENIOWANIE NIEJONIZUJĄCE PODSUMOWANIE OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA POTENCJALNYCH ZMIAN W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA PRZEWIDYWANYCH ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO PODSUMOWANIE PRZEWIDYWANYCH ODDZIAŁYWAŃ NA POSZCZEGÓLNE ASPEKTY PODSUMOWANIE PRZEWIDYWANYCH ODDZIAŁYWAŃ POSZCZEGÓLNYCH CELÓW PRZEDSTAWIENIE ROZWIĄZAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, MOGĄCYCH BYĆ WYNIKIEM REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE WRAZ Z UZASADNIENIEM ICH WYBORU ORAZ OPIS METOD DOKONANIA OCENY PROWADZĄCEJ DO TEGO WYBORU, W TYM TAKŻE WSKAZANIE NAPOTKANYCH TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKU TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY INFORMACJE O PRZEWIDYWANYCH METODACH ANALIZY REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO STRESZCZENIE SPORZĄDZONE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM

4 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Spis rysunków Rysunek 1 Płżenie Miasta Skierniewice na tle wjewództwa łódzkieg i pwiatu skierniewickieg Rysunek 2 Granice Miasta Skierniewice, wg stanu na grudzień 2015 rku Rysunek 3 Lkalizacja bszarów przyrdnicz cennych na tle Miasta Skierniewice Rysunek 4 Blimwski Park Krajbrazwy na tle Miasta Skierniewice Rysunek 5 Blimwsk-Radziejwicki Obszar Chrnineg Krajbrazu z dliną śrdkwej Rawki na tle Miasta Skierniewice Rysunek 6 Rezerwat przyrdy "Rawka" na tle Miasta Skierniewice Rysunek 7 Zespół Przyrdnicz-Krajbrazwy Zwierzyniec Królewski na tle Miasta Skierniewice Rysunek 8 Specjalny Obszar Ochrny Siedlisk NATURA 2000 Dlina Rawki na tle Miasta Skierniewice Rysunek 9 Zanieczyszczenie pwietrza na terenie wjewództwa łódzkieg i bszary przekrczeń wg Rcznej ceny jakści pwietrza w wjewództwie łódzkim w 2014 rku, Łódź Rysunek 10 Ocena ptencjału eklgiczneg wód wjewództwa łódzkieg w 2014 rku z zaznaczną lkalizacją Miasta Skierniewice Rysunek 11 Lkalizacja punktów pmiarwych na terenie Miasta Skierniewice w 2012 rku Rysunek 12 Obecny i dcelwy układ kmunikacyjny Miasta. Płączne wschdnia i zachdnia bwdnice Skierniewic Rysunek 13 Schematyczna lkalizacja etapów budwy sieci ciepłwniczej Rysunek 14 Orientacyjna lkalizacja niektórych planwanych przedsięwzięć zapisanych w prjekcie Strategii Spis tabel Tabela 1 Cele strategiczne i cele peracyjne, a także typy i knkretne zadania przewidziane d realizacji w prjekcie Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rk Tabela 2 Klasyfikacja stanu/ ptencjału eklgiczneg i stanu chemiczneg wód w 2014 r. w punktach pmiarw-kntrlnych zlkalizwanych na terenie lub w najbliższej dległści d Miasta Skierniewice Tabela 3 Ocena stanu śrdwiska Miasta Skierniewice wskazuje następujące prblemy występujące w najważniejszych sektrach śrdwiska Tabela 4 Cel strategiczny nr 1: Rzwój Gspdarczy Miasta z wykrzystaniem istniejąceg ptencjału - analiza planwanych działań Tabela 5 Cel strategiczny nr 2: Rzwój turystyki, sprtu i rekreacji - analiza planwanych działań Tabela 6 Cel strategiczny nr 3: Rzwój infrastruktury - analiza planwanych działań Tabela 7 Cel strategiczny nr 4: Rzwój rynku pracy i aktywne spłeczeństw - analiza planwanych działań Tabela 8 Cel strategiczny nr 5: Rewitalizacja kulturwa, przyrdnicza i spłeczna - analiza planwanych działań Tabela 9 Cel strategiczny nr 6: Efektywnść energetyczna i OZE - analiza planwanych działań Tabela 10 Przewidywane znaczące ddziaływania zagadnienia i aspekty śrdwiska* Tabela 11 Przewidywane znaczące ddziaływania związane z realizacją ustaleń prjektu Strategii na Obszary Natura Tabela 12 Przewidywane znaczące ddziaływania związane z realizacją ustaleń prjektu Strategii na różnrdnść bilgiczną, zwierzęta i rśliny Tabela 13 Przewidywane znaczące ddziaływania związane z realizacją ustaleń prjektu Strategii na ludzi Tabela 14 Przewidywane znaczące ddziaływania związane z realizacją ustaleń prjektu Strategii na pwierzchnię ziemi i krajbraz Tabela 15 Przewidywane znaczące ddziaływania związane z realizacją ustaleń prjektu Strategii na klimat Tabela 16 Przewidywane znaczące ddziaływania związane z realizacją ustaleń prjektu Strategii na zasby naturalne Tabela 17 Przewidywane znaczące ddziaływania związane z realizacją prjektu Strategii na zabytki Tabela 18 Przewidywane znaczące ddziaływania związane z realizacją ustaleń prjektu Strategii na dbra materialne

5 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Tabela 19 Przewidywane znaczące ddziaływania celów strategicznych (w tym ddziaływania bezpśrednie, pśrednie, wtórne, skumulwane, krótkterminwe, średniterminwe i długterminwe, stałe i chwilwe raz pzytywne i negatywne) na pszczególne aspekty śrdwiska Tabela 20 Przykładwy zestaw wskaźników d mnitrwania realizacji Strategii Tabela 21 Prblemy występujące w pszczególnych sektrach śrdwiska na terenie Miasta

6 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku WSTĘP Pdstawą wyknania niniejszej Prgnzy ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku (zwanej w dalszej części pracwania Prgnzą ) są przepisy Ustawy z dnia 3 października 2008 r. udstępnianiu infrmacji śrdwisku i jeg chrnie, udziale spłeczeństwa w chrnie śrdwiska raz cenach ddziaływania na śrdwisk (Dz. U. z 2013 r., pz z późn. zm.). Artykuł ten nakłada na rgany administracji pracwujące prjekty plityk, strategii, planów lub prgramów bwiązek przeprwadzenia pstępwania w sprawie ceny ddziaływania na śrdwisk skutków realizacji tych dkumentów. Związane jest t z przeniesieniem d prawdawstwa plskieg pstanwień Dyrektywy 2001/42/WE z 27 czerwca 2001 rku w sprawie ceny wpływu niektórych planów i prgramów na śrdwisk. Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku zstała przygtwana na pdstawie zawartej umwy z dnia 25 listpada 2015 rku zawartej między Miastem Skierniewice, a firmą EKO-TEAM Knsulting. 1. METODYKA SPORZĄDZENIA PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Metdyka pracwania, jak również treść Prgnzy ddziaływania na śrdwisk pstanwień prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku zstały bezpśredni pdprządkwane zapism wynikającym z Ustawy z dnia 3 października 2008 r. udstępnianiu infrmacji śrdwisku i jeg chrnie, udziale spłeczeństwa w chrnie śrdwiska raz cenach ddziaływania na śrdwisk (Dz. U. z 2013 r., pz z późn. zm.). Zgdnie z art. 51 ust. 2 przywłaneg aktu prawneg, prgnza ddziaływania na śrdwisk ( ) pwinna: zawierać infrmacje zawartści, głównych celach prjektwaneg dkumentu raz jeg pwiązaniach z innymi dkumentami, kreślać, analizwać i ceniać istniejący stan śrdwiska raz ptencjalne zmiany teg stanu w przypadku braku realizacji prjektwaneg dkumentu, kreślać, analizwać i ceniać stan śrdwiska na bszarach bjętych przewidywanym znaczącym ddziaływaniem, kreślać, analizwać i ceniać istniejące prblemy chrny śrdwiska isttne z punktu widzenia prjektwaneg dkumentu, w szczególnści dtyczące bszarów chrninych, kreślać, analizwać i ceniać cele chrny śrdwiska ustanwine na szczeblu międzynardwym alb krajwym, isttne z punktu widzenia prjektwaneg dkumentu raz spsby w jakich te cele i inne prblemy śrdwiska zstały uwzględnine pdczas pracwywania dkumentu, kreślać, analizwać i ceniać przewidywane znaczące ddziaływania na śrdwisk raz zabytki, w tym ddziaływania bezpśrednie, pśrednie, wtórne, skumulwane, krótkterminwe, średniterminwe i długterminwe, stałe i chwilwe, przedstawiać rzwiązania mające na celu zapbieganie, graniczanie lub kmpensację przyrdniczą negatywnych ddziaływań na śrdwisk, mgących być rezultatem realizacji prjektwaneg dkumentu, przedstawiać rzwiązania alternatywne d rzwiązań zawartych w prjektwanym dkumencie wraz z uzasadnieniem ich wybru raz pis metd dknania ceny prwadzącej d teg wybru, w tym także wskazania naptkanych trudnści wynikających z niedstatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, zawierać infrmacje metdach zastswanych przy sprządzaniu prgnzy, zawierać infrmacje przewidywanych metdach analizy realizacji pstanwień prjektwaneg dkumentu raz częsttliwści jej przeprwadzania, zawierać infrmacje mżliwym transgranicznym ddziaływaniu na śrdwisk, zawierać streszczenie sprządzne w języku niespecjalistycznym. Treść niniejszej Prgnzy ddziaływania na śrdwisk zstała także pdprządkwana zakreswi prgnzy pisanemu w piśmie Państwweg Wjewódzkieg Inspektra Sanitarneg w Łdzi nr PWIS.NSOZNS DW z dnia 12 listpada 2015 rku raz zakreswi i stpniwi szczegółwści prgnzy uzgdninemu przez Reginalneg Dyrektra Ochrny Śrdwiska w Łdzi uzgdnieniem nr WOOŚ.II AJ.2 z dnia 12 listpada 2015 rku. W celu przeprwadzenia szczegółwej analizy wpływu prjektwaneg dkument na śrdwisk wykrzystan materiały udstępnine przez Urząd Miasta Skierniewice, Urząd Marszałkwski Wjewództwa Łódzkieg raz dane pzyskane d instytucji i przedsiębirstw bsługujących Miast Skierniewice, dane statyczne umieszczne 6

7 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku na strnach internetwych Główneg Urzędu Statyczneg, dane literaturwe raz pracwania własne. Dkumenty te uzupełnin dkumentacją wcześniej wykrzystaną w trakcie pracwywania prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku. 7

8 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku 2. INFORMACJA O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU MIASTA SKIERNIEWICE DO ROKU I O POWIĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI Prjekt Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku zstał pracwany zgdnie wielma dkumentami pracwanymi we wcześniejszym czasie na szczeblu krajwym, reginalnym i lkalnym. Cele i zadania przedstawine w prjekcie Strategii... wpisują się w cele strategiczne zawarte w dkumentach na takich jak: Strategia UE Eurpa, Strategia Rzwju Kraju, Strategie zintegrwane: Strategia Innwacyjnści i Efektywnści Gspdarki Dynamiczna Plska, Strategia Rzwju Kapitału Ludzkieg, Strategia Rzwju Transprtu (z perspektywą d 2030 rku), Bezpieczeństw Energetyczne i Śrdwisk, Sprawne Państw, Strategia Rzwju Kapitału Spłeczneg, Strategia Rzwju Systemu Bezpieczeństwa Nardweg RP 2022, Strategia Zrównważneg Rzwju Wsi, Rlnictwa i Rybactwa na lata 2012-, Krajwy Prgram Refrm, Kncepcja Przestrzenneg Zagspdarwania Kraju 2030, Strategia Rzwju Wjewództwa Łódzkieg, Reginalny Prgram Operacyjny Wjewództwa Łódzkieg na lata Dkument dtyczy prblematyki rzwju spłeczn-gspdarczeg Miasta Skierniewice. Pdstawwym jeg celem jest przedstawienie prpzycji celu raz głównych działań, których realizacja w kresie i przyczyni się d wzrstu pzycji knkurencyjnej Miasta na mapie reginu i kraju raz pdniesienia pzimu atrakcyjnści i jakści życia w Skierniewicach. Twrzenie warunków dla rzwju spłeczn-gspdarczeg stanwi jedn z kluczwych zadań smrządu Skierniewic. Zaprjektwane w Strategii cele i działania raz instrumenty dla rzwju wsparcia spłeczn-gspdarczeg pzwlą w spsób efektywny stymulwać wzmcnienie pzycji gspdarczej Miasta, zwiększając pzim knkurencyjnści śrdka przy zachwaniu zrównważneg rzwju i wyskieg standardu pieki spłecznej, zdrwtnej raz pczucia bezpieczeństwa mieszkańców. 1 W prjekcie Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku przedstawin ramy realizacyjne przy zróżnicwaniu instrumentów wsparcia finansweg w zakresie rzwju spłeczn-gspdarczeg. Dkument zawiera także prpzycje wskaźników służących cenie realizacji prjektu Strategii raz ukierunkwaniu śrdków ujmwanych w budżecie Miasta p strnie wydatków rzwjwych. W prjekcie Strategii wskazan także główne zasady plityki rzwju Miasta w dniesieniu d realizwaneg wymiaru terytrialneg rzwju spłeczn-gspdarczeg w pstaci nweg instrumentu, jakim są zintegrwane przedsięwzięcia w ramach plityki terytrialnej wjewództwa łódzkieg. Prpzycje zawarte w prjekcie Strategii kncentrują się w dużej mierze na wzmacnianiu nwczesnej i knkurencyjnej gspdarki Skierniewic, a także zrównważneg rzwju Miasta w wymiarze zapewnienia nwczesnej edukacji, dbrej jakści pieki zdrwtnej, czy zapewnieniu bezpieczeństwa mieszkańców. Z teg pwdu zaprpnwan także pdejście sektrwe w prcesie wsparcia rzwju spłeczngspdarczeg uwzględniające zidentyfikwane w Diagnzie d prjektu Strategii ptencjały rzwju gspdarczeg Miasta, m.in.: wsparcie tradycyjnych sektrów jak grdnictw, prdukcja rln-spżywcza, a także prdukcja przemysłwa. Wskazan nwe elementy rzwju w bszarach gspdarki turystycznej, infrastruktury miejskiej raz sektrze efektywnści energetycznej i gspdarki wykrzystującej technlgie OZE, czy gspdarki niskemisyjnej. Prjekt Strategii wykazuje także znaczenie rewitalizacji bszarów miejskich dla rzwju spłeczngspdarczeg Skierniewic, w tym wykrzystanie naturalnych ptencjałów rzwju i zasbów kulturwych Miasta (parki, bulwar nadrzeczny, zalew Zadębie czy zasby getermalne). 1 na pdstawie prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku, NBO LED Warszawa, czerwiec

9 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku W zakresie przedmitwym prjektu Strategii znalazły się następujące zagadnienia: kreślenie głównych celów rzwjwych Miasta, pracwanie katalgu zadań na rzecz zrównważneg rzwju Miasta, zaprjektwanie mechanizmów zarzadzania, mnitrwania i krekty działań strategicznych, wskazanie głównych partnerów realizacyjnych zadań dla wsparcia zrównważneg rzwju spłeczn-gspdarczeg Skierniewic, wskazanie źródeł finanswania prjektu Strategii, zaprjektwanie grupy kierunkwych prjektów w tym rewitalizacyjnych i zintegrwanych w celu m.in. wykrzystania śrdków E RR, E S, RPO WŁ raz innych prgramów krajwych, jak jednych z kluczwych źródeł finanswania rzwju Skierniewic. D pracwania prjektu Strategii i biektywizacji przedstawianych w nim infrmacji wykrzystan metdę analizy strategicznej, analizę materiałów źródłwych (dane GUS, analizy sektrwe, raprty). W tku prac przeprwadzn knsultacje z przedstawicielami Urzędu Miasta i głównych śrdwisk spłeczngspdarczych Miasta w frmie m.in. knsultacji śrdwiskwych celów strategicznych. Centralnym punktem prjektu Strategii jest lista celów strategicznych raz prpzycji głównych działań wzmacniających długfalwy i stabilny rzwój spłeczn-gspdarczy Miasta. Strategia będzie pełnić ważną funkcję krdynacyjną dla ukierunkwania prrzwjwych działań samrządu Miasta Skierniewice, w tym planistycznych, a także funkcję infrmacyjną i prmcyjną dla śrdka i jeg ptencjału rzwjweg. Metdlgia pracwania prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewic d rku uwzględnia m.in. wyniki analizy strategicznej reginalnych dkumentów prgramwych wjewództwa łódzkieg na lata Wniski z przeprwadznej analizy były pdstawą d wypracwania celów i zadań na rzecz wsparcia zrównważneg rzwju spłeczn- -gspdarczeg Miasta. Zastswan pdejście planwania strategiczneg w hierarchizacji celów, tj. sfrmułwan cel główny raz cele peracyjne i prpnwane działania strategiczne. W zakresie każdeg celu peracyjneg wyszczególnin prpzycję widących zadań prjektwych, mających przyczynić się d wzrstu spłeczn-gspdarczeg wjewództwa. Dla ptrzeb pracwania prjektu Strategii wykrzystan: dane zgrmadzne w wyniku analizy strategicznej dkumentów prgramwych wjewództwa łódzkieg na lata 2014-, dane statystyczne GUS, Bank danych lkalnych, dane raprtów i analiz sektrwych z zakresu rzwjweg Skierniewic, dane źródłwe uzyskane z Urzędu Miasta Skierniewic. W zakresie analizy dkumentów strategicznych pd katem ceny planwanych kierunków wsparcia gspdarczeg uwzględnin m.in.: eurpejskie i krajwe dkumenty strategiczne w zakresie prpzycji celów przyczyniających się d wsparcia gspdarki i przedsiębirczści raz wzrstu zatrudnienia. Prjekt Strategii zstał pracwany z uwzględnieniem w szczególnści: Pakietu legislacyjneg Unii Eurpejskiej dla plityki spójnści na lata 2014-, Umwy Partnerstwa zatwierdznej przez KE w dniu 21 maja 2014 r., kreślającej zasady plityki spójnści na lata 2014-, Kluczweg dkumentu strategiczneg Kmisji Eurpejskiej na lata tj. Strategii Eurpa, Dkumentów prgramwych wjewództwa łódzkieg: Strategia Rzwju Wjewództwa Łódzkieg, Reginalny Prgram Operacyjny Wjewództwa Łódzkieg na lata 2014-, Reginalna Strategia Innwacji RSI 2030, prjekt systemwy Reginalna Strategia Innwacji-RSI 2030 współfinanswany ze śrdków Unii Eurpejskiej w ramach Eurpejskieg unduszu Spłeczneg, Prgram Rzwju Turystyki w Wjewództwie Łódzkim na lata 2007-, Plan przeciwdziałania deppulacji w wjewództwie łódzkim, Kncepcja Strategii Rzwju Makrreginu Plski Centralnej Wykrzystane w pracy nad pracwaniem Strategii metdy i narzędzia analityczne zstały dstswane d charakteru 9

10 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku dkumentu, wskazująceg na kreślne cele rzwjwe. 2 Z przeprwadznej na ptrzeby pracwania prjektu Strategii analizy SWOT wynika, iż Skierniewice ma grmny ptencjał rzwjwy szczególnie w dwóch bszarach: Miast gspdarczym ze względu na płżenie w centralnej części Plski, bliskść najważniejszych dróg tranzytwych (A2, S8, DK 70) i stsunkw dbrze skmunikwane drgami wjewódzkimi Miast stanwi atrakcyjny bszar inwestycyjny. turystyki ze względu na ptencjał płynący z bgactwa zasbów przyrdniczych Blimwskieg Parku Krajbrazweg sąsiadująceg ze Skierniewicami w celach rzwju turystyki raz wykrzystanie zasbów kulturwych i histrycznych Skierniewic raz ziemi skierniewickiej i łwickiej. Ogrmny ptencjał rzwjwy stanwi mżliwść wykrzystania zasbów wód getermalnych. D mcnych strn należy z pewnścią zasób kadrwy, dbrze rzwinięta infrastruktura edukacyjna, ptencjał badawczy, aktywnść mieszkańców. Niewątpliwymi słabściami i czynnikami hamującymi rzwój Miasta mgą być m.in.: brak dużych zakładów prdukcyjnych ferujących nwe miejsca pracy, niewykrzystany ptencjał płynący z wód getermalnych, prblemy demgraficzne, głównie: starzenie się spłeczeństwa raz zmniejszająca się liczba mieszkańców, czynniki funkcjnalne, takie jak niedstateczna estetyka niektórych cześci Miasta, brak kmplekswej ferty turystycznej. Pwyższe czynniki mgą wpływać na słaby rzwój Miasta i lkalneg rynku pracy. Należy również pdkreślić, ze niektóre biekty zabytkwe nie są dstępne dla turystów. Przezwyciężenie tych uwarunkwań wyzwli nwe impulsy rzwjwe Miasta Skierniewice. Bliskść dużych śrdków miejskich (Warszawy i Łdzi) ddziałuje również na lkalny rynek pracy i dpływ mieszkańców, w tym szczególnie ludzi najlepiej wykształcnych, którzy w Warszawie czy Łdzi pszukują lepiej płatnej pracy, adekwatnej d psiadanych kwalifikacji. Na pdstawie analiz ptencjału i zagrżeń dla Miasta sfrmułwan wizję przyszłści w celu kreślenia rli władz Miasta w darzeniu d najbardziej pżądaneg przyszłeg jeg kształtu. Wizja ta pwinna być zbudwana w parciu psiadane zasby z uwzględnieniem ptrzeb mieszkańców Miasta raz kluczwych interesariuszy. WIZJA MIASTO SKIERNIEWICE ATRAKCYJNYM MIEJSCEM ZAMIESZKANIA O WYSOKIM POZIOMIE ROZWOJU, PRZYJAZNEJ ŚRODOWISKU GOSPODARCE, ATRAKCYJNE TURYSTYCZNIE ORAZ INWESTYCYJNIE, OFERUJĄCE PERSPEKTYWĘ DOBREJ JAKOŚCI ZYCIA. Określna wizja rzwju przedstawia pżądany stan rzwju Miasta Skierniewice i jest dpwiedzią na współczesne wyzwania rzwjwe tj.: zrównważny rzwój gspdarczy, atrakcyjne warunki zamieszkania, edukacji, pracy i rekreacji. Pżądane będą także aktywne pstawy mieszkańców i przedsiębirców będące silnym impulsem rzwjwym dla Skierniewic. Oznacza t kniecznść nie tylk wykrzystania zróżnicwanych ptencjałów rzwjwych Miasta, ale także jeg dbrych, spójnych pwiazań z tczeniem pd względem dstępnści kmunikacyjnej, inwestycyjnej i turystycznej. Pwyższej wizji rzwjwej dpwiada misja kncentrująca się na Misji: ZBUDOWANIE NOWOCZESNEGO OŚRODKA MIEJSKIEGO, WYKORZYSTUJĄCEGO WŁASNY POTENCJAŁ PRODUKCYJNO-USŁUGOWY ORAZ TURYSTYCZNY I REKREACYJNY, DOGODNE POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE I WALORY NATURALNE DLA ROZWOJU I WZMOCNIENIA WSPÓŁPRACY SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ, ATRAKCYJNEGO DLA ZAMIESZKANIA I POBYTU. 2 na pdstawie prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku, NBO LED Warszawa, czerwiec

11 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Cele strategiczne kreślają i kncentrują pżądane kierunki rzwju Miasta i bszary, na jakie władze samrządwe pwinny zrientwać swje działania. Diagnza spłeczn-gspdarcza i przeprwadzna na jej pdstawie, analiza SWOT pzwliły na kreślenie następujących strategicznych celów rzwju Miasta Skierniewice. Pdstawy rzwju mają być twrzne na płaszczyźnie jedneg celu główneg i sześciu celów strategicznych: CEL GŁÓWNY: ROZWÓJ NOWOCZESNEGO MIASTA I ZRÓWNOWAŻONEJ GOSPODARKI O ŚRODOWISKOWYCH WALORACH TECHNOLOGICZNYCH I DYNAMICZNEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Cel strategiczny nr 1: Rzwój gspdarczy Miasta z wykrzystaniem istniejąceg ptencjału Cel strategiczny nr 2: Rzwój turystyki sprtu i rekreacji, Cel strategiczny nr 3: Rzwój infrastruktury, Cel strategiczny nr 4: Rzwój rynku pracy i usług spłecznych, Cel strategiczny nr 5: Rewitalizacja, Cel strategiczny nr 6: Efektywnść energetyczna i OZE. Dla każdeg celu strategiczneg wskazan grupę celów peracyjnych, których realizacja umżliwi siągniecie czekiwaneg stanu dcelweg nakreślneg przez bszary strategiczne. W ramach każdeg z wymieninych celów peracyjnych zaprpnwane zstały kierunki interwencji mżliwe d realizacji w ramach daneg celu. Wart pamiętać, ze przedstawiny w dkumencie katalg stanwi jedynie prpzycję i tym samym nie należy g traktwać, jak zbiru zamknięteg, wyczerpująceg wszystkie mżliwści stjące przed Miastem, które w miarę realizacji załżeń niniejszeg dkumentu mgą ewaluwać i przyczyniać się d pwstawania klejnych strategicznych kierunków, których realizacja pzwli na siągniecie celów zdefiniwanych w misji i wizji. W ujęciu przestrzennym prjekt Strategii dtyczy Miasta Skierniewice w jeg granicach administracyjnych. Określne działania są adreswane d wszystkich pdmitów mających realne, prawnfinanswe mżliwści ich pdejmwania. Dla każdeg celu strategiczneg utwrzne zstały cele peracyjne, a także zadania d realizacji w ramach prgramów peracyjnych. Zawierają ne szkielet działań planwanych d realizacji na terenie Miasta Skierniewice. Prjekty te planwane są d realizacji przez Miast Skierniewice raz pdmity działające na bszarze Miasta, a także w niektórych przypadkach przez przedsiębirstwa lub mieszkańców. Całść planwanych strategicznych zadań d zrealizwania d rku zamykają rzdziały dtyczące spójnści zapisów prjektu Strategii z eurpejskimi i reginalnymi dkumentami strategicznymi, a także rekmendacje wdrżeniwe zawierające gólny zapis działań, jakie należy pdjąć w celu realizacji zapisów prjektu Strategii, a następnie ich mnitringu i ewaluacji. Ddatkw prjekt Strategii uzupełnin załżenia dtyczące harmngramu jej realizacji, prcedury mnitringu i uaktualniania raz finanswe aspekty, związane z wdrżeniem dkumentu. 3 3 na pdstawie prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku, NBO LED Warszawa, czerwiec

12 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Tabela 1 Cele strategiczne i cele peracyjne, a także typy i knkretne zadania przewidziane d realizacji w prjekcie Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Cele peracyjne Zaprpnwane zadania NOWOCZESNA I EFEKTYWNA GOSPODRKA CEL STRATEGICZNY NR 1: ROZWÓJ GOSPODARCZY MIASTA Z WYKORZYSTANIEM ISTNIEJĄCEGO POTENCJAŁU Planwany termin realizacji Cel peracyjny 1.1. ntensyfikacja rzwju branży grdniczej Cel Operacyjny 1.1. Rzwój pzarlniczej działalnści gspdarczej Cel Operacyjny 1.2 Wsparcie na rzecz prmcji przedsiębirczści i rzwju M P Cel peracyjny 2.1. Budwa ptencjału turystyczneg z wykrzystaniem zasbów słnych wód getermalnych 1. Wspieranie współpracy pmiędzy sektrem B+R, a przemysłem (pracwywanie na ptrzeby przemysłu nwych technlgii i ich wdrażanie, szklenia dla prducentów i przetwórców) szczególnie w zakresie nasiennictwa raz nwczesnych technlgii upraw rślin, 2. Organizacja zaplecza techniczneg, np. w pstaci inkubatra grdniczeg, 3. Zbudwanie wspólnej marki, która stanie się dźwignią w handlu lkalnych prduktów, wsparcie rzwju rynków hurtwych, 4. Prmcja i wspieranie pwstawania grup prducenckich raz inicjatyw klastrwych, 5. Prwadzenie akcji prmujących grdnicze tradycje Skierniewic, przy wykrzystaniu już rzpznawalnych marek, 6. Organizacja imprez maswych związanych z grdnictwem (knferencje, targi). 1. Wspieranie rzwju działalnści gspdarczej, nieuciążliwej dla śrdwiska naturalneg z wykrzystaniem OZE, 2. Wspieranie rzwju w zakresie działalnści turystycznej i rekreacyjnej raz budwanie prduktu turystyczneg, 3. Wspieranie rzwju działalnści usługwej ze szczególnym uwzględnieniem branży htelarskiej i gastrnmicznej, 4. Prmcja prduktów lkalnych pd wspólną marką (certyfikacja prduktów). 1. Przyjęcie spójneg systemu wsparcia przedsiębirczści i inwestycji, w tym ulg lkalnych i innych frm wsparcia instytucjnalneg dla firm inwestujących na terenie Skierniewic w zakresie, np. usług innwacyjnych, eksprtwych, ekinnwacyjnych, 2. Wspieranie e-usług i e-handlu w wymianie gspdarczej i przedsiębirstwach, 3. Wzmcnienie sieciwej kperacji w rlnictwie i prdukcji rln-spżywczej raz umcnienie sektrów i branż znaczącym ptencjale dla rzwju lkalneg (gspdarka rln-spżywcza, grdnictw, gspdarka turystyczna, zdrwtna, rehabilitacyjna), 4. Krdynacja lkalnej plityki inwestycyjnej i wspieranie lkalnych systemów ulg i zachęt na etapie pzyskiwania inwestrów dla Skierniewic, 5. Utwrzenie miejskieg certyfikwaneg punktu knsultacyjneg i dradczeg charakterze zintegrwanych usług in rmacyjnych dla irm w zakresie mżliwści pzyskania wsparcia przedsiębirczści z prgramów UE raz asystę przy pracwaniu wstępnym prjektu UE według wytycznych na lata dla lkalnych przedsiębirców, 6. ruchmienie przy udziale śrdków RPO WŁ lkalneg funduszu dyspnująceg śrdkami na rzecz np. przygtwania nwczesnej infrastruktury raz kmpleksweg uzbrjenia terenów inwestycyjnych, twrzenia lkalnych parków przemysłwych i wsparcia inkubatrów przedsiębirstw, w tym start-up, 7. Wdrżenie nwych instrumentów wsparcia przedsiębirczści np. lkalnej platfrmy biznesu z udziałem lkalnych prducentów i dstawców z systemem e-zamówień. TURYSTYKA, SPORT, REKREACJA CEL STRATEGICZNY NR 2: ROZWÓJ TURYSTYKI, SPORTU I REKREACJI 1. Rzwój nwych frm gspdarki związanej z sektrami rzwju w zakresie działalnści turystycznej, rekreacyjnej, rehabilitacyjnej (także narzędzi wsparcia wykrzystujących nwczesne technlgie kmunikacyjne np. platfrmy sprzedażwe, e-zamówienia, e usługi), 2. Rzwój innwacyjnych usług świadcznych z wykrzystaniem zasbów naturalnych wód slankwych, 3. Rzwój nwych sektrów gspdarki lkalnej związanych z ptencjałem śrdwiskwym, przyrdniczym, rekreacyjnym, turystycznym raz zdrwtnym, a także e-usług pwiązanych z danymi sektrami i branżami w zakresie wymiany infrmacji i technlgii. 12

13 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Cel peracyjny 2.2. Rzwój ferty turystycznej i prduktu turystyczneg raz rekreacyjn- sprtweg Skierniewic Cel Operacyjny 3.1. Rzwój nwczesneg transprtu publiczneg Cel Operacyjny 3.2. Rzwój infrastruktury związanej z budwnictwem mieszkaniwym 1. Krewanie marki Skierniewice REKREACJA RUCHOWA i TURYSTYKA ZDROWOTNA, 2. Rzwój szlaków i prduktów turystycznych związanych z wykrzystaniem walrów naturalnych Skierniewic rwerwych, knnych, pieszych, kajakwych, a także zintegrwanie erty i szlaków wkół lkalnych atrakcji turystycznych w pstaci m.in. nweg Parku SPA z innymi atrakcjami turystycznymi Skierniewic, np.: Parwzwnią Skierniewice, Parkiem Miejskim, czy Zalewem Zadębie, 3. Twrzenie śrdka sprtów aktywnych w Skierniewicach na bazie walrów Zalewu Zadębie, czy rzeki Rawki, 4. twrzenie na bazie ROTWŁ klastra rekreacji turystycznej lub zdrwtnej w celu rzwju kadr i lkalnych prduktów turystycznych, 5. Pdnszenie atrakcyjnści bazy turystycznej raz sprtw-rekreacyjnej, rzwój szlaków turystyki zdrwtnej, rekreacji ruchwej i rzwój turystyki kulturwej, 6. Wdrżenie d ferty turystycznej Miasta nwczesnych technlgii i cyfryzacji usług turystyki i kultury, 7. Wzmcnienie nwczesnych e-usług raz narzędzi ICT d prmcji ferty turystycznej m.in. utwrzenie Lkalnej Platfrmy Turystycznej i aplikacji mbilnych d prmcji turystycznej. ROTWŁ z funkcją peratra klastrweg turystyki mgłaby generwać sieciwy prdukt i fertę przy współpracy z gminami: Maków, Blimów, Głuchów, Gdzianów, Lipce Reymntwskie, Nwy Kawenczyn, Skierniewice raz gmin spza pwiatu tj.: Niebrów. ROTWŁ mgłyby również twrzyć atrakcyjne szlaki rwerwe, rzeczne czy kajakwe raz piesze czy przyrdnicz-dydaktyczne w ramach prmcji aktywnej turystyki i rekreacji, 8. Twrzenie lkalnych pwiazań kperacyjnych np. w bszarze sieciweg prduktu turystyki, w tym turystyki zdrwtnej i rehabilitacyjnej np. na bazie basenu z wdami getermalnymi, czy zagspdarwaniem terenów pwjskwych dla celów rekreacyjnych i leczniczych, 9. Zintegrwany prdukt turystyczny Skierniewic i utwrzenie sieci współpracy pdmitów zaangażwanych w rzwój turystyczny, rekreacyjny raz sprtwy Skierniewic, 10. Rzwój kadr dla usług turystycznych, rekreacyjnych i aktywizacji sprtwej, 11. Wykrzystanie ptencjału getermalneg na rzecz zbudwania, na bazie walrów slankwych wód termalnych, bgatej erty SPA i Wellness, 12. Pdwyższenie jakści świadcznych usług składających się na prdukt turystyczny, głównie pprzez dsknalenie bsługi klienta, 13. Krewanie ddatkweg ppytu na wypczynek i budwanie nwych prduktów i usług kłturystycznych lkalnym charakterze i specyfice, 14. Krewanie plityki samrządwej wspierającej rzwój turystyki np. dla dzieci i młdzieży szklnej 1. Budwa bwdnicy Miasta, INFRASTRUKTURA CEL STRATEGICZNY NR 3: ROZWÓJ INFRASTRUKTURY 2. Sukcesywne przystswanie infrastruktury transprtwej, w tym śrdków transprtu d ptrzeb sób niepełnsprawnych usuniecie barier architektnicznych i kmunikacyjnych), 3. Rzbudwa in rastruktury drgwej i kłdrgwej chdniki, pbcza, ścieżki rwerwe), 4. Budwa miejsc parkingwych, 5. Rzwój sieci płączeń kmunikacji miejskiej płączny z mdernizacją śrdków transprtu. 1. Stwrzenie warunków prawnych (pstanwienia miejscweg planu zagspdarwania przestrzenneg), które dadzą mżliwść rzwju budwnictwa wiel- i jednrdzinneg, 2. Przystswywanie uzbrjenie terenów pd budwnictw mieszkaniwe, 3. Rzwój budwnictwa kmunalneg, 4. Rzwój sieci wdn-kanalizacyjnej, 5. Prmcja ferty sadniczej (infrmacja terenach pd zabudwę, dstępnść budynków użytecznści publicznej i ich lkalizacja względem ptencjalnych inwestycji). 13

14 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Cel Operacyjny 3.3. Rzwój infrastruktury wsparcia przedsiębirczści i inwestycji Cel peracyjny 3.4. Rzwój nwczesnej bazy edukacyjnej Cel peracyjny 3.5. Rzwój infrastruktury chrny zdrwia i usług medycznych 1. Wsparcie aktywnści w zakresie wzrstu mikrprzedsiębirstw, w tym pwstawania pdmitów start-up w ramach lkalneg inkubatra przedsiębirczści, 2. Rzwój nwczesnych terenów i in rastruktury inwestycyjnej, w tym utwrzenie zaplecza in rastruktury badawcz-rzwjwej dla rzwju technlgii np. rln-spżywczych, 3. Utwrzenie parku przemysłweg na terenach inwestycyjnych przy współpracy z ŁSSE raz udstepnienie nwczesnej infrastruktury dla przedsiębirstw, w tym infrastruktury B+R, 4. Wspieranie dalszych pwiazań kperacyjnych branżwych przedsiębirstw w Skierniewicach i rzwój prduktów klastrwych, 5. Rzwój sieci wdn-kanalizacyjnej, 6. Przeznaczanie terenów pd działalnść gspdarczą (ze szczególnym uwzględnieniem branż kluczwych dla reginu) i uzbrjenie ich w in rastrukturę techniczną. 1. Rewitalizacja/remnt/mdernizacja w tym termmdernizacja biektów szklnych, 2. Przystswywanie placówek d ptrzeb sób niepełnsprawnych usuniecie barier architektnicznych, dpsażenie biektów, 3. Wspieranie rzwju kadry nauczycielskiej (pdnszenie kwalifikacji), 4. Rzwój ferty zajęć ddatkwych i pzalekcyjnych (również we współpracy z rganizacjami pzarządwymi), szczególnie w zakresie budwania kmpetencji cyfrwych, 5. Zajęcia edukacyjne dla dzieci i młdzieży z pdstaw przedsiębirczści (dradztw zawdwe, planwanie ścieżki zawdwej), 6. Wspieranie rdziców/piekunów w prcesie edukacji i wychwania dzieci i młdzieży pprzez zapewnienie dpwiedniej liczby miejsc w żłbkach i przedszklach, 7. Wspieranie współpracy międzynardwej szkół, 8. dentyfikacja ptrzeb inwestrów i lkalnych przedsiębirców w zakresie kształcenia przyszłych kadr, 9. Dstswanie prgramów nauczania d ptrzeb lkalneg rynku pracy, 10. Prwadzenie działań wspierających i prmujących zawdy zgdne z ptrzebami lkalnych przedsiębirców i inwestrów, 11. Wspieranie pwstawania klas patrnackich, klas prfilwanych, klas językwych z nauczaniem dwujęzycznym, 12. Nawiązanie współpracy z przedsiębircami np. pprzez listy intencyjne w celu rganizacji praktyk i szkleń zawdwych raz prgramów stażwych, 13. Prwadzenie systemów zachęt dla uczniów (stypendia, nagrdy), 14. Wspieranie utwrzenia jednstek szklnictwa wyższeg prfilu grdniczym i rlniczym, które będzie kształcił specjalistów na ptrzeby lkalneg rynku pracy, 15. Prwadzenie prmcji ferty edukacyjnej pza Skierniewicami, 16. Twrzenie nwych miejsc w przedszklach i wspieranie inicjatyw związanych z twrzeniem nwych placówek (w tym niepublicznych). 1. Rzwój i mdernizacja placówek charakterze piekuńczym, 2. Budwa, mdernizacja i rzwój dmu pmcy spłecznej, 3. Wspieranie rzwju śrdków dzienneg pbytu, 4. Przystswanie instytucji publicznych, w tym placówek chrny zdrwia d ptrzeb sób niepełnsprawnych usuniecie barier architektnicznych i kmunikacyjnych), 5. Rzwój pmcy spłecznej pprzez twrzenie mieszkań chrninych, 6. Rzwój prfilaktyki zdrwtnej raz prmwanie zdrweg stylu życia, 7. Zapewnienie mieszkańcm Skierniewic mżliwści krzystania z wód getermalnych, 8. Prmwanie aktywnści sprtwych mieszkańców w celu pprawy stanu ich zdrwia. 14

15 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Cel Operacyjny 3.6. Rzwój infrastruktury spłecznej i usług spłecznych Cel peracyjny 3.7. Pprawa i rzwój infrastruktury związanej z bezpieczeństwem publicznym Cel Operacyjny 4.1. Wsparcie aktywnych pstaw na rynku pracy Cel Operacyjny 4.2. Rzwój e-usług i spłeczeństwa infrmacyjneg Cel peracyjny 4.3. Aktywizacja Spłecznśc lkalnych i rganizacji pzarządwych 1. Rzwój usług pieki śrdwiskwej dla sób przewlekle chrych i starszych na terenie Skierniewic, 2. Wdrżenie prgramów pdnszenia kwalifikacji zawdwych kreślnych grup spłecznych w ramach współpracy sieci spłecznej i rynku pracy, 3. Wsparcie śrdwiskwych inicjatyw spłecznych przy udziale rganizacji pzarządwych, 4. Kntynuacja prgramu Skierniewicka Rdzina PLUS, 5. twrzenie sieci instytucji spłecznych, publicznych i rganizacji w celu rzwju różnrdnych frm wsparcia śrdwiskweg i spłeczneg, 6. Inicjwanie nwych placówek spłecznych, w tym pr esjnalnych przedszkli i klubów spłecznych m.in. pprzez wydzielenie części budżetu bywatelskieg na cele spłeczne, 7. Rzwój in rastruktury pieki spłecznej pprzez twrzenie dmów dzienneg pbytu i dpsażenie placówek pieki spłecznej w Skierniewicach, 8. Wspieranie inicjatyw służących walce z wykluczeniem spłecznym sób lub sób zagrżnych takim wykluczeniem (w tym rganizacja WTZ, ZAZ, KIS, CIS), 9. Współpraca z rganizacjami pzarządwymi, 10. Wspieranie rzwju idei wlntariatu. 1. Wsparcie mdernizacji i dpsażenia jednstek prządku publiczneg, 2. Rzbudwa systemu świetlenia uliczneg i jeg mdernizacja, 3. Rzwój systemu mnitringu miejskieg, 4. Edukacja w zakresie bezpieczeństwa (rganizacja zajęć i akcji prewencyjnych), 5. Budwa nwczesneg systemu zarzadzania mnitringiem w miesicie, 6. Prwadzenie działań infrmacyjnych i prmujących pżądane pstawy spłeczne, 7. Dfinanswanie zadań własnych jednstek prządku publiczneg. RYNEK PRACY I AKTYWNE SOŁECZEŃSTWO CEL STRATEGICZNY NR 4: ROZWÓJ RYNKU PRACY I AKTYWNE SPOŁECZEŃSTWO 1. Rzwój frm kształcenia zawdweg i techniczneg prfilwaneg pd ptrzeby lkalneg rynku pracy i przy aktywnym udziale przedsiębirców, 2. twrzenie centrum aktywizacji zawdwej i technicznej w Skierniewicach na bazie prgramów kształcenia zawdweg prfilwaneg pd ptrzeby lkalneg rynku pracy i prfilu gspdarczeg Miasta, 3. Wsparcie grupy młdych sób (25-29 lat) w wejściu na rynek, samzatrudnieniu, dsknaleniu kmpetencji zawdwych, 4. Wsparcie zawdwe i spłeczne grupy mieszkańców 50+ w celu włączenia tej grupy wiekwej jak prduktywnej gspdarcz dla rzwju spłeczn-gspdarczeg Miasta. 1. Budwa e-usług w ramach rzędu Miasta Skierniewice, 2. Zapewnienie wsparcia w rzwju sieci szerkpasmweg dstępu d Internetu na terenie Miasta, 3. Prwadzenie działań związanych z walką z wykluczeniem cyfrwym, m.in. pprzez rganizwanie dstępu d Internetu w szkłach i bezpłatneg dstępu d Internetu na terenie Miasta, 4. Budwanie kmpetencji cyfrwych wśród uczniów. 1. Rzwój sieciwej współpracy pmiędzy rganizacjami spłecznymi i pzarządwymi, 2. Wsparcie instytucjnalne i rganizacyjne dla pwstawania inicjatyw lkalnych (budżet bywatelski), 3. twrzenie Lkalneg Frum Dialgu Spłeczneg stałej płaszczyzny współpracy samrządu Miasta i rganizacji pzarządwych i 15

16 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku grup śrdwiskwych Miasta. REWITALIZACJA CEL STRATEGICZNY NR 5: REWITALIZACJA KULTUROWA, PRZYRODNICZA I SPOŁECZNA Cel Operacyjny 5.1. Rewitalizacja bszaru miejskieg i terenów zdegradwanych, w tym znaczeniu histrycznym dla Miasta Cel Operacyjny 6.1. Działania na rzecz zmniejszenia zużycia energii raz graniczenia emisji szkdliwych gazów i pyłów d atmsfery 1. Opracwanie Lkalneg Prgramu Rewitalizacji Miasta Skierniewce, 2. Utwrzenie Lkalneg Funduszu Rewitalizacji, jak instrumentu finanswania prjektów rewitalizacyjnych Skierniewic z udziałem alkacji RPO WŁ raz innych pdmitów publicznych, prywatnych, a także instytucji finanswych, 3. Rewitalizacja kreślnych biektów znaczeniu histrycznym raz kulturwym dla Miasta m.in.: ratusza, parwzwni, biektów kszarwych, terenów plignwych i pwjskwych, 4. Rewitalizacja przyrdnicza i krajbrazwa bulwarów nadrzecznych, 5. Utwrzenie Parku Turystyki Przyrdniczej Skierniewic bejmująceg zrewitalizwane przyrdnicz tereny rekreacyjne (zalew, bulwary, rzekę, zasby getermalne), 6. Rewitalizacja wdna dla Skierniewic, 7. Pdejmwanie działań rewalryzacji zabytków w systemie d inanswania gminy i prywatnych śrdków, np. z wykrzystaniem Gminneg Prgramu Opieki nad Zabytkami. ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ CEL STRATEGICZNY NR 6: EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA I OZE 1. Rzbudwa i mdernizacja sieci ciepłwniczej w Mieście, 2. Rzwój skjarznej gspdarki energetycznej układy kgeneracyjne), 3. Rzbudwa i mdernizacja sieci wdciągwej i kanalizacyjnej, 4. Wspieranie wykrzystywania niskemisyjnych źródeł energii cieplnej, 5. Termmdernizacja biektów użytecznści publicznej, 6. Mdernizacja infrastruktury kmunikacji zbirwej (tabru MZK), 7. Współpraca samrządu z pdmitami prywatnymi w frmule PPP, 8. Edukacja eklgiczna mieszkańców, 9. Stwrzenie funduszu celweg (funduszu wsparcia) w celu wypracwania ddatkweg mechanizmu wsparcia dla mieszkańców w prcesie siągania wyższej efektywnści energetycznej. Cel Operacyjny 6.2. Wzrst wykrzystania OZE 1. Budwa/przebudwa dróg w celu graniczania emisji szkdliwych gazów przez śrdki kmunikacji (pjazdy), 2. Budwa/rzbudwa ścieżek rwerwych, 3. Rzbudwa sieci ciepłwniczej w Mieście, 4. Termmdernizacja budynków użytecznści publicznej płączna z instalacją rzwiązań wykrzystujących OZE, 5. Prwadzenie akcji infrmacyjnych i prmcyjnych dla mieszkańców w zakresie OZE, 6. Stwrzenie funduszu celweg (funduszu wsparcia) jak mechanizmu wsparcia dla mieszkańców w krzystaniu z OZE, 7. Otwrzenie Skierniewickieg Operatra Energetyczneg dla ptrzeb efektywneg zarzadzania gspdarką energetyczną i wdrażaniem rzwiązań przy udziale śrdków celwych np. WFOSiGW czy innych śrdków alkacji E w inwestycje OZE i efektywnściwe na terenie Miasta Skierniewice. Źródł: na pdstawie prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku, NBO LED Warszawa, czerwiec 2015 ** pgrubin zadania inwestycyjne, które mgą bezpśredni wpłynąć na stan śrdwiska zarówn pzytywnie jak i negatywnie 16

17 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku 2.1. Pwiązanie prjektu z innymi dkumentami, raz spsby, w jakich te cele i prblemy śrdwiska zstały uwzględnine pdczas pracwywania dkumentu Analizując cele sfrmułwane w prjekcie Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku prócz analizy ich wpływu na śrdwisk, należy dknać dniesienia tych celów d kierunków działań kreślnych w dkumentach nadrzędnych raz kreślnych na szczeblu reginu. Od kmplementarnści i zharmnizwania tych celów w znacznym stpniu zależy mżliwść siągnięcia sukcesu plityki eklgicznej Miasta Prawdawstw Unii Eurpejskiej Pdpisując Traktat Akcesyjny Plska zgdziła się na respektwanie prawa wspólntweg zgdnie z przyjętymi w Unii Eurpejskiej zasadami, a więc z pierwszeństwem przed prawem krajwym raz z uwzględnieniem bezpśrednieg bwiązywania wspólntwych rzprządzeń. Ze względu na t, iż w dniesieniu d zagadnień dtyczących chrny śrdwiska na szczeblu wspólntwym nie funkcjnuje jeden nadrzędny akt prawny, który regulwałby te kwestie, prgnzie ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku uwzględnin między innymi przepisy sprecyzwane w następujących dyrektywach: a) Dyrektywa Parlamentu Eurpejskieg i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listpada 2009 r. w sprawie chrny dzikieg ptactwa, b) Dyrektywa Parlamentu Eurpejskieg i Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie ceny wpływu wywieraneg przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na śrdwisk, c) Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie chrny siedlisk przyrdniczych raz dzikiej fauny i flry, d) Dyrektywa Parlamentu Eurpejskieg i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakści pwietrza i czystszeg pwietrza dla Eurpy, e) Dyrektywa Parlamentu Eurpejskieg i Rady 2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie ceny wpływu niektórych planów i prgramów na śrdwisk, f) Dyrektywa Parlamentu Eurpejskieg i Rady 2002/49/WE z dnia 25 czerwca 2002 r. dnsząca się d ceny i zarządzania pzimem hałasu w śrdwisku, g) Dyrektywa Parlamentu Eurpejskieg i Rady 2003/35/WE z dnia 26 maja 2003 r. przewidująca udział spłeczeństwa w dniesieniu d sprządzania niektórych planów i prgramów w zakresie śrdwiska raz zmieniająca w dniesieniu d udziału spłeczeństwa i dstępu d wymiaru sprawiedliwści dyrektywy Rady 85/337/EWG i 96/61/WE Dkumenty nadrzędne szczebla krajweg, wjewódzkieg Zadania i cele strategiczne zamieszczne prjekcie Strategii w dniesieniu d pszczególnych celów długterminwych zapisanych w innych dkumentach zstały tak sfrmułwane, by w spsób bezpśredni nawiązywać d wymgów i wytycznych zawartych w szeregu dkumentów strategicznych pracwanych na szczeblu krajwym raz wjewódzkim, bejmujących swją tematyką szerk rzumiane kwestie chrny śrdwiska m.in. w kntekście planwania gspdarczeg, przestrzenneg i spłeczneg. Wspólną cechą wszystkich scharakteryzwanych pniżej dkumentów, jest dążenie d stwrzenia warunków niezbędnych d realizacji zasad chrny śrdwiska raz wdrażanie nrm zrównważneg rzwju. Zapisy umieszczne w analizwanym prjekcie Strategii są zgdne z pstanwieniami dkumentów strategicznych na szczeblu krajwym, wjewódzkim. Długkreswa Strategia Rzwju Kraju Plska 2030 W tej Strategii wyszczególnin cele, które są zbieżne z celami analizwaneg dkumentu: Obszar równważenia ptencjałów rzwjwych reginów Cel 8 Wzmcnienie mechanizmów terytrialneg równważenia rzwju dla rzwijania i pełneg wykrzystania ptencjałów reginalnych. 17

18 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Strategia Rzwju Kraju ŚSRK) W Krajwej Strategii zawart cele i działania, z którymi są zbieżne cele strategiczne zawarte z prjekcie Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku, główne z nich zestawin pniżej: Obszar strategiczny I. Sprawne i efektywne państw Cel I.1. Przejście d administrwania d zarzadzania rzwjem, Cel I.2. Zapewnienie śrdków na działania rzwjwe, Cel I.3. Wzmcnienie warunków sprzyjających realizacji indywidualnych ptrzeb i aktywnści bywatela, Obszar strategiczny II. Knkurencyjna gspdarka Cel II.2. Wzrst wydajnści gspdarki, Cel II.3. Zwiększenie innwacyjnści gspdarki, Cel II.4. Rzwój kapitału ludzkieg, Cel II.5. Zwiększenie wykrzystania technlgii cyfrwych, Cel II.6. Bezpieczeństw energetyczne i śrdwisk, Cel II.7. Zwiększenie efektywnści transprtu, Obszar strategiczny III. Spójnść spłeczna i terytrialna Cel III.1. Integracja spłeczna, Cel III.2. Zapewnienie dstępu i kreślnych standardów usług publicznych. Kncepcja Przestrzenneg Zagspdarwania Kraju 2030 W Kncepcji zawart cele i działania, z którymi są zbieżne cele strategiczne zawarte z prjekcie Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku, główne z nich zestawin pniżej: Cel 2. Pprawa spójnści wewnętrznej raz terytrialne równważenie rzwju kraju pprzez prmwanie integracji funkcjnalnej, twrzenie warunków la rzprzestrzeniania się czynników rzwju, wielfunkcyjny rzwój bszarów wiejskich raz wykrzystanie ptencjału wewnętrzneg wszystkich terytriów Cel 2.2. Reginalna integracja funkcjnalna, wspmaganie rzprzestrzeniania się prcesów rzwjwych na bszary pza głównymi Miastami raz budwanie ptencjału dla specjalizacji terytrialnej Strategia Rzwju Wjewó ztwa Łó zkieg W Strategii zawart cele i działania, z którymi są zbieżne cele strategiczne zawarte z prjekcie Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku, główne z nich zestawin pniżej: Cel peracyjny 1. Zaawanswana gspdarka wiedzy i innwacji Rzwój nwczesnych technlgii na rzecz inteligentnych specjalizacji reginalnych Rzwój specjalistycznych usług (m. in. usług dla chrny zdrwia, ek-usług, lgistyki, BPO, IT), wykrzystujących nwczesne i inteligentne technlgie Cel peracyjny 3. Zintegrwane śr wisk prze siębirczści dla rzwju gspdarki 3.1. Kształtwanie innwacyjneg śrdwiska przedsiębirczści i pwiazań sieciwych Prwadzenie kmplekswej plityki przyciągania inwestrów Cel peracyjny 5. Wyski standard i stęp usług publicznych 5.1. Rzwój usług i pprawa dstępu d sektra edukacji Pdniesienie standardu placówek edukacyjnych na wszystkich etapach kształcenia 5.2. Rzwój usług i pprawa dstępu d sektra chrny zdrwia, pmcy spłecznej raz pieczy zastępczej Rzwój i racjnalizacja bazy chrny zdrwia, pmcy spłecznej raz pieczy zastępczej 5.3. Rzwój usług i pprawa dstępu d sektra kultury, sprtu, turystyki i rekreacji Rzwój usług kultury, sprtu, turystyki i rekreacji Cel peracyjny 7. Wyska jakść i stępnść infrastruktury transprtwej i technicznej 7.1. Wzmcnienie i rzwój systemów transprtwych i teleinfrmatycznych Zabezpieczenie zaplecza infrastruktury transprtwej i teleinfrmatycznej raz sprzętu dla ptrzeb brnnści i bezpieczeństwa publiczneg 7.2. Wzmcnienie i rzwój systemów infrastruktury technicznej Zabezpieczenie zaplecza infrastruktury technicznej raz sprzętu dla ptrzeb brnnści i bezpieczeństwa 18

19 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku publiczneg Cel peracyjny 8. Wyska jakść śr wiska przyrdniczeg 8.1. Ochrna i kształtwanie pwiazań przyrdnicz-krajbrazwych Utwrzenie spójneg wewnętrznie reginalneg systemu bszarów chrninych w pwiazaniu z systemem krajwym Cel peracyjny 9. Zrównważny system sadniczy 9.2. Wspieranie prcesów rewitalizacji i pprawa ładu przestrzenneg Rewitalizacja zdegradwanych bszarów mieszkaniwych i pprzemysłwych, w tym rewalryzacja zabytkwych układów przestrzennych raz biektów zabytkwych Plan Zagsp arwania Przestrzenneg Wjewó ztwa Łó zkieg W Planie zawart cele i działania, z którymi są zbieżne cele strategiczne zawarte z prjekcie Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku, główne z nich zestawin pniżej: Cel główny: Równważenie systemu sadniczeg i pprawa spójnści terytrialnej reginu 3. Pwiazania śrdwiskwe i kulturwe Cel główny: Kształtwanie tżsamści reginalnej z wykrzystaniem walrów przyrdniczych, kulturwych i turystycznych reginu 3. Pwiazania śrdwiskwe i kulturwe Cel główny: Kształtwanie tżsamści reginalnej z wykrzystaniem walrów przyrdniczych, kulturwych i turystycznych reginu 1. Ochrna najcenniejszych zasbów przyrdniczych i krajbrazwych raz zapewnienie ciągłści systemu eklgiczneg 3. Wzrst atrakcyjnści turystycznej wjewództwa 4. Śrdwisk przyrdnicze Cel główny: Ochrna i pprawa stanu śrdwiska 1. Ochrna i wzrst różnrdnści bilgicznej 2. Zwiększanie i wzbgacanie zasbów leśnych 3. Ochrna pwierzchni ziemi i gleb 4. Zwiększanie zasbów wdnych i pprawa ich jakści 5. Racjnalizacja gspdarki dpadami 6. Pprawa klimatu akustyczneg 7. Pprawa jakści pwietrza Cel główny: Równważenie systemu sadniczeg i pprawa spójnści terytrialnej reginu 8. Wzrst jakści i standardów życia mieszkańców wjewództwa 3. Obrnnść i bezpieczeństw publiczne Cel główny: Zapewnienie bezpieczeństwa publiczneg 2. Ograniczenie zagrżenia awariami 3. Zapewnienie mżliwści prwadzenia działań ratwniczych, w tym przeciwpżarwych Prgram Operacyjny Wie za E ukacja Rzwój W Prgramie zawart cele i działania, z którymi są zbieżne cele strategiczne zawarte z prjekcie Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku, główne z nich zestawin pniżej: Oś II Efektywne plityki publiczne dla rynku pracy, gspdarki i edukacji Prirytet inwestycyjny 9.7 Ułatwianie dstępu d przystępnych cenw, trwałych raz wyskiej jakści usług, w tym pieki zdrwtnej i usług scjalnych świadcznych w interesie gólnym. Cel 1. Pprawa jakści usług spłecznych i zdrwtnych na rzecz sób zagrżnych ubóstwem lub wykluczeniem spłecznym. Cel 2. Zwiększenie bezpieczeństwa i efektywnści systemu chrny zdrwia. 19

20 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Prgram Operacyjny Infrastruktura i Śr wisk W Prgramie zawart cele i działania, z którymi są zbieżne cele strategiczne zawarte z prjekcie Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku, główne z nich zestawin pniżej: Oś prirytetwa II: Wzmcnienie strategicznej infrastruktury chrny zdrwia Prirytet inwestycyjny 9.1. Inwestycje w infrastrukturę zdrwtną i spłeczną, które przyczynią się d rzwju krajweg, reginalneg i lkalneg, zmniejszania nierównści w zakresie stanu zdrwia, prmwanie włączenia spłeczneg pprzez lepszy dstęp d usług spłecznych, kulturalnych i rekreacyjnych raz przejścia z usług instytucjnalnych d usług na pzimie spłecznści lkalnych. Reginalny Prgram Operacyjny Wjewó ztwa Łó zkieg na lata W Prgramie zawart cele i działania, z którymi są zbieżne cele strategiczne zawarte z prjekcie Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku, główne z nich zestawin pniżej: Oś Prirytetwa III - Zatrudnienie Oś Prirytetwa I - Włączenie spłeczne Plan Przeciw ziałania Deppulacji w Wjewó ztwie Łó zkim Rdzina, dzieci, praca W Planie zawart cele i działania, z którymi są zbieżne cele strategiczne zawarte z prjekcie Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku, główne z nich zestawin pniżej: Obszar działania rdzina Działania krótkkreswe 1. Zwiększenie dstępnści d usług piekuńczych dla dzieci w wieku d 3 lat pprzez uruchmienie placówek takich jak, np. kluby dziecięce-brzmienie zgdnie z ustawą Działania ługkreswe 4. Rzbudwa infrastruktury umżliwiającej przełamanie niżu demgraficzneg: a) baza żłbków zapwiedziana przez rząd zmiana ustawy żłbkwej, która ma plegać na zmniejszeniu udziału gmin w ksztach inwestycji (na bszarze wjewództwa łódzkieg prpnwane jest zmniejszenie udziału finansweg gmin d 10%) b) twrzenie przedszkli zarządzanych przez rdziców i lkalne spłecznści/ngo) rzbudwa systemu pieki nad dzieckiem w wieku d 3 lat w miejscu zamieszkania przez prwadzenie klubów dziecięcych Obszar działania aktywizacja spłeczna Działania krótkkreswe 2. Wspieranie rzwju sieci placówek wsparcia dzienneg dla sób w wieku pprdukcyjnym raz sób niepełnsprawnych, zwłaszcza na terenach wiejskich (np. kluby senirów, uniwersytety III wieku, mieszkania chrnine, inne w zależnści d ptrzeb lkalnych) Cel 3. Rzwój usług spłecznych dla senirów w miejscu zamieszkania Prjekt Strategii Rzwju Łó zkieg Obszaru Metrplitarneg + W prjekcie Strategii zawart cele i działania, z którymi są zbieżne cele strategiczne zawarte z prjekcie Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku, główne z nich zestawin pniżej: Cel 4. Rzwój nwczesneg kapitału ludzkieg i spłeczneg raz silneg infrmacyjneg Spłeczeństwa bywatelskieg Cel 4.3. Pdnszenie standardów i dstępu d usług w zakresie światy i pieki zdrwtnej raz d e-usług publicznych Cele te zawierają się w celach zaprpnwanych w prjekcie Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku. 20

21 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku 3. ANALIZA I OCENA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA 3.1. Określenie, analiza i cena istniejąceg stanu śrdwiska raz prblemów w tym zakresie Analiza stanu śrdwiska Miasta Skierniewice dknana zstała w szeregu bwiązujących dkumentów dtyczących rzwju gspdarczeg, spłeczneg i przestrzenneg Miasta, m.in. w Prgramie Ochrny rdwiska dla Miasta Skierniewice na lata z uwzględnieniem lat W związku z tym niniejsza Prgnza mawia jedynie wybrane zagadnienia dtyczące śrdwiska przyrdniczeg mające ewidentny wpływ na cele i zadania zapisane w harmngramie zamieszcznym w prjekcie Strategii. Duży nacisk płżn w szczególnści na prblemy i zagrżenia śrdwiska przyrdniczeg, kulturweg i zdrwia ludzi. D przeprwadzenia analizy zstały wykrzystane dane zamieszczne w prjekcie Strategii, przekazane przez Miast Skierniewice raz zgrmadzne samdzielnie przez Wyknawcę, w tym również przygtwane w statnich latach pracwania, raprty i analizy Płżenie izyczngegra iczne, gemr lgia Miast Skierniewice leży w śrdkwej Plsce, we wschdniej części wjewództwa łódzkieg, pmiędzy aglmeracjami: warszawską i łódzką. Miast zajmuje pwierzchnię 34,32 km2 (k. 0,18% pwierzchni wjewództwa łódzkieg). Skierniewice są Miastem na prawach pwiatu (pwiatem grdzkim) i jedncześnie siedzibą pwiatu skierniewickieg ziemskieg, skupiająceg dziewięć gmin: Skierniewice, Blimów, Maków, Lipce Reymntwskie, Słupia, Gdzianów, Głuchów, Nwy Kawęczyn i Kwiesy. Granice Miasta wyznaczają: d strny półncnej - tereny cenne przyrdnicz i krajbrazw należące d tuliny Blimwskieg Parku Krajbrazweg, d zachdu - tereny Zespłu Przyrdnicz-Krajbrazweg Zwierzyniec Królewski, d płudnia i płudniweg-wschdu - granice lasów PGL w Strbwie i w Pamiętnej, d półncneg-wschdu - linia brzegwa rzeki Rawki. 4 Rysunek 1 Płżenie Miasta Skierniewice na tle wjewództwa łódzkieg i pwiatu skierniewickieg Źródł: na pdstawie O atrakcyjnści inwestycyjnej Miasta decyduje przede wszystkim jeg krzystne płżenie w centrum Plski na trasie pmiędzy dwma aglmeracjami łódzką i warszawską. Dgdne płączenia drgwe, w tym bliskść dróg krajwych nr 2 (A2) i 8 (S8) i weszła autstradweg A1/A2 raz klejwe zapewniają bezpśrednie płączenia w relacjach krajwych i międzynardwych. Na zwiększenie dstępnści kmunikacyjnej mają również wpływ ltniska znajdujące się w Warszawie i Łdzi, d których djazd pciągiem lub samchdem 4 Prgram Ochrny rdwiska dla Miasta Skierniewice na lata z uwzględnieniem lat 2017-, Załacznik nr 1 d uchwały nr XXXIX/67/2013 Rady Miasta Skierniewice z dnia 21 czerwca 2013 r. 21

22 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku zajmuje k. 1h. Szczególnie cennym zasbem wyróżniającym Skierniewice na tle reginu są złża slankwych wód termalnych, znajdujących zastswanie d celów balnelgicznych. Stswane mgą być w leczeniu chrób reumatlgicznych, urazów rtpedycznych, chrób układu nerwweg, tyłści raz dermatlgii. Jest t ptencjał, który w najbliższych latach władze Miasta pwinny wykrzystać w celu budwy nwych miejsc pracy i budwy ptencjału gspdarczeg. Miast jest właścicielem 140 ha terenów, które z pwdzeniem mgą zstać przeznaczne pd inwestycje turystyczne typu SPA & Wellnes. Miast psiada przygtwaną fertę inwestycyjną, prpnującą tereny zarówn pd działania związane z turystyką, jak również inwestycje charakterze prdukcyjn-usługwym. Większść terenów psiada aktualny plan zagspdarwania przestrzenneg, a bezpśredni na swim terenie lub tuż bk nieg media takie jak wdciąg, kanalizację, energię elektryczną, gaz, linię telefniczną, a w części również sieć ciepłwniczą. W celu rzwju gspdarczeg na terenie Miasta ustanwin również pdstrefę Łódzkiej Specjalnej Strefy Eknmicznej teren pwierzchni pnad 10 ha, pdzielny na dwa kmpleksy (3,9 ha 6,8 ha). irmy inwestujące mgą ubiegać się przyznanie ulg inwestycyjnych w pstaci zwlnień z pdatku d nieruchmści, pd warunkiem utwrzenia c najmniej 3 nwych miejsc pracy. Zgdnie z załżeniami plityki inwestycyjnej Miast preferuje na swim terenie branże związane z htelarstwem, gastrnmią, turystyką i rekreacją, Wellnes SPA, rehabilitacją raz innymi usługami. Inwestycje i aktywnści gspdarcze rzwijające się na terenie Miasta pwinny być nieszkdliwe dla śrdwiska, a więc związane z dnawialnymi źródłami energii i nwymi technlgiami. Klejnymi gałęziami gspdarki, które Miast chętnie widziałby na swim terenie, są budwnictw raz lgistyka. W statnich latach granice Miasta uległy zmianie w związku z przyłączeniem terenu Plignu Wjskweg raz Strefy Eknmicznej. W związku z tym, iż na mapach zamieszcznych w dalszej części pracwania jest różny przebieg granic - pniżej zamieszczn ten najbardziej aktualny. Rysunek 2 Granice Miasta Skierniewice, wg stanu na gru zień 2015 rku Źródł: W związku z crczną rganizacją jedneg z najppularniejszych wydarzeń branżwych w Plsce Skierniewickieg Święta Kwiatów, Owców i Warzyw Miast t jest kjarzne z tematyką grdniczą. Miast Skierniewice płżne jest w reginie dużej tradycji rlnej. Ważnym atutem teg reginu jest m.in. wysktwarwa specjalizacja sadwnicza, prdukcja warzyw. Sadwnictw i rlnictw reginu wpływa na rzwój Skierniewic. Słabścią bszaru jest natmiast brak rynków hurtwych prduktów rlnych. 5 5 Diagnza uwarunkwań rzwju Miasta Skierniewice, element prjektu Strategii

23 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Warunki klimatyczne Miast Skierniewice ma zbliżny klimat d panująceg na całym nizinnym bszarze Plski. Znajduje się w granicach reginu klimatyczneg zwaneg Reginem Śrdkwplskim. Na kształtwanie się temperatury wpływ ma zarówn pwietrze kntynentalne, jak i ceaniczne. Główne parametry meterlgiczne Miasta t: Okres wegetacyjny wynsi 214 dni, Okres bezmrźny wynsi 231 dni, Najczęstsze wiatry z kierunków zachdnich, średnirczna temperatura dbwa pwietrza wynsi +7,8 0 C, średnia temperatura miesiąca lipca wynsi C - +17,5 0 C, średnia temperatura miesiąca stycznia wynsi -2,5 0 C - -4,0 0 C, średnie dzienne usłnecznienie wynsi 4,6 h, średnirczna suma padów atmsferycznych wynsi mm. Na terenie Miasta panują względnie dbre warunki slarne, termiczne i bimeterlgiczne. Oprócz teg ukształtwanie terenu raz intensywnść zabudwy miejskiej implikuje występwanie na terenie Miasta bszarów charakteryzujących się dmiennym mikrklimatem. W latach 2009 i 2010 na terenie Miasta prwadzne były przez Plską Akademię Nauk - Instytut Gegrafii i Przestrzenneg Zagspdarwania im. S. Leszczyńkieg specjalistyczne badania klimatyczne. Miast trzymał świadectw ptwierdzające właściwści lecznicze klimatu, ze szczególnym uwzględnieniem terenów płudniw-zachdnich Hydrgrafia Główną rzeką na terenie Miasta Skierniewice jest Łupia-Skierniewka (długść k. 53 km), która jedncześnie jest największym dbirnikiem wód pwierzchniwych z bszaru 2/3 pwierzchni Miasta. Jej źródła zlkalizwane są na Wzniesieniach Łódzkich, a swój bieg kńczy ujściem d rzeki Bzury. Klejnym dbircą wód pwierzchniwych z terenu Miasta jest rzeka Rawka, która jest największym prawstrnnym dpływem rzeki Bzury. Rawka na długści k. 2,5 km wyznacza wschdnią granicę Miasta. Najmniejszym ciekiem wdnym na terenie Skierniewic, uchdzącym również d Bzury, jest rzeka Pisia- Zwierzynka, która na dcinku k. 0,75 km stanwi płudniw-zachdnią granicę Miasta. Oprócz wspmnianych wyżej cieków wdnych, w naturalnej dlinie rzeki Łupi, wybudwan zbirnik wdny Zadębie, któreg pwierzchnia lustra wdy wynsi 25,7 ha, a średnia głębkść sięga 2,15 m. Zalew ma głównie charakter retencyjny, ale wykrzystywany jest również d celów wypczynkw-rekreacyjnych. Dla dwiedzających zalew dstępne są dwa kąpieliska z plażami (w tym jedn czynne). Zbirnik zstał również zarybiny. W ramach przyszłych działań inwestycyjnych planwane jest dalsze zagspdarwanie terenów wkół zbirnika. Rzeki i wdy pwierzchniwe na terenie Miasta zanieczyszczane są głównie przez nieczyszczne ścieki kmunalne, przemysłwe, spływy pwierzchniwe z terenów kmunikacyjnych, przemysłwych, rlniczych czy dpływy zanieczyszcznych wód pwierzchniwych z pza terenu Miasta Budwa gelgiczna, hydrlgia i warunki glebwe Teren Miasta Skierniewice zlkalizwany jest na fragmencie wysczyzny pstglacjalnej, która d strny półncnej graniczy z Równiną Łwick-Błńską, a d strny półncn-wschdniej pprzez rzekę Rawkę z bszarem Wysczyzny Rawskiej. Teren Miasta Skierniewice bjęty był zldwaceniem śrdkwplskim (Odry i Warty), lądldem warciańskim, który utwrzył rzeźbę terenu na bszarze dzisiejszych Wzniesień Łódzkich. Oprócz efektów zldwacenia na ukształtwanie becneg terenu wpływ miały również prcesy erzyjne związane z pwstawaniem dlin rzecznych czy wąwzów raz prcesy akumulacji mineraln-rganicznej i rganicznej związane z pwstawaniem trfów i namułów trfiastych. Miast Skierniewice płżne jest na wysczyźnie mrenwej, której wyskści bezwzględne wahają się w granicach d 85 d 140 m. Rzeźba terenu Miasta wzbgacna jest dliny rzek Rawki, Łupi-Skierniewki i Pisi-Zwierzynki, które spływają d rzeki Bzury. Pnadt Miast leży na terenie wału kujawskieg, który zbudwany jest z górnjurajskich wapieni, wapieni marglistych i margli, śrdkwjurajskich mułwców raz wapieni i piaskwców dlmitycznych. Na becny 6 Diagnza uwarunkwań rzwju Miasta Skierniewice, element prjektu Strategii Diagnza uwarunkwań rzwju Miasta Skierniewice, element prjektu Strategii

24 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku kształt krajbrazu największy wpływ miał kres czwartrzędu z najstarszymi sadami w pstaci mułków i mułków iliastych. Pd względem płżenia hydrgelgiczneg półncn-wschdnia część Miasta Skierniewice leży na bszarze reginu mazwieckieg (regin ten charakteryzuje się występwaniem trzech głównych pięter wdnśnych: kredweg, trzecirzędweg, czwartrzędweg, natmiast część płudniw-zachdnia w brębie reginu kutnwskieg. Dminującą rlę w bu reginach dgrywają wdy z utwrów czwartrzędwych. Zasbnść wód pdziemnych w utwrach czwartrzędwych cenin na k m 3 /h. Stan bakterilgiczny wód pdziemnych kreśln na dbry, jednak duża mętnść, pdwyższna zawartść żelaza, manganu i jej barwa pwduje, iż wda ta wymaga uzdatniania. Na terenie Miasta Skierniewice zlkalizwany jest Główny Zbirnik Wód Pdziemnych znaczny numerami 215 i 215 A, któreg pzim wdnśny pchdzi z utwrów trzecirzędwych, a zasięg terytrialny bejmuje wjewództw łódzkie, mazwieckie i kujawsk-pmrskie. Zasby bu zbirników przekraczają 150 m 3 /d. W rejnie Miasta znajdują się bszary wyskiej chrny zbirników wód pdziemnych (OWO) utwrzne ze względu na szczególne znaczenie gspdarcze, a jedncześnie zagrżne degradacją. Typy, klasy bnitacyjne raz pchdzenie gleb występujących na terenie Miasta Skierniewice: gleby brunatne i bielicwe zaliczane d klasy d IIIa d I b pchdzące z utwrów glin zwałwych, gleby brunatne wyługwane, rdzawe, bielicwe raz czarne ziemie zdegradwane zaliczane d klasy V i I pchdzące z utwrów aluwialnych i rzecznych, gleby czarnych ziem deluwialnych, mad, gleb murszwych i murszwatych, których przydatnść rlnicza jest zróżnicwana ze względu na miejsce występwania, wykształcne z utwrów deluwialnych (piaski i pyły) raz z utwrów rgangenicznych (trfy, mursze i utwry mułwtrfwe). Gleby teg typu występują głównie w dlinach rzecznych. Wyniki badań prwadznych przez Instytut Meterlgii i Gspdarki Wdnej wskazują, iż udział gleb kwaśnych i bardz kwaśnych w gólnej pwierzchni gleb Miasta Skierniewice jest znaczący i wynsi kł 68% (wskaźnik dla wjewództwa wynsi 72%). Miast Skierniewice dznacza się dść dbrą jakścią gleb przeznacznych pd prdukcję rlną. D głównych upraw zalicza się przede wszystkim ziemniaki i warzywa gruntwe. Znaczna część terenów pza bszarem zabudwy miejskiej jest użytkwana rlnicz, w tym wykrzystywana w celach upraw dświadczalnych. Blisk płwę gólnej pwierzchni Miasta zajmują: użytki rlne (49%), w tym grunty rne stanwiące 38% pwierzchni gólnej, sady (4%), łąki i pastwiska (k. 4%). W gspdarstwach na terenie Miasta uprawia się przede wszystkim: zbża (żyt, pszenicę, wies), warzywa (ziemniaki), warzywa gruntwe. Największe pd względem zwartści kmpleksy rlne zachwały się w części płudniw-wschdniej bszaru Miasta. Większść z nich t grunty rne klasy IIIb, I a i I b. Grunty najsłabsze pd względem przydatnści rlniczej występują na płudniu (Halinów, eliksów, Balcerów) i półncnym-zachdzie (na granicy Puszczy Blimwskiej raz w klicach rzeki Rawki). Miast Skierniewice znajduje się w brębie płudniwej części getermalneg kręgu grudziądzkwarszawskieg. Wdy pdziemne kreślnych właściwściach fizyk-chemicznych i mineralnych (slanki, wdy lecznicze, wdy termalne) na mcy ustawy dnia 9 czerwca 2011 r. Praw gelgiczne i górnicze (Dz. U. Nr 163, pz. 981 ze zm.) zaliczane są (w dróżnieniu d zwykłych wód pdziemnych) d kpalin. Najcenniejszym surwcem naturalnym występującym na terenie Miasta Skierniewice są złża wód termalnych, które wpisane zstały d bilansu zasbów kpalin i wód pdziemnych w Plsce. Obecnie na terenie Miasta Skierniewice trwają prace związane z uzyskaniem kncesji na eksplatację w/w wód termalnych i utwrzeniem Zakładu Górniczeg. W klicach Skierniewic występują również inne złża, między 24

25 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku innymi złża surwców ilastych gliny zwałwe. Rzpznane złża bejmują także aluwia, lessy, gliny i mułki czwartrzędwe. Surwce te mżna wykrzystywać d prdukcji ceramiki budwlanej Warunki przyrdnicz krajbrazwe W 2012 rku z bszaru Miasta Skierniewice wydzieln teren nazwany, który wszedł w skład bszaru chrny uzdrwiskwej Skierniewice Maków, stanwiąc jedncześnie 45% terenu Miasta. Status uzdrwiska niesie za sbą liczne restrykcje, związane z mżliwściami prwadzenia inwestycji na bszarze Miasta. Zstał ustanwiny bszar chrny uzdrwiskwej, który pdzieln na 3 strefy chrny. Pdział taki nie wynika z dbrwlneg zamysłu władz Miasta, a jest dzwierciedleniem zapisów ustawy. Zgdnie z jej treścią zstały ustanwine 3 strefy chrny: w strefie A (strefa A t becnie tereny niezurbanizwane) pwinny być zlkalizwane zakłady lecznictwa uzdrwiskweg, pensjnaty raz inne biekty służące lecznictwu uzdrwiskwemu i turystyce. Jedncześnie prcent pwierzchni terenów zielnych w tej strefie nie mże być mniejszy niż 65. Strefa B jest jej tczeniem i strefą bufrwą, w której mżna prwadzić działalnść handlw usługwą, jednakże nie mże mieć t negatywneg wpływu na pzstające w strefie A biekty lecznictwa uzdrwiskweg i ich pensjnariuszy. Udział terenów zielnych w tej strefie nie mże być mniejszy niż 50%. Z klei strefa C stanwić ma tczenie dla strefy B i chrnę walrów krajbrazwych, klimatycznych, jak również złóż naturalnych surwców leczniczych. Cały bszar w bu gminach zajmuje pwierzchnię ha. Najmniejszą, ale zarazem najważniejszą część bszaru chrny uzdrwiskwej stanwi strefa A pwierzchni 77 ha i zlkalizwana jest na terenie byłeg plignu wjskweg. Strefa B zajmuje pwierzchnię 476 ha, pdczas gdy największą część bszaru chrny uzdrwiskwej stanwi strefa C, która liczy ha. Miast Skierniewice graniczy d strny półncnej kmpleksem leśnym wchdzącym w skład tuliny Blimwskieg Parku Krajbrazweg są t tereny cenne przyrdnicz i krajbrazw, natmiast d zachdu z kmpleksem Lasu Zwierzynieckieg, są t tereny Zespłu Przyrdnicz-Krajbrazweg Zwierzyniec Królewski. T i inne bszary przyrdnicz cenne zlkalizwane w najbliższej dległści d granic Miasta zbrazwan na rysunku pniżej raz pisan w niniejszym rzdziale. Rysunek 3 Lkalizacja bszarów przyr nicz cennych na tle Miasta Skierniewice 8 Diagnza uwarunkwań rzwju Miasta Skierniewice, element prjektu Strategii

26 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Blimwski Park Krajbrazwy utwrzny w 1986 rku, kilkakrtnie pwiększany, liczy wraz z tuliną ha, z czeg pnad 60% stanwią lasy. Pd względem administracyjnym park krajbrazwy płżny na pgraniczu wjewództw łódzkieg i mazwieckieg na terenie gmin Niebrów, Skierniewice, Blimów, Nwy Kawęczyn, Kwiesy, Wiskitki, Puszcza Mariańska Najważniejsze walry Parku: kł 1000 gatunków rślin naczyniwych, 87 gatunków rślin rzadkich i chrninych, 163 gatunki zwierząt chrninych (m.in.: ryś, bóbr, wydra, bcian czarny, zimrdek, bielik, rlik krzykliwy), 16 gatunków zwierząt łwnych (m.in.: łś, daniel, sarna, dzik, lis), 62 gniazda bciana białeg, 1 aleja zabytkwa i liczne drzewa pmniki przyrdy, 15 ścieżek edukacyjnych, 23 szlaki turystyczne, siedliska bbrów w dlinie Rawki, bardz interesujące świetliste śródleśne plany (świadectw sadnictwa budnickieg z XVII i XVIII w.), liczne zabytki kultury materialnej: pałace, dwry, rmantyczne parki, kściły, cmentarze, kapliczki, krzyże przydrżne, kpy, rwy strzeleckie i działbitnie z czasów I wjny światwej. Rysunek 4 Blimwski Park Krajbrazwy na tle Miasta Skierniewice Blimwsk-Ra ziejwicki Obszar Chrnineg Krajbrazu z liną śr kwej Rawki bszar chrnineg krajbrazu całkwitej pwierzchni ha, płżny na części bszaru gmin Jaktrów, Mszcznów, Puszcza Mariańska, Radziejwice i Wiskitki w wjewództwie mazwieckim. Obejmuje tereny chrnine ze wzglądu na wyróżniający się krajbraz zróżnicwanych eksystemach, wartściwe ze względu na mżliwść zaspkajania ptrzeb związanych z turystyką i wypczynkiem, a także pełniną funkcją krytarzy eklgicznych. W skład bszaru wchdzą m.in. rezerwaty przyrdy Grądy Osuchwskie, Dąbrwa Radziejwska i częściw rezerwat Stawy Gnjna, a także część Blimwskieg Parku Krajbrazweg. 26

27 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Rysunek 5 Blimwsk-Ra ziejwicki Obszar Chrnineg Krajbrazu z liną śr kwej Rawki na tle Miasta Skierniewice Rezerwat przyrdy "Rawka" zstał utwrzny w parciu Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewneg z dnia 24 listpada 1983r. w sprawie uznania za rezerwaty przyrdy. Obejmuje n rzekę Rawke d jej źródeł d ujścia, długści 97 km wraz z rzgałęzieniami kryta rzeki, starrzeczami, dlnymi dcinkami prawbrzeżnych dpływów: Krzeminki, Rkity, Grabianki raz przybrzeżnymi pasami terenu szerkści 10 m. Rysunek 6 Rezerwat przyrdy "Rawka" na tle Miasta Skierniewice 27

28 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Pwierzchnia rezerwatu wynsi: 487 ha. Płżny jest na terenie czterech pwiatów: brzezińskieg, tmaszwskieg, rawskieg i skierniewickieg. 9 Obszar mający znaczenie dla Wspólnty Dlina Rawki PLH stanwi integralną część systemu krytarzy eklgicznych w Plsce. Obszar ten wraz z Blimwskim Parkiem Krajbrazwym, zakwalifikwany zstał jak krajwy węzeł eklgiczny w sieci eklgicznej ECONET. Dlina Rawki łącząc się z krytarzem dliny Bzury funkcjnuje również jak krytarz eklgiczny rangi krajwej. Zespół Przyr nicz-krajbrazwy Zwierzyniec Królewski utwrzny zastał w 1994r. na pwierzchni 571,71 ha, w urczysku leśnym Zwierzyniec, leśnictwie Zwierzyniec. Objęcie Urczyska Zwierzyniec chrną w pstaci zespłu przyrdnicz-krajbrazweg ma na celu: utrzymanie wartści przyrdniczych, a w szczególnści mzaiki siedlisk i drzewstanów, starych drzew, flry i fauny leśnej, pielęgnwanie wartści histryczn-krajbrazwych, prpagwanie kultury leśnej. Las zwierzyniecki" pprzecinany jest płytkimi dlinkami kilku kresw płynących strumieni. Występują tu również małe zbirniki wdne pchdzenia ldwcweg. Przez bszar ten przepływa całrczny ciek wdny nazywany Pisią lub Zwierzynką. Występwanie ciężkich nieprzepuszczalnych warstw pwduje silnie zawilgtnienie teg terenu. Pwierzchnia leśna zwierzyńca dzieliła się na dwie części, bręb gspdarczy i bręb łwiecki. W brębie łwieckim wydzieln bażantarnię i grdzn teren przeznaczny d hdwli dzików. Na terenie becneg ddz. 257 zbudwan pałacyk łwiecki i sbny budynek dla służby. P wjnie urczysk Zwierzyniec był pdzielne na dwie części: pierwsza pwierzchni 355,86 ha, była lasem użytkwanym gspdarcz, druga pwierzchni kł 200 ha, była terenem wjskwym zamkniętym dla cywilów. Z naturalnych dnwień pchdzą tylk stare dęby raz drzewstany lszwe i brzzwe. Naturalny charakter mają rśliny runa. Na bszarach gdzie występują żyźniejsze gleby (część półncna urczyska), regeneracja naturalnych fitcenz jest dalek psunięta. Przyrdnicza i dydaktyczna wartść urczyska Zwierzyniec plega na mżliwści bserwacji przebiegu naturalnej sukcesji i regeneracji (pwrtu na swje naturalne stanwiska) pierwtnie występujących na tym bszarze zbirwisk rślinnych. 10 Rysunek 7 Zespół Przyr nicz-krajbrazwy Zwierzyniec Królewski na tle Miasta Skierniewice

29 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Specjalny Obszar Ochrny Siedlisk NATURA 2000 Dlina Rawki całkwitej pwierzchni ha. Płżny jest na terenie wjewództwa łódzkieg, pwiaty skierniewicki, warszawski-zachdni, gminy: Rawa Mazwiecka, Nwy Kawęczyn, Puszcza Mariańska, Blimów, Skierniewice. Obszar zstał zatwierdzny w styczniu 2011 rku, jak bszar mający znaczenie dla Wspólnty (OZW). Obejmuje bszar leżący między Żydmicami a Blimwem, płżny w centralnej części Niziny Śrdkwplskiej, na bszarze granicznym dwóch mezreginów: Równiny Łwick-Błńskiej raz Wysczyzny Rawskiej. Głównym elementem teg bszaru jest rzeka Rawka i jej dlina. 42. km dcinek bszaru Dlina Rawki" znajduje się na terenie Blimwskieg Parku Krajbrazweg (BPK). Rzeka Rawka wraz ze swą dliną stanwi naturalną ś, przecinającą bszar parku w układzie płudnikwym. Jest t jedncześnie bardz ważny element hydrlgiczny, bicentyczny i krajbrazwy BPK. Obszar Dlina Rawki" bejmuje trzy rezerwaty przyrdy: krajbrazwwdny Rawka" raz leśne: Ruda Chlebacz" i Kpanicha". Usytuwanie Dliny Rawki" w śrdkwej części kraju, między Łdzią a Warszawą, nadaje temu biektwi szczególną rangę. Centralne płżenie, ale przede wszystkim walry przyrdnicze teg terenu, zdecydwały jeg miejscu w sieci eklgicznej ECONET-PL, jak ważneg węzła eklgiczneg.11 Na terenie sti występuje pnad 540 gatunków rślin naczyniwych, a wśród nich c najmniej 27 gatunków chrninych i kilkadziesiąt rzadkich w skali krajwej lub reginalnej takich jak stardub łąkwy, widłak wrniec i wielsił błękitny. Dlina Rawki jest ważnym miejscem lęgu dla wielu ptaków, bserwwać tu mżna błtniaki, muchłówki, jarząbka, zimrdka, bciana białeg i czarneg. Gatunkami ściśle związanymi z pdmkłym krajbrazem rzeki są również bóbr i wydra raz płazy: kumak nizinny, traszka grzebieniasta. W lasach sti sptkać mżna także rysia. D głównych zagrżeń zalicza się zanieczyszczenie wód, wydbywanie piasku i żwiru zarastanie łąk, turystyka i rekreacja, wędkarstw plwanie zmiana spsbu użytkwania terenu, zabudwa, zaśmiecenie, planwany półncny przebieg autstrady A-2 i budwa drugieg zbirnika wdneg na Rawce (bszar Jachimów Mgiły), wypalanie. Rysunek 8 Specjalny Obszar Ochrny Siedlisk NATURA 2000 Dlina Rawki na tle Miasta Skierniewice Miast Skierniewice i kliczne bszary z uwagi na swje krzystne płżenie gegraficzne (klice Blimwskieg Parku Krajbrazweg-kmpleks lasów Puszczy Blimwskiej, rzciągającej się pmiędzy Skierniewicami, Łwiczem, Blimwem i Żyrardwem) raz walry przyrdnicz- -krajbrazwe (kmpleksy leśne unikatwych walrach przyrdniczych), są atrakcyjnym miejscem pd względem turystyki wypczynkwej i rekreacyjnej. Skierniewice psiadają ptrencjał dla rzwju m.in. turystyki leczniczej, agrturystyki, ekturystyki, a także rekreacji i wypczynku, uprawiania sprtu raz edukacji dzieci i młdzieży. W mieście i klicach istnieje kilka ciekawych szlaków turystycznych przeznacznych d rekreacji pieszej, rwerwej i knnej. Wśród nich wymienić należy:

30 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Szlak rwerwy Ptaki klic Skierniewic (48 km), Szlak Starych Dwrków (55 km), Szlak Kultury Janisławickiej (37 km), Szlak Śladami Reymnta (56,8 km). Skierniewice leżą również na trasie Łódzkieg Szlaku Knneg im. majra Henryka Dbrzańskieg Hubala najdłuższeg w Eurpie szlaku przeznaczneg dla miłśników turystyki knnej i aktywnej. Przez Miast i jeg klice przebiega 6 dcinków szlaku, w tym blisk 5 km łącznik ze Skierniewic d dcinka Ruda Dleck. Trasy prwadzą przez zróżnicwaną przyrdnicz i płudniwą część Puszczy Blimwskiej. Najbliższe śrdki jazdy knnej czekają na turystów w Niebrwie, Budach Grabskich raz Puszczy Mariańskiej. Wschdnią granicę Miasta stanwi rzeka Rawka, która chć niezakwalifikwana jak szlak turystyki kajakwej, nadaje się d uprawiania teg sprtu. Rawką spływać mżna d Żydmic (klice Rawy Mazwieckiej) d Kęszyc (ujście d Bzury). Rzeka płynie szybk meandrując w wyraźnie wyciętej dlinie. Przez znawców uważana jest za rzekę trudną (uciążliwść d 2 d 5 w 6-stpniwej skali), wymagającą wyskiej sprawnści fizycznej, dbrej znajmści techniki kajakwej i cierpliwści. Liczne przeszkdy tj. pwalne drzewa, zapry młyńskie, mstki sprawiają iż knieczne jest częste przenszenie kajaków, a cechy właściwe rzekm górskim (bystrza, cfki, prgi, dbje, nagłe zwężanie i rzszerzanie się kryta, przyspieszanie i spwalnianie nurtu, zmienna głębkść) zmuszają d strżnści.19 Bazę nclegwą na terenie Miasta zapewniają takie biekty jak: Htel Start, Htel Dwrek, Centrum Knferencyjn - Rzrywkwe Maratn raz kwatery pracwnicze. Ofertę uzupełniają działające w sąsiednich gminach śrdki nclegwe i gspdarstwa agrturystyczne, d których należą m.in.: Zajazd Rzdrże i Ośrdek Pracy Twórczej w Niebrwie, Oberża pd Złtym Prsiakiem, Dwrek Pamiętna w Gminie Skierniewice, Ośrdek Turystyki Kajakwej Ssenka i Ośrdek Turystyki Kajakwej, Rwerwej i Wypczynku Grabskie Sił w Budach Grabskich. Ważnym elementem pdnszącym atrakcyjnść turystycznej, ale również gspdarczej Skierniewic jest bgata histria Miasta raz liczne zabytki architektury. Strefa ścisłej chrny knserwatrskiej bejmuje teren Stareg Miasta, w tym Rynek z kamienicami z kńca I i pczątku wieku raz wbudwany w ich zwarty ciąg budynek Ratusza (II pł. I w.). D jedneg z najciekawszych miejsc należy niewątpliwie zespół Pałacu Arcybiskupieg (XVII-XIX w.), częścią któreg jest Pałac Prymaswski wybudwany na pczątku II w., a rzbudwany w płwie III w. Pałac stanwił siedzibę arcybiskupów gnieźnieńskich m.in. Ignaceg Krasickieg, a w wieku I pełnił funkcję rezydencji letniej Wielkieg Księcia Knstanteg, później carów Mikłaja I i Aleksandra I. P dzyskaniu niepdległści sadę pałacwą przekazan Szkle Głównej Gspdarstwa Wiejskieg, a becnie pałac należy d Instytutu Ogrdnictwa. Dużą atrakcją jest Pałacyk Myśliwski zwany willą Aleksandrią lub pałacykiem Sabediany raz park płżny p bu strnach rzeki Łupi, a także klasycystyczna Pałacwa Brama Wjazdwa z II płwy III wieku. Zarówn Pałacyk Myśliwski, jak i park są częścią Zespłu Pałacu Arcybiskupieg. W centrum Miasta płżny jest ciekawy pd względem architektnicznym budynek z lat dwudziestych w. zwany Dmem Sejmikwym, pełniący becnie funkcję siedziby władz starstwa pwiatweg. Klejnymi budwlami charakterystycznymi na terenie Skierniewic jest mdrzewiwy dwrek Knstancji Gładkwskiej z II płwy I wieku raz Willa Kzłwskich, w którym becnie mieści się siedziba Urzędu Stanu Cywilneg. Jednym z bardziej znanych biektów architektnicznych w Skierniewicach jest Dwrzec Klei Warszawsk-Wiedeńskiej. Wybudwany w 1874 rku w stylu gtyku angielskieg z wnętrzami neklasycystycznymi, spłnął w czasie I wjny światwej w rku Zstał gruntwnie dremntwany w latach i stanwi becnie dbrze rzpznawalną w reginie wizytówkę Miasta. Cenny pd względem histrycznym jest także zespół lkmtywwni zlkalizwany przy ul. Łwickiej, który w 2002 rku zstał przekazany przez PKP Plskiemu Stwarzyszeniu Miłśników Klei w celu stwrzenia miejsca upamiętniająceg histrię plskieg klejnictwa i zagspdarwania przestrzeni pd wystawę tabru i techniki związanej z kleją (ekspzycja bejmuje m.in. semafry, urządzenia nastawcze, sprzęt łącznści). Ciekawymi punktami na mapie Miasta są zabytki architektury sakralnej, d których należą m.in.: Zespół sakralny pd wezwaniem św. Jakuba Apstła, któreg pczątki datuje się na drugą płwę III wieku wraz z dzwnnicą i przykścielnym cmentarzem, Kściół p.w. św. Stanisława, barkwa budwla z pierwszej płwy III wieku wraz z cmentarzem św. Stanisława, Kściół Wjskwy p.w. Wniebwzięcia Najświętszej Marii Panny (Kściół Garniznwy) przebudwany w dwudziestleciu międzywjennym z I -wiecznej cerkwi prawsławnej, wzniesinej w czasie zabrów, żydwski dm mdlitwy (na ul. Batreg), zespły cmentarzy żydwskich (przy ul. Granicznej 28 i ul. Strbwskiej), zespół kszarwy (przy ul. Batreg). 30

31 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Aktualnie na terenie Miasta zlkalizwane są: Szlak rntu Wschdnieg I Wjny Światwej: Przebieg: ul. Fabryczna d granic Miasta ul. Dmarasiewicza ul. Warszawska- ul. Klbeg ul. Berlinga d granic Miasta. Szlak Starych Dwrków klic Skierniewic: Szlak rwerwy, zielny Oznakwanie: szlak pprawnie znakwany, brak znakwania atrakcji turystycznych na jeg przebiegu, znakwanie na trasie szlaku wymaga dświeżenia. Szlak na terenie Skierniewic mija niemal wszystkie najcenniejsze atrakcje turystyczne Miasta. Szlak Śladami Reymnta: Szlak rwerwy, czerwny Oznakwanie: szlak słab znakwany na dcinkach, które w statnich latach były przedmitem inwestycji drgwych, znakwanie nie zstał uzupełnine (dtyczy ulic Sienkiewicza, Kściuszki, Waryńskieg), brak znakwania atrakcji turystycznych na jeg przebiegu, znakwanie na trasie szlaku wymaga dświeżenia. Szlak na terenie Skierniewic mija wiele najcenniejszych atrakcji turystycznych Miasta. Szlak Ptasich Siedlisk Oklic Skierniewic: Szlak rwerwy, niebieski Oznakwanie: szlak bardz słab znakwany na dcinkach, które w statnich latach były przedmitem inwestycji drgwych, znakwanie nie zstał uzupełnine (dtyczy ul. Sienkiewicza), brak znakwania szlaku na ścieżce wzdłuż Zalewu Zadębie, brak znakwania atrakcji turystycznych na szlaku, istniejące znakwanie wymaga dświeżenia. Szlak na terenie Skierniewic mija wiele najcenniejszych atrakcji turystycznych Miasta. Łódzki Szlak Knny: Oznakwanie: szlak dbrze znakwany, w tym uwzględniający kliczne atrakcje turystyczne, istniejące znakwanie wymaga dświeżenia. Ścieżki rwerwe: ul. Klbeg na dcinku d ul. Klejwej d przejazdu (E), ul. Skłdwskiej na dcinku d ul. Armii Krajwej d ul. Widk ul. Widk d ul. Wyszyńskieg ul. Wyszyńskieg d Kściła (Rnd Wyszyńskieg) (N), ul. Wyszyńskieg (Wiadukt) d. Ul. Widk d ul. Sbieskieg (bustrnnie), ul. Armii Krajwej na dcinku d ul. Waryńskieg d ul. Nwbielańskiej (N), ul. Łwicka na dcinku d ul. Orzeszkwej d ul. Wyszyńskieg (W), ul. Makwska na dcinku d granic Miasta d ul. Sierakwickiej (brak znakwania) (N), ul. Nwmiejska na dcinku d ul. Makwskiej d ul. Zwierzynieckiej (brak znakwania) (E), ul. Zwierzyniecka na dcinku d granic Miasta d przejazdu klejweg (N), Al. Rataja na dcinku d ul. Sbieskieg d ul. Rataja (E) i d ul. Rataja d Rnda Slidarnści (W) i wkół Rnda, Al. Pieniążka d Rnda Slidarnści d ul. Rawskiej (W), ul. Rawska na dcinku d ul. Granicznej d ul. Strbwskiej (W), ul. Mszcznwska na dcinku d ul. Miedniewickiej d ul. Pdleśnej, d Rnda Slidarnści d ul. Cichej (W), ul. Unii Eurpejskiej d ul. Mszcznwskiej d ul. Miedniewickiej (W), ul. Cicha d ul. Mszcznwskiej d Al. Niepdległści (E), Al. Niepdległści na dcinku d Rnda Slidarnści d ul. Batreg (N) i d ul. Batreg d ul. Kzietulskieg (S), ul. Łódzka na dcinku d ul. Pniatwskieg d ul. eliksów (E). 31

32 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku 4. ISTNIEJĄCY STAN ŚRODOWISKA NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ODDZIAŁYWANIEM 4.1. Pwietrze atmsferyczne Miast Skierniewice znajduje się w strefie łódzkiej. Na terenie Miasta zlkalizwany jest punkt mnitringwy jakści pwietrza przy ulicy Marii Knpnickiej 5. Głównymi źródłami emisji zanieczyszczeń pwietrza w strefie łódzkiej jest emisja niska z indywidualneg grzewania lkali mieszkalnych w miastach (spalanie węgla kamienneg). Drugą c d znaczenia dla jakści pwietrza grupą emisji jest emisja kmunikacyjna z transprtu kłweg. Rczna cena jakści pwietrza atmsferyczneg za rk 2014 wyknana zstała w parciu ustawę Praw chrny śrdwiska, wprwadzną w życie w 2001 r. (Dz.U. z 2008 r., Nr 25, pz.150) raz rzprządzenia Ministra Śrdwiska d tej ustawy. Ze względu na przekrczenie 24 gdzinnej wartści pzimu dpuszczalneg stężenia pyłu zawieszneg PM10 knieczne jest przeprwadzenie działań naprawczych w bszarach przekrczeń rzmieszcznych w 31 miastach, w tym w Skierniewicach raz w bu strefach ceny w wjewództwie łódźkim wraz z bszarami ściennych gmin wiejskich i wiejskich części gmin miejsk- wiejskich. Ze względu na przekrczenie pzimu dcelweg benz(a)pirenu w pyle PM10 knieczne jest przeprwadzenie działań naprawczych na dużym bszarze wjewództwa łódzkieg, w granicach któreg leżą 42 miasta, w tym także Skierniewice. Częst bszary przekrczeń bejmwały prócz miast także liczne gminy wiejskie raz wiejskie bszary gmin miejsk-wiejskich (znajdujących sie pd wpływem napływu zapylnych mas pwietrza z dużą zawartścią benz(a)pirenu z bszarów zurbanizwanych). Pzim dpuszczalny stężenia pyłu PM2,5 bez uwzględnienia marginesu tlerancji (tj. Da=25μg/m 3 ) w 2014r. zstał przekrczny w następujących miastach: M. Łódź (Aglmeracja Łódzka), Zgierz (Aglmeracja Łódzka), Pabianice (Algmeracja Łódzka), Pitrków Trybunalski (Strefa łódzka), Opczn (Strefa łódzka), Radmsk (Strefa łódzka), Tmaszów Mazwiecki (Strefa łódzka), Zduńska Wla (Strefa łódzka), Skierniewice (Strefa łódzka). Ze względu na przekrczenie rcznej wartści pzimu dpuszczalneg stężenia pyłu zawieszneg PM2,5 pwiększnej margines tlerancji (tj. Da MT=26μg/m 3 ) w 2014r. wyznaczn d działań naprawczych bszary przekrczeń dla dziewięciu miast w tym także dla Miasta Skierniewice. Granice bszarów przekrczeń 24-gdzinnej wartści pzimu dpuszczalneg pyłu PM10 udkumentwane pmiarami w Strefie łó zkiej bejmwały między innymi Skierniewice - wartść 36 maksimum stężenia 24- gdzinneg sięgała w centrum Miasta 63μg/m 3 (tj. 126% D24), przy kmpletnści serii zaledwie 49,6%. Obszar przekrczeń dbwej wartści pzimu dpuszczalneg stężenia PM10 bejmwał swym zasięgiem centrum i płudniw-zachdnią część Miasta. W wyniku rcznej ceny jakści pwietrza w wjewództwie łódzkim w 2014r. stwierdzn ptrzebę realizacji prgramów chrny pwietrza w bu strefach ceny jakści pwietrza w wjewództwie łódzkim, ze względu na kryteria chrny zdrwia: pył PM2,5 (rk), pył PM10 (rk), Pył PM10 (24-gdziny), B(a)P w pyle PM10 (rk). Na pdstawie uzyskanych wyników pmiarów stężenia pyłu PM10, w płączeniu z wynikami matematyczneg mdelwania jakści pwietrza lub tylk sameg wyniku mdelwania stwierdzn kniecznść wyknania prgramu chrny pwietrza na terenie Aglmeracji Łódzkiej raz w następujących miastach Strefy łódzkiej: Bełchatów, Brzeziny, Działszyn, Głwn, Kluszki, Kutn, Łask, Łęczyca, Łwicz, Opczn, Ozrków, Pitrków Trybunalski, Pajęczn, Pddębice, Radmsk, Rawa Mazwiecka, Rzgów, Sieradz, Skierniewice, Stryków, Sulejów, Tmaszów Mazwiecki, Wieluń, Wieruszów, Zduńska Wla, Zelów, Żychlin. W 2014r. zasięg bszarów przekrczenia pzimu dcelweg benz(a)pirenu w pyle PM10 znacznie się zmiejszył względem 2 pprzednich lat. Jednakże mim t ntwane na wszystkich stanwiskach pmiarwych w wjewództwie przekrczenia benz(a)pirenu były znaczne. Ze względu na przekrczenie pzimu dcelweg benz(a)pirenu w pyle PM10 kreśln klasę C dla strefy ceny Aglmeracja Łódzka (bszar przekrczeń bejmwał cały teren strefy ceny, wykraczając pza jej granice). W Strefie łódzkiej przekrczenie pzimu dcelweg benz(a)pirenu w pyle PM10 kreśln dla wszystkich miast raz bszarów wiejskich, leżących na brzeżach miast. Jak jedną z isttnych przyczyn przekrczeń na bszarach wiejskich matematyczne mdelwanie jakści pwietrza wskazuje napływ zapylnych mas pwietrza znad bszarów zurbanizwanych. Na pdstawie wyników pmiarów raz matematyczneg mdelwania jakści pwietrza stwierdzn występwanie przekrczenia pzimu dpuszczalneg pwiększneg margines tlerancji dla pyłu drbneg PM2,5 na terenie strefy Aglmeracja Łódzka (Łódź, Zgierz, Pabianice) raz w Strefie łódzkiej (Pitrków Trybunalski, Opczn, Radmsk, Tmaszów Mazwiecki, Zduńska Wla, Skierniewice). 32

33 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Rysunek 9 Zanieczyszczenie pwietrza na terenie wjewó ztwa łó zkieg i bszary przekrczeń wg Rcznej ceny jakści pwietrza w wjewó ztwie łó zkim w 2014 rku, Łó ź 2015 Źródł: Rczna cena jakści pwietrza w wjewództwie łódźkim w 2014 rku, Łódź 2015 W ramach przygtwań d realizacji działań naprawczych, najisttniejszym zadaniem dla służb chrny śrdwiska raz wydziałów kmunalnych urzędów gmin i miast, jest uzupełnienie wjewódzkieg banku emisji. Najisttniejsze dla planwania dalszych działań naprawczych jest uzupełnienie bazy emisji niskiej z indywidualneg grzewania budynków raz bazy emisji kmunikacyjnej (szacwanej na pdstawie pmiarów natężenia i struktury ruchu drgweg na ulicach miast) Wdy pwierzchniwe i pdziemne Pdstawę prawną d wyknania ceny stanu wód pwierzchniwych za rk 2014 stanwi rzprządzenie Ministra Śrdwiska z dnia 22 października 2014 r., w sprawie spsbu klasyfikacji stanu jednlitych części wód pwierzchniwych raz śrdwiskwych nrm jakści dla substancji pwierzchniwych Dz. U. z 2014r. nr 0, pz Rzprządzenie kreśla spsób dknywania ceny stanu jednlitych części wód pprzez dknywanie ceny stanu eklgiczneg (jcwp naturalne) lub ptencjału eklgiczneg (jcwp sztuczne i silnie zmienine), stanu chemiczneg raz spełnienie ddatkwych wymgów bszarów chrninych, a także spsób interpretacji wyników badań wskaźników jakści, spsób prezentacji wyników klasyfikacji raz częsttliwść dknywania klasyfikacji. Wynikiem ceny jest kreślenie stanu jcwp jak: dbry lub zły. Ocena stanu jednlitych części wód wyknywana jest w parciu zweryfikwane serie danych z punktów reprezentatywnych i ddatkwych punktów mnitringu bszarów chrninych. 33

34 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku W rku 2014 na terenie wjewództwa Łódźkieg przebadan i cenin łącznie 85 jednlitych części wód pwierzchniwych. Mnitring wód pwierzchniwych prwadzn w 85 reprezentatywnych i ddatkw w 3 celwych punktach pmiarw-kntrlnych. 85 ppk zlkalizwanych był na rzekach i 3 na zbirnikach zaprwych. Analizę wód pwierzchniwych part na danych pchdzących z punktów pmiarwych: Skierniewka Mysłaków, Łupia - Stary Rzędków, Rawka Bguszyce. Tabela 2 Klasyfikacja stanu/ ptencjału eklgiczneg i stanu chemiczneg wó w 2014 r. w punktach pmiarw-kntrlnych zlkalizwanych na terenie lub w najbliższej ległści Miasta Skierniewice L.p. Nazwa punktu pmiarwkntrlneg Klasa elementów bilgicznych Klasa elementów hydr mrflgicznych Klasa elementów fizyk chemicznych Stan/ ptencjał eklgiczny 1 Skierniewka d dpływu spd Dębwej Góry d ujścia V II II ZŁY 2 Skierniewka d źródeł d dpływu spd Dębwej Góry III II II UMIARKOWANY 3 Rawka d źródeł d Krzeminki bez Krzeminki IV I II SŁABY Źródł: na pdstawie Kmunikatu stanie jakści wód pwierzchniwych wjewództwa łódzkieg badanych w 2014 rku, Łódź 2015 Rysunek 10 Ocena ptencjału eklgiczneg wó wjewó ztwa łó zkieg w 2014 rku z zaznaczną lkalizacją Miasta Skierniewice Źródł: WIOŚ Łódź,

35 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku W Mieście Skierniewice ptrzeby bytw-gspdarcze, jak i przemysłwe mieszkańców w zakresie dstępu d wdy zaspkajane są tylk i wyłącznie z ujęć wód pdziemnych. Eksplatacją ujęć pdziemnych zajmuje się Zakład Wdciągów i Kanalizacji WOD-KAN Sp. z.. w Mkrej Prawej. Miast psiada 8 studni głębinwych, w których wda p uzdatnieniu nadaje się d spżycia. W prównaniu d innych miast wjewództwa łódzkieg, Skierniewice psiadają jeszcze dść znaczne rezerwy dbrych jakściw wód pdziemnych. Według danych GUS z 2012 rku całkwita długść czynnej sieci wdciągwej w Skierniewicach wynsi 161,1 km, przyłącznych d niej był budynków mieszkalnych raz budynków zbirweg zamieszkania. Obecny stan zwdciągwania kreślany jest na 100%. Dane GUS z 2012 rku pdają, iż długść sieci kanalizacyjnej w Skierniewicach wynsi 134 km, a z czyszczalni krzysta mieszkańców Miasta. Sieć kanalizacyjna uzupełniana i wspierana jest przez system kanalizacji deszczwej bejmującej tylk część Miasta. Sieć kanalizacyjną w Mieście bsługuje Zakład Wdciągów i Kanalizacji WOD-KAN sp. z.., który zarządza również kmunalną czyszczalnią ścieków. Oczyszczalnia zlkalizwana jest w miejscwści Mkra Prawa nad rzeką Łupią-Skierniewką Zagrżenia naturalne Duży wpływ na stan śrdwiska i mżliwści jeg chrny, prócz czynników antrpgenicznych, mają także zagrżenia naturalne. Skala, ryzyk i skutki ich wystąpienia uzależnine są w dużej mierze d naturalnych uwarunkwań reginu wynikających głównie z ukształtwania terenu i budwy gelgicznej raz warunków występwania wód pdziemnych i wód pwierzchniwych, a także szaty rślinnej. Warunki naturalne mgą być sztucznie przekształcane pd kątem zapewnienia chrny przed takimi zagrżeniami. Głównym źródłem zagrżenia pwdziweg dla terenu części Miasta mgą być rzeki Łupia- Skierniewka i Rawka, gdzie grźba pwdzi mże nastąpić w wyniku gwałtwneg wezbrania wdy lub gwałtwnych padów atmsferycznych Ochrna pwierzchni ziemi Na terenie Miasta występują gleby: z glin zwałwych (z glin lekkich i piasków glin ilastych mcnych) należce d typu gleb brunatnych i bielicwych. Pd względem bnitacyjnym zaliczane są głównie d klasy d IIIa d IVb, w płudniw-zachdnim i półncn-wschdnim rejnie Miasta dminują utwry piaszczyste pchdzenia aluwialneg i rzeczneg piaski luźne i słabgliniaste. Należą d typu i pdtypu gleb brunatnych wyługwanych, rdzawych, bielicwych raz czarnych ziem zdegradwanych klasie V i I. Gleby te najczęściej występują pd terenami zadrzewinymi, w dlinach rzecznych Łupi-Skierniewki, Rawki, Pisi-Zwierzynki raz w nielicznych bniżeniach terenwych z płytkim zwierciadłem wód pdziemnych, wykształciły się gleby z utwrów deluwialnych (piaski i pyły) raz z utwrów rgangenicznych (trfy, mursze i utwry mułw-trfwe). Pd względem genetycznym są t gleby w typie czarnych ziem deluwialnych, mad, gleb murszwych i murszwatych. Ich przydatnść rlnicza jest zróżnicwana w zależnści d rdzaju pdłża, na terenach użytkwanych rlniczych przeważają gleby bielicwe raz gleby rdzawe uprawne i brunatne uprawne. W granicach Miasta grunty rne zajmują pwierzchnię 1358 ha., c stanwi pnad 50 % pwierzchni Skierniewic. Największą pwierzchnię zajmują gleby stanwiące kmpleksy rlniczej przydatnści żytni bardz dbry (klasa I ), są t tereny płżne są w rejnie ulic: Zwierzynieckiej, Kściuszki, Przemysłwej, a także na półncny-zachód d ulicy Armii Krajwej. Najlepsze tereny pd względem przydatnści rlniczej zaliczane d kmpleksu pszenn- żytnieg lub żytnieg bardz dbreg (III klasa bnitacji) płżne pmiędzy ulicami: Kątna i Sbieskieg, zajmujące k. 25% gólnej pwierzchni gruntów rnych. Gleby niskich klasach bnitacji (, I) jest stsunkw niewiele. Zaliczane są ne d 6 (żytnieg słabeg) i 7 (żytnieg najsłabszeg) kmpleksu przydatnści rlniczej. Gleby takie znajdują się w płudniwej części Miasta (grunty dawnych wsi Halinów, eliksów i Balcerów) raz półncn-zachdniej części (grunty na styku z Puszczą Blimwską raz grunty brębu Rawka). Według spisu rlneg z rku 2010 na terenie Miasta jest gółem 1236 gspdarstw rlnych, w tym prwadzących działalnść rlniczą 511 sztuk w tym: d 1 ha 250 gspdarstw, 1-5 ha 196 gspdarstw, pwyżej 15 ha 11 gspdarstw. 35

36 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku W gspdarstwach na terenie Miasta uprawia się przede wszystkim: zbża (żyt, pszenicę, wies), warzywa (ziemniaki) i warzywa gruntwe. 13 Dtychczaswe użytkwanie terenu związaneg z rlnictwem jest zgdne z uwarunkwaniami przyrdniczymi. Rzwój gspdarczy piera się głównie na wykrzystaniu zasbów lkalnych. Rlniczy charakter sprzyja kształtwaniu się najbardziej dpwiednieg dla zachwania walrów śrdwiska przyrdniczeg kierunku zagspdarwania pwierzchni. Jednakże w prównaniu d lat pprzednich widczna jest tendencja d craz częstszeg zaniechania działalnści rlniczej przez mieszkańców i utrzymania ze źródeł nierlniczych. Craz większy w prównaniu d lat pprzednich dsetek gruntów rnych jest becnie dłgwany, c widać w użytkwaniu pwierzchni Miasta. Mieszkańcy przejawiają tendencję d zmiany przeznaczenia gruntów rlnych na cele nierlnicze, głównie na zabudwę mieszkaniwą. Obwiązek prwadzenia mnitringu, bserwacji zmian i ceny jakści gleby i ziemi w ramach Państwweg Mnitringu Śrdwiska wynika z zapisów art. 26 ustawy Praw chrny śrdwiska. Kryteria ceny kreślne są na pdstawie delegacji w art. 105 cytwanej ustawy, w rzprządzeniu Ministra Śrdwiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakści gleby raz standardów jakści ziemi (Dz. U. z 2002 r. Nr 165, pz. 1359). Zakres badań Mnitring chemizmu gleb rnych Plski" kreślają trzyletnie Prgramy Państwweg Mnitringu Śrdwiska. Badania gleb na bszarze wjewództwa łódźkieg prwadzne są w parciu Mnitring chemizmu gleb rnych Plski", który stanwi pdsystem Państwweg Mnitringu Śrdwiska w zakresie jakści gleb i ziemi. Na terenie pwiatu skierniewickieg w ramach mnitringu przebadan 2 próbki gleb z terenów użytkwanych rlnicz. Badania nie zstały przeprwadzne na terenie Miasta Skierniewice, najbliższe badane punkty mieściły się na terenie miejscwści Samice i Żelazna. Wyniki badań nie wykazały przekrczenia wartści kadmu, cynku ani zawartści wielpierścieniwych węglwdrów armatycznych WWA Hałas Badania hałasu kmunikacyjneg prwadzne sa przez WIOŚ w Łdzi, W statnich latach badania na terenie Miasta Skierniewice przeprwadzn w 2012 rku. Punkty pmiarwe zlkalizwan: ul. Jana III Sbieskieg - będąca drgą zbirczą prwadzącą ruch w tej części Miasta d siedla mieszkaniweg, Kmendy Plicji, zakładów przemysłwych w Miedniewicach, w przyszłści ma być jedną z dróg djazdwych d wschdniej bwdnicy Miasta. Pmiarami bjęty zstał dcinek ulicy d Al. Macieja Rataja d ul. Unii Eurpejskiej długści 2,4 km. ul. Armii Krajwej, która jest główną drgą djazdwą d największeg siedla mieszkaniweg Skierniewic Widk. Budynki siedla Widk znajdują się p płudniw-wschdniej strnie ulicy, przeciwna strna jest niezagspdarwana za wyjątkiem dcinka przy ulicy Łwickiej. ul. Zadębie jest drgą pwiatwą będącą w zarządzie Prezydenta Miasta Skierniewic i stanwi główną drgę djazdwą dla siedla budwnictwa mieszkaniweg Zadębie. Jedncześnie jest t drga wyjazdwa ze Skierniewic w kierunku Głuchwa. Pmiarami bjęty zstał dcinek d ulicy Młynarskiej d granic Miasta długści 1,5 km. ul. Marii Skłdwskiej-Curie, która jest drgą pwiatwą będącą w zarządzie Prezydenta Miasta Skierniewice. Ulica ta jest drgą wyjazdwą w kierunku Blimwa i Schaczewa. Pmiarami bjęt dcinek 1,9 km d ulicy Czerwnej d granicy Miasta. ul. Nwbielańska - ulica ta granicza d strny półncnej siedle Widk i w związku z tym przensi na ruch samchdwy d jeg półncnej części raz d Urzędu Skarbweg (psesja nr 61b). Pmiarami bjęty zstał dcinek 1,0 kilmetra leżący pmiędzy ulicami Armii Krajwej i Widk, ul. Łódzka. Ulica ta wyprwadza ruch samchdwy w kierunku Łdzi, acz d czasu twrzenia autstrady A2 jej znaczenie zmalał. Pmiarami bjęt dcinek 3,5 km d ulicy 1 Maja d granicy Miasta. 13 Prgram Ochrny rdwiska dla Miasta Skierniewice na lata z uwzględnieniem lat 2017-, Załacznik nr 1 d uchwały nr XXXIX/67/2013 Rady Miasta Skierniewice z dnia 21 czerwca 2013 r. 14 Mnitring chemizmu gleb Plski,

37 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Rysunek 11 Lkalizacja punktów pmiarwych na terenie Miasta Skierniewice w 2012 rku Źródł: Pmiary hałasu w rku 2012, WIOS, 2013 Rsnąca liczba samchdów na drgach wjewództwa łódzkieg w tym na terenie Miasta Skierniewice bez wątpienia pwduje pgrszenie klimatu akustyczneg wzdłuż isttnych szlaków kmunikacyjnych. Według danych z 2012 rku przekrczenia wartści dpuszczalnych na terenie Miasta wynisły d 0,5dB d 2,9 db. Prblem zagrżenia emisją hałasu pwinien być isttnym elementem planwania przestrzenneg w pracwywaniu lub wprwadzaniu zmian d miejscwych planów zagspdarwania przestrzenneg, jednym z takich elementów jest wyprwadzenie ruchu kmunikacyjneg (szczególnie tranzytweg) pza centrum Miasta Gspdarka dpadami Od 1 lipca 2013 rku uległ mdyfikacji system dbierania dpadów stałych zgdnie z ustawą z dnia 25 stycznia 2013 r. zmianie ustawy utrzymywaniu czystści i prządku, samrząd staje się właścicielem dpadów wytwrznych przez mieszkańców. Zadaniem Miasta Skierniewice jest ich dbiór, dzysk, unieszkdliwienie i składwanie. W wyniku przeprwadzneg pstępwania przetargweg wyłniny zstały pdmit dpwiedzialny za usługę dbiru dpadów kmunalnych w Mieście: Głównymi źródłami wytwarzania dpadów kmunalnych na terenie Miasta są: gspdarstwa dmwe, biekty infrastruktury, np. handel, usługi, zakłady rzemieślnicze, targwiska, szklnictw. Na terenie Skierniewic rganizwane są również, w wyznacznych terminach, zbiórki dpadów wielkgabarytwych. Mieszkańcy mają wówczas mżliwść wystawienia dpadów takich jak: zużyty sprzęt RT -AGD, sprzęt elektryczny i elektrniczny. Odpady kmunalne z terenu Miasta Skierniewice grmadzne są na składwisku dpadów w Julkwie (gm. Skierniewice) pjemnści całkwitej Mg. Składwisk spełnia wymagania techniczne i wymgi chrny śrdwiska. W Skierniewicach brak jest czynnych składwisk dpadów niebezpiecznych, mgilnika, składwisk przyjmujących azbest raz biektów umżliwiających neutralizację dpadów medycznych. Nie działają również żadne pdmity unieszkdliwiające lub prwadzące dzysk dpadów niebezpiecznych Prmieniwanie niejnizujące Na terenie Miasta Skierniewice źródłem niejnizująceg prmieniwania elektrmagnetyczneg są: linie przesyłwe energii elektrycznej średnieg napięcia, stacje bazwe telefnii kmórkwej. Zadania w zakresie ceny pzimów prmieniwana elektrmagnetyczneg i ich zmian dknuje Wjewódzki Inspektrat Ochrny Śrdwiska w Łdzi w ramach Państwweg Mnitringu Śrdwiska. Rk 2014 był pierwszym rkiem z 3 letniej serii pmiarwej wyznacznej na lata (statni cykl pmiarwy trwał w latach ). Wjewódzki Inspektrat Ochrny Śrdwiska w Łdzi przeprwadził pmiary natężenia prmieniwania elektrmagnetyczneg w 45 punktach. Punkty pmiarwe rzmieszczne były na terenach miast liczbie ludnści pwyżej 50 tysięcy (Łódź, Zgierz, Bełchatów, Tmaszów Maz.), w miastach pniżej 50 tysięcy mieszkańców (Brzeziny, Kutn, Krśniewice, Łęczyca, Łwicz, Knstantynów 37

38 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Ł., Żychlin, Rawa Maz., Biała Rawska, Szadek, Stryków, Skierniewice) raz na terenach wiejskich (Grzmiąca Nwa pw. brzeziński, Mrga Dlna pw. brzeziński, Miksztal pw. kutnwski, Wjszyce pw. kutnwski, Jacków pw. łęczycki, Nwy Gaj pw. łęczycki, Bcheń pw. łwicki, Sapy pw. łwicki, Kmrów pw. rawski, Turbwice pw. rawski, Gdzianów pw. skierniewicki, Żelazna pw. skierniewicki, Osse pw. zgierski, Warszyce pw. zgierski, Mariampl pw. zgierski). Pmiary na terenach miejskich wyknywane byłe w centralnych częściach miast raz na terenach największej gęstści zaludnienia (siedla mieszkaniwe), na terenach wiejskich w pbliżu zabudwań. W śrdwisku miast pniżej 50 tys. mieszkańców badania przeprwadzn na terenie Miasta Skierniewice przy ul. Mszcznwskiej 43B, w Rynku raz przy ulicy Knarskieg 1. W żadnym z badanych punktów ani na terenie Miasta ani na terenie wjewództwa łódźkieg pzim wartści dpuszczalnych nie zstał przekrczny. W pprzednich latach także żaden z wyknanych pmiarów nie wskazywał na przekrczenia dpuszczalnych pzimów prmieniwania elektrmagnetyczneg, który wynsi 7 /m Pdsumwanie P analizie istniejąceg stanu śrdwiska mżliwe jest wskazanie prblemów śrdwiskwych występujących w pszczególnych sektrach. Zidentyfikwane prblemy zestawin w tabeli pniżej. Tabela 3 Ocena stanu śr wiska Miasta Skierniewice wskazuje następujące prblemy występujące w najważniejszych sektrach śr wiska Pwietrze atmsferyczne Wdy pwierzchniwe i pdziemne pgrszenie jakści pwietrza ze względu na pył zawieszny raz benz(alfa)piren przy szlakach kmunikacyjnych niewystarczający stan techniczny infrastruktury drgwej ddziaływanie emisji z zakładów przemysłwych, zlkalizwanych w pbliżu punktów pmiarwych narastający ruch drgwy (degradacja zabytkwych budynków, hałas, zanieczyszczenie pwietrza) ddziaływanie emisji związanych z indywidualnym grzewaniem budynków niewystarczający stan techniczny infrastruktury wdnkanalizacyjnej wynikiem czeg jest niebezpieczeństw przenikania zanieczyszczeń d gleby i wód pwierzchniwych niewystarczający stan infrastruktury meliracyjnej brak uprządkwanej gspdarki wdami padwymi w części Miasta c mże pwdwać zanieczyszczenia gleb i wód pwierzchniwych związkami rppchdnymi brak bszarwych prgramów graniczenia niskiej emisji dla gmin sąsiadujących z analizwanym terenem niski udział energii dnawialnej w gólnym bilansie energetycznym Źródł: pracwanie własne 38

39 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku 5. OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA POTENCJALNYCH ZMIAN W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU Przewiduje się, że brak realizacji pstanwień prjektu Strategii spwdwałby następujące skutki: pzytywne dla śrdwiska i mieszkańców: niepdejmwanie działań na rzecz rzwju infrastruktury raz aktywizacji gspdarczej miałby pzytywne knsekwencje w pstaci nie zwiększania emisji zanieczyszczeń pwietrza raz zanieczyszczeń wód, zmniejszenie zagrżenia spwdwaneg intensyfikacją wykrzystania terenów sąsiadujących z bszarami cennych walrach przyrdniczych, negatywne dla śrdwiska i mieszkańców: brak bwdnicy Miasta, brak wystarczających udgdnień dla sób niepełnsprawnych, w niektórych budynkach bariery architektniczne, zmniejszenie skutecznści i efektywnści pprawy jakści infrastruktury drgwej, chdników i ścieżek rwerwych, brak nwej teg rdzaju infrastruktury, brak nwych miejsc parkingwych, niski stpień rzwju sieci ddatkwych płączeń kmunikacji miejskiej, brak klejnych nwych autbusów w tabrze kmunikacji miejskiej, brak nweg zaplecza techniczneg w pstaci inkubatra grdniczeg, brak ddatkweg wsparcia dla działalnści grdniczej, turystycznej, rekreacyjnej, htelarskiej raz gastrnmicznej, brak dalszeg zwiększenia wykrzystania OZE, brak wykrzystania wód slankwych, brak kntynuacji działań w zakresie rzwijania szlaków turystycznych w tym rwerwych, knnych, pieszych i kajakwych, mała integracja szlaków i atrakcji turystycznych na terenie Skierniewic, brak nweg śrdka sprtów aktywnych na bazie walrów zalewu Zadębie czy rzeki Rawki, brak mżliwści wykrzystania ptencjału wód getermalnych, brak ferty SPA i Wellness, niewystarczająca ilść nwych i ddatkwych, ciekawych, uzbrjnych terenów inwestycyjnych, małe zaawanswanie remntów i dalszych prac mdernizacyjnych w placówkach światwych, brak nweg dmu pmcy spłecznej, w niektórych miejscach na terenie Miasta brak sprawnie działająceg świetlenia uliczneg, (nie wszystkie prawy są energszczędne), niemżnść pdłączenia ddatkwych mieszkańców d sieci Internet, niebjęcie wszystkich ulic siecią mnitringu na terenie Miasta, niska efektywnść i wlne temp działań rewitalizacyjnych w zabytkwych biektach na terenie Miasta, brak dalszej rewitalizacji bulwarów nadrzecznych, brak kntynuacji dtychczaswych działań w zakresie termmdernizacji w budynkach kmunalnych i użytecznści publicznej, brak dalszej rzbudwy sieci ciepłwniczej. Analiza pwyższych skutków braku realizacji prjektu Strategii prwadzi d wnisku, iż niezrealizwanie dkumentu wywłać mże zarówn skutki pzytywne jak i negatywne. Niemniej na dwadzieścia pięć głównych i gólnie sfrmułwanych skutków wymieninych pwyżej, tylk dwa są pzytywne. Należy pdkreślić, iż najważniejsze i najgłębsze skutki mgą wystąpić w sferze spłecznej. Brak realizacji zaprpnwanych działań dnszących się bezpśredni d spłecznści Miasta Skierniewice (twrzenie warunków d prwadzenia i rzwju działalnści gspdarczej, w tym grdniczej, rzwój infrastruktury turystycznej, rekreacyjnej w tym wykrzystanie slanek i wód getermalnych, rzwój systemu scjalneg i pieki spłecznej) mże dprwadzić d gólneg pgrszenia się stanu śrdwiska przyrdniczeg. 39

40 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Wynika t z faktu, iż wśród spłeczeństw ubższych, grzej wykształcnych pwszechnie akceptwane są pstawy antyeklgiczne (dewastacja zasbów przyrdy, grabieże), a brak perspektyw na plepszenie lub zmianę sytuacji będzie tylk pgłębiać patlgiczne zachwania. Również brak realizacji wyznacznych w prjekcie Strategii działań dtyczących budwy infrastruktury technicznej mże spwdwać negatywne skutki dla śrdwiska bjawiające się wzrstem zanieczyszczenia wód (brak sieci wdciągwej, sieci kanalizacji sanitarnej) i pwietrza (niski stpień wykrzystania energii dnawialnej, wyski wskaźnik zużycia energii, brak działań termmdernizacyjnych, zły stan dróg, niemdernizwana infrastruktura drgwa), a także zagrżenie pwdziwe spwdwane złym stanem urządzeń meliracyjnych. Mżna przypuszczać, iż zaniechanie realizacji działań związanych z: rzbudwą sieci ciepłwniczej, pprawą standardu sieci drgwej, rzbudwą sieci wdciągwej, rzbudwą sieci kanalizacyjnej, przebudwą i mdernizacjami układu kmunikacyjneg w tym budwą bwdnicy Miasta, brakiem mżliwści rzwju przedsiębirczści w tym grdnictwa przyczyni się zmniejszenia atrakcyjnści Miasta Skierniewice zarówn z pw u braku brej jakści róg, braku stępu sieci kanalizacji sanitarnej, jak i braku uzbrjnych terenów na ających się p rzwój prze siębirczści. Działania negatywne występwać będą w czasie realizacji inwestycji, będą t ddziaływania krótkkreswe i nie długfalwe. P zrealizwaniu inwestycji ddziaływanie będą pzytywne w pstaci zmniejszenia niskiej emisji kmunalnej dzięki termmdernizacjm i budwie sieci ciepłwniczej, zmniejszenia lub całkwiteg braku zrzutu nieczyszcznych ścieków d rwów i ptków, zmniejszenia zanieczyszczeń emitwanych d pwietrza w skutek wyprwadzenia ruchu tranzytweg pza centrum Miasta raz płynniejszeg ruchu pjazdów samchdwych. Z drugiej strny isttnym jest pprawa dstępnści kmunikacyjnej Miasta raz chrny śrdwiska, c będzie warunkwać rzwój przedsiębirczści. W zakresie inwestycji planwanych zapisami prjektu Strategii są działania związane z pdniesieniem atrakcyjnści turystycznej Miasta, działania te plegać będą na rzwju i pprawie jakści i funkcjnalnści istniejących szlaków turystycznych pieszych, rwerwych, knnych, kajakwych, rzwju infrmacji raz rzbudwy i unwcześnienia i dstswania d aktualnych ptrzeb i czekiwań istniejącej infrastruktury turystycznej. Działania te plegać będą na: rzwju innwacyjnych usług świadcznych z wykrzystaniem zasbów naturalnych wód slankwych, rzwju szlaków turystyki zdrwtnej, rekreacji ruchwej i rzwju turystyki kulturwej, wykrzystania ptencjału getermalneg na rzecz zbudwania bgatej ferty SPA i Wellness, budwy miejsc parkingwych, rewitalizacji wdnej dla Skierniewic, utwrzenia Parku Turystyki Przyrdniczej bejmująceg zalew Zadębie, bulwary nad rzeką Łupią, wykrzystanie zasbów getermalnych. Działania te zlkalizwane będą pza terenami przyrdniczymi, głównie na terenach zurbanizwanych, w miejscu już istniejącej infrastruktury jak jej rzbudwa, uzupełnienie i unwcześnienie. Rzwój przedsiębirczści partej na nwczesnych technlgiach spwduje, iż jej ddziaływanie na śrdwisk będzie mniejsze (pmijając już pzaprzyrdnicze krzyści prestiżwe i marketingwe, wynikające z krewania pzytywneg wizerunku Miasta Skierniewice jak śrdka wsparcia przedsiębirczści). Brak realizacji pstanwień prjektu Strategii w zakresie rzwju ptencjału ludzkieg przyczyni się d dpływu młdych ludzi w pszukiwaniu ciekawych kierunków kształcenia zawdweg, c związane jest z późniejszym siedlaniem się młdych ludzi pza terenem Miasta. Brak dbałści ptrzeby sób niepełnsprawnych raz sób w trudnej sytuacji życiwej będzie przyczyniał się d ich dezintegracji zawdwej i pgłębianiu się ich pczucia bezradnści i braku samdzielnści. Niskiej jakści ferta kulturalna dla mieszkańców i nieatrakcyjna infrastruktura turystyczna i sprtwa nie przyciągnie zaintereswania ani mieszkańców Miasta ani turystów, c w knsekwencji będzie pwdwał zubżenie kulturalne, sprtwe i turystyczne teg terenu. 40

41 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Reasumując, należy stwierdzić, iż krzystnym z punktu widzenia śrdwiska przyrdniczeg i zdrwia ludzi jest wariant dprwadzenia d realizacji celów strategicznych zapisanych w prjekcie Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku. Nie mniej jednak presja spłeczna na zagspdarwywanie craz t nwych terenów raz gólna sytuacja spłeczn-gspdarcza panująca w Plsce nie pzwli na uniknięcie knfliktwych aspektów rzwju pszczególnych sfer życia. Należy zatem wcześniej pracwać takie plany działań w kwestii uzbrajania nwych terenów inwestycyjnych, budwy nwych dróg, budwy sieci wd kan czy rzwju infrastruktury turystycznej, które umżliwią rzwój gspdarczy Miasta Skierniewice przy jednczesnym zachwaniu równwagi eklgicznej. Isttnym elementem jest wyznaczenie dgdnych lkalizacji planwanych inwestycji zarówn pd względem śrdwiskwym, przyrdniczym i spłecznym. Ma t grmne znaczenie przede wszystkim dla inwestycji w zakresie budwy bwdnicy Miasta, uzbrjenia nwych terenów pd inwestycje czy mieszkalnictw, czy budwy śrdków sprtw-rekreacyjnych z wykrzystaniem slanek i wód getermalnych. Należy zatem czekiwać, że realizacja celów zapisanych w prjekcie Strategii... wraz z uwzględnieniem uwag zapisanych na kńcu niniejszej Prgnzy dprwadzi d gólnej pprawy stanu śrdwiska przyrdniczeg, zdrwia mieszkańców, a także warunków scjalnych i zatrudnienia na bszarze Miasta i terenów przyległych. Wśród wymieninych aspektów pzytywnych i negatywnych będących wynikiem realizacji zapisów prjektu Strategii kluczwymi i najbardziej wybijającymi się negatywnymi skutkami niezrealizwania Strategii będą ddziaływania na mieszkańców Miasta Skierniewice. Szczególnie dtyczy t: przedsiębirców z granicznymi mżliwściami dstępu d uzbrjnych terenów inwestycyjnych, brak nwych terenów, firm branży grdniczej bez rzwju nweg zaplecza techniczneg w pstaci inkubatra grdniczeg, mieszkańców niektórych części Miasta, bez dstępu d sieci kanalizacji sanitarnej lub bez usług telekmunikacyjnych lub z nierzwijającymi się szlakami kmunikacyjnymi i brakiem szerkich mżliwści rzwju zawdweg, mieszkańców starających się zachwać zdrwie i krzystających z aktywneg wypczynku brak nwych mżliwści z pwdu nierzwijających się znakwanych szlaków turystycznych, brak nwych dróg dla rwerów, szlaków pieszych, knnych i kajakwych, turystów chcących z dziećmi spędzić czas na wlnym pwietrzu, którzy nie będą mieli dstępu biektów wykrzystujących źródła getermalne czy slankwe, sób z rdzin dysfunkcyjnych, które nie trzymają wystarczająceg wsparcia wyrównująceg szanse młdych ludzi, sób chrych, które nie będą miały należytej i wystarczającej pieki i wsparcia w celu przywrócenia ich d funkcjnwania w spłeczeństwie, sób krzystających z pieki spłecznej, które nie będą miały nwych i ddatkwych szans na edukacje w warunkach przystswanych d ich ptrzeb, sób w trudnej sytuacji, które ptrzebują ddatkweg wsparcia zarówn w sferze pradnictwa i pieki, sób wymagających specjalistycznej pieki medycznej, w wyniku braku realizacji pstanwień Strategii nie będzie ddatkwych, nwych działań. Wśród aspektów nisących realne zagrżenia wystąpienia sytuacji niekrzystnych z punktu widzenia ddziaływań na śrdwisk, należy natmiast pdkreślić spdziewane realne bardz wyskie krzyści pzaprzyrdnicze - spłeczne i gspdarcze. Brak realizacji zaprpnwanych działań dnszących się bezpśredni d walrów eklgicznych Miasta Skierniewice takich jak: rzbudwa sieci kanalizacji, rzbudwa sieci ciepłwniczej, mdernizacja sieci wdciągwej, termmdernizacje budynków, mdernizacji dróg mże dprwadzić d gólneg pgrszenia się stanu śrdwiska przyrdniczeg i bniżenia kmfrtu i jakści życia raz zdrwia mieszkańców Miasta. Brak tych realizacji przyczyni się d chrny walrów przyrdniczych, niemniej jednak przyczyni się d zubżenia Miasta jak dwiedzaneg przez turystów czy zasiedlaneg przez nwych mieszkańców. Brak sieci dbrej jakści dróg, sieci kanalizacji czy sieci wdciągwej raz nieatrakcyjny klimat przyczynia się d zmniejszenia atrakcyjnści terenu jak turystyczneg, gspdarczeg i mieszkaniweg. Pprawie jakści wód pwierzchniwych i pdziemnych służyć będą inwestycje z zakresu gspdarki wdnściekwej (rzbudwa zbirczeg systemu kanalizacji sanitarnej). 41

42 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Działania wspierające rzwój turystyki i dpczynku przywdneg na terenie zalewu Zadębie czy rzeki Rawki, mgą wpływać w spsób pśredni i bezpśredni na stan eklgiczny wód. Isttne są pstawy spłeczne i realizwana w całym kresie prgramwania szerk pjęta edukacja eklgiczna mająca na celu stałe pdnszenie świadmści, zarówn dzieci i drsłych. Wynika t z faktu, iż wśród spłeczeństw grzej wykształcnych pwszechnie akceptwane są pstawy antyeklgiczne (dewastacja zasbów przyrdy, brak szczędzania wdy, segregacji dpadów), a brak perspektyw na plepszenie lub zmianę sytuacji będzie tylk pgłębiać patlgiczne zachwania. Mżna przypuszczać iż zaniechanie realizacji działań związanych z rzbudwą sieci wdciągwej raz rzbudwą sieci kanalizacyjnej, przebudwą i mdernizacjami układu kmunikacyjneg Miasta Skierniewice, a także z termmdernizacją budynków przyczyni się d pwlneg stałeg pgarszania się stanów pwietrza i wód. Działania negatywne występwać będą głównie w czasie realizacji inwestycji, będą t ddziaływania krótkkreswe i nie długfalwe, nie pzstawiające p sbie długtrwałych efektów. P zrealizwaniu inwestycji ddziaływanie będą pzytywne w pstaci braku zrzutu nieczyszcznych ścieków d rwów i ptków, zmniejszeniem zanieczyszczeń emitwanych d pwietrza w skutek płynniejszeg ruchu pjazdów samchdwych, a także zmniejszenia zużycia paliw stałych d grzewania budynków kmunalnych i użytecznści publicznej. Z drugiej strny isttnym jest pprawa dstępnści kmunikacyjnej reginu raz chrny śrdwiska, c będzie warunkwać rzwój gspdarczy. Reasumując, należy stwierdzić, iż krzystnym z punktu widzenia śrdwiska przyrdniczeg i zdrwia ludzi jest wariant dprwadzenia d realizacji celów zapisanych w prjekcie Strategii. Realizacja tych działań mże przyczynić się czasw (w trakcie realizacji w/w inwestycji) d zwiększnej presji na śrdwisk. Planwanie teg rdzaju inwestycji pprzedzne jest zawsze ustaleniem zgdnści tych działań z Planami Zagspdarwania Przestrzenneg pszczególnych jednstek samrządwych na terenie których zaplanwane są te inwestycje. Inwestycjami, które w długtrwały spsób mgą ddziaływać na śrdwisk są uzbrjne tereny inwestycyjne (które przyczynią się d rzwju firm i działalnści prdukcyjnych na tym terenie) uzbrjne tereny mieszkaniwe (większa ilść mieszkańców t zawsze zwiększna ilść dpadów, ścieków, niska emisja kmunalna) nwe drgi w tym bwdnica Miasta, która przyczyni się d wyprwadzenia ruchu tranzytweg z centrum Miasta, niemniej jednak spwduje na innym terenie ddziaływanie, ale będzie n znacząc mniejsze niż w centrum Miasta. Ruch na bwdnicy będzie płynny i nie będzie tak znacząc wpływał na śrdwisk jak jest w chwili becnej. Pzstałe działania planwane na terenie Miasta w ramach prjektu Strategii nie będą miały znacząceg negatywneg ddziaływania na śrdwisk. W prjekcie Strategii nie zaplanwan działań, które mgłyby w spsób długtrwały, niedwracalny negatywnie ddziaływać na śrdwisk. W wyniku realizacji zdecydwanej większści zadań zaprpnwanych z prjekcie Strategii pdkreśla się realne bardz wyskie krzyści przede wszystkim eklgiczne, a także pza-przyrdnicze w tym spłeczne i gspdarcze. 42

43 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku 6. OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA PRZEWIDYWANYCH ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO Ocenie mżliwych ddziaływań na śrdwisk pddan zadania inwestycyjne jak i nieinwestycyjnie ujęte d realizacji w ramach pszczególnych celów w prjekcie Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku. Realizacja niektórych przedsięwzięć inwestycyjnych mże pwdwać znaczące ddziaływania na cele i przedmit chrny bszarów Natura 2000 Dlina Rawki (także na jeg integralnść), a także na śrdwisk, a w szczególnści na różnrdnść bilgiczną, ludzi, zwierzęta, rśliny, wdę, pwietrze, pwierzchnię ziemi, krajbraz, klimat i zasby naturalne, a także zabytki i dbra materialne. Stpień i zakres ddziaływania zależeć będzie przede wszystkim d lkalizacji daneg przedsięwzięcia, czy będzie n realizwane na terenach zurbanizwanych, bszarach użytkwanych rlnicz lub też na bszarach cennych przyrdnicz i chrninych, gdzie negatywny zakres ddziaływania mże być największy. Określenie zmian stanu śrdwiska na bszarach bjętych przewidywanym znaczącym ddziaływaniem w dniesieniu d zadań inwestycyjnych zaplanwanych w prjekcie Strategii przy braku infrmacji spsbie i dkładnych miejscach realizacji pszczególnych przedsięwzięć jest bardz trudne. Birąc jednak pd uwagę, że część zamierzeń inwestycyjnych przewidywanych d realizacji w ramach prjektu Strategii wymagać będzie przeprwadzenia pstępwań w sprawie ceny ddziaływania na śrdwisk (zgdnie z przepisami ustawy z dnia 3 października udstępnianiu infrmacji śrdwisku i jeg chrnie, udziale spłeczeństwa w chrnie śrdwiska raz cenach ddziaływania na śrdwisk Dz. U. z 2013 r., pz z późn. zm. w dniesieniu d knkretnych warunków śrdwiskwych przyjęt, że na tym etapie wystarczające będzie mówienie typwych ddziaływań i ich ptencjalnych skutków śrdwiskwych. W niektórych przypadkach ddziaływanie, w zależnści d aspektu jaki się rzważa, mże mieć jedncześnie negatywny i pzytywny wpływ na dany element śrdwiska. Przy tak przeprwadznej cenie mżliwe będzie kreślenie ptencjalnych niekrzystnych skutków śrdwiskwych związanych z realizacją pszczególnych zadań. Pnadt cenę tę dkna się przede wszystkim pd kątem ddziaływania na śrdwisk w fazie eksplatacji inwestycji, zakładając, że uciążliwści występujące w fazie budwy z reguły mają charakter przejściwy. Jak wynika z przeprwadznej w rzdziale 5 niniejszej prgnzy analizy i ceny ptencjalnych zmian w przypadku braku realizacji pstanwień prjektu Strategii, a także analizy wariantwej zawartej w rzdziale 7 (wariant pdstawwy raz wariant 0), dstąpienie d realizacji zawartych w dkumencie rzwiązań w efekcie kńcwym byłby znacznie grsze, szczególnie pd względem spłecznymi i gspdarczym, niż wystąpienie ewentualnych znaczących ddziaływań śrdwiskwych. Mając pwyższe na uwadze, pniżej, w dniesieniu d zadań (sfrmułwanych w zakresie pszczególnych celów strategicznych) wymieninych w prjekcie Strategii, scharakteryzwan typwe ddziaływania i ich ewentualne skutki dla śrdwiska związane z realizacją zadań mgących mieć wpływ na śrdwisk zadań. Pniżej przeprwadzn analizę pd kątem przyrdniczym wszystkich zadań inwestycyjnych, które mgą mieć jakiklwiek wpływ na śrdwisk zapisanych w prjekcie Strategii wraz z pdaniem ich prawdpdbnej lkalizacji. Tabela 4 Cel strategiczny nr 1: Rzwój Gsp arczy Miasta z wykrzystaniem istniejąceg ptencjału - analiza planwanych ziałań L.p. Zadanie Planwany termin realizacji Opis planwaneg zadania Zadanie inwestycyjnie 1 Organizacja zaplecza techniczneg np. w pstaci inkubatra grdniczeg Oferta inkubatra gwarantwać pwinna dstępnść usług umżliwiających utrzymanie bieżących kntaktów zaintereswanych przedsiębirców z kadrą dradcz ekspercką. sttne jest udzielanie infrmacji i knsultacji na dpwiednim pzimie w prwadzeniu szerk pjętych szkleń w zakresie rganizacji i zarządzania własną firmą. Pnadt działalnść inkubatra t dbra prmcja Miasta jak atrakcyjneg miejsca inwestwania. Aktualnie nie jest sprecyzwana lkalizacja inkubatra grdniczeg. Zadanie inwestycyjnie 2 Wspieranie rzwju działalnści gspdarczej, nieuciążliwej dla śrdwiska naturalneg z wykrzystaniem OZE Zadanie plegał będzie na mżliwści uzyskania wsparcia dla przedsiębirstw, które w swjej działalnści wykrzystają dnawialne źródła energii w pstaci klektrów słnecznych, kgenergacji lub gniw ftwltaicznych. Realizacja przyczyni się d przyciągnięcia firm na teren Miasta, ale także zwiększenia wykrzystania czystych źródeł energii. 43

44 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku 3 Wspieranie rzwju w zakresie działalnści turystycznej i rekreacyjnej raz budwie prduktu turystyczneg Zadanie inwestycyjnie Zdanie plegał będzie na uzyskaniu wsparcia na rzwój działalnści na terenie Miasta w zakresie rzwju turystyki i rekreacji. Realizacja teg zadania przyczyni się d zwiększenia atrakcyjnści Miasta, a także przyciągnięcia na teren Miasta inwestrów. Aktualnie nie ma wyznacznej lkalizacji teg zadania. 4 Wspieranie rzwju działalnści usługwej ze szczególnym uwzględnieniem branży htelarskiej i gastrnmicznej Zadanie inwestycyjnie Zdanie plegał będzie na uzyskaniu wsparcia na rzwój działalnści na terenie Miasta w zakresie rzwju branży htelarskiej i gastrnmicznej. Realizacja teg zadania przyczyni się d zwiększenia atrakcyjnści Miasta, a także przyciągnięcia na teren Miasta inwestrów. Aktualnie nie ma wyznacznej lkalizacji teg zadania. 5 Przyjęcie wspólneg systemu wsparcia przedsiębirczści i inwestycji w tym ulg lkalnych i innych frm wsparcia instytucjnalneg dla firm inwestujących na terenie Skierniewic w zakresie np. usług innwacyjnych eksprtwych, ekinnwacyjnych Zadanie inwestycyjnie Zdanie plegał będzie na uzyskaniu wsparcia raz ulg na rzwój działalnści na terenie Miasta w zakresie rzwju usług innwacyjnych eksprtwych, ekinnwacyjnych. Realizacja teg zadania przyczyni się d zwiększenia atrakcyjnści Miasta, a także przyciągnięcia na teren Miasta inwestrów. Aktualnie nie ma wyznacznej lkalizacji teg zadania. 6 Utwrzenie miejskieg certyfikwaneg punktu knsultacyjneg i dradczeg charakterze zintegrwanych usług infrmacyjnych dla firm w zakresie mżliwści pzyskania wsparcia przedsiębirczści z prgramów E raz asystę przy pracwaniu wstępnym prjektu UE według wytycznych na lata dla lkalnych przedsiębirców Zadanie inwestycyjnie Zdanie plegał będzie na stwrzeniu punku knsultacyjn-dradczeg w zakresie uzyskania wsparcia lub ulg na rzwój i prwadzenie działalnści usługwej na terenie Miasta. W punkcie będzie także mżliwść zasięgnięcia infrmacji mżliwściach dfinanswania ze śrdków E. Realizacja teg zadania przyczyni się d przyciągnięcia na teren Miasta inwestrów, a tym samym d zwiększenia atrakcyjnści Miasta. Aktualnie nie ma wyznacznej lkalizacji teg zadania. Źródł: pracwanie własne na pdstawie listy prpnwanych zadań inwestycyjnych zamieszcznych w prjekcie Strategii raz danych Miasta Skierniewice Realizacja celu strategiczneg nr 1: Rzwój Gspdarczy Miasta z wykrzystaniem istniejąceg ptencjału ulkwana będzie w bszarze zurbanizwanym, w związku z tym nie będzie istniał zagrżenie dla terenów przyrdniczych, w tym dla bszarów Natura Tabela 5 Cel strategiczny nr 2: Rzwój turystyki, sprtu i rekreacji - analiza planwanych ziałań L.p. Zadanie Planwany termin realizacji Opis planwaneg zadania 1 Rzwój szlaków i prduktów turystycznych związanych z wykrzystaniem walrów naturalnych Skierniewic (rwerwych, knnych, pieszych, kajakwych), a także zintegrwanie ferty i szlaków wkół lkalnych atrakcji turystycznych w pstaci m.in. nweg Parku SPA z innymi atrakcjami turystycznymi Skierniewic, Zadanie inwestycyjne W ramach teg zadania planwane jest zagspdarwanie na ptrzeby sprtu, rekreacji i turystyki bulwarów nadrzecznych np. pprzez: budwę ścieżki piesz-rwerwej wzdłuż rzeki Łupii d ul. Prymaswskiej d ul. Rzecznej (150m), przebudwę ul. Pdrzecznej, w dalszych etapach klejne fragmenty wzdłuż rzeki aż d zalewu. Zakłada się także rzwój szlaków turystycznych czyli pwstawanie nwych raz pprawa znakwania i mdernizacja już istniejących, ciągów spacerwych i rekreacyjnych w tym ścieżek rwerwych. sttnym elementem jest budwa nwych dcinków zapewniających spięcie Miasta w jednlitą sieć pzwalającą na swbdne przemieszczenia się pmiędzy pszczególnymi częściami Miasta, chdzi dcinki: ul. Armii Krajwej d Nwbielańskiej d Skłdwskiej 970m, dcinek d ul. Kpernika d ul. Granicznej 580 m), 44

45 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku np.: Parwzwnia Skierniewice, Parkiem Miejskim, czy Zalewem Zadębie Rzwój nwych sektrów gspdarki lkalnej związanych z ptencjałem śrdwiskwym, przyrdniczym, rekreacyjnym, turystycznym raz zdrwtnym, a także e- usług pwiązanych z danymi sektrami i branżami w zakresie wymiany infrmacji i technlgii Twrzenie śrdka sprtów aktywnych w Skierniewicach na bazie walrów Zalewu Zadębie czy rzeki Rawki Pdnszenie atrakcyjnści bazy turystycznej raz sprtw-rekreacyjnej, rzwój szlaków turystyki zdrwtnej, rekreacji ruchwej i rzwój turystyki kulturwej Wykrzystanie ptencjału getermalneg na rzecz zbudwania, na bazie walrów slankwych wód termalnych, bgatej ferty SPA i Wellness Rzwój innwacyjnych usług świadcznych z wykrzystaniem zasbów naturalnych wód slankwych szlaków knnych. Skierniewice leżą również na trasie Łódzkieg Szlaku Knneg im. majra Henryka Dbrzańskieg Hubala najdłuższeg w Eurpie szlaku przeznaczneg dla miłśników turystyki knnej i aktywnej. Przez Miast i jeg klice przebiega 6 dcinków szlaku, w tym blisk 5 km łącznik ze Skierniewic d dcinka Ruda Dleck. Ważne jest pwiązanie ich ze szlakami krajwymi, tematycznymi czy eurpejską siecią ścieżek rwerwych. Wschdnią granicę Miasta stanwi rzeka Rawka, która chć niezakwalifikwana jak szlak turystyki kajakwej, nadaje się d uprawiania teg sprtu. Rawką spływać mżna d Żydmic (klice Rawy Mazwieckiej) d Kęszyc (ujście d Bzury). Rzeka płynie szybk meandrując w wyraźnie wyciętej dlinie. Przez znawców uważana jest za rzekę trudną (uciążliwść d 2 d 5 w 6-stpniwej skali), wymagającą wyskiej sprawnści fizycznej, dbrej znajmści techniki kajakwej i cierpliwści. Liczne przeszkdy tj. pwalne drzewa, zapry młyńskie, mstki sprawiają iż knieczne jest częste przenszenie kajaków, a cechy właściwe rzekm górskim (bystrza, cfki, prgi, dbje, nagłe zwężanie i rzszerzanie się kryta, przyspieszanie i spwalnianie nurtu, zmienna głębkść) zmuszają d strżnści. Ta część zadania dtyczy bszarów zlkalizwanych na terenie Natura 2000 Dlina Rawki, w związku z tym prjekt rzwju turystyki kajakwej na rzece Rawce musi być szczegółw zaplanwany. Aktualnie turystyka kajakwa jest realizwana i funkcjnuje na rzece Rawka, niemniej jednak mże przyczynić się d degradacji walrów przyrdniczych dliny rzeki Rawki. Związane jest t z miejscami pstju kajaków, pzstawianiem dpadów zanieczyszczaniem terenów biwakwych. sttnym elementem jest także brak mżliwści budwy stałej zabudwy raz brak mżliwści regulacji rzeki w celu przystswania d uprawniania kajakarstwa. W wyniku realizacji tych zadań z pewnścią zwiększy się pzim aktywnści ruchwej mieszkańców, nwe ścieżki przyciągną także zaintereswanych turystów. Ale ważnym elementem zwłaszcza w temacie kajakarstwa jest zwrócenie uwagi na cele i przedmit chrny bszarów Natura Zadanie inwestycyjne W ramach zadania planwana jest rewitalizacja i zagspdarwanie zbirnika wdneg Zadębie. Celem realizacji teg zadania jest aby teren wkół zalewu stał się rekreacyjn-wypczynkwym centrum Miasta. Według kncepcji całść zalewu kalana będzie drgami rwerwymi i ścieżkami dla pieszych. W kilku miejscach staną siłwnie napwietrzne. Cały teren będzie świetlny, a nad bezpieczeństwem wypczywających będzie czuwał mnitring. Na terenie rekreacyjnym planwana jest górka całrczna d zjeżdżania i stanica wędkarska. Zadanie t planwane jest na terenach zurbanizwanych, w najbliższej dległści nie są zlkalizwane tereny przyrdnicze bjęte chrną prawną. Zadanie inwestycyjne W ramach zadania planwana jest budwa ścieżki piesz-rwerwej: wzdłuż rzeki Łupii d ul. Prymaswskiej d ul. Rzecznej (150m) przebudwa ul. Pdrzecznej (lata ), budwa ścieżki piesz-rwerwej na dcinku d ul. Kpernika d ul. Granicznej 580m 2016r Płączenie ul. Łwickiej z Zadębiem 2500m. cieżki piesz-rwerwe budwane będą także w związku z realizacją dużych inwestycji drgwych takich jak np. budwa ul. Armii Krajwej, przebudwa ul. Strbwskiej. Sieć ścieżek rwerwych przyczyni się d zwiększenia aktywnści ruchwej mieszkańców raz być mże przyczyni się także d zastępwania pjazdów silnikwych rwerem w drdze d pracy. Zadanie inwestycyjne Zgdnie ze strategią przewiduje się utwrzenie bszarów rekreacyjnych na terenach pwjskwych, a także jeg przeznaczenie na cele budwy basenu ze słnymi wdami getermalnymi (teren dawneg plignu). Najcenniejszym surwcem naturalnym występującym na terenie Miasta Skierniewice są złża wód termalnych. Ze względu na bardz wyską mineralizację eksplatwanych wód wykrzystywanie jej d celów grzewczych nie jest wskazane. Zasadnym jest natmiast stswanie jej d celów leczniczych i rekreacyjnych. W przypadku zabiegów leczniczych wyskie zaslenie wydbywanych wód jest czynnikiem, który niewątpliwie wpływa na zwiększenie atrakcyjnści Skierniewic jak destynacji w turystyce zdrwtnej. Ostatnie badania hydrgechemiczne ptwierdziły lecznicze właściwści wód termalnych (slanki), które przy wypływie siągają temperaturę w granicach ºC i mineralizację na pzimie g/dm³ 15. Obecnie na terenie Miasta Skierniewice trwają prace związane z uzyskaniem kncesji na eksplatację w/w wód termalnych i utwrzeniem Zakładu Górniczeg. Przedsięwzięcie t jest zlkalizwane w bliskiej dległści d lasu Zwierzynieckieg, 45

46 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku w związku z tym lkalizacja biektów SPA i Wellness musi być szczegółw przeanalizwana w taki spsób by nie zagrażała walrm przyrdniczym i krajbrazwym Zespłu Przyrdnicz-Krajbrazweg Zwierzyniec Królewski z tuliną. T przedsięwzięcie gwarantuje nwe miejsca pracy, m.in. w branżach takich jak lecznictw i rehabilitacja, htelarstw, gastrnmia, rzrywka i rekreacja. mżliwi także rzwój prdukcji i handlu tradycyjnymi wyrbami reginalnymi, prduktami spżywczymi i kulinariami. Przyczyni się d rzbudwy istniejącej bazy turystycznej raz budwy nwych biektów związanych z turystyką uzdrwiskwą, medyczną, spa i wellness raz agrturystyką. W wyniku utwrzenia na terenie Miasta kmpleksu SPA i Wellness będzie t element przyciągający nie tylk mieszkańców, ale także turystów z chęci skrzystania z basenów wód termalnych. Źródł: pracwanie własne na pdstawie listy prpnwanych zadań inwestycyjnych zamieszcznych w prjekcie Strategii raz danych Miasta Skierniewice Realizacja celu strategiczneg nr 2: Rzwój turystyki, sprtu i rekreacji realizwana będzie głównie w bszarze zurbanizwanych, w związku z tym mżna stwierdzić, iż planwane działania: Rzwój szlaków i prduktów turystycznych związanych z wykrzystaniem walrów naturalnych Skierniewic wpłynie w znaczący spsób na pprawienie jakści i funkcjnalnści istniejącej infrastruktury turystycznej. Aktualnie na terenie Miasta funkcjnują ścieżki piesze, ścieżki rwerwe, trasy turystyki knnej raz trasy kajakwe. P zrealizwaniu zadania zstanie zbudwana nwa infrastruktura w brębie zalewu Zadębie dzięki czemu wykrzystanie turystyczne zalewu się zwiększy. W ramach realizacji inwestycji planwane jest zintegrwanie ferty i szlaków z lkalnymi atrakcjami turystycznymi w pstaci m.in. nweg Parku SPA z innymi atrakcjami turystycznymi Skierniewic, np.: Parwzwnia Skierniewice, Parkiem Miejskim, czy Zalewem Zadębie. Dzięki temu Skierniewice staną się atrakcyjnym miejscem aktywneg wypczynku na łnie natury. Planwane zadania nie przyczynią się d negatywnych ddziaływań na śrdwisk, przy zachwaniu zasad panujących na terenie Lasu Zwierzynieckieg (przy wykrzystaniu slanek getermalnych) raz bszarów mających znaczenie dla Wspólnty Natura 2000 Dlina Rawki (przy trasach kajakwych). W granicach Obszaru Natura 2000 Dlina Rawki PLH występują następujące gatunki bjęte art. 4 dyrektywy 2009I147IWE i gatunki wymienine w załączniku II d dyrektywy 2I43IEWG: stardub łąkwy (Angelica palustris)15, zatczek łamliwy (Anisus vrticulus), kumak nizinny (Bmbina bmbina), bóbr eurpejski (Castr fiber), kza (Cbitis taenia), głwacz białpłetwy, głwacz psplity (Cttus gbi), minóg strumieniwy (Lampetra planeri), zaltka większa (Leucrrhinia pectralis), wydra (Lutra Lutra), czerwńczyk filetek (Lycaena helle), piskrz (Misgurnus fssilis), różanka eurpejska (Rhdeus Marus), traszka grzebieniasta (Triturus cristatus). Ppulacje wszystkich przedmitów chrny są na bszarze Natura 2000 siadłe. Obecnść licznych przegród uniemżliwia skutecznie migracje sbników w górę cieku, lkalne ppulacje pmiędzy barierami przystępują d rzrdu, bądź zasilane są ddatkw sbnikami spływającymi z dcinków płżnych pwyżej piętrzeń. W związku z tym, iż aktualnie prwadzna jest w Dlinie Rawki turystyka kajakwa rzwój tych działań mże przyczynić się d ptęgwania istniejących zagrżeń dla gatunków chrninych. Zagrżenia ptencjalne ruch pjazdów zmtryzwanych w tym kładów, infrastruktura sprtwa i rekreacyjn, regulwanie (prstwanie) kryt rzecznych, pzbywanie się dpadów z biektów rekreacyjnych. Z uwagi na zagrżenia przyrdy w granicach Obszaru Natura 2000 Dlina Rawki wymienić należy działania jakie w największym stpniu przyczyniają się d zubżenia tych terenów t m.in.: zaniechanie użytkwania kśneg i pastwiskweg łąk jest pdstawwym zagrżeniem dla eksystemów nieleśnych Obszaru Natura 2000 Dlina Rawki, mżliwść zanieczyszczenia wód pwierzchniwych nielegalnym, punktwym wylewem ścieków, a także w wyniku spływu pwierzchniweg pestycydów i nawzów sztucznych raz ewentualneg spuszczania wód z zespłów stawów rybnych bezpśredni d Rawki, t zagrżenia bardz pważne, wymagające stałej kntrli i szybkieg reagwania. niekntrlwane suszanie gruntów w dlinie Rawki prwadzi d zaniku licznych płatów siedlisk przyrdniczych raz zubażania struktury i składu gatunkweg pszczególnych fitcenz, prawidłwe funkcjnwanie systemów meliracyjnych w dlinie Rawki, zasypanie nieptrzebnych rwów, lecz 46

47 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku również niedpuszczenie d nadmierneg zabagnienia dliny, t warunki niezbędne dla zachwania różnrdnści bilgicznej pisywaneg Obszaru Natura 2000.\ zbyt intensywna i niekntrlwana turystyka i rekreacja, a w szczególnści wjeżdżanie w granice bszaru quadami i samchdami terenwymi, wydeptywanie brzegów Rawki przez wędkarzy, rekreantów wypczywających na brzegu raz kajakarzy wyciągających na brzeg kajaki, dlina Rawki jest miejscem atrakcyjnym pd względem turystycznym, jednak brak spójneg prgramu turystyczneg wykrzystywania teg Obszaru, mże dprwadzić d zaniku przedmitów chrny w granicach Dliny Rawki. W ramach planwaneg rzwju turystyki dla zachwania ciągłści krytarzy eklgicznych i równwagi przyrdniczej w/w działania nie mgą być realizwane. W związku z tym mżna stwierdzić, iż planwane działania przy uwzględnieniu zapisanych pwyżej bstrzeń i uwarunkwań nie będą ddziaływać bardziej niż dtychczas na tereny prawnie chrnine, w tym bszary Natura Zgdnie z prjektem Strategii przewiduje się utwrzenie bszarów rekreacyjnych na terenach pwjskwych, a także jeg przeznaczenie na cele budwy basenu ze słnymi wdami getermalnymi. Tereny pwjskwe płżne są w bszarze ZPK Zwierzyniec Królewski. Celem chrny Zespłu przyrdnicz-krajbrazweg Zwierzyniec Królewski z tuliną jest utrzymanie nienaruszalnych warunków śrdwiska, zachwanie i dtwrzenie stareg drzewstanu, mzaiki siedlisk, różnrdnści bilgicznej raz wartści histrycznych i krajbrazwych. Dla ZPK Zwierzyniec Królewski bwiązuje Rzprządzenie Nr 22 Wjewdy skierniewickieg z dnia 23 września 1994 r. w sprawie wyznaczenia Zespłu Przyrdnicz-Krajbrazweg Zwierzyniec Królewski (Dz. Urz. wj. Skierniewickieg Nr 13, pz. 111). Zgdnie z tym Rzprządzeniem na bszarze ZPK i jeg tuliny zakazuje się: wysypywania, zakpywania i wylewania dpadów lub innych nieczystści raz innych zasbów zanieczyszczenia wód, gleb i pwietrza, wydbywania piasku, żwiru lub gliny pza sbistymi ptrzebami właścicieli gruntów wprwadzania działalnści przemysłwej. W trakcie realizacji inwestycji plegającej na utwrzeniu bszarów rekreacyjnych na terenach pwjskwych, a także jeg przeznaczenie na cele budwy basenu ze słnymi wdami getermalnymi należy przyjąć takie rzwiązania, które nie przyczynią się d degradacji istniejąceg stanu Tabela 6 Cel strategiczny nr 3: Rzwój infrastruktury - analiza planwanych ziałań L.p. Zadanie Planwany termin realizacji Opis planwaneg zadania Zadanie inwestycyjne Budwa bwdnicy wschdniej jest częścią wieletapweg przedsięwzięcia realizwaneg przez Miast Skierniewice, mająceg na celu całkwite wyprwadzenie, pza centrum Miasta, ruchu tranzytweg dbywająceg się drgą krajwą nr 70. Dla siągnięcia teg celu, pza wyknaniem bwdnicy wschdniej, niezbędne jest również wyknanie bwdnicy zachdniej. Realizacja teg zadania stwrzy mżliwść całkwiteg wyprwadzenia ruchu tranzytweg przebiegająceg przez Miast d ulicy Łwickiej (DK nr 70 w kierunku Łwicza) d ulicy Mszcznwskiej (DK nr 70 w kierunku Warszawy). 1 Budwa bwdnicy Miasta Rzbudwa infrastruktury drgwej i kłdrgwej (chdniki, pbcza, ścieżki rwerwe) Planwany w pierwszej klejnści prjekt inwestycyjny zakłada budwę ciągu kmunikacyjneg stanwiąceg bezpśrednie płączenie drgi wjewódzkiej nr 705 (ulica M. Curie Skłdwskiej) z drgą pwiatwą (ulica Jana Sbieskieg). Jest t trzeci i jedncześnie statni etap przedsięwzięcia mająceg na celu wybudwanie bwdnicy wschdniej Miasta Skierniewice. Inwestycja na dcinku d ulicy M. Curie Skłdwskiej d ulicy Czerwnej przebiegać będzie p nwej trasie wzdłuż istniejącej ulicy Przemysłwej. Klejna część prjektwanej trasy pprwadzna zstanie p istniejącej ulicy Przemysłwej. Odcinek ten kńczyć się będzie na km 1+366,83. Od teg mmentu inwestycja pnwnie przebiegać będzie p nwej trasie. W tym etapie zaplanwan wyknanie biektu mstweg nad trami klejwymi długści k. 311 m. nwestycja kńczyć się będzie na skrzyżwaniu z ulicą nii Eurpejskiej i Jana III Sbieskieg. Celem gólnym Prjektu jest pprawa dstępnści kmunikacyjnej w półncnwschdniej części wjewództwa łódzkieg. Cel gólny kreślny jest pprzez cele bezpśrednie Prjektu, d których należy zaliczyć: umżliwienie dbreg dstępu d pdstawwych płączeń krajwych i wjewódzkich. 47

48 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku 2 Sukcesywne przystswanie infrastruktury transprtwej, w tym śrdków transprtu d ptrzeb sób niepełnsprawnych (usunięcie barier architektnicznych i kmunikacyjnych) Przystswanie instytucji publicznych, w tym placówek chrny zdrwia d ptrzeb sób niepełnsprawnych (usuniecie barier architektnicznych i kmunikacyjnych 4 Budwa miejsc parkingwych 5 Rzwój sieci płączeń kmunikacji miejskiej płączne z mdernizacją śrdków transprtu usprawnienie płączeń kmunikacyjnych wewnątrz Miasta. usprawnienie płączeń kmunikacyjnych pzstałych szlaków transprtwych. Zadanie inwestycyjne Celem realizacji zadania będzie sukcesywna wymiana tabru kmunikacji miejskiej w celu dstswania infrastruktury d ptrzeb i graniczeń sób niepełnsprawnych. Jedncześnie w ramach teg zadania zlikwidwane zstaną bariery architektniczne w biektach użytecznści publicznej w pstaci pdjazdów i wind dla sób niepełnsprawnych i pruszających się na wózkach inwalidzkich. Zadanie inwestycyjne Planwana jest w ramach zadania budwa parkingu plegająceg na utwardzeniu terenu przy ul. Bielańskiej pd wiaduktem raz na terenie PKP. Realizacja teg zadania przyczyni się d usprawnienia kmunikacji na terenie Miasta, pjazdy nie będą zstawiane na pbczach dróg, tylk w wyznacznych d teg celu miejscach. Zadanie inwestycyjne Zadanie plegał będzie na rzwju płączeń kmunikacyjnych w celu dstswania ich d ptrzeb szczególnie mieszkańców a także i sób przyjezdnych. Celem teg zadania jest zachęcenie mieszkańców d rezygnacji z cdzienneg używania pjazdów w celu djazdy d pracy i krzystania ze śrdków kmunikacji publicznej. Realizacja zadania przyczyni się d zmniejszenia zjawiska niskiej emisji kmunikacyjnej. 6 Przystswywanie (uzbrjenie) terenów pd budwnictw mieszkaniwe Rzwój budwnictwa kmunalneg Zadanie inwestycyjne W ramach planwaneg zadania przygtwany zstanie teren pd budwnictw kmunalne, a późniejszym etapie zstaną zbudwane 4 blki scjalne przy ulicy Jana III Sbieskieg. 7 Rzwój sieci wdn-kanalizacyjnej 8 9 twrzenie parku przemysłweg na terenach inwestycyjnych przy współpracy z ŁSSE raz udstepnienie nwczesnej infrastruktury dla przedsiębirstw, w tym infrastruktury B+R Przeznaczanie terenów pd działalnść gspdarczą (ze szczególnym uwzględnieniem branż kluczwych dla reginu) i uzbrjenie ich w infrastrukturę techniczną Rzwój nwczesnych terenów i infrastruktury inwestycyjnej, w tym utwrzenie zaplecza infrastruktury badawcz-rzwjwej dla rzwju technlgii np. rlnspżywczych 2017 Zadanie inwestycyjne W ramach zadania zstanie uzupełnina istniejąca infrastruktura wd-kan na terenach jeszcze nie skanalizwanych, a także na terenach, które planwane są d uzbrjenia pd działalnść gspdarczą lub pd budwnictw mieszkaniwe. Budwa sieci kanalizacji sanitarnej przyczyni się d likwidacji istniejących zbirników bezdpływwych raz mniejszy przenikanie nieczyszcznych ścieków d gleby i wód pwierzchniwych, natmiast na nwych terenach mieszkaniwych i inwestycyjnych nie spwduje pwstawania nwych zanieczyszczeń. Zadanie inwestycyjne Aktualnie lkalizacja parku nie jest znana. Realizacja teg zadania przyczyni się d żywienia gspdarczeg Miasta raz d przyciągnięcia inwestrów d Miasta. Tereny przy ulicy Rybickieg nie są zlkalizwane na bszarach przyrdniczych, i nie przyczynią się d zachwiania równwagi eklgicznej terenów wyskich walrach przyrdniczych. Zadanie inwestycyjne Zadanie plegał będzie na uzbrjeniu terenów przy ul Rybickieg pwierzchni 6,8142 ha pd działalnść inwestycyjną. Zadanie będzie realizwane w ramach prjektu pn.: Pdniesienie atrakcyjnści gspdarczej Miasta Skierniewice pprzez uzbrjenie terenu inwestycyjneg zlkalizwaneg przy ul. S Rybickieg w Skierniewicach który zstał złżny d dfinanswania w ramach Reginalneg Prgramu Operacyjneg Wjewództwa Łódzkieg). Planwany termin realizacji t lata Realizacja teg zadania przyczyni się d żywienia gspdarczeg Miasta raz d przyciągnięcia inwestrów d Miasta. Tereny uzbrjne nie są zlkalizwane na bszarach przyrdniczych, i nie przyczynią się d zachwiania równwagi eklgicznej terenów wyskich walrach przyrdniczych. 48

49 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Zadanie inwestycyjne Planwane zadanie plegać będzie na termmdernizacji biektów światwych. W pierwszej klejnści będzie t: 10 Rewitalizacja/remnt/mdernizacja (w tym termmdernizacja) biektów szklnych Przebudwa budynku Przedszkla nr 1, termmdernizacja Szkły Pdstawwej nr 1, budwa sali gimnastycznej z zapleczem w Szkle Pdstawwej nr 4, remnt budynku Liceum Ogólnkształcąceg im. B. Prusa. Realizacja tych zadań przyczyni się d lepszej termizlacji budynków, zmniejszenie zużycia energii cieplnej raz ilści spalanych paliw. Skutkiem będzie zmniejszenie ksztów funkcjnwania budynków a szczególnie zmniejszenie zjawiska niskiej emisji, a tym samym pprawa jakści pwietrza. 11 Rzwój i mdernizacja placówek charakterze piekuńczym Budwa, mdernizacja i rzwój dmu pmcy spłecznej Rzwój infrastruktury pieki spłecznej pprzez twrzenie dmów dzienneg pbytu i dpsażenie placówek pieki spłecznej w Skierniewicach nicjwanie nwych placówek spłecznych, w tym prfesjnalnych przedszkli i klubów spłecznych m.in. pprzez wydzielenie części budżetu bywatelskieg na cele spłeczne Zadanie inwestycyjne Planwane zadania plegać będą na stwrzeniu w rzwijaniu bazy pieki spłecznej dla sób wyklucznych spłecznie w celu rganizacji zajęć terapeutycznych i szkleń dla przystswania d życia i dnalezienia sie w spłeczeństwie, a także przywrócenia d życia spłeczneg. Miast jest w trakcie budwy Dmu Pmcy Spłecznej przy ul. Nwbielańskiej. W ramach zadania na 2970,80 m 2 pwierzchni dwukndygnacyjneg budynku, pwstanie siedziba dla 51 pensjnariuszy i 33 sób uczestniczących w warsztatach terapii zajęciwej. W śrdku znajdą się pkje jedn, dwu lub trzysbwe. W ramach zadania planwana jest także budwa innych placówek nie tylk dla drsłej cześci spłeczeństwa, ale także dla dzieci i młdzieży, a także mdernizacja istniejących już placówek. Realizacja teg zadania przyczyni się d stwrzenia dla mieszkańców Miasta mżliwści psiadania własneg kąta w pstaci mieszkania kmunalneg. 12 Wsparcie mdernizacji i dpsażenia jednstek prządku publiczneg Zadanie inwestycyjne W ramach teg zadania planwane jest dpsażanie i wspmaganie finanswe takich instytucji prządku publiczneg jak Straż Miejska lub Plicja. Jednstki te stale dbają bezpieczeństw mieszkańców i przestrzeganie przepisów prządkwych, w związku z tym isttnym elementem ich działalnści jest nwczesne wypsażenie. Realizacja teg zadania przyczyni się d zwiększenia bezpieczeństwa mieszkańców. 13 Rzbudwa systemu świetlenia uliczneg i jeg mdernizacja Zadanie inwestycyjne W ramach zadania zstanie uzupełnine istniejące świetlenie uliczne raz sukcesywnie stare prawy świetleniwe zstaną wymienine na energszczędne. Realizacja teg zadania przyczyni się d zwiększenia bezpieczeństwa mieszkańców raz d zmniejszenie zużycia energii na cele świetleniwe dzięki zastswaniu energszczędnych praw świetleniwych. 14 Rzwój systemu mnitringu miejskieg Budwa nwczesneg systemu zarządzania mnitringiem w mieście Zadanie inwestycyjne W ramach zadania planwany jest mntaż mnitringu wizyjneg na terenie Miasta, szczególnie w newralgicznych punktach gdzie najczęściej dchdzi d incydentów wandalizmu lub zdarzeń drgwych. Realizacja teg zadania przyczyni się d zwiększenia bezpieczeństwa mieszkańców. Źródł: pracwanie własne na pdstawie listy prpnwanych zadań inwestycyjnych zamieszcznych w prjekcie Strategii raz danych Miasta Skierniewice Realizacja celu strategiczneg nr 3: Rzwój infrastruktury realizwana będzie głównie w bszarach zurbanizwanych, w związku z tym mżna stwierdzić, iż planwane działania: Zadanie Budwa bwdnicy Miasta. Planwany kres realizacji inwestycji, t lata W latach Miast Skierniewice pnsił nakłady związane z przygtwaniem dkumentacji technicznej dla inwestycji. W latach pzyskan (na mcy DECYZJI Nr 4/2012 zezwleniu na realizację inwestycji drgwej) większść terenów niezbędnych d realizacji zadania. Pzstałe działki Miast planuje przejąć w 49

50 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku 2016 rku. Przeprwadzenie prac budwlanych, których rzpczęcie inwestr - Miast Skierniewice uzależnia d uzyskania wsparcia w pstaci dtacji ze śrdków zewnętrznych, zaplanwan na lata Planwana inwestycja jest trzecim - statnim etapem przedsięwzięcia mająceg na celu wybudwanie bwdnicy wschdniej Miasta Skierniewic i ściśle wiąże się ze zrealizwanymi d tej pry działaniami Miasta, które stanwiły klejne etapy budwy bwdnicy wschdniej tj: ETAP I - Budwa, wraz z infrastrukturą twarzyszącą, dcinka ulicy Unii Eurpejskiej d ul. Jana III Sbieskieg d ul. Miedniewickiej (inwestycja zrealizwana ze śrdków własnych Miasta Skierniewice w latach ). ETAP II - Prjekt pn. Obwdnica wschdnia budwa dcinka d ul. Mszcznwskiej d ul. Unii Eurpejskiej, współfinanswany ze śrdków Eurpejskieg unduszu Rzwju Reginalneg w ramach Reginalneg Prgramu Operacyjneg Wjewództwa Łódzkieg na lata , który zrealizwan w latach zgdnie z umwą nr UDA-RPLD /09-00 z dn r. Obwdnica wschdnia jest częścią wieletapweg przedsięwzięcia realizwaneg przez Miast Skierniewice, mająceg na celu całkwite wyprwadzenie, pza centrum Miasta, ruchu tranzytweg dbywająceg się drgą krajwą nr 70. Dla siągnięcia teg celu, pza wyknaniem bwdnicy wschdniej, niezbędne jest również wyknanie bwdnicy zachdniej. Realizacja teg zadania stwrzy mżliwść całkwiteg wyprwadzenia ruchu tranzytweg przebiegająceg przez Miast d ulicy Łwickiej (DK nr 70 w kierunku Łwicza) d ulicy Mszcznwskiej (DK nr 70 w kierunku Warszawy). Rysunek 12 Obecny i celwy ukła kmunikacyjny Miasta. Płączne wsch nia i zach nia bw nice Skierniewic. Źródł: materiały udstępnine przez Miast Skierniewice, 2015 Realizacja przedsięwzięcia ułatwi djazd d zakładów prdukcyjnych przedsiębircm prwadzącym działalnść gspdarczą na terenach przemysłwych, w tym wchdzących w skład Łódzkiej Specjalnej Strefy Eknmicznej. Zrealizwanie prjektu zdecydwanie dprwadzi d wzrstu atrakcyjnści terenów inwestycyjnych, c ma krzystny wpływ na zwiększenie zaintereswania inwestwaniem, zarówn przez miejscwych przedsiębirców, jak i ptencjalnych inwestrów z zewnątrz. W efekcie nastąpi pprawa wizerunku raz knkurencyjnści reginu. Dzięki realizacji inwestycji pwstanie płączenie drgi wjewódzkiej nr 705 z drgą krajwą nr 70 z pminięciem centrum Miasta. Pwstanie druga przeprawa przez try PKP w Skierniewicach dużym znaczeniu dla całeg reginu (dstępna dla ruchu tranzytweg). Obecnie każde zdarzenie drgwe na terenie Skierniewic, mające miejsce w ciągu drgi krajwej nr 70 (szczególnie w pbliżu lub bezpśredni na Wiadukcie będącym jedyną przeprawą nad trami klejwymi), pwduje znaczne utrudnienia przejazdu tą drgą. Pjawiające się zakłócenia ruchu drgweg na tym dcinku są częstą przyczyną zablkwania isttneg szlaku transprtweg łącząceg drgi krajwe charakterze międzynardwym (płączenie Drgi Krajwej S8 z autstradą A2 węzeł w Niebrwie). Wyknanie przedmitwej bwdnicy wschdniej raz płączenie jej w przyszłści z planwaną bwdnicą zachdnią stwrzy mżliwść przejazdu drgą krajwą nr 70 z pminięciem ścisłeg centrum Miasta. Prjektwana trasa ma zatem kluczwe znaczenie, której efekty dczują nie tylk mieszkańcy Skierniewic, ale również kierwcy i pasażerwie pjazdów pruszających się drgą krajwą nr 70. P wyknaniu przedsięwzięcia ruch ten przeniesiny zstanie na przedmitwą drgę. Ptrzebę realizacji wniskwaneg prjektu w aspekcie krajwych płączeń kmunikacyjnych wymusza również wybudwana autstrada A2 wraz z węzłem w Niebrwie ddalnym k. 10 km d granicy Miasta Skierniewice raz wybudwana drga ekspreswa S8 wraz z węzłem Huta Zawadzka ddalnym k. 20 km d granicy Miasta. P wyknaniu tych inwestycji drga krajwa nr 70 przebiegająca przez Skierniewice stała się bezpśrednim płączeniem autstrady A2 i drgi ekspreswej S8 w tej części wjewództwa łódzkieg. 50

51 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Obecnie ruch pjazdów ciężkich przebiegający przez Miast w znacznej mierze przypisany jest d drgi krajwej nr 70, która w Skierniewicach przebiega ulicami: Mszcznwską, Rataja, Wyszyńskieg, Wiadukt, Łwicką. Drga krajwa nr 70 łączy dwie międzynardwe trasy tj. drgę E67 i E30 wchdzące w skład Transeurpejskiej Sieci Transprtwej TEN-T. Brak sieci dróg pełniących funkcję bwdnicy pwduje kncentrację ruchu na jedynej, jak na razie, trasie kmunikacyjnej łączącej część półncną i płudniwą Miasta (tj. ulice Wyszyńskieg i Rataja), przebiegającej wiaduktem pnad trami klejwymi. Bezpieczny, bezklizyjny przejazd nad trami klejwymi zapewnia becnie jeden wiadukt zlkalizwany w centrum Miasta, c pwduje znaczne zagęszczenie ruchu na ulicach djazdwych. Stan ten negatywnie wpływa na jakść życia mieszkańców Miasta, którzy narażeni są na nieustanny hałas wynikający z przejazdu pjazdów ciężkich. Jak wynika z analizy natężenia ruchu, przez główny ciąg kmunikacyjny Miasta, prwadzący z półncy na płudnie - ulice Wyszyńskieg i Rataja - dziennie przejeżdża dpwiedni k. 28 tys. i k. 20 tys. pjazdów. Realizacja przedsięwzięcia dciąży zakrkwane ulice w centrum Miasta. Jedncześnie zgdnie ze sprządznym Raprtem ddziaływaniu na śrdwisk dla budwy bwdnicy wschdniej Miasta Skierniewice na dcinku d skrzyżwania z ul. M. Skłdwskiej Curie d skrzyżwania z ul. Jana III Sbieskieg (2010) Prjektwana inwestycja dtrzyma bwiązujących nrm jakści pwietrza w tczeniu pasa drgweg i nie spwduje negatywneg wpływu na stan aersanitarny terenu w tczeniu drgi. W wyniku realizacji budwy bwdnicy Miasta i przyjętych w ramach teg przedsięwzięcia rzwiązań dprwadzania ścieków z krny jezdni nie prgnzuje się pgrszenia stanu eklgiczneg wód. Ścieki deszczwe z analizwanej inwestycji p pdczyszczeniu w sadnikach i separatrze węglwdrów dprwadzane będą d kanalizacji deszczwej lub p pdczyszczeniu w wysksprawnym separatrze węglwdrów dprwadzane będą d rwu. Zadanie dtyczące likwidacji barier kmunikacyjnych i architektnicznych na terenie Miasta przyczyni się d pprawy warunków życia i funkcjnwania w spłeczeństwie sób niepełnsprawnych. Zadanie dtyczące remntów, mdernizacji dróg na terenie Miasta raz budwy parkingów przyczyni się d upłynnienia ruchu i uprządkwania kmunikacyjneg Miasta. Będzie miał tylk pzytywny wpływ na śrdwisk i mieszkańców. Zadanie dtyczące rzwju sieci płączeń kmunikacji miejskiej przyczyni się d pprawy funkcjnalnści i lepszeg zaspkajania ptrzeb mieszkańców Miasta. Będzie miał pzytywny wspływ szczególnie dla ludzi. Uzbrjenie terenów pd budwnictw, także kmunalne zadanie t przyczyni się d pprawy warunków mieszkaniwych na terenie Miasta raz stwrzenia nwych miejsc dla budwnictwa indywidualneg. Działania takie przyczynią się d uatrakcyjnienia Miasta jak przyjazneg dla mieszkańców i stwarzająceg kmunalne mieszkania dla ptrzebujących. Rzwój sieci kanalizacyjnej t inwestycja zawsze przyczyniająca się d pprawy jakści wód pwierzchniwych i pdziemnych, która w każdym przypadku będzie miała pzytywny wpływ na śrdwisk pprzez zmniejszenie zrzutu surwych ścieków lub uniknięcie ddatkweg ładunku. Zadania dtyczące remntów, mdernizacji biektów szklnych i kmunalnych, a także użytku publiczneg przyczynią się d: pprawy estetyki Miasta (c znacza zadwlnych mieszkańców), lepsze warunki nauki, zabawy i pracy w zmdernizwanych budynkach (c znacza lepsze warunki życia), d zmniejszenia ilści zużywanych paliw (c znacza zmniejszenie ksztów grzewania), zmniejszenie ilści spalanych paliw (c znacza zmniejszenie ilści zanieczyszczeń emitwanych d pwietrza, czyli mniejszą niską emisję raz pprawę stanu zdrwia mieszkańców). Remnty, mdernizacje raz budwa nwych placówek pmcy spłecznej przyczyni się d sprawniejszej bsługi sób, które wymagają pmcy raz terapii zajęć w przystswaniu się d życia w spłeczeństwie. Wszelkie działania plegające na dpsażeniu Straży Miejskiej, Plicji, uzupełnienia świetlenia uliczneg, mntażu mnitringu wizyjneg i sprawneg zarządzania nim przyczyni się przede wszystkim d pprawy bezpieczeństwa mieszkańców Miasta. Pzstałe zadania zapisane w ramach celu strategiczneg nr 3 maja charakter zadań miękkich, będą t zadania plegające na prwadzeniu działań infrmacyjnych, edukacji, rganizacji zajęć i akcji prewencyjnedukacyjnych, wspieraniu idei wlntariatu, kntynuacji prgramy Skierniewicka Rdzina PLUS, rzwju pieki dla sób chrych i starszych, pdnszenia kwalifikacji, wspieranie szkleń i prgramów dla nauczycieli i przedsiębirców. Nie będą ne wpływać negatywnie na śrdwisk, 51

52 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku W związku z tym mżna przyjąć iż ddziaływanie na śrdwisk realizacji celu nr 3: Rzwój infrastruktury nie będzie w znacznym stpniu negatywnie ddziaływać na śrdwisk. Tabela 7 Cel strategiczny nr 4: Rzwój rynku pracy i aktywne spłeczeństw - analiza planwanych ziałań L.p. Zadanie Planwany termin realizacji Opis planwaneg zadania 1 Zapewnienie wsparcia w rzwju sieci szerkpasmweg dstępu d Internetu na terenie Miasta Zadanie inwestycyjne Zadanie plegał będzie na umżliwieniu przyłączenia się d sieci szerkpasmweg Internetu wszystkich mieszkańców Miasta pprzez płżenie sieci światłwdwych bądź instalacji kablwych. Źródł: pracwanie własne na pdstawie listy prpnwanych zadań inwestycyjnych zamieszcznych w prjekcie Strategii raz danych Miasta Skierniewice Na terenie Miasta nie wszyscy mieszkańcy psiadają dstęp d sieci szerkpasmweg Internetu, w związku z tym celem realizacji planwaneg zadania jest umżliwienie wszystkim mieszkańcm pdłączenia się d sieci Internet. Pzstałe zadania zapisane w ramach celu strategiczneg nr 4 Rzwój rynku pracy i aktywne spłeczeństw mają charakter zadań miękkich, będą t zadania plegające na rzwju różnych frm kształcenia, wsparcia zawdweg, walka z wykluczeniem spłecznym raz wsparcie instytucjnalne i rganizacyjne. Żadne z tych zadań nie będzie w negatywny spsób ddziaływać na śrdwisk. Realizacja teg celu przyczyni się d zmniejszenia wykluczenia spłeczneg i zwiększenia mżliwści kmunikwania się ze światem zewnętrznym. Skutki realizacji zadania będą spłecznie pzytywne. Tabela 8 Cel strategiczny nr 5: Rewitalizacja kulturwa, przyr nicza i spłeczna - analiza planwanych ziałań L.p. Zadanie Planwany termin realizacji Opis planwaneg zadania 1 Rewitalizacja kreślnych biektów znaczeniu histrycznym raz kulturwym dla Miasta m.in.: ratusza, parwzwni, i biektów kszarwych, i terenów plignwych i pwjskwych Pdejmwanie działań rewalryzacji zabytków w systemie dfinanswania gminy i prywatnych śrdków, np. z wykrzystaniem Gminneg Prgramu Opieki nad Zabytkami Zadanie inwestycyjne Zadanie plegał będzie na rewitalizacji biektów cennych, histrycznym znaczeniu dla Miasta. Realizacja tych działań przyczyni się d zwiększenia zaintereswania mieszkańców histrią Miasta, raz spwduje wzrst natężenia ruchu turystyczneg i samym żywienie gspdarcze. 2 Rewitalizacja przyrdnicza i krajbrazwa bulwarów nadrzecznych Zadanie inwestycyjne Rewitalizacja terenów nadrzecznych rzeki Łupii i Skierniewki przyczyni się d dalszeg rzwju ścieżek pieszych, rwerwych i knnych c będzie sprzyjał aktywnemu spędzaniu czasu mieszkańców Miasta. W wyniku uprządkwania i rewitalizacji bulwarów kwestie przyrdnicze także zstaną wzięte pd uwagę, a fakt wyznaczenia ścieżek, dróg i tras przyczyni się d teg, iż ruch pieszy i rwerwy będzie dbywał się tylk p wyznacznych trasach bez penetracji dalszych terenów. 3 twrzenie Parku Turystyki Przyrdniczej Skierniewic bejmująceg zrewitalizwane przyrdnicz tereny rekreacyjne (zalew, bulwary, rzekę, zasby getermalne) Zadanie inwestycyjne Park Turystyki Przyrdniczej Skierniewic t planwane zadanie, które bejmie zrewitalizwane przyrdnicz tereny rekreacyjne, takie jak zalew, bulwary, rzekę, zasby getermalne. W wyniku realizacji tych działań prgnzuje się stwrzenie Parku, który będzie atrakcją nie tylk turystyczną, ale także rekreacyjną. Zwiększna ilść turystów i mieszkańców wypczywających na terenie Parku Turystyki Przyrdniczej z pewnścią spwduje zwiększny ruch samchdwy na drgach, większą ilść pzstawinych dpadów i większych hałas typu 52

53 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku turystyczneg. 4 Rewitalizacja wdna dla Skierniewic Zadanie inwestycyjne Rewitalizacja wdna dtyczyć będzie Zalewu Zadębie raz rzeki Łupii i Skierniewki gdzie planwany jest rzwój szlaków turystycznych czyli pwstawanie nwych raz pprawa znakwania i mdernizacja już istniejących, ciągów spacerwych i rekreacyjnych, w tym ścieżek rwerwych. sttnym elementem jest budwa nwych dcinków zapewniających spięcie Miasta w jednlitą sieć pzwalającą na swbdne przemieszczanie się pmiędzy pszczególnymi częściami Miasta. Realizacja teg zadania zstała już szczegółw pisana w ramach celu nr 1. Źródł: pracwanie własne na pdstawie listy prpnwanych zadań inwestycyjnych zamieszcznych w prjekcie Strategii raz danych Miasta Skierniewice Realizacja celu strategiczneg nr 5: Rewitalizacja kulturwa, przyr nicza i spłeczna realizwana będzie miedzy innymi jak zadania: plegające na rewitalizacji biektów cennych, histrycznym znaczeniu dla Miasta. Remnty, mdernizacja i przywrócenie dawnej świetnści biektm pamietającym histrię Miasta przyczyni się d pprawy atrakcyjnści Miasta. Działanie t w żadne spsób nie będzie przyczyniać się d degradacji walrów przyrdniczych. Isttnym elementem, na który należy zwrócić uwagę przy rewitalizacji starych budynków jest fakt mżliwści gniazdwania w nich ptaków i miejsc bytwania nietperzy. Przy pracach związanych z remntami należy również uwzględnić przepisy Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. chrnie przyrdy (tekst jednlity w Dz. U. z 2015 r. pz z późniejszymi zmianami) raz rzprządzenia wyknawcze d w/w Ustawy (w tym m.in. rzprządzenie Ministra Śrdwiska z dnia r w sprawie gatunków dzik występujących zwierząt bjętych chrną). Ze względu na ptencjalne występwanie w bszarze planwanych działań gatunków bjętych chrną (w tym głównie ptaków i nietperzy) przed przystąpieniem d prac termmdernizacyjnych należy, zgdnie z wytycznymi Reginalnej Dyrekcji Ochrny Śrdwiska, przeprwadzić ględziny (najlepiej z udziałem rnitlga i chirpterlga), w celu ptwierdzenia zasiedlenia biektów bjętych planwanymi pracami przez gatunki pdlegające chrnie. Jeśli w biekcie nie znajdują się siedliska gatunków chrninych, rnitlg lub chirpterlg znający prblematykę zasiedlania budynków przez ptaki i nietperze, ustali t w czasie pierwszych ględzin terenwych, c rzwiąże prblem. W przypadku stwierdzenia becnści gatunków chrninych (siedlisk tych gatunków) w biektach, w których planwane jest przeprwadzenie rbót, przed przystąpieniem d wyknywania rbót należy wystąpić d Reginalneg Dyrektra Ochrny Śrdwiska wydanie zezwlenia w trybie art. 56 ust 2 pkt 2 ustawy chrnie przyrdy na dstępstw d zakazu, którym mwa w art. 52 ust 1 pkt 4, tj. zezwlenie na zniszczenie siedlisk nietperzy i sti ptaków. Opinię/ekspertyzę z przeprwadznych ględzin,, należy dłączyć d zgłszenia d RDOŚ. Inwestr/firma wyknująca prace termmdernizacyjne w budynku, w którym mgą znajdwać się siedliska ptaków chrninych pwinien zgłsić zamiar pdjęcia takich prac d Reginalnej Dyrekcji Ochrny Śrdwiska. Ze względu na słabą znajmść bilgii przez inwestrów i firmy wyknujące remnty, zaleca się zgłaszać d RDOŚ zamiar pdjęcia remntu każdeg biektu, p wcześniejszym uzyskaniu ekspertyzy rnitlgicznej i chirpterlgicznej. Pzwli t uniknąć wstrzymania prac remntwych w sytuacji, gdy każe się, że w biekcie znajdują się siedliska chrninych gatunków ptaków lub nietperzy. Najbardziej ptymalna jest sytuacja gdy inwestr/firma remntująca zgłasza ptrzebę ustalenia czy budynek jest zasiedlny przez chrnine gatunki ptaków i nietperzy rk przed planwanym remntem. Pzwala t na szybkie ustalenie stanu faktyczneg, a w razie stwierdzenia występwania siedlisk ptaków i nietperzy ustalenie z wyprzedzeniem, jakie działania należy pdjąć i w jakim czasie byłby mżliwe sprawne zaplanwanie i przeprwadzenie prac termmdernizacyjnych. Ekspertyza rnitlgiczna i chirpterlgiczna pwinna bjąć dwie części. Pierwszą jest wyknanie inwentaryzacji biektu pd kątem występwania ptencjalnych siedlisk i miejsc niebezpiecznych dla ptaków i nietperzy, a także stwierdzenie miejsc zajętych przez ptaki i nietperze, kreślenie gatunków i ich liczebnści. Drugą częścią jest zaprpnwanie mżliwych rzwiązań pd kątem zachwania siedlisk, kmpensacji raz terminarza wyknania tych prac w pwiązaniu z harmngramem i technikami wyknania prac termmdernizacyjnych. Kńcwym etapem jest wystąpienie d RDOŚ z wniskiem wydanie zezwlenie na zniszczenie siedlisk i sti ptaków i siedlisk nietperzy w związku z planwanymi pracami termmdernizacyjnymi. Na strnach internetwych Reginalnych Dyrekcji Ochrny Śrdwiska są dstępne szczegółwe infrmacje nt. prcedury uzyskania zezwlenia na zniszczenie siedlisk i sti ptaków lub nietperzy. 53

54 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Rewitalizacja przyrdnicza i krajbrazwa bulwarów nadrzecznych raz rewitalizacja wdna na terenie Miasta planwana jest na terenach już użytkwanych na cele rekreacyjne. Na wdach rzeki Rawki są trasy spływów kajakwych, wzdłuż rzeki Łupii są już częściw pbudwane ścieżki rwerwe, piesze raz knne. Zalew Zadębie jest wykrzystywany rekreacyjnie. Planwane działania mają przyczynić się d usystematyzwania istniejących mżliwści aktywneg spędzania wlneg czasu na łnie przyrdy na terenach rekreacyjnych. Przy realizacji nwych inwestycji lub rzszerzaniu istniejąceg zakresu infrastruktury należy wziąć pd uwagę uwarunkwania terenu przybrzeżneg Zalewu Zadębie raz rzeki Łupii i Skierniewki, a także bstrzenia wynikające z zapisów przedmitu chrny bszarów cennych Natura 2000 Dlina Rawki. Przy zastswaniu się d lkalizacyjnych uwarunkwań i przepisów chrny śrdwiska planwane zadania nie pwinny przyczynić się długtrwałych, negatywnych ddziaływań na śrdwisk przyrdnicze na terenie Miasta. Tabela 9 Cel strategiczny nr 6: Efektywnść energetyczna i OZE - analiza planwanych ziałań L.p. Zadanie Planwany termin realizacji Opis planwaneg zadania 1 Rzbudwa i mdernizacja sieci ciepłwniczej w Mieście Zadanie inwestycyjne Planwane zadanie plegał będzie na rzbudwie istniejącej sieci ciepłwniczej 11 etapów: I - ul. Sbieskieg (blki kmunalne, zakłady przemysłwe), II ul. Jagiellńska, Żwirki, Reymnta, III ul. Prymaswska, Senatrska, IV ul. Budwlana, V ul. św. Stanisława, Mireckieg, Rawska, VI ul. Sienkiewicza, VII ul. Strykwska, Pl. Dąbrwskieg, Czysta, 1 Maja, VIII teren jednstki wjskwej przy ul. Batreg, IX ul. Trzcińska, Rawska Pieniążka, X Osiedle Widk (rzbudwa p drugiej strnie Armii Krajwej), XI ul. Rynek. Mapka lkalizacyjna pszczególnych etapów zadania zstała zamieszczna pniżej. W wyniku realizacji teg zadania ddziaływanie dcelwe będzie zdecydwanie krzystne śrdwiskw. 2 Rzwój skjarznej gspdarki energetycznej (układy kgeneracyjne) Zadanie inwestycyjne Energetyka Cieplna Sp. z.. planuje następujące działania z zakresu efektywnści energetycznej raz wykrzystania dnawialnych źródeł energii: Działanie 1 Budwa blku kgeneracyjneg Energetyki Cieplnej Sp. z.. Zadanie bejmuje rzbudwę infrastruktury miejskiej spółki energetycznej Energetyki Cieplnej Sp. z.. W ramach przedsięwzięcia wybudwane zstanie ddatkwe źródł ciepła blk kgeneracyjny party na 3 silnikach gazwych mcy k. 6-7 MW energii cieplnej raz k. 6 MW energii elektrycznej. Budwa nweg blku energetyczneg pzwli na wytwarzanie ciepła i energii w skjarzeniu (kgeneracji) w jednym prcesie technlgicznym. Działanie 2 Rzbudwa istniejąceg systemu czyszczania spalin źródeł ciepła Zadanie będzie bejmwać rzbudwę istniejąceg systemu czyszczania spalin dsiarczanie i daztwanie spalin z ktłów węglwych. Przedsięwzięcie realizwane w celu spełnienia standardów emisyjnych wymaganych w Dyrektywach E. Realizacja zadania wpłynie na graniczenie emisji zanieczyszczeń d atmsfery głównie tlenków siarki i aztu raz pyłów. Działanie 3 Budwa sieci wyskparametrwej z przyłączami raz budwa indywidualnych węzłów cieplnych Zadanie wynikające z długterminwych planów inwestycyjnych Energetyki Cieplnej Sp. z.. Przedsięwzięcie będzie realizwane w następujących lkalizacjach: 2015: ul. Kpernika, ul. Cicha, ul. Żwirki, 2016: ul. Cicha, ul. Nrwida, 2017: ul. Mszcznwska, Al. Niepdległści, ul. Tetmajera, 2018: ul. Mszcznwska 43, ul. Knpnicka, 2019: ul. Wagnera, ul. Sbieskieg, ul. Szklna, : ul. Sucharskieg 3, ul. Kpt. Hali. 54

55 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Termmdernizacja budynków użytecznści publicznej płączna z instalacją rzwiązań wykrzystujących OZE Wspieranie wykrzystywania niskemisyjnych źródeł energii cieplnej Mdernizacja infrastruktury kmunikacji zbirwej (tabru MZK), Budwa/przebudwa dróg w celu graniczania emisji szkdliwych gazów przez śrdki kmunikacji (pjazdy) W ramach inwestycji zlikwidwany zstanie istniejący grupwy węzeł cieplny dstarczający ciepł na ptrzeby centralneg grzewania i ciepłej wdy użytkwej d budynków czterprzewdwą siecią niskparametrwą. W jeg miejsce wybudwana zstanie sieć cieplna wraz z przyłączami d budynków raz budwą indywidualnych węzłów cieplnych. Realizacja zadania przyczyni się d zmniejszenia strat przesyłwych ciepła. Zadanie inwestycyjne Planwane zadanie plegać będzie między innymi na termmdernizacji biektów światwych. W pierwszej klejnści będzie t: przebudwa budynku Przedszkla nr 1, termmdernizacja Szkły Pdstawwej nr 1, budwa sali gimnastycznej z zapleczem w Szkle Pdstawwej nr 4, remnt budynku Liceum Ogólnkształcąceg im. B. Prusa. W ramach zadania przewiduje się także budwę energszczędnych budynków scjalnych przy ul. Sbieskieg w Skierniewicach. Klejne budynki d przeprwadzenia pdbnych działań będą wyznaczane na bieżąc w zależnści d ptrzeb inwestycyjnych i sytuacji finanswej Miasta. Przy tych inwestycjach preferwane będzie zastswania rzwiązań wykrzystujących dnawialne źródła energii raz rzwiązania niskemisyjne. Realizacja tych zadań przyczyni się d lepszej termizlacji budynków, zmniejszenie zużycia energii cieplnej raz ilści spalanych paliw. Skutkiem będzie zmniejszenie ksztów funkcjnwania budynków a szczególnie zmniejszenie zjawiska niskiej emisji, a tym samym pprawa jakści pwietrza. Zadanie inwestycyjne Zadanie plegał będzie na sukcesywnej wymianie tabru kmunikacji zbirwej na niskemisyjny a także dstswany d ptrzeb sób niepełnsprawnych. Celem teg zadania jest zachęcenie mieszkańców d rezygnacji z cdzienneg używania pjazdów w celu djazdy d pracy i krzystania ze śrdków kmunikacji publicznej. Realizacja zadania przyczyni się d zmniejszenia zjawiska niskiej emisji kmunikacyjnej. Zadanie inwestycyjne Budwa bwdnicy wschdniej jest częścią wieletapweg przedsięwzięcia realizwaneg przez Miast Skierniewice, mająceg na celu całkwite wyprwadzenie, pza centrum Miasta, ruchu tranzytweg dbywająceg się drgą krajwą nr 70. Dla siągnięcia teg celu, pza wyknaniem bwdnicy wschdniej, niezbędne jest również wyknanie bwdnicy zachdniej. Celem gólnym Prjektu jest pprawa dstępnści kmunikacyjnej w półncnwschdniej części wjewództwa łódzkieg. Cel gólny kreślny jest pprzez cele bezpśrednie Prjektu, d których należy zaliczyć: umżliwienie dbreg dstępu d pdstawwych płączeń krajwych i wjewódzkich. usprawnienie płączeń kmunikacyjnych wewnątrz Miasta. usprawnienie płączeń kmunikacyjnych pzstałych szlaków transprtwych. Zadanie t zstał szczegółw pisane w celu 3. Źródł: pracwanie własne na pdstawie listy prpnwanych zadań inwestycyjnych zamieszcznych w prjekcie Strategii raz danych Miasta Skierniewice Realizacja celu strategiczneg nr 6: Efektywnść energetyczna i OZE realizwana będzie jak zadania związane z wykrzystaniem dnawialnych źródeł energii, zastąpieniem nisk sprawnych źródeł ciepła siecią cieplną, która będzie sukcesywnie rzbudwywana w ramach pszczególnych etapów zadania. 55

56 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Rysunek 13 Schematyczna lkalizacja etapów bu wy sieci ciepłwniczej Źródł: materiały udstępnine przez Miast Skierniewice, 2015 W ramach celu nr 6 realizwane będą inwestycje plegające na termmdernizacji budynków światwych, a także budwy energszczędnych i niskemisyjnych budynków kmunalnych. Działania przyczynią się d zmniejszenia ksztów bsługi budynków, zmniejszenie ilści energii cieplnej niezbędnej d grzania budynków, zmniejszenia ilści spalanych paliw, zmniejszenie emisji CO 2 d atmsfery. Wszystkie te ddziaływania będą pzytywne zarówn dla ludzi, zwierząt, rślin raz walrów przyrdniczych Miasta Skierniewice. Zadanie plegające na wspieraniu niskemisyjnych źródeł ciepła być mże przyczyni się także d realizacji pdbnych działań przez mieszkańców Miasta w swich budynkach, skutkiem realizacji takich działań także będzie pprawa jakści pwietrza, a tym samym zdrwia mieszkańców. Działania związane z wymianą tabru kmunikacyjneg raz remntem, mdernizacją dróg, w tym budwą bwdnicy Miasta t także inwestycje, które przyczynią się d zmniejszenia niskiej emisji kmunikacyjnej, a tym samym d pprawy jakści zdrwia i warunków życia mieszkańców. W ramach celu nr 6 zaplanwan w prjekcie Strategii zadania pzainwestycyjne, takie jak edukacja eklgiczna mieszkańców, stwrzenie funduszu celweg dla wspierania mieszkańców w prcesie siągania wyższej efektywnści energetycznej raz stswaniu OZE, stwrzenie Skierniewickieg Operatra Energetyczneg d zarządzania energię na terenie Miasta. Wszystkie te zadania dcelw przyczynią się d pzytywnych ddziaływań na śrdwisk i zdrwie mieszkańców Miasta. Analizując wszystkie zestawine pwyżej zadania mżna jednznacznie stwierdzić, iż zdecydwana większść planwanych zadań sadzna będzie pza terenami chrninymi należącymi d bszarów Natura 2000, na terenach zamieszkałych i już zurbanizwanych lub w ramach istniejących budynków jak działanie niedknujące zmian w przestrzeni miejskiej. 56

57 Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu Strategii Rzwju Miasta Skierniewice d rku Na mapie pniżej pdjęt próbę pkazania rientacyjnej lkalizacji niektórych zadań. Rysunek 14 Orientacyjna lkalizacja niektórych planwanych prze sięwzięć zapisanych w prjekcie Strategii Źródł: pracwanie własne na pdstawie mapy udstępninej na strnie internetwej Miasta Skierniewice Analizując szczegółw realizacje wszystkich zadań inwestycyjnych nie mżna nie wziąć pd uwagę ddziaływania, które wystąpi w tracie realizacji inwestycji. Większść inwestycji w trakcie funkcjnwania będzie miał pzytywny wspływ na śrdwisk. Nie mniej jednak w trakcie realizacji działań i rbót inwestycyjnych mże wystąpić czaswe negatywne ddziaływanie na śrdwisk. Jest t czaswe ddziaływanie, które p zakńczeniu prac zstanie zakńczne, teren uprządkwany, a p niekrzystnych skutkach realizacji inwestycji i rbót ziemnych nie pzstanie śladu. 57