Maciej Gruza. GHK Polska Sp. z o. o.

Transkrypt

1 Badanie frmalnych i niefrmalnych uwarunkwań wdrżenia systemu przenszenia i akumulacji zalicznych siągnięć w Plsce w parciu załżenia systemu ECVET Maciej Gruza GHK Plska Sp. z..

2 1. Kncepcja i metdlgia badania 2. System ECVET Tematy 3. Kształcenie i szklenie zawdwe w Plsce: cele i wartści zawarte w regulacjach raz w piniach interesariuszy 4. Oczekiwania interesariuszy względem systemu przenszenia i akumulacji zalicznych siągnięć w Plsce 5. Narzędzia i warunki wdrżenia w Plsce systemu przenszenia i akumulacji zalicznych siągnięć w parciu załżenia systemu ECVET 6. Czynniki sprzyjające wdrżeniu w Plsce systemu przenszenia i akumulacji zalicznych siągnięć w parciu załżenia systemu ECVET 7. Czynniki utrudniające wdrżenie w Plsce systemu przenszenia i akumulacji zalicznych siągnięć w parciu załżenia systemu ECVET 8. Warunki wdrżenia systemu akumulacji i przenszenia siągnięć w parciu załżenia systemu ECVET

3 Kncepcja badania desk research Badanie jest częścią działań badawczych pdejmwanych przez Instytut Badań Edukacyjnych w zakresie edukacji frmalnej i pzafrmalnej. Uzyskane wyniki będą wykrzystywane w pracach nad twrzeniem krajweg systemu kwalifikacji (KSK) raz Plskiej Ramy Kwalifikacji (PRK) Głównym celem badania jest zdiagnzwanie raz przeanalizwanie barier i mżliwści wdrżenia systemu przenszenia i akumulacji zalicznych siągnięć w Plsce w parciu załżenia systemu ECVET Badanie będzie punktem wyjścia d przygtwania kncepcji plskieg systemu przenszenia i akumulacji zalicznych efektów uczenia się raz rekmendacji dla ewentualnych zmian w edukacji zawdwej Badanie dtyczył przede wszystkim plskieg systemu kształcenia i szklenia zawdweg

4 Przebieg badania W celu przeprwadzenia badania prces badawczy zstał pdzielny na trzy sekwencyjnie następujące p sbie etapy: Etap 1. Strukturyzacja i mapwanie Sptkanie z Zamawiającym, uszczegółwienie metdlgii Przedstawienie pełnej listy materiałów d analizy desk research Przygtwanie listy respndentów d badań IDI raz FGI Przygtwanie scenariuszy wywiadów IDI raz FGI Etap 2. Realizacja Badań Realizacja badań desk research Realizacja wywiadów IDI raz FGI Etap 3. Raprtwanie Opracwanie raprtów cząstkwych Opracwanie raprtu kńcweg Upwszechnianie wyników badania

5 Cele szczegółwe badania Przeanalizwanie frmalnych barier i mżliwści wdrżenia systemu przenszenia i akumulacji zalicznych siągnięć w parciu załżenia systemu ECVET w kształceniu i szkleniu zawdwym w Plsce, wynikających z rzwiązań prawnych i innych uwarunkwań dtyczących teg sektra edukacji Przeanalizwanie niefrmalnych barier i mżliwści wdrżenia systemu przenszenia i akumulacji zalicznych siągnięć w parciu załżenia systemu ECVET w kształceniu i szkleniu zawdwym w Plsce Uzyskanie wiedzy na temat wyników wybranych piltaży wdrżenia systemu ECVET w Eurpie raz badań dtyczących teg zagadnienia

6 Badanie desk research 1. Akty prawne, dkumenty, pracwania i raprty z badań, w tym ustawy i rzprządzenia, dkumenty CKE raz OKE, szkół i wybranych jednstek samrządu terytrialneg dtyczące plskieg systemu kształcenia i szklenia zawdweg 2. Materiały dnszące się d funkcjnwania pzaszklneg systemu edukacji zawdwej i d wybranych instytucji realizujących pzafrmalne kształcenie i szklenie zawdwe, w tym izb rzemieślniczych, zrzeszeń branżwych raz instytucji ptwierdzających i nadających kwalifikacje zdbyte tą drgą, a także materiały dtyczące wybranych prjektów walidwania kmpetencji siągniętych na drdze edukacji pzafrmalnej lub uczenia się niefrmalneg 3. Materiały pzwalające na uzyskanie wiedzy na temat wyników wybranych piltaży wdrżenia systemu ECVET w Eurpie raz badań dtyczących teg zagadnienia

7 Respndenci badania IDI 1. Przedstawiciele instytucji związanych z ptwierdzaniem efektów uczenia się i nadawaniem kwalifikacji (OKE, izby rzemieślnicze i zrzeszenia branżwe) 2. Przedstawiciele instytucji, które zrealizwały lub realizują prjekty dtyczące walidwania kmpetencji siągniętych na drdze edukacji pzafrmalnej lub uczenia się niefrmalneg 3. Przedstawiciele instytucji kształcenia i szklenia zawdweg 4. Przedstawiciele pracdawców, w tym rganizacji pracdawców raz przedsiębirców działających w wybranych sektrach gspdarki 5. Eksperci w zakresie kształcenia i szklenia zawdweg z MEN, CKE i KOWEZiU raz eksperci w zakresie szklnictwa zawdweg i kwalifikacji zawdwych z śrdków badawczych, naukwych i akademickich. 6. Zagraniczni eksperci birący udział w piltażach systemu ECVET

8 Respndenci badania FGI 1. Eksperci, którzy wzięli udział w badaniu IDI i psiadają największą wiedzę na temat ECVET i/lub warunków, które są isttne dla wdrżenia systemu przenszenia i akumulacji zalicznych siągnięć w parciu załżenia systemu ECVET 2. Uczniwie i abslwenci, którzy brali udział w prjektach służących wspieraniu mbilnści lub piltażach ECVET

9 System ECVET główne załżenia Zgdnie z zaleceniem Parlamentu Eurpejskieg i Rady z dnia 18 czerwca 2009 rku w sprawie ustanwienia eurpejskieg systemu transferu siągnięć w kształceniu i szkleniu zawdwym wdrżenie systemu ECVET ma na celu: ułatwienie transferu, uznawania i akumulacji efektów uczenia, ułatwienie pracwania elastycznych i zindywidualizwanych ścieżek uczenia się raz uznawania efektów siąganych w ramach pzafrmalneg i niefrmalneg uczenia się, zwiększenie spójnści, prównywalnści i kmplementarnści systemów transferu siągnięć, stswanych w kształceniu i szkleniu zawdwym z eurpejskim systemem transferu i akumulacji zaliczeń (ECTS) stswanym w szklnictwie wyższym.

10 System ECVET warunki wdrżenia Specyfikacja techniczna Elastyczne ścieżki zdbywania kwalifikacji Autnmia instytucji kształcenia i szklenia zawdweg Drżnść ferty kształcenia

11 System ECVET struktura kwalifikacji Źródł: Opracwanie własne na pdstawie: Lumi-Messerer, K., Tritscher-Archan, S. (red.), (2012), Let s g Eurpe! Guidelines fr the applicatin f ECVET in the curse f mbility perids in VET, Wiedeń

12 System ECVET prces akumulacji i transferu siągnięć 1. Przumienie pmiędzy instytucją wysyłającą a instytucją gszczącą, umwa edukacyjna 2. Uczący się nabywa wiedzę, umiejętnści i kmpetencje spłeczne 3. Ocena nabytych efektów uczenia się 4. Przyznanie punktów zaliczeniwych uczącemu się 5. Udkumentwanie siągnięć ucząceg się 6. Walidacja zdbytych siągnięć 7. Uznanie i akumulacja efektów uczenia się

13 Kształcenie i szklenie zawdwe w Plsce System szklny: trzyletnia zasadnicza szkła zawdwa czterletnie technikum szkła plicealna System pzaszklny: nauka zawdu w systemie rzemisła szklenia zawdwe rganizwane przez Publiczne Służby Zatrudnienia przygtwanie zawdwe młdcianych kształcenie ustawiczne w frmach pzaszklnych staż adaptacyjny dbywający się na zasadach kreślnych w Ustawie z dnia 18 marca 2008 r. zasadach uznawania kwalifikacji zawdwych nabytych w państwach człnkwskich Unii Eurpejskiej (Dz. U. z 2008 r. Nr 63, pz. 394)

14 Stpień przygtwania abslwentów d wyknywania zawdu zidentyfikwane prblemy System szklny: Obserwwana niska jakść praktyk zawdwych rganizwanych u pracdawców niedinwestwanie szkół i warsztatów szklnych zbyt teretyczna frmuła egzaminu zawdweg niedstswanie ferty kształcenia zawdweg d ppytu na kmpetencje i kwalifikacje mała samdzielnść uczniów System pzaszklny: niewystarczający zakres współpracy z instytucjami systemu szklneg dublwanie działań i ferty edukacyjnej brak całściwych regulacji prawnych dtyczących walidacji kmpetencji uzyskanych drgą pzafrmalną i pprzez niefrmalne uczenie się mała samdzielnść uczniów

15 Udział interesariuszy w prcesie kształcenia i szklenia zawdweg System szklny: minister właściwy d spraw światy kuratr światy jednstki samrządu terytrialneg CKE i OKE rady światwe nauczyciele przedmitów zawdwych pracdawcy System pzaszklny: minister właściwy d spraw światy minister właściwy d spraw pracy Związek Rzemisła Plskieg Ochtnicze Hufce Pracy Publiczne Służby Zatrudnienia pracdawcy

16 Oczekiwania interesariuszy względem systemu przenszenia i akumulacji zalicznych siągnięć w Plsce Rzwiązania prpnwane w systemie ECVET są pzytywnie dbierane przez interesariuszy: remedium na większść prblemów plskieg systemu kształcenia i szklenia zawdweg zniwelwanie prblemów pracdawców z pzyskaniem dpwiedni przygtwanych kandydatów d pracy Ogólnie niski pzim wiedzy interesariuszy na temat refrmy systemu szklnictwa zawdweg i systemu ECVET: interesariusze nie dyspnują pełną wiedzą na temat systemu ECVET przedstawiciele badanych grup nie są dpwiedni zaznajmieni z nwą terminlgią i rzwiązaniami wprwadznymi refrmą szklnictwa zawdweg

17 Narzędzia i warunki wdrżenia w Plsce systemu przenszenia i akumulacji zalicznych siągnięć w parciu załżenia systemu ECVET Techniczne narzędzia ECVET i pis prgramów kształcenia i jednstek kształcenia językiem efektów uczenia się: warunek dtyczący pisania prgramów nauczania w języku efektów uczenia się jest spełniny tylk w bszarze frmalneg uczenia się plskie rzwiązania w zakresie kształcenia i szklenia zawdweg nie przewidują stswania punktów ECVET nadawanie wag jednstkm efektów uczenia się nie ma zdaniem respndentów większeg znaczenia warunek przenszenia i akumulacji siągniętych efektów uczenia się jest częściw spełniny

18 Narzędzia i warunki wdrżenia w Plsce systemu przenszenia i akumulacji zalicznych siągnięć w parciu załżenia systemu ECVET Budwanie elastycznych ścieżek uczenia się : pisanie prgramów kształcenia i szklenia zawdweg w języku efektów uczenia funkcjnuje d 1 września 2012 rku pdstawa prgramwa kształcenia w zawdach ma strukturę ułatwiającą przygtwanie mdułwych prgramów kształcenia, których stswanie nie jest bligatryjne funkcjnwanie mechanizmu stałej rekrutacji mechanizm twrzenia indywidualnych ścieżek kształcenia funkcjnuje d 1 września 2012 rku mechanizm bieżącej ceny efektów uczenia się funkcjnuje efektywnie w wypadku prgramów mdułwych

19 Narzędzia i warunki wdrżenia w Plsce systemu przenszenia i akumulacji zalicznych siągnięć w parciu załżenia systemu ECVET Autnmia instytucji kształcenia i szklenia zawdweg: pstulat autnmii w zakresie frmułwania standardów kształcenia, w tym wymaganych kmpetencji dla kreślnych kwalifikacji w plskim systemie edukacji nie mże być spełniny mżliwść twrzenia prgramów kształcenia i decydwania treściach raz metdach kształcenia swbda w zakresie wybru metd ceniania efektów uczenia się graniczna mżliwść swbdneg wykrzystania zasbów ludzkich, finanswych i materialnych d prwadzenia kształcenia i szklenia zawdweg w palcówkach publicznych

20 Narzędzia i warunki wdrżenia w Plsce systemu przenszenia i akumulacji zalicznych siągnięć w parciu załżenia systemu ECVET Zapewnienie drżnści ferty kształcenia : udział placówek edukacyjnych w prgramach dtyczących mbilnści jest w zasadzie niegraniczny rganizwanie staży dla uczniów i nauczycieli spza Plski brak jednznacznych rzwiązań w zakresie uznawania efektów uczenia się zdbytych pza systemem frmalnym nadzór pedaggiczny w zbyt dużym stpniu skncentrwany na kntrli przestrzegania prcedur niezbyt skuteczne rzwiązania z zakresu zapewnienia jakści kształcenia

21 Czynniki frmalne sprzyjające wdrażaniu w Plsce systemu przenszenia i akumulacji zalicznych siągnięć pisanie prgramów nauczania w języku efektów uczenia się wprwadzenie prgramów mdułwych zapewnienie mżliwści prwadzenia stałej rekrutacji mżliwść budwania indywidualnej ścieżki uczenia się wprwadzenie mechanizmu bieżącej ceny siągniętych efektów uczenia się regulacje w bszarze budwania autnmii instytucji kształcenia i szklenia zawdweg swbdny udział placówek edukacyjnych w prgramach dtyczących mbilnści

22 Czynniki frmalne utrudniające wdrażanie w Plsce systemu przenszenia i akumulacji zalicznych siągnięć rzbudwany system prceduralny dtyczący funkcjnwania kształcenia zawdweg brak swbdy w zakresie kształtwania zasbów kadrwych szkół zawdwych bariery natury finanswej brak sbwści prawnej szkół zawdwych rzwiązania systemu ECVET utrudniające funkcjnwanie spójneg systemu kwalifikacji brak kmplekswych rzwiązań prawnych dla pzafrmalneg i niefrmalneg uczenia się nadzór pedaggiczny skncentrwany na kntrli sprawnści prceduralnej

23 Czynniki niefrmalne sprzyjające wdrażaniu w Plsce systemu przenszenia i akumulacji zalicznych siągnięć akceptacja przez interesariuszy załżeń systemu ECVET akceptacja przez interesariuszy kncepcji efektów uczenia się pdejmwanie współpracy szkół z pracdawcami twartść interesariuszy na uczestnictw w systemie partym na załżeniach ECVET pzytywne dświadczenia z pbytów na stażach zagranicznych przenikanie się sytemu szklneg i pzaszklneg

24 Czynniki niefrmalne utrudniające wdrażanie w Plsce systemu przenszenia i akumulacji zalicznych siągnięć niewystarczający zakres współpracy pmiędzy szkłami zawdwymi i pracdawcami mała wiedza interesariuszy na temat systemu akumulacji i przenszenia zalicznych siągnięć niewystarczająca wiedza interesariuszy kształcenia i szklenia zawdweg na temat twrzenia prgramów nauczania, ptwierdzania kmpetencji i nadawania kwalifikacji w parciu efekty uczenia się bariery natury mentalnej w śrdwisku nauczycieli niski pzim samdzielnści uczniów małe zaintereswanie uczniów udziałem w prgramach służących wspieraniu mbilnści brak wiedzy wśród uczniów na temat systemu przenszenia i akumulacji siągnięć

25 Warunki wdrżenia systemu akumulacji i przenszenia siągnięć w parciu załżenia systemu ECVET załżenia analizy Określenie zakresu zmian kniecznych d wdrżenia w Plsce systemu akumulacji i przenszenia siągnięć part na załżeniu, że punktem dniesienia dla analizy są warunki wdrżenia systemu ECVET kreślne w studium ECVET Cnnexin W wyniku zmian wprwadzanych przez refrmę systemu szklnictwa zawdweg w Plsce spełnine będzie większść warunków wdrżenia systemu przenszenia i akumulacji siągnięć w parciu załżenia ECVET Wprwadzane zmiany nie zawsze w jednakwym stpniu dtyczą systemu szklneg i pzaszklneg

26 Warunki wdrżenia systemu akumulacji i przenszenia siągnięć w parciu załżenia systemu ECVET 1 Brak skutecznych rzwiązań umżliwiających włączenie d systemu akumulacji i przenszenia siągnięć kmpetencji nabytych pza systemem frmalnym 2 Ryzyk nieprawidłweg stswania punktów ECVET w kształceniu i szkleniu zawdwym 3 Kniecznść upwszechnienia stswania mdułwych prgramów kształcenia

27 Warunki wdrżenia systemu akumulacji i przenszenia siągnięć w parciu załżenia systemu ECVET 4 Zakres autnmii placówek publicznych uzależniny d decyzji rganu prwadząceg 5 6 Wprwadzenie d prządku prawneg pjęcia walidacji Wprwadzenie efektywnych mechanizmów zapewniania jakści kształcenia Kniecznść dalszeg prwadzenia działań infrmacyjnych dtyczących zmian wprwadzanych becną refrmą systemu kształcenia i szklenia zawdweg raz prpnwanych rzwiązań w zakresie systemu przenszenia i akumulacji siągnięć

28 The develpment f terms f reference fr the implementatin f the Natinal Qualificatins Framewrk and the Natinal Qualificatins Register fr lifelng learning prject Prject c-financed by the Eurpean Unin under the Eurpean Scial Fund Educatinal Research Institute ul. Górczewska 8, Warsaw tel ibe@ibe.edu.pl