WYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "WYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ"

Transkrypt

1 WYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ Laboratorium PODSTAWY TECHNOLOGII CHEMICZNEJ Intrukcja do ćwiczenia t. MODYFIKACJA POWIERZCHNI W PLAZMIE NIERÓWNOWAGOWEJ Prowadząca: mgr inż. Joanna Worozył

2 Wtę Od wieu at tworzywa ztuczne ą zeroko rozowzechnione w codziennym życiu oraz tanowią jeden z najważniejzych urowców w rzemyśe. Wynika to rzede wzytkim z ich niewiekich koztów i łatwości w ich rzetwarzaniu oraz korzytnym właściwościom fizykochemicznym. Obecnie w technoogii coraz częściej wykorzytuje ię właściwości owierzchniowe, odgrywające dużą roę w roceach rzemyłowych. Modyfikacja owierzchni zewnętrznej toowana jet w ceu zabezieczenia rzed korozją, zwiękzenia wytrzymałości mechanicznej, orawy trwałości złącz adhezyjnych ub uzczenienia. Właściwości owierzchniowe materiałów wykorzytuje ię w różnych roceach rzemyłowych, n. w nanozeniu owłok ochronnych, marowaniu, kejeniu, fotacji, kataizie czy też drukowaniu [1]. Wśród metod łużących do modyfikacji wartwy wierzchniej tworzyw wyróżnia ię: chemiczne, bioogiczne, mechaniczne, eektrochemiczne, azmowe, wykorzytujące romieniowanie X, γ ub utrafioetowe. Każda z wyżej wymienionych technik ma wady i zaety, więc bardzo ważne jet odowiednie dobranie metody. W otatnich atach coraz częściej do modyfikacji owierzchni zewnętrznej tworzyw ztucznych wykorzytuje ię azmę nikotemeraturową. Ta metoda jet tania w ekoatacji, wykorzytuje reaktory o wzgędnie rotej budowie oraz zaicza ię do jednej z najczytzych. Gładka i trudna do zwiżenia owierzchnia tworzyw ztucznych owoduje wytęowanie robemów w kejeniu, aminowaniu, drukowaniu, a także oadzaniu wartw metaicznych. Przyczynia ię do tego także oadzanie na owierzchni tworzywa zanieczyzczeń (wraz z zaadorbowaną arą wodną) oraz migracja kładników oimeru, takich jak środki śizgowe i marujące, atyfikatory, rzeciwuteniacze, na jego owierzchnię [1].

3 W ceu zwiękzenia wytrzymałości, czytości ub wobodnej energii owierzchniowej (SEP), wartwa wierzchnia materiałów jet częto modyfikowana za omocą różnych metod chemicznych i fizycznych. Uzykuje ię to orzez: zmianę truktury owierzchni tworzywa (zwiękzenie chroowatości), uunięcie zanieczyzczeń i migrujących do owierzchni kładników oimeru, zwiękzenie zwiżaności w ceu zwiękzenia SEP, zwiękzenie kohezji wartwy wierzchniej (rocey ieciowania). Metody badań owierzchni tworzyw ztucznych Zotał oracowany zereg metod łużących do okreśania zmian zachodzących na owierzchni tworzyw ztucznych w czaie jej modyfikacji (Tab. 1). W zaeżności od tyu informacji (kład chemiczny, zwiżaność, wobodna energia owierzchniowa, rodzaje wiązań, truktura czy toografia), którą chcemy uzykać, naeży dobrać odowiednią do tego ceu metodę [2]. Korzytając z metody omiarów kąta zwiżania możiwe jet okreśenie zwiżaności badanego materiału oraz wyznaczenie wobodnej energii owierzchniowej (SEP). Za omocą badań metodami FTIR ATR, SEM i ATM można zanaizować gruy funkcyjnych obecne na owierzchni materiału odcza modyfikacji. Czułość tych metod jet dość wyoka, jednak nie ozwaają okreśić zwiżaności róbki ani wobodnej energii owierzchniowej. Korzytne jet zatoowanie obu gru metod badań owierzchni materiałów, aby uzykać ełną informację na temat zmian, które zazły w wyniku modyfikacji wartwy wierzchniej.

4 Tab. 1. Sooby badania owierzchni tworzyw ztucznych [14]. Metoda Ce badania Głębokość anaizy Wymiary owierzchni anaizy Czułość metody zaeżna od kąt zwiżania zwiżaność, wobodna energia owierzchniowa 3-20 Å 1 mm x 1 mm kładu chemicznego ektrokoia ołabionego całkowitego odbicia w odczerwieni (FTIR ATR) rodzaje wiązań, gruy funkcyjne 1 5 μm 10 μm x 10 μm wyoka kaningowy mikroko eektronowy (SEM) mikrotruktura owierzchni 5 Å 40 Å x 40 Å wyoka mikroko ił atomowych (AFM) toografia owierzchni 250 nm 150 μm x 150 μm wyoka Układ badawczy do modyfikacji tworzyw ztucznych Układ doświadczany łużący do badania modyfikacji owierzchni rurek oietyenowych kładał ię z trzech eementów kładowych: reaktora wyładowania barierowego, układu dorowadzania gazu nośnego, układu zaiania eektrycznego. Reaktor wyładowania barierowego Do rzerowadzenia ćwiczenia użyto reaktora wyładowania barierowego rzytoowany do racy w trybie ciągłym (Ry. 1). Pozwaa na to rzetrzeń wyładowcza o rotym kztałcie rzechodząca rzez całą długość reaktora. Reaktor, racuje w ozycji oziomej i kłada ię z górnej i donej okrywy, dwóch łytek wykonanych z oiwęganu formujących zczeinę wyładowczą, dwóch rzegród dieektrycznych, eektrod wyokonaięciowych i eektrody uziemionej. Wizuaizacja zarojektowanego reaktora zotała rzedtawiona na Ry. 1.

5 Ry. 1. Wizuaizacja rektora racującego w trybie ciągłym: 1 okrywa górna, 2 okrywa dona, 3 eektrody wyokonaięciowe, 4 eektroda uziemiona, 5 rzegrody dieektryczne, 6 łytki oiwęganowe. Układ dorowadzania gazu nośnego Układ dorowadzania gazu nośnego do reaktora rzedtawiono na Ry. 2. Natężenie rzeływu gazów dorowadzanych do reaktora reguowane jet za omocą maowych reguatorów rzeływu. Modyfikacja owierzchni rurek oietyenowych dokonywana w atmoferze miezaniny gazów zawierającej: Ar, CO 2 ub owietrze. Reguator rzeływu MFC1 łużył do reguacji natężenia rzeływu argonu ub owietrza, natomiat reguatory rzeływu MFC2i MFC 3 ozwaały na reguowanie iości dwutenku węga dotarczanego do rzetrzeni wyładowczej. Całkowite natężenie rzeływu gazów dorowadzanych do reaktora wynoiło 20 N/h. Gaz nośny wrowadzano rzez otwór znajdujący ię w rzedniej części reaktora, natęnie łynął orzez kanaik wycięty w łytce oiwęganowej ub uformowany rzez 2 łytki, aby dotrzeć do wyotu znajdującego ię w tynej części reaktora.

6 Ar CO 2 CO 2 MFC1 MFC2 MFC3 R Ry. 2. Schemat układu dorowadzania gazu nośnego: MFC1, MFC2, MFC3 reguatory rzeływu gazu, R reaktor. Układ zaiania eektrycznego Układ eektryczny zaiano rądem rzemiennym, ieciowym o czętotiwości 50 Hz i naięciu 230 V. Naięcie rądu odnozone jet za omocą tranformatora wyokiego naięcia do ok. 9 kv. Przed tranformatorem zaintaowano układ omiarowy nikiego naięcia kładający ię z ameromierza, wotomierza oraz watomierza (Ry. 3). Charakterytykę rądowo naięciową układu zaiania eektrycznego naeży zmierzyć za omocą ocyokou z ondami: rądowa A r i naięciowa V r. Za omocą ondy rądowej A r, którą zainano na rzewodzie uziemionym badany jet rzebieg zmian natężenia rądu, natomiat za omocą ondy naięciowej V r, którą odłączano do rzewodu od wyokim naięciem rzebieg zmian naięcia rądu eektrycznego dotarczanego do reaktora. Taka konfiguracja zatoowanego układu omiarowego umożiwiało omiar rawności układu zaiania oraz mocy wyładowania odcza rzerowadzania modyfikacji. V A W PC TWN O V r A r Ry. 3. Schemat układu zaiania eektrycznego: V wotomierz, A ameromierz, W watomierz, PC rzemiennik czętotiwości, TWN tranformator wyokiego naięcia, O ocyoko, V r onda naięciowa, A r onda rądowa. Przykładowa charakterytyka rądowo - naięciowa otrzymanego wyładowania barierowego zotała rzedtawiona na Ry. 4. Niebieka inia rzedtawia rzebieg natężenia rądu eektrycznego, żółta inia rzebieg naięcia, natomiat czerwona rzebieg mocy

7 otrzymanego wyładowania. Dzięki temu, że mnożnik ondy wyokonaięciowej wynoi 1000, wartości naięcia i mocy odczytywane z ocyogramu naeży omnożyć rzez Ry. 4. Przykładowa charakterytyka rądowo naięciowa wyładowania. Z owyżzego ocyogramu można odczytać natęujące arametry wyładowania: naięcie: ok. 9 kv, natężenie rądu: ok ma, czętotiwość zmian naięcia: 6,8 khz, moc wyładowania: 23,3 W. Srawność układu iczono na odtawie wzoru: energia dotarczona do reaktora energia obrana z ieci 23,3 W 0, W moc rzetworzona moc dotarczona Przerowadzenie doświadczeń Jedną z odtawowych cech charakteryzujących owierzchnię materiałów, m. in. tworzyw ztucznych jet zwiżaność. Jej matematyczną miarą jet kąt zwiżania, który najowzechniej wyznacza ię za omocą metody oadzanej kroi. Podtawowymi zaetami tego oobu wyznaczania kąta zwiżania ą: niewiekie kozty, łatwość w rzerowadzeniu

8 oraz tounkowo duża czułość. Jednakże jego wyznaczenie nie daje nam bezośredniej informacji na temat zwiżaności owierzchni rzez ciecze o kładzie i naięciu owierzchniowym różnym od cieczy omiarowych. W tym ceu wyznacza ię wartość wobodnej energii owierzchniowej (SEP). Modyfikacja wartwy wierzchniej tworzyw ztucznych rzerowadzona będzie w reaktorze azmowym generującym wyładowanie barierowe. Wyznaczyć naeży wływ arametrów wyładowania barierowego na wobodną energię owierzchniową owierzchni rurek oietyenowych. W trakcie badań naeży zmierzyć kąt zwiżania urowej róbki, natęnie wyznaczyć kąt zwiżania da róbki zmodyfikowanej. Cieczami omiarowymi toowanymi rzy wyznaczaniu kąta zwiżania będą woda detyowana oraz dijodometan. Powierzchnie zewnętrzne modyfikowanych rurek naeży zbadać także za omocą metody FTIR-ATR w ceu okreśenia zmian zachodzących w wartwie wierzchniej. Metodyka omiarów kąta zwiżania Kątem zwiżania definiuje ię kąt, który tworzy ię omiędzy łaką owierzchnią ciała tałego a łazczyzną tyczną do owierzchni cieczy graniczącej z ciałem tałym (Ry. 5). W zaeżności od naięcia owierzchniowego cieczy oraz wobodnej energii owierzchniowej ciała tałego kroa może rzybierać różny kztałt. Aby wyznaczyć wartość wobodnej energii owierzchniowej naeży zmierzyć kąt zwiżania da co najmniej dwóch cieczy wyraźnie różniących ię między obą właściwościami.

9 kroa cieczy α ciało tałe Ry. 5. Wyznaczanie kąta zwiżania owierzchni ciała tałego. Do wyznaczenia kątów zwiżania rurek wykonanych z oietyenu o wyokiej gętości touje ię metodę goniometryczną (Ry. 6). Próbka o modyfikacji była umiezczana jet na toiku goniometru, a natęnie nanoi ię na nią kroę cieczy omiarowej Ry. 6. Schemat goniometru: 1 kamera, 2 obiektyw, 3 toik omiarowy, 4 róbka, 5 źródło światła. Swobodna energia owierzchniowa Swobodną energię owierzchniową (SEP) definiuje ię jako racę otrzebną do utworzenia nowej jednotki owierzchni odcza rozdziału dwóch faz znajdujących ię w równowadze w odwracanym roceie izotermicznym [3]. Jej wartość ozwaa ocenić

10 efekty modyfikacji wartwy wierzchniej materiału oraz orównać wyniki z danymi iteraturowymi. Itnieje zereg metod bezośrednich łużących do wyznaczania SEP cieczy, jednak nie wytęują da ciał tałych. Z tego owodu naeży toować ooby ośrednie. Swobodną energię owierzchniową można wyznaczyć natęującymi metodami [1]: Owena Wendta, van Oa Chauhury ego Gooda, Fowkea, Zimana, Neumanna, oartą na omiarach hiterezy kąta zwiżania. Metoda Owena Wendta charakteryzuje ię wyoką dokładnością wyznaczania wobodnej energii owierzchniowej, tounkowo niekomikowanymi obiczeniami matematycznymi oraz dotęnością danych iteraturowych. Oiera ię ona na założeniu, że wobodna energia owierzchniowa tanowi umę 2 kładowych: dyeryjnej ( ) i oarnej ( ). d Równanie Owena Wendta ma otać: (1) d (2) d d d 0,5 0,5 0,5 1 co (3) gdzie: - SEP ciała tałego, d d, - kładowe dyeryjne da ciała tałego i cieczy,, - kładowe oarne da ciała tałego i cieczy, - kąt zwiżania ciała tałego da wybranej cieczy omiarowej. W wyniku rzekztałcenia równania (3) i uzmiennienia arametrów x = ( ) 0,5, y = ( ) 0,5 d otrzymujemy: x a y b 1 co ) (4) ( i W ceu wyznaczenia wobodnej energii owierzchniowej naeży obiczyć kładową oarną i dyeryjną da ciała tałego. Aby tego dokonać mierzy ię kąty zwiżania da dwóch cieczy różniących ię właściwościami oraz wyznacza rozwiązanie układu równań [2]:

11 x a y b (1 co1) (5) x c y d (1 co 2 ) Cieczami omiarowymi używanymi w badaniu ą: woda detyowana i dijodometan. Są one toowane ze wzgędu na znaczące różnice wartości ich kładowych oarnych i dyeryjnych, a także łatwą dotęność danych iteraturowych (Tab. 2). Tabea 2. Wartości kładowej dyeryjnej i oarnej cieczy omiarowych zatoowanych w badaniach. Parametr Woda Dijodometan mj Składowa dyeryjna 2 m mj Składowa oarna 2 m 21,8 48,5 51 2,3 Soób oracowania i anaiza wyników 1. Na odtawie uzykanych wyników omiarów kąta zwiżania naeży obiczyć kładowe oarną i dyeryjną oraz SEP rurek rze i o modyfikacji. 2. Wykonać wykre zaeżności SEP od mocy czynnej wyładowania (wyrażonej w W). 3. Na odtawie anaizy FTIR Wykazać jakie zmiany zazły na owierzchni rurek 4. Przedtawić zaeżność mocy czynnej wyrażonej w W od mocy ozornej (w VA). Bibiografia: [1] M. Żenkiewicz, Adhezja i modyfikowanie wartwy wierzchniej tworzyw wiekocząteczkowych, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warzawa [2] M. Żenkiewicz, Anaiza głównych metod badania wobodnej energii owierzchniowej materiałów oimerowych, Poimery, 10, , [3] P. W. Atkin, Chemia fizyczna, PWN, Warzawa 2001.

Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych. Sterowanie dławieniowe-równoległe prędkością ruchu odbiornika hydraulicznego

Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych. Sterowanie dławieniowe-równoległe prędkością ruchu odbiornika hydraulicznego Intrukcja o ćwiczeń laboratoryjnych Sterowanie ławieniowe-równoległe rękością ruchu obiornika hyraulicznego Wtę teoretyczny Niniejza intrukcja oświęcona jet terowaniu ławieniowemu równoległemu jenemu ze

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie - Fale ciśnieniowe w gazach

Ćwiczenie - Fale ciśnieniowe w gazach MIERNICTWO CIEPLNO - PRZE- PŁYWOWE - LABORATORIUM Ćwiczenie - Fale ciśnieniowe w gazach Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jet zaoznanie ię ze zjawikami rzeływu nieutalonego w rzewodach, wyznaczenie rędkości

Bardziej szczegółowo

Gazy wilgotne i suszenie

Gazy wilgotne i suszenie Gazy wilgotne i uzenie Teoria gazów wilgotnych dotyczy gazów, które w ąiedztwie cieczy wchłaniają ary cieczy i tają ię wilgotne. Zmiana warunków owoduje, że część ary ulega kroleniu. Najbardziej tyowym

Bardziej szczegółowo

Pracownia elektryczna i elektroniczna

Pracownia elektryczna i elektroniczna Pracownia elektryczna i elektroniczna Srawdzanie skuteczności ochrony rzeciworażeniowej 1.... 2.... 3.... Klasa: Grua: Data: Ocena: 1. Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zaoznanie ze sosobami srawdzania

Bardziej szczegółowo

Laboratorium układów elektronicznych. Filtry aktywne. Ćwiczenie numer 4. Zagadnienia do przygotowania. Literatura

Laboratorium układów elektronicznych. Filtry aktywne. Ćwiczenie numer 4. Zagadnienia do przygotowania. Literatura Ćwiczenie numer Filtry aktywne agadnienia do rzygotowania odzaje, zatoowania i arametry filtrów aktywnych Tranmitancje filtrów aktywnych II rzędu Tranformacje czętotliwości harakterytyki amlitudowe i fazowe

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM PODSTAW ELEKTROTECHNIKI Badanie silnika indukcyjnego klatkowego

LABORATORIUM PODSTAW ELEKTROTECHNIKI Badanie silnika indukcyjnego klatkowego Ćwiczenie 4 Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii LABORATORIUM PODSTAW ELEKTROTECHNIKI Badanie ilnika indukcyjnego klatkowego Oracował: Grzegorz Wiśniewki Zagadnienia do rzygotowania Rodzaje ilników

Bardziej szczegółowo

Pracownia elektryczna i elektroniczna

Pracownia elektryczna i elektroniczna Pracownia elektryczna i elektroniczna Srawdzanie skuteczności ochrony rzeciworażeniowej 1.... 2.... 3.... Klasa: Grua: Data: Ocena: 1. Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zaoznanie ze sosobami srawdzania

Bardziej szczegółowo

Ć W I C Z E N I E N R C-5

Ć W I C Z E N I E N R C-5 INSTYTUT FIZYKI WYDZIAŁ INŻYNIERII PRODUKCJI I TECHNOLOGII ATERIAŁÓW POLITECHNIKA CZĘSTOCHOWSKA PRACOWNIA ECHANIKI I CIEPŁA Ć W I C Z E N I E N R C-5 WYZNACZANIE CIEPŁA PAROWANIA WODY ETODĄ KALORYETRYCZNĄ

Bardziej szczegółowo

BADANIE OBWODÓW TRÓJFAZOWYCH

BADANIE OBWODÓW TRÓJFAZOWYCH Katedra Energetyki Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki Instrukcja do ćwiczenia: BADAIE OBWODÓW TÓJFAZOWYCH . Odbiornik rezystancyjny ołączony w gwiazdę. Podłączyć woltomierze ameromierze

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie. Pomiary parametrów elementów pasywnych

Ćwiczenie. Pomiary parametrów elementów pasywnych Program ozwojowy Politechniki Warzawkiej, Zadanie 6 Przygotowanie i modernizacja rogramów tudiów oraz materiałów dydaktycznych na Wydziale Elektrycznym aboratorium Akwizycja, rzetwarzanie i rzeyłanie danych

Bardziej szczegółowo

Metody doświadczalne w hydraulice Ćwiczenia laboratoryjne. 1. Badanie przelewu o ostrej krawędzi

Metody doświadczalne w hydraulice Ćwiczenia laboratoryjne. 1. Badanie przelewu o ostrej krawędzi Metody doświadczalne w hydraulice Ćwiczenia laboratoryjne 1. adanie rzelewu o ostrej krawędzi Wrowadzenie Przelewem nazywana jest cześć rzegrody umiejscowionej w kanale, onad którą może nastąić rzeływ.

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM TECHNIKI CIEPLNEJ INSTYTUTU TECHNIKI CIEPLNEJ WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ

LABORATORIUM TECHNIKI CIEPLNEJ INSTYTUTU TECHNIKI CIEPLNEJ WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ INSTYTUTU TECHNIKI CIEPLNEJ WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ INSTRUKCJA LABORATORYJNA Temat ćwiczenia: WYZNACZANIE WILGOTNOŚCI WZGLĘDNEJ I STOPNIA ZAWILŻENIA POWIETRZA HIGROMETREM

Bardziej szczegółowo

EkSPLOATACYjNE badania STANU zdatności TURbiNOWEgO SiLNikA OdRzUTOWEgO

EkSPLOATACYjNE badania STANU zdatności TURbiNOWEgO SiLNikA OdRzUTOWEgO PRACE instytutu LOTNiCTWA 3,. 70-84, Warzawa 0 EkSPLOATACYjNE badania STANU zdatności TURbiNOWEgO SiLNikA OdRzUTOWEgO Karol GolaK, PaWeł lindstedt Intytut Techniczny Wojk Lotniczych Strezczenie Artykuł

Bardziej szczegółowo

Katedra Silników Spalinowych i Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI. Pomiar ciepła spalania paliw gazowych

Katedra Silników Spalinowych i Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI. Pomiar ciepła spalania paliw gazowych Katedra Silników Salinowych i Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI Pomiar cieła salania aliw gazowych Wstę teoretyczny. Salanie olega na gwałtownym chemicznym łączeniu się składników aliwa z tlenem, czemu

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI WIADOMOŚCI OGÓLNE 2. ĆWICZENIA

SPIS TREŚCI WIADOMOŚCI OGÓLNE 2. ĆWICZENIA SPIS TEŚCI 1. WIADOMOŚCI OGÓLNE... 6 1.2. Elektryczne rzyrządy omiarowe... 18 1.3. Określanie nieewności omiarów... 45 1.4. Pomiar rezystancji, indukcyjności i ojemności... 53 1.5. Organizacja racy odczas

Bardziej szczegółowo

Pierwsze prawo Kirchhoffa

Pierwsze prawo Kirchhoffa Pierwsze rawo Kirchhoffa Pierwsze rawo Kirchhoffa dotyczy węzłów obwodu elektrycznego. Z oczywistej właściwości węzła, jako unktu obwodu elektrycznego, który: a) nie może być zbiornikiem ładunku elektrycznego

Bardziej szczegółowo

I. Pomiary charakterystyk głośników

I. Pomiary charakterystyk głośników LABORATORIUM ELEKTROAKUSTYKI ĆWICZENIE NR 4 Pomiary charakterystyk częstotliwościowych i kierunkowości mikrofonów i głośników Cel ćwiczenia Ćwiczenie składa się z dwóch części. Celem ierwszej części ćwiczenia

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE GRAFÓW ZALEŻNOŚCI I DRZEW ROZGRYWAJĄCYCH PARAMETRYCZNIE W PROCESIE INNOWACJI NA PRZYKŁADZIE UKŁADÓW MASZYNOWYCH

ZASTOSOWANIE GRAFÓW ZALEŻNOŚCI I DRZEW ROZGRYWAJĄCYCH PARAMETRYCZNIE W PROCESIE INNOWACJI NA PRZYKŁADZIE UKŁADÓW MASZYNOWYCH ZASTOSOWANIE GRAFÓW ZALEŻNOŚCI I DRZEW ROZGRYWAJĄCYCH PARAMETRYCZNIE W PROCESIE INNOWACJI NA PRZYKŁADZIE UKŁADÓW MASZYNOWYCH Adam DEPTUŁA, Marian A. PARTYKA Strezczenie: W oracowaniu rzedtawiono zatoowanie

Bardziej szczegółowo

I. Pomiary charakterystyk głośników

I. Pomiary charakterystyk głośników LABORATORIUM ELEKTROAKUSTYKI ĆWICZENIE NR 4 Pomiary charakterystyk częstotliwościowych i kierunkowości mikrofonów i głośników Cel ćwiczenia Ćwiczenie składa się z dwóch części. Celem ierwszej części ćwiczenia

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM TECHNIKI CIEPLNEJ INSTYTUTU TECHNIKI CIEPLNEJ WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ

LABORATORIUM TECHNIKI CIEPLNEJ INSTYTUTU TECHNIKI CIEPLNEJ WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ INSTYTUTU TECHNIKI CIEPLNEJ WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ INSTRUKCJA LABORATORYJNA Temat ćwiczenia: KONWEKCJA SWOBODNA W POWIETRZU OD RURY Konwekcja swobodna od rury

Bardziej szczegółowo

11. O ROZWIĄZYWANIU ZADAŃ

11. O ROZWIĄZYWANIU ZADAŃ . O ROZWIĄZYWANIU ZADAŃ Oberwowanym w realnym świecie zjawikom rzyiuje ię rote modele idee. Idee te z lezą lub gorzą recyzją odzwierciedlają zjawika świata realnego zjawika fizykalne. Treści zadań rachunkowych

Bardziej szczegółowo

Obliczanie naprężeń stycznych wywołanych momentem skręcającym w przekrojach: kołowym, pierścieniowym, prostokątnym 7

Obliczanie naprężeń stycznych wywołanych momentem skręcającym w przekrojach: kołowym, pierścieniowym, prostokątnym 7 Obiczanie naprężeń tycznych wywołanych momentem kręcającym w przekrojach: kołowym, pierścieniowym, protokątnym 7 Wprowadzenie Do obiczenia naprężeń tycznych wywołanych momentem kręcającym w przekrojach

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT OBRABIAREK I TECHNOLOGII BUDOWY MASZYN. Ćwiczenie H-1 OKREŚLENIE CHARAKTERYSTYK DŁAWIKÓW HYDRAULICZNYCH

POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT OBRABIAREK I TECHNOLOGII BUDOWY MASZYN. Ćwiczenie H-1 OKREŚLENIE CHARAKTERYSTYK DŁAWIKÓW HYDRAULICZNYCH POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT OBRABIAREK I TECHNOLOGII BUDOWY MASZYN Ćwiczenie H-1 Temat: OKREŚLENIE CHARAKTERYSTYK DŁAWIKÓW HYDRAULICZNYCH Konsutacja i oracowanie: dr ab. inż. Donat Lewandowski, rof. PŁ

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 4. Wyznaczanie poziomów dźwięku na podstawie pomiaru skorygowanego poziomu A ciśnienia akustycznego

Ćwiczenie 4. Wyznaczanie poziomów dźwięku na podstawie pomiaru skorygowanego poziomu A ciśnienia akustycznego Ćwiczenie 4. Wyznaczanie oziomów dźwięku na odstawie omiaru skorygowanego oziomu A ciśnienia akustycznego Cel ćwiczenia Zaoznanie z metodą omiaru oziomów ciśnienia akustycznego, ocena orawności uzyskiwanych

Bardziej szczegółowo

Instrukcja do laboratorium z fizyki budowli. Ćwiczenie: Pomiar i ocena hałasu w pomieszczeniu

Instrukcja do laboratorium z fizyki budowli. Ćwiczenie: Pomiar i ocena hałasu w pomieszczeniu nstrukcja do laboratorium z fizyki budowli Ćwiczenie: Pomiar i ocena hałasu w omieszczeniu 1 1.Wrowadzenie. 1.1. Energia fali akustycznej. Podstawowym ojęciem jest moc akustyczna źródła, która jest miarą

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA GDAŃSKA

POLITECHNIKA GDAŃSKA POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI I AUTOMATYKI KATEDRA ENERGOELEKTRONIKI I MASZYN ELEKTRYCZNYCH LABORATORIUM MASZYNY ELEKTRYCZNE ĆWICZENIE (MI) MASZYNY INDUKCYJNE/ASYNCHRONICZNE TRÓJFAZOWE BADANIE

Bardziej szczegółowo

Metody doświadczalne w hydraulice Ćwiczenia laboratoryjne. 1. Badanie przelewu o ostrej krawędzi

Metody doświadczalne w hydraulice Ćwiczenia laboratoryjne. 1. Badanie przelewu o ostrej krawędzi Metody doświadczalne w hydraulice Ćwiczenia laboratoryjne 1. Badanie rzelewu o ostrej krawędzi Wrowadzenie Przelewem nazywana jest cześć rzegrody umiejscowionej w kanale, onad którą może nastąić rzeływ.

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 4 Badanie zjawiska Halla i przykłady zastosowań tego zjawiska do pomiarów kąta i indukcji magnetycznej

Ćwiczenie nr 4 Badanie zjawiska Halla i przykłady zastosowań tego zjawiska do pomiarów kąta i indukcji magnetycznej Ćwiczenie nr 4 Badanie zjawika alla i przykłady zatoowań tego zjawika do pomiarów kąta i indukcji magnetycznej Opracowanie: Ryzard Poprawki, Katedra Fizyki Doświadczalnej, Politechnika Wrocławka Cel ćwiczenia:

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ

POLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ NAPIĘCIE POWIERZCHNIOWE ROZTWORU WSTĘP Naięcie owierzchniowe jest zjawiskiem wystęującym na granicy faz. Cząstka znajdująca się wewnątrz fazy odlega jednakowym oddziaływaniom ze wszystkich stron, a wyadkowa

Bardziej szczegółowo

Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Pojazdów LABORATORIUM TERMODYNAMIKI. Wykres indykatorowy silnika spalinowego

Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Pojazdów LABORATORIUM TERMODYNAMIKI. Wykres indykatorowy silnika spalinowego Wydział Samochodów i Mazyn Roboczych Intytut Pojazdów LABORATORIUM TERMODYNAMIKI Wykre indykatorowy ilnika alinowego Oracowanie Dr inż. Ewa Fudalej-Kotrzewa Warzawa, wrzeień 016 SPIS TREŚCI Wykre indykatorowy...

Bardziej szczegółowo

3. Numeryczne modelowanie procesów krzepnięcia

3. Numeryczne modelowanie procesów krzepnięcia 3. Numeryczne modeowanie roceów krzenięcia Modeowanie numeryczne rzeływów, którym towarzyzą rzemiany fazowe ub rzeływy ze wobodną owierzchnią, wciąż tanowi wyzwanie da naukowców zajmujących ię mechaniką

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM TECHNIKI CIEPLNEJ INSTYTUTU TECHNIKI CIEPLNEJ WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ

LABORATORIUM TECHNIKI CIEPLNEJ INSTYTUTU TECHNIKI CIEPLNEJ WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ INSYUU ECHNIKI CIEPLNEJ WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGEYKI POLIECHNIKI ŚLĄSKIEJ INSRUKCJA LABORAORYJNA emat ćwiczenia: WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA WNIKANIA CIEPŁA DLA KONWEKCJI WYMUSZONEJ W RURZE

Bardziej szczegółowo

Współczesne metody badań i przetwórstwa materiałów polimerowych

Współczesne metody badań i przetwórstwa materiałów polimerowych Wpółczene metody badań i przetwórtwa materiałów polimerowych Określanie parametrów wytłaczania ze tatytycznym opracowaniem wyników Nr ćwiczenia: 1 Zapoznać ię z kontrolą podtawowych parametrów fizycznych

Bardziej szczegółowo

KOMPLEKSOWE STRUKTURY ROZGRYWAJĄCE PARAMETRYCZNIE W BADANIU WŁASNOŚCI DYNAMICZNYCH UKŁADÓW MASZYNOWYCH

KOMPLEKSOWE STRUKTURY ROZGRYWAJĄCE PARAMETRYCZNIE W BADANIU WŁASNOŚCI DYNAMICZNYCH UKŁADÓW MASZYNOWYCH KOMPLEKSOWE STRUKTURY ROZGRYWAJĄCE PARAMETRYCZNIE W BADANIU WŁASNOŚCI DYNAMICZNYCH UKŁADÓW MASZYNOWYCH Adam DEPTUŁA, Marian A. PARTYKA Strezczenie: W oracowaniu rzedtawiono zatoowanie grafów zależności

Bardziej szczegółowo

Andrzej Ślęzak. Summary. Streszczenie. Polimery w Medycynie 2011, T. 41, Nr 1

Andrzej Ślęzak. Summary. Streszczenie. Polimery w Medycynie 2011, T. 41, Nr 1 Polimery w Medycynie 0, T. 4, Nr Zatoowanie ieci termodynamicznych do interretacji tranortu membranowego: ocena wółczynników oorowych membrany olimerowej w warunkach olaryzacji tężeniowej Alication of

Bardziej szczegółowo

Termodynamika techniczna

Termodynamika techniczna Termodynamika techniczna Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Ekologiczne Źródła Energii II rok Pomiar wilgotności owietrza Instrukcja do ćwiczenia Katedra Systemów Energetycznych i Urządzeń

Bardziej szczegółowo

TERMODYNAMIKA OGNIWA GALWANICZNEGO

TERMODYNAMIKA OGNIWA GALWANICZNEGO Ćwiczenie nr 3 ERMODYNAMIKA OGNIWA GALWANICZNEGO I. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie zmian funkcji termodynamicznych dla reakcji biegnącej w ogniwie Clarka. II. Zagadnienia wrowadzające 1.

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT FIZYKI JĄDROWEJ im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk ul. Radzikowskiego 152, Kraków, Poland.

INSTYTUT FIZYKI JĄDROWEJ im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk ul. Radzikowskiego 152, Kraków, Poland. NSTYTUT FZYK JĄDROWEJ im. Henryka Niewodniczańkiego olkiej Akademii Nauk ul. Radzikowkiego 5, 3-34 Kraków, oland. www.ifj.edu.l/reort/003.html Kraków, grudzień 003 Raort Nr 934/E OTYMALZACJA ARAMETRÓW

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT INŻYNIERII ŚRODOWISKA ZAKŁAD GEOINŻYNIERII I REKULTYWACJI ĆWICZENIE NR 3

INSTYTUT INŻYNIERII ŚRODOWISKA ZAKŁAD GEOINŻYNIERII I REKULTYWACJI ĆWICZENIE NR 3 INSTYTUT INŻYNIERII ŚRODOWISKA ZAKŁAD GEOINŻYNIERII I REKULTYWACJI Laboratorium z mechanii łynów ĆWICZENIE NR 3 CECHOWANIE MANOMETRU NACZYNIWEGO O RURCE POCHYŁEJ 2 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest

Bardziej szczegółowo

J. Szantyr Wykład nr 25 Przepływy w przewodach zamkniętych I

J. Szantyr Wykład nr 25 Przepływy w przewodach zamkniętych I J. Szantyr Wykład nr 5 Przeływy w rzewodach zamkniętych I Przewód zamknięty kanał o dowonym kształcie rzekroju orzecznego, ograniczonym inią zamkniętą, całkowicie wyełniony łynem (bez swobodnej owierzchni)

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 1. Oznaczanie porowatości otwartej, gęstości pozornej i nasiąkliwości wodnej biomateriałów ceramicznych

Ćwiczenie nr 1. Oznaczanie porowatości otwartej, gęstości pozornej i nasiąkliwości wodnej biomateriałów ceramicznych Ćwiczenie nr 1 Oznaczanie orowatości otwartej, gęstości ozornej i nasiąkliwości wodnej biomateriałów ceramicznych Cel ćwiczenia: Zaoznanie się z metodyką oznaczania orowatości otwartej, gęstości ozornej

Bardziej szczegółowo

Kalorymetria paliw gazowych

Kalorymetria paliw gazowych Katedra Termodynamiki, Teorii Maszyn i Urządzeń Cielnych W9/K2 Miernictwo energetyczne laboratorium Kalorymetria aliw gazowych Instrukcja do ćwiczenia nr 7 Oracowała: dr inż. Elżbieta Wróblewska Wrocław,

Bardziej szczegółowo

PRZEMIANY GAZÓW DOSKONAŁYCH I PÓŁDOSKONAŁYCH

PRZEMIANY GAZÓW DOSKONAŁYCH I PÓŁDOSKONAŁYCH Polka Problemy Nauk Stoowanych, 07, om 6, 083 096 Szczecin Prof WSE dr hab inż Benedykt LIKE Wyżza Szkoła echniczno-ekonomiczna w Szczecinie, Wydział ranortu Samochodowego Higher School of echnology and

Bardziej szczegółowo

powierzchnia rozdziału - dwie fazy ciekłe - jedna faza gazowa - dwa składniki

powierzchnia rozdziału - dwie fazy ciekłe - jedna faza gazowa - dwa składniki Przejścia fazowe. powierzchnia rozdziału - skokowa zmiana niektórych parametrów na granicy faz. kropeki wody w atmosferze - dwie fazy ciekłe - jedna faza gazowa - dwa składniki Przykłady przejść fazowych:

Bardziej szczegółowo

PRZEBICIE I MODELE ZŁĄCZA p-n WYK. SMK

PRZEBICIE I MODELE ZŁĄCZA p-n WYK. SMK PZEBICIE I MODELE ZŁĄCZA -n WYK. SMK Podtawa: W. Marciniak, Przyrządy ółrzewodnikowe i układy calone, WN, Wwa 1987 W miarę wzrotu rądu łynąceo rzez złącze -n coraz więkzy wływ na kztałt charakterytyki

Bardziej szczegółowo

Entalpia swobodna (potencjał termodynamiczny)

Entalpia swobodna (potencjał termodynamiczny) Entalia swobodna otencjał termodynamiczny. Związek omiędzy zmianą entalii swobodnej a zmianami entroii Całkowita zmiana entroii wywołana jakimś rocesem jest równa sumie zmiany entroii układu i otoczenia:

Bardziej szczegółowo

Obliczanie i badanie obwodów prądu trójfazowego 311[08].O1.05

Obliczanie i badanie obwodów prądu trójfazowego 311[08].O1.05 - 0 - MINISTERSTWO EDUKACJI i NAUKI Teresa Birecka Obliczanie i badanie obwodów rądu trójazowego 3[08].O.05 Poradnik dla ucznia Wydawca Instytut Technologii Eksloatacji Państwowy Instytut Badawczy Radom

Bardziej szczegółowo

AUTOMATYKA I STEROWANIE LABORATORIUM (Opracował: T. Żabiński, PRz 2009)

AUTOMATYKA I STEROWANIE LABORATORIUM (Opracował: T. Żabiński, PRz 2009) AUTOMATYKA I STEROWANIE LABORATORIUM (Oracował: T. Żabińi, PRz 009) Ćw. Serwomechanizm z modułem rzemiezczenia liniowego 1. Na odtawie ztałtu odowiedzi oowych uładu, oreśl ty terowania (rądowy, naięciowy)

Bardziej szczegółowo

s Dla prętów o stałej lub przedziałami stałej sztywności zginania mianownik wyrażenia podcałkowego przeniesiemy przed całkę 1 EI s

s Dla prętów o stałej lub przedziałami stałej sztywności zginania mianownik wyrażenia podcałkowego przeniesiemy przed całkę 1 EI s Wprowadzenie Kontrukcja pod wpływem obciążenia odkztałca ię, a jej punkty doznają przemiezczeń iniowych i kątowych. Umiejętność wyznaczania tych przemiezczeń jet konieczna przy prawdzaniu warunku ztywności

Bardziej szczegółowo

Uwaga. Dr inż. Anna Adamczyk

Uwaga. Dr inż. Anna Adamczyk Uwaga Kolokwium zaliczeniowe z Zaawanowanych Metod Badań Materiałów dla WIMiR odbędzie ię 7 grudnia (środa) o godz. 17.00 w ali -1.24 (pracownia komputerowa) B8. Na kolokwium obowiązują problemy i zagadnienia

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE CIEPŁA WŁAŚCIWEGO POLIMERU BIOKOMPATYBILNEGO METODĄ STANDARDOWEJ SKANINGOWEJ KALORYMETRII RÓŻNICOWEJ (DSC).

WYZNACZANIE CIEPŁA WŁAŚCIWEGO POLIMERU BIOKOMPATYBILNEGO METODĄ STANDARDOWEJ SKANINGOWEJ KALORYMETRII RÓŻNICOWEJ (DSC). Ćwiczenie WYZNACZANIE CIEPŁA WŁAŚCIWEGO POLIMERU BIOKOMPATYBILNEGO METODĄ STANDARDOWEJ SKANINGOWEJ KALORYMETRII RÓŻNICOWEJ (DSC). I. Cel ćwiczenia: W ramach zajęć zalanowano: otrzymywanie i analizę termogramów

Bardziej szczegółowo

NAPIĘCIA I PRĄDY WAŁOWE W SILNIKACH INDUKCYJNYCH DUŻEJ MOCY

NAPIĘCIA I PRĄDY WAŁOWE W SILNIKACH INDUKCYJNYCH DUŻEJ MOCY Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Naędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 62 Politechniki Wrocławskiej Nr 62 Studia i Materiały Nr 2 2 Bronisław DRAK*, Piotr ZIENTEK*, Roman NIESTRÓJ*, Józef KWAK**, Jan LIPIŃSKI***

Bardziej szczegółowo

Ćw. 32. Pomiary oscyloskopowe

Ćw. 32. Pomiary oscyloskopowe 3 KATEDRA FIZYKI STOSOWANEJ PRACOWNIA FIZYKI Ćw. 3. Pomiary oscyoskopowe Wprowadzenie Oscyoskop to urządzenie eektroniczne przeznaczone do obserwacji przebiegu napięcia stałego i przemiennego. Znajduje

Bardziej szczegółowo

Wykład 2. Przemiany termodynamiczne

Wykład 2. Przemiany termodynamiczne Wykład Przemiany termodynamiczne Przemiany odwracalne: Przemiany nieodwracalne:. izobaryczna = const 7. dławienie. izotermiczna = const 8. mieszanie. izochoryczna = const 9. tarcie 4. adiabatyczna = const

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie H-2 WPŁYW UKŁADU ZASILANIA NA MIKROPRZEMIESZCZENIA W DWUSTRONNEJ PODPORZE HYDROSTATYCZNEJ (DPH)

Ćwiczenie H-2 WPŁYW UKŁADU ZASILANIA NA MIKROPRZEMIESZCZENIA W DWUSTRONNEJ PODPORZE HYDROSTATYCZNEJ (DPH) POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT OBABIAEK I TECHNOLOGII BUDOWY MASZYN Ćwiczenie H-2 Temat: WPŁYW UKŁADU ZASILANIA NA MIKOPZEMIESZCZENIA W DWUSTONNEJ PODPOZE HYDOSTATYCZNEJ (DPH) Konsultacja i oracowanie: Zatwierdził:

Bardziej szczegółowo

Wydział Elektryczny Katedra Elektrotechniki Teoretycznej i Metrologii. Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu METROLOGIA

Wydział Elektryczny Katedra Elektrotechniki Teoretycznej i Metrologii. Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu METROLOGIA Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Elektrotechniki Teoretycznej i Metrologii Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z rzedmiotu METOLOGIA Kod rzedmiotu: ESC 000 TSC 00008 Ćwiczenie t. MOSTEK

Bardziej szczegółowo

( L,S ) I. Zagadnienia

( L,S ) I. Zagadnienia ( L,S ) I. Zagadnienia. Elementy tatyki, dźwignie. 2. Naprężenia i odkztałcenia ciał tałych.. Prawo Hooke a.. Moduły prężytości (Younga, Kirchhoffa), wpółczynnik Poiona. 5. Wytrzymałość kości na ścikanie,

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI UZWOJEŃ KONCENTRYCZNYCH UŁAMKOWO-ŻŁOBKOWYCH W ASPEKCIE JAKOŚCI NAPIĘCIA GENERATORÓW SYNCHRONICZNYCH

WŁAŚCIWOŚCI UZWOJEŃ KONCENTRYCZNYCH UŁAMKOWO-ŻŁOBKOWYCH W ASPEKCIE JAKOŚCI NAPIĘCIA GENERATORÓW SYNCHRONICZNYCH Zezyty Naukowe Wydziału lektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańkiej Nr 50 XLI Konferencja Naukowo - Techniczna GDAŃSKI DNI LKTRYKI 2016 Stowarzyzenie lektryków Polkich, Oddział Gdańk Gdańk, 28 aździernika

Bardziej szczegółowo

Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Pojazdów Zakład Silników Spalinowych LABORATORIUM TERMODYNAMIKI

Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Pojazdów Zakład Silników Spalinowych LABORATORIUM TERMODYNAMIKI Wydział Samochodów i Mazyn Roboczych Intytut Pojazdów Zakład Silników Salinowych LABORATORIUM TERMODYNAMIKI ilnika alinowego Oracowanie Dr inż. Ewa Fudalej-Kotrzewa Warzawa, litoad 017 SPIS TREŚCI... Cel

Bardziej szczegółowo

WPŁYW OSZCZĘDNOŚCI W STRATACH ENERGII NA DOBÓR TRANSFORMATORÓW ROZDZIELCZYCH SN/nn

WPŁYW OSZCZĘDNOŚCI W STRATACH ENERGII NA DOBÓR TRANSFORMATORÓW ROZDZIELCZYCH SN/nn Elżbieta Niewiedział, Ryzard Niewiedział Wyżza Szkoła Kadr Menedżerkich w Koninie WPŁYW OSZCZĘDNOŚCI W STRATACH ENERGII NA DOBÓR TRANSFORMATORÓW ROZDZIELCZYCH SN/nn Strezczenie: W referacie przedtawiono

Bardziej szczegółowo

Nowa metoda wyprowadzenia praktycznych równań transportu membranowego Kedem-Katchalsky ego

Nowa metoda wyprowadzenia praktycznych równań transportu membranowego Kedem-Katchalsky ego Nowa metoda wyrowadzenia raktycznych równań tranortu membranowego Kedem-Katchalky ego MARIA ARZYŃSKA Technikum Kztałtowania Środowika, Piotrków Trybunalki Strezczenie W racy zaroonowany zotał oryginalny

Bardziej szczegółowo

Pomiar wilgotności względnej powietrza

Pomiar wilgotności względnej powietrza Katedra Silników Salinowych i Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI Pomiar wilgotności względnej owietrza - 1 - Wstę teoretyczny Skład gazu wilgotnego. Gazem wilgotnym nazywamy mieszaninę gazów, z których

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE NR 6 BADANIE PRZEKŁADNIKA PRĄDOWEGO. (opracował Eligiusz Pawłowski)

ĆWICZENIE NR 6 BADANIE PRZEKŁADNIKA PRĄDOWEGO. (opracował Eligiusz Pawłowski) ĆWICZENIE NR 6 BADANIE PRZEKŁADNIKA PRĄDOWEGO (oracował Eligiusz Pawłowski) 1. Cel i zakres ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zaoznanie studentów z budową, zasadą działania oraz sosobem badania rzekładnika

Bardziej szczegółowo

GAZOMIERZ ROTOROWY CGR-01

GAZOMIERZ ROTOROWY CGR-01 GAZOMIERZ ROTOROWY CGR01 GAZOMIERZ ROTOROWY CGR01 1 2 3 5 6 7 Zatoowanie, budowa tr. 2 Dane techniczne tr. 3 Wyjścia omiarowe tr. Podtawowe wymiary tr. 6 Zalecenia intalacyjne tr. 7 Straty ciśnienia tr.

Bardziej szczegółowo

Podstawowe układy pracy tranzystora bipolarnego

Podstawowe układy pracy tranzystora bipolarnego L A B O A T O I U M U K Ł A D Ó W L I N I O W Y C H Podtawowe układy pracy tranzytora bipolarnego Ćwiczenie opracował Jacek Jakuz 4. Wtęp Ćwiczenie umożliwia pomiar i porównanie parametrów podtawowych

Bardziej szczegółowo

Analiza efektywności funduszy obligacji w czasie bessy 2

Analiza efektywności funduszy obligacji w czasie bessy 2 Wioletta Skrodzka 1 Politechnika Czętochowka Analiza efektywności funduzy obligacji w czaie bey 2 Wrowadzenie Pogłębiający ię kryzy w roku 2011 uwidocznił wiele, negatywnych zjawik wynikających z obecnego

Bardziej szczegółowo

Temat: Oscyloskop elektroniczny Ćwiczenie 2

Temat: Oscyloskop elektroniczny Ćwiczenie 2 PLANOWANIE I TECHNIKA EKSPERYMENTU Program ćwiczenia Temat: Oscylosko elektroniczny Ćwiczenie 2 Sis rzyrządów omiarowych Program ćwiczenia 1. Pomiar naięcia i częstotliwości 1.1. Przygotować oscylosko

Bardziej szczegółowo

FALE MECHANICZNE C.D. W przypadku fal mechanicznych energia fali składa się z energii kinetycznej i energii

FALE MECHANICZNE C.D. W przypadku fal mechanicznych energia fali składa się z energii kinetycznej i energii FALE MECHANICZNE CD Gętość energii ruchu alowego otencjalnej W rzyadku al mechanicznych energia ali kłada ię z energii kinetycznej i energii Energia kinetyczna Energia kinetyczna małego elementu ośrodka

Bardziej szczegółowo

Badanie maszyn elektrycznych prądu przemiennego

Badanie maszyn elektrycznych prądu przemiennego Szkoła Główna Służby Pożarniczej Katedra Techniki Pożarniczej Zakład Elektroenergetyki Ćwiczenie: Badanie maszyn elektrycznych rądu rzemiennego Oracował: mł. bryg. dr inż. Piotr Kustra Warszawa 2011 1.Cel

Bardziej szczegółowo

Zmiany zagęszczenia i osiadania gruntu niespoistego wywołane obciążeniem statycznym od fundamentu bezpośredniego

Zmiany zagęszczenia i osiadania gruntu niespoistego wywołane obciążeniem statycznym od fundamentu bezpośredniego Zmiany zagęzczenia i oiadania gruntu niepoitego wywołane obciążeniem tatycznym od fundamentu bezpośredniego Dr inż. Tomaz Kozłowki Zachodniopomorki Uniwerytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Budownictwa

Bardziej szczegółowo

BADANIE SILNIKA BEZSZCZOTKOWEGO PRĄDU STAŁEGO (BLDC)

BADANIE SILNIKA BEZSZCZOTKOWEGO PRĄDU STAŁEGO (BLDC) BADANIE SILNIKA BEZSZCZOTKOWEGO PRĄDU STAŁEGO (BLDC) 1 Wrowadzenie Silnik bezszczotkowy rądu stałego (Rys. 1.) jest odowiednikiem odwróconego konwencjonalnego silnika rądu stałego z magnesami trwałymi

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka i monitoring maszyn część III Podstawy cyfrowej analizy sygnałów

Diagnostyka i monitoring maszyn część III Podstawy cyfrowej analizy sygnałów Diagnotyka i monitoring mazyn część III Podtawy cyfrowej analizy ygnałów Układy akwizycji ygnałów pomiarowych Zadaniem układu akwizycji ygnałów pomiarowych jet zbieranie ygnałów i przetwarzanie ich na

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE. a) Podaj rodzaj i oznaczenie zastosowanej głowicy.. Zakres obserwacji

SPRAWOZDANIE. a) Podaj rodzaj i oznaczenie zastosowanej głowicy.. Zakres obserwacji Akademia Górniczo-Hutnicza Kraków Katedra Wytrzymałości, Zmęczenia Materiałów i Kontrukcji KWZMiK Ćwiczenia laboratoryjne Badanie jednorodności truktury i właności mechanicznych materiałów kontrukcyjnych

Bardziej szczegółowo

Wyznaczenie wartości współczynnika van t Hoffa - Q10

Wyznaczenie wartości współczynnika van t Hoffa - Q10 Wyznaczenie wartości wsółczynnika van t Hoffa - Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie wartości wsółczynnika van t Hoffa ( dla rocesów: fizycznego (dyfuzja, chemicznego (inwersja sacharozy i enzymatycznego.

Bardziej szczegółowo

Katedra Silników Spalinowych i Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI. Wyznaczanie ciepła właściwego c p dla powietrza

Katedra Silników Spalinowych i Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI. Wyznaczanie ciepła właściwego c p dla powietrza Katedra Silików Saliowych i Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI Wyzaczaie cieła właściweo c dla owietrza Wrowadzeie teoretycze Cieło ochłoięte rzez ciało o jedostkowej masie rzy ieskończeie małym rzyroście

Bardziej szczegółowo

Zad. 4 Oblicz czas obiegu satelity poruszającego się na wysokości h=500 km nad powierzchnią Ziemi.

Zad. 4 Oblicz czas obiegu satelity poruszającego się na wysokości h=500 km nad powierzchnią Ziemi. Grawitacja Zad. 1 Ile muiałby wynoić okre obrotu kuli ziemkiej wokół włanej oi, aby iła odśrodkowa bezwładności zrównoważyła na równiku iłę grawitacyjną? Dane ą promień Ziemi i przypiezenie grawitacyjne.

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie komputerowych kart pomiarowych do realizacji wirtualnego analizatora widma impedancyjnego

Zastosowanie komputerowych kart pomiarowych do realizacji wirtualnego analizatora widma impedancyjnego ałgorzata AUGUSTY, ykhaylo DOROZHOVETS Politechnika Rzezowka, Katedra etrologii i Sytemów Diagnotycznych doi:599/48973 Zatoowanie komterowych kart omiarowych do realizacji wirtalnego analizatora widma

Bardziej szczegółowo

OBCIĄŻALNOŚĆ PRĄDOWA GÓRNEJ SIECI TRAKCYJNEJ CURRENT-CARRYING CAPACITY OF OVERHEAD CONTACT LINE

OBCIĄŻALNOŚĆ PRĄDOWA GÓRNEJ SIECI TRAKCYJNEJ CURRENT-CARRYING CAPACITY OF OVERHEAD CONTACT LINE ARTUR ROJEK, WIESŁAW MAJEWSKI, MAREK KANIEWSKI, TADEUSZ KNYCH OBCIĄŻALNOŚĆ PRĄDOWA GÓRNEJ SIECI TRAKCYJNEJ CURRENT-CARRYING CAPACITY OF OVERHEAD CONTACT LINE Streszczenie W artykule rzedstawiono wyniki

Bardziej szczegółowo

Analiza progu rentowności

Analiza progu rentowności Analiza rogu rentownośi Analiza rogu rentownośi (ang. break-even oint BEP) obejmuje badania tzw. unktu równowagi (wyrównania, krytyznego), informująego na o tym, jakie rozmiary rzedaży rzy danyh enah i

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA KRAKOWSKA Instytut Inżynierii Cieplnej i Procesowej Zakład Termodynamiki i Pomiarów Maszyn Cieplnych POMIAR CIŚNIENIA

POLITECHNIKA KRAKOWSKA Instytut Inżynierii Cieplnej i Procesowej Zakład Termodynamiki i Pomiarów Maszyn Cieplnych POMIAR CIŚNIENIA Laboratorium Termodynamiki i Pomiarów Maszyn Cielnych POLITECHNIKA KRAKOWSKA Instytut Inżynierii Cielnej i Procesowej Zakład Termodynamiki i Pomiarów Maszyn Cielnych LABORATORIUM TERMODYNAMIKI I POMIARÓW

Bardziej szczegółowo

Termodynamika 2. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Termodynamika 2. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ermodynamika Projekt wsółfinansowany rzez Unię Euroejską w ramach Euroejskiego Funduszu Sołecznego Siik ciey siikach (maszynach) cieych cieło zamieniane jest na racę. Elementami siika są: źródło cieła

Bardziej szczegółowo

10. FALE, ELEMENTY TERMODYNAMIKI I HYDRODY- NAMIKI.

10. FALE, ELEMENTY TERMODYNAMIKI I HYDRODY- NAMIKI. 0. FALE, ELEMENTY TERMODYNAMIKI I HYDRODY- NAMIKI. 0.0. Podstawy hydrodynamiki. Podstawowe ojęcia z hydrostatyki Ciśnienie: F N = = Pa jednostka raktyczna (atmosfera fizyczna): S m Ciśnienie hydrostatyczne:

Bardziej szczegółowo

Układy Trójfazowe. Wykład 7

Układy Trójfazowe. Wykład 7 Wykład 7 kłady Trójazowe. Generatory trójazowe. kłady ołączeń źródeł. Wielkości azowe i rzewodowe 4. ołączenia odbiorników w Y(gwiazda) i w D (trójkąt) 5. Analiza układów trójazowych 6. Moc w układach

Bardziej szczegółowo

Katedra Silników Spalinowych i Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI. Wyznaczanie stosunku c p /c v metodą Clementa-Desormesa.

Katedra Silników Spalinowych i Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI. Wyznaczanie stosunku c p /c v metodą Clementa-Desormesa. Katedra Siników Sainowyc i Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI Wyznaczanie stosunku c /c v etodą Ceenta-Desoresa. Wrowadzenie teoretyczne Stosunek cieła właściwego rzy stały ciśnieniu do cieła właściwego

Bardziej szczegółowo

Badanie efektu Halla w półprzewodniku typu n

Badanie efektu Halla w półprzewodniku typu n Badaie efektu alla w ółrzewodiku tyu 35.. Zasada ćwiczeia W ćwiczeiu baday jest oór elektryczy i aięcie alla w rostoadłościeej róbce kryształu germau w fukcji atężeia rądu, ola magetyczego i temeratury.

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Dynamiki Maszyn

Laboratorium Dynamiki Maszyn Laboratorium Dynamiki Maszyn Laboratorium nr 5 Temat: Badania eksperymentane drgań wzdłużnych i giętnych układów mechanicznych Ce ćwiczenia:. Zbudować mode o jednym stopniu swobody da zadanego układu mechanicznego.

Bardziej szczegółowo

POMIAR STRZAŁKI UGIĘCIA DŹWIGARA NOŚNEGO SUWNICY JEDNODŹWIGAROWEJ

POMIAR STRZAŁKI UGIĘCIA DŹWIGARA NOŚNEGO SUWNICY JEDNODŹWIGAROWEJ INSTYTUT KONSTRUKCJI MASZYN KIERUNEK: TRANSPORT SPECJALNOŚĆ: SYSTEMY I URZĄDZENIA TRANSPORTOWE PRZEDMIOT: SYSTEMU I URZĄDZENIA TRANSPORTU BLISKIEGO LABORATORIUM POMIAR STRZAŁKI UGIĘCIA DŹWIGARA NOŚNEGO

Bardziej szczegółowo

Zadania do sprawdzianu

Zadania do sprawdzianu Zadanie 1. (1 pkt) Na podtawie wykreu możemy twierdzić, że: Zadania do prawdzianu A) ciało I zaczęło poruzać ię o 4 później niż ciało II; B) ruch ciała II od momentu tartu do chwili potkania trwał 5 ;

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 10 Zatężanie z wody lotnych związków organicznych techniką SPME (solid phase micro-extraction)

Ćwiczenie nr 10 Zatężanie z wody lotnych związków organicznych techniką SPME (solid phase micro-extraction) Ćwiczenie nr 10 Zatężanie z wody lotnych związków organicznych techniką SPME (olid phae micro-extraction) 1.Wtęp Na przełomie lat 80-tych i 90-tych Pawlizyn [1] zaproponował technikę mikroektrakcji do

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT INŻYNIERII ŚRODOWISKA ZAKŁAD GEOINŻYNIERII I REKULTYWACJI ĆWICZENIE NR 2

INSTYTUT INŻYNIERII ŚRODOWISKA ZAKŁAD GEOINŻYNIERII I REKULTYWACJI ĆWICZENIE NR 2 INSTYTUT INŻYNIERII ŚRODOWISKA ZAKŁAD GEOINŻYNIERII I REKULTYWACJI Laboratorium z mechaniki łynów ĆWICZENIE NR OKREŚLENIE WSPÓLCZYNNIKA STRAT MIEJSCOWYCH PRZEPŁYWU POWIETRZA W RUROCIĄGU ZAKRZYWIONYM 1.

Bardziej szczegółowo

Temperatura i ciepło E=E K +E P +U. Q=c m T=c m(t K -T P ) Q=c przem m. Fizyka 1 Wróbel Wojciech

Temperatura i ciepło E=E K +E P +U. Q=c m T=c m(t K -T P ) Q=c przem m. Fizyka 1 Wróbel Wojciech emeratura i cieło E=E K +E P +U Energia wewnętrzna [J] - ieło jest energią rzekazywaną między układem a jego otoczeniem na skutek istniejącej między nimi różnicy temeratur na sosób cielny rzez chaotyczne

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA SZKŁA ZA POMOCĄ SPEKTROMETRU

WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA SZKŁA ZA POMOCĄ SPEKTROMETRU ĆWICZENIE 76 WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA SZKŁA ZA POMOCĄ SPEKTROMETRU Cel ćwiczenia: pomiar kąta łamiącego i kąta minimalnego odchylenia pryzmatu, wyznaczenie wpółczynnika załamania zkła w funkcji

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 1 CHARAKTERYSTYKI STATYCZNE DIOD P-N

ĆWICZENIE 1 CHARAKTERYSTYKI STATYCZNE DIOD P-N LBORTORM PRZYRZĄDÓW PÓŁPRZEWODNKOWYCH ĆWCZENE 1 CHRKTERYSTYK STTYCZNE DOD P-N K T E D R S Y S T E M Ó W M K R O E L E K T R O N C Z N Y C H 1 CEL ĆWCZEN Celem ćwiczenia jet zapoznanie ię z: przebiegami

Bardziej szczegółowo

Doświadczenie Joule a i jego konsekwencje Ciepło, pojemność cieplna sens i obliczanie Praca sens i obliczanie

Doświadczenie Joule a i jego konsekwencje Ciepło, pojemność cieplna sens i obliczanie Praca sens i obliczanie Pierwsza zasada termodynamiki 2.2.1. Doświadczenie Joule a i jego konsekwencje 2.2.2. ieło, ojemność cielna sens i obliczanie 2.2.3. Praca sens i obliczanie 2.2.4. Energia wewnętrzna oraz entalia 2.2.5.

Bardziej szczegółowo

Analiza stateczności zbocza

Analiza stateczności zbocza Przewodnik Inżyniera Nr 8 Aktualizacja: 02/2016 Analiza tateczności zbocza Program powiązany: Stateczność zbocza Plik powiązany: Demo_manual_08.gt Niniejzy rozdział przedtawia problematykę prawdzania tateczności

Bardziej szczegółowo

TERMODYNAMIKA. Przedstaw cykl przemian na wykresie poniższym w układach współrzędnych przedstawionych poniżej III

TERMODYNAMIKA. Przedstaw cykl przemian na wykresie poniższym w układach współrzędnych przedstawionych poniżej III Włodzimierz Wolczyński 44 POWÓRKA 6 ERMODYNAMKA Zadanie 1 Przedstaw cykl rzemian na wykresie oniższym w układach wsółrzędnych rzedstawionych oniżej Uzuełnij tabelkę wisując nazwę rzemian i symbole: >0,

Bardziej szczegółowo

Z czego i czym budować?

Z czego i czym budować? Zezyt 2. Z czego i czym budować? czyi Kataog Wyrobów i Narzędzi Opracowanie: mgr inż. arc. Zbigniew Babińki, dr inż. Janina Siejko na podtawie materiałów Stowarzyzenia Producentów Betonów STOWARZYSZENIE

Bardziej szczegółowo

Projekt mechanizmu obrotu żurawia

Projekt mechanizmu obrotu żurawia Dźwignice Projekt mechanizmu obrotu żurawia Żuraw wieżowy Żuraw wieżowy - urządzenie dźwigowe otocznie zwane dźwigiem, zaiczane do największych maszyn roboczych. Może osiągać wysokość odnoszenia wonostojąco

Bardziej szczegółowo

WZORCOWANIE PRZETWORNIKÓW SIŁY I CIŚNIENIA

WZORCOWANIE PRZETWORNIKÓW SIŁY I CIŚNIENIA WZORCOWANIE PRZETWORNIKÓW SIŁY I CIŚNIENIA. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest: - oznanie zasady działania i budowy oularnych w raktyce rzemysłowej rzetworników siły i ciśnienia, - oznanie zagadnień związanych

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 6,7 MATERIAŁY KAMIENNE

ĆWICZENIE 6,7 MATERIAŁY KAMIENNE ĆWICZENIE 6,7 MATERIAŁY KAMIENNE 6.1. WPROWADZENIE Oznaczanie gętości objętościowej wykonuje ię jedną z natępujących metod: metodą bezpośrednią na próbkach regularnych - gdy uwartwienie, pękanie itp. cechy

Bardziej szczegółowo