I. Pomiary charakterystyk głośników

Transkrypt

1 LABORATORIUM ELEKTROAKUSTYKI ĆWICZENIE NR 4 Pomiary charakterystyk częstotliwościowych i kierunkowości mikrofonów i głośników Cel ćwiczenia Ćwiczenie składa się z dwóch części. Celem ierwszej części ćwiczenia jest zaoznanie się z metodyką omiaru charakterystyk częstotliwościowych i kierunkowości głośników oraz realizacja tych arametrów. Celem drugiej części ćwiczenia jest oznanie odstawowych właściwości i arametrów mikrofonów o rzełączalnych charakterystykach kierunkowości oraz metod omiarów tych arametrów. I. Pomiary charakterystyk głośników 1. Zadania laboratoryjne 1.1. Pomiary częstotliwościowej charakterystyki odtwarzania NaleŜy określić zaleŝność oziomu ciśnienia akustycznego w funkcji częstotliwości zestawu głośnikowego mierzonego na osi odniesienia w warunkach ola swobodnego. Pomiary naleŝy rzerowadzić w układzie jak na rys. 1. Pomiary wykonuje się w komorze bezechowej korzystają z rogramu Rejestrator oziomu (na ulicie komutera nazwany jest jako Poziom ). Przed rozoczęciem omiarów naleŝy dokonać wzorcowania toru mikrofonu omiarowego za omocą istonfonu lub kalibratora elektroakustycznego. Mikrofon owinien być umieszczony na osi odniesienia zestawu głośnikowego w odległości 1 m; moc wejściowa 1 W. Rys. 1. Układ do omiaru częstotliwościowej charakterystyki odtwarzania zestawu głośnikowego: 1 komuter PC, 2 wzmacniacz mocy ty LV101 RFT, 3 badany zestaw głośnikowy, 4 mikrofon omiarowy, 5 - miernik oziomu ciśnienia akustycznego ty PSI 202, RFT, V woltomierz.

2 Korzystając ze zmierzonej charakterystyki naleŝy wyznaczyć: uŝyteczny zakres częstotliwości badanego zestawu głośnikowego (zakres częstotliwości, w którym częstotliwościowa charakterystyka odtwarzania nie sada więcej niŝ o 10 db względem uśrednionego oziomu ciśnienia akustycznego w aśmie o szerokości jednej oktawy, leŝącym w zakresie najwyŝszej czułości). efektywność zestawu głośnikowego dla częstotliwości 1 khz (wartość oziomu ciśnienia akustycznego mierzonego na osi odniesienia zestawu głośnikowego w odległości 1 m rzy mocy wejściowej 1 W) Pomiary charakterystyki kierunkowości zestawu głośnikowego Pomiary charakterystyk kierunkowości zestawu głośnikowego naleŝy rzerowadzić w układzie omiarowym jak na rys. 2, dla częstotliwości: 250 Hz, 1 khz i 4 khz. Celem eliminacji ewentualnych zakłóceń w torze odbiorczym naleŝy włączać filtr oktawowy o częstotliwości środkowej równej częstotliwości odawanej na głośnik. Do omiarów wykorzystuje się rogram CHAK. NaleŜy zaoznać się z jego instrukcją. Uwaga: 1 0 Pomiary charakterystyk kierunkowości zestawu głośnikowego naleŝy wykonać w zakresie kątów Po wykonanym omiarze dla danej częstotliwości naleŝy uaktywnić owrót stolik do ozycji 0 0 za omocą olecenia RESET w anelu sterowania stolikiem. 2 0 Zakładamy, Ŝe charakterystyka kierunkowości badanego zestawu głośnikowego jest symetryczna względem osi rzechodzącej rzez unkty 0 0 i Korzystając ze zmierzonych charakterystyk naleŝy określić kąt romieniowania zestawu głośnikowego (kąt mierzony względem osi odniesienia, rzy którym oziom ciśnienia akustycznego mierzony w ustalonej odległości omiarowej w obrębie tego kąta zmniejsza się mniej niŝ o 10 db w orównaniu do ciśnienia akustycznego na osi odniesienia). Rys. 2. Układ do omiaru charakterystyk kierunkowości zestawu głośnikowego: 1 komuter PC, 2 miernik oziomu ciśnienia akustycznego ty PSI filtr oktawowy OF 101, RFT, 3 mikrofon omiarowy, 4 wzmacniacz mocy ty LV101 RFT, 5 badany zestaw głośnikowy, 6 stolik obrotowy B&K. 2

3 II. Mikrofony o rzełączalnych charakterystykach kierunkowości 2. Zadania laboratoryjne 2.1. Pomiary charakterystyk kierunkowości mikrofonu: jednokierunkowego, dwukierunkowego, wszechkierunkowego. Pomiary charakterystyk kierunkowości mikrofonu, w zakresie kątów , naleŝy rzerowadzić w układzie omiarowym jak na rys. 3, dla dwóch częstotliwości: 250 Hz lub 500 Hz i 2 khz lub 4 khz. Celem eliminacji ewentualnych zakłóceń w torze odbiorczym naleŝy włączać filtr oktawowy o częstotliwości środkowej równej częstotliwości odawanej na głośnik. Do omiarów wykorzystuje się rogram CHAK. NaleŜy zaoznać się z jego instrukcją. Pomiary wykonuje się w olu swobodnym, w komorze bezechowej. Rys. 3. Układ do omiaru charakterystyk kierunkowości mikrofonu: 1 komuter PC, 2 wzmacniacz mocy ty LV101 RFT, 3 źródło dźwięku, 4 badany mikrofon Neumann ty UM 57 + zasilacz ty UN 61, 5 - wzmacniacz naięciowy ty M60T, 6 miernik oziomu ciśnienia akustyczngo ty PSI filtr oktawowy OF 101, RFT, 7 stolik obrotowy. Korzystając ze zmierzonych charakterystyk naleŝy: wyznaczyć wskaźniki skuteczności badanego mikrofonu front tył ( ) wyraŝone w db; określić kąty dla których wystęuje minimum skuteczności badanego mikrofonu dla określonej charakterystyki kierunkowości; określić zakresy kątowe, dla których skuteczność w stosunku do skuteczności na osi odniesienia (0 0 ) nie maleje więcej niŝ 6 db; orównać otrzymane wyniki z wynikami teoretycznymi. 3

4 2.2. Pomiary częstotliwościowych charakterystyk skuteczności mikrofonu Pomiary naleŝy rzerowadzić w układzie jak na rys. 4, dla wszystkich tyów charakterystyk kierunkowości mikrofonu i dla rostoadłego adania fali akustycznej (0 0 ). Przed rozoczęciem omiarów naleŝy dokonać wzorcowania toru mikrofonu odniesienia za omocą istonfonu lub kalibratora elektroakustycznego. Pomiary wykonuje się w komorze bezechowej korzystają z rogramu Rejestrator oziomu (na ulicie komutera nazwany jest jako Poziom ). Rys. 4. Układ do omiaru częstotliwościowych charakterystyk skuteczności mikrofonu: 1 komuter PC, 2 wzmacniacz mocy ty LV101 RFT, 3 źródło dźwięku, 4 badany mikrofon Neumann ty UM 57 + zasilacz ty UN 61, 5 - wzmacniacz naięciowy ty M60T, 6 woltomierz, 7 - mikrofon odniesienia, 8 - miernik oziomu ciśnienia akustycznego ty PSI 202, RFT Wyznaczenie skuteczności mikrofonu Skuteczność mikrofonu, to stosunek naięcia na zaciskach mikrofonu do ciśnienia akustycznego działającego na mikrofon. Pomiary skuteczności naleŝy rzerowadzić układzie jak na rys. 4, dla wszystkich tyów charakterystyk kierunkowości mikrofonu, dla częstotliwości 1000 Hz i dla rostoadłego adania fali akustycznej. Wytworzyć w miejscu umieszczenia badanego mikrofonu określoną wartość oziomu ciśnienia akustycznego, n. 94 db (1 Pa); Ciśnienie określa się na odstawie omiaru oziomu ciśnienia akustycznego w torze z mikrofonem odniesienia. Poziom ciśnienia akustycznego wyraŝa się zaleŝnością: L = 10log = 20log o 2 o db gdzie: - wartość skuteczna ciśnienia akustycznego [Pa]; 4

5 0 - ciśnienie odniesienia równe 20 µpa (za wartość ciśnienia odniesienia rzyjęto wartość ciśnienia rogowego dla tonu o częstotliwości 1000 Hz), zatem oziom ciśnienia odowiadający ciśnieniu odniesienia jest równy 0 db. Odczytać na woltomierzu wartość naięcia na wyjściu toru badanego mikrofonu; Obliczyć wartość skuteczności badanego mikrofonu uwzględniając wzmocnienie wzmacniacza naięciowego. 3. Zagadnienia do rzygotowania 3.1. Zasada działania mikrofonów o regulowanych charakterystykach kierunkowości Właściwości i arametry mikrofonów Właściwości i arametry głośników Literatura [1] Dobrucki A., Elektroakustyka, Wykład [2] Urbański B., Elektroakustyka w ytaniach i odowiedziach, WNT W-wa 1984, s [3] śyszkowski Z., Miernictwo akustyczne, WNT W-wa 1987, s [4] Dobrucki A., Przetworniki elektroakustyczne, WNT W-wa 2007, rozdział 9 [5] PN-EN Urządzenia systemów elektroakustycznych Część 4: Mikrofony [6] PN-EN Urządzenia systemów elektroakustycznych Część 5: Głośniki 5