Gospodarka oparta na wiedzy. w województwie zachodniopomorskim. w 2013 r.

Transkrypt

1 Gospodrk oprt n wiedzy w województwie zchodniopomorskim w 2013 r. Szczecin 2014

2

3 Gospodrk oprt n wiedzy w województwie zchodniopomorskim w 2013 r. Szczecin 2014

4 Zespół redkcyjny PRZEWODNICZĄCY: REDAKTOR GŁÓWNY: CZŁONKOWIE: SEKRETARZ: OPRACOWANIE PUBLIKACJI: POD KIERUNKIEM: PRACE REDAKCYJNE: SKŁAD KOMPUTEROWY: Dominik Rozkrut Rent Wronkowsk Ann Bilsk, Agnieszk Brzezińsk, Aniel Litke, Mgdlen Mojsiewicz, Jnin Ofirsk, Dgmr Pwlikowsk, Młgorzt Rdlińsk, Berndet Wsilewsk, Mgdlen Wegner Ew Kcperczyk Justyn Berezowsk, Bet Brzostowsk, Lidi Dzid, Michł Huet, Mriol Jśków, Mgdlen Kmińsk, Mriol Kwitkowsk, Mgdlen Mojsiewicz, Mgdlen Orczykowsk, Jonn Piotrowsk, Ann Pokorsk, Dominik Rozkrut, Mgdlen Wegner, Mrt Zielińsk Mgdleny Mojsiewicz, Dominik Rozkrut Ew Kcperczyk, Bet Rzymek Kmil Sokół ISSN Przy pulikowniu dnych Urzędu Sttystycznego prosimy o podnie źródł Druk: Urząd Sttystyczny w Olsztynie, Olsztyn, ul. Kościuszki 78/82 Pulikcj dostępn n stronie Nkłd: 70 egz. Cen: 20,00 zł

5 Przedmow W skli mkro kumulcj wiedzy to podstwowy czynnik trwłego wzrostu gospodrczego. Szcunki dl njrdziej rozwiniętych krjów OECD wskzują, że firmy inwestują oecnie tyle w wrtości niemterilne i prwne związne z innowcjmi, ile inwestują w trdycyjne formy kpitłu jk mszyny, urządzeni i udynki. Akumulcj wiedzy jest ściśle powiązn z nkłdmi n edukcję, dni nukowe, postęp techniczny, rozwój instytucjonlny. Znczne zróżnicownie krjów czy regionów z punktu widzeni temp rozwoju znjduje odzwierciedlenie w oserwownych różnicch wydjności, wykorzystywnych technologich. Stąd też rozwój oprty n wiedzy i innowcjch to jeden z trzech kluczowych priorytetów strtegii Europ Również w krjowych i regionlnych dokumentch progrmowych temtyk gospodrki oprtej n wiedzy trktown jest priorytetowo. Rport Polsk 2030 tk identyfikuje jedno z dziesięciu wyzwń w długookresowym rozwoju Polski. Zktulizown Regionln Strtegi Innowcji Województw Zchodniopomorskiego n lt koncentruje się wokół idei udowy trwłych fundmentów dl tworzeni, sorpcji i dyfuzji innowcji, stwijąc n regionlną specjlizcję wsprtą wzrostem świdomości i kompetencji innowcyjnych. Nie uleg wątpliwości, że nuk, technik, innowcyjność to zsdnicze fundmenty dziłń koniecznych dl relizcji celów określonych we wspomninych strtegich. Plnując niniejszą pulikcję, strno się przyliżyć tę kluczową z punktu widzeni rozwoju nszego regionu prolemtykę, prezentując wyniki dń sttystycznych z zkresu zwnsowni techniki w przetwórstwie przemysłowym, zngżowni wiedzy w usługch, zsoów ludzkich dl nuki i techniki, dziłlności innowcyjnej i dwczorozwojowej, dyfuzji wiedzy, rozwoju społeczeństw informcyjnego. Pulikcj przygotown zostł przez zespół prcowników Ośrodk Sttystyki Nuki, Techniki, Innowcji i Społeczeństw Informcyjnego w Urzędzie Sttystycznym w Szczecinie. Plnując jej kolejne edycje, ędziemy wdzięczni z kżdą sugestię dotyczącą tk zwrtości niniejszej pulikcji, jk i zkresu prowdzonych dń sttystycznych. Urząd Sttystyczny w Szczecinie skłd tą drogą podziękowni wszystkim respondentom iorącym udził w dnich, których wyniki wykorzystno w niniejszej pulikcji, tk istotnych dl ksztłtowni polityki rozwoju krju i regionu. Wyrżm ndzieję, że niniejszą pulikcję, jk i pozostłe inicjtywy i pulikcje z zkresu sttystyk nuki, techniki i innowcji, spotkją się z Pństw pozytywnym przyjęciem. Szczecin, wrzesień 2014 r. Dyrektor Urzędu Sttystycznego w Szczecinie dr Dominik Rozkrut

6 Prefce At the mcro level, the ccumultion of knowledge constitutes n underlying fctor of sustinle economic growth. Estimtes for the most developed OECD countries suggest tht compnies re currently investing into intngile ssets linked to innovtion s much s into trditionl ssets such s mchines, equipment nd uildings. The ccumultion of knowledge is closely relted to expenditures on eduction, scientific reserch, technicl progress nd institution uilding. Considerle disprities in the efficiency level of used technologies re reflected in significnt differentition mong countries or regions tking into ccount their pce of growth. Therefore, knowledge nd innovtionsed growth is one of three key priorities of the Europe 2020 strtegy. The knowledgesed economy hs lso een grnted priority in ntionl nd regionl progrmme documents. The report Polnd 2030 identifies it s one out of ten chllenges in longterm development of Polnd. The updted Regionl Innovtion Strtegy for Zchodniopomorskie Voivodship for the yers hs een uilt round estlishing stle foundtion for the cretion, sorption nd diffusion of innovtion, focusing on the regionl specilistion supported y incresed wreness nd innovtion competencies. There is no dout tht science, technology nd innovtion re the essentil foundtions of ctivities necessry for chieving gols set in mentioned strtegies. Authors of the puliction hve endevoured to cquint the reders with key issues from the stndpoint of our region presenting results of sttisticl surveys on technology dvncement in mnufcturing, knowledge intensity in services, humn resources in science nd technology, innovtion nd R&D ctivities, knowledge diffusion nd the development of informtion society. The puliction hs een prepred y the employees of the Sttistics Centre for Science, Technology, Innovtion nd the Informtion Society of the Sttisticl Office in Szczecin. While plnning its further editions, we will e grteful for ll remrks concerning contents of the puliction s well s the scope of conducted sttisticl surveys. The Sttisticl Office in Szczecin would like to thnk ll respondents prticipting in surveys, the results of which hve een used in the puliction, so importnt for shping the development policy of Polnd nd the region. We hope tht the following puliction together with other inititives nd pulictions concerning science, technology nd innovtion sttistics will receive your positive reception. Szczecin, Septemer 2014 Director of the Sttisticl Office in Szczecin Dominik Rozkrut, Ph.D.

7 Spis treści Przedmow...3 Uwgi metodyczne...7 Wyniki dń syntez 1. Zwnsownie techniki w Przetwórstwie przemysłowym orz zngżownie wiedzy w usługch Ztrudnienie w Przetwórstwie przemysłowym i usługch Produkcj i eksport według stopni zwnsowni techniki w Przetwórstwie przemysłowym i zngżowni wiedzy w usługch Wyposżenie w środki utomtyzcji procesów produkcyjnych Zsoy ludzkie dl nuki i techniki Npływ do zsoów ludzkich dl nuki i techniki edukcj Ktegorie zsoów ludzkich dl nuki i techniki Personel w dziłlności dwczej i rozwojowej System innowcji Dziłlność innowcyjn przedsięiorstw Aktywność dwcz i ptentow Trnsfer technologii Społeczeństwo informcyjne Wykorzystnie technologii informcyjnotelekomunikcyjnych w przedsięiorstwch Przetwórstw przemysłowego Wykorzystnie technologii informcyjnotelekomunikcyjnych w gospodrstwch domowych...94 Ojśnieni znków umownych Kresk ( ) zjwisko nie wystąpiło. Kropk (.) zupełny rk informcji lu rk informcji wirygodnych. Znk x wypełnienie pozycji jest niemożliwe lu niecelowe. Znk Δ ozncz, że nzwy zostły skrócone w stosunku do oowiązującej klsyfikcji; ich pełne nzwy podno w uwgch metodycznych n str. 7. W tym ozncz, że nie podje się wszystkich skłdników sumy. Znk ozncz, że dne nie mogą yć pulikowne ze względu n konieczność zchowni tjemnicy sttystycznej w rozumieniu ustwy o sttystyce pulicznej.

8 Contents Foreword... 4 Methodologicl notes... 7 Results of surveys synthesis 1. Level of technology in mnufcturing nd knowledge in services Employment in mnufcturing nd services Production nd exports y level of technology in mnufcturing nd knowledge in services Mens of utomting production processes Humn resources in science nd technology HRST inflows eduction Ctegories of HRST R&D personnel Innovtion system Innovtion ctivities of enterprises Reserch nd ptent ctivity Technology trnsfer Informtion society ICT usge in mnufcturing enterprises ICT usge in households Symols Dsh ( ) mgnitude zero. Dot (.) dt not ville or not relile. Symol x not pplicle. Symol Δ ctegories of pplied clssifiction re presented in revited form; their full nmes re given in the methodologicl notes on pge 7. Of which indictes tht not ll elements of the sum re given. Symol dt my not e pulished due to the necessity of mintining sttisticl confidentility in ccordnce with the Lw in Officil Sttistics.

9 Uwgi metodyczne System dń sttystycznych GUS z zkresu nuki, techniki, innowcji i społeczeństw informcyjnego dostosowywny jest do zleceń metodologicznych stosownych w krjch OECD i Unii Europejskiej. Pomiry strumieni i zsoów w wymienionych zkresch temtycznych relizowne są zgodnie z metodologią opisną w serii podręczników OECD i Eurosttu zwnych Frscti Fmily Mnuls orz wytycznymi Eurosttu, dotyczącymi poszczególnych dń. Przedstwione dne dotyczą zsdniczo województw zchodniopomorskiego, z wyjątkiem wyrnych wskźników społeczeństw informcyjnego, dostępnych jedynie dl mkroregionu północnozchodniego. Pojęcie gospodrki oprtej n wiedzy (knowledgesed economy) zostło w niniejszej pulikcji wpisne w koncepcję endogenicznego wzrostu, w którym postęp orgnizcyjnotechnologiczny nie jest niezleżny od polityki gospodrczej, zgodnie z definicją OECD, rozpropgowną w ltch 90tych. Chrkterystyk czynników gospodrki oprtej n tworzeniu (produkcji 1 ), tkże dlszym przekzywniu orz prktycznym wykorzystniu wiedzy i informcji zwier opis: kpitłu produkcyjnego zngżownego w wytwrznie dór i usług o różnym stopniu zngżowni wiedzy i techniki, kpitłu ludzkiego dl nuki i techniki, w tym efektywności jego wykorzystni, systemu innowcji, w którym wykorzystywne są zsoy wiedzy i który jest czynnikiem determinującym konkurencyjność przedsięiorstw, procesu dyfuzji wiedzy, szykiej komunikcji i przekzywni informcji, w tym inwestycji w technologie komunikcyjne. Przedstwione w pulikcji dne sttystyczne oejmują te edycje dń, których wyniki dostępne yły w 2013 r. W mirę możliwości prezentowno je n tle wyników z poprzedniej edycji dni. Dne o uzysknych przychodch, poniesionych nkłdch lu wrtości wyroów, usług itp. wyrżono w cench ieżących. Ze względu n zokrągleni dnych w niektórych przypdkch sumy skłdników mogą się różnić od podnych wielkości. Stosowne klsyfikcje podmiotów według rodzju prowdzonej dziłlności Dne zostły przygotowne w ukłdzie Polskiej Klsyfikcji Dziłlności PKD 2007, oprcownej n podstwie Sttystycznej Klsyfikcji Dziłlności Gospodrczych we Wspólnocie Europejskiej Sttisticl Clssifiction of Economic Activities in the Europen Community NACE Rev. 2. Polsk Klsyfikcj PKD 2007 wprowdzon zostł z dniem 1 I 2008 r. rozporządzeniem Rdy Ministrów z dni 24 XII 2007 r. (Dz. U. Nr 251, poz. 1885). W pulikcji wyodręniono w rmch PKD 2007, jko dodtkowe grupowni przemysł i usługi, tkże zstosowno skróty nzw niektórych poziomów klsyfikcyjnych. Oznczeni sekcji/dziłów Pełn nzw Skrót A Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i ryctwo, Przemysł B Górnictwo i wydoywnie, C Przetwórstwo przemysłowe, 1012 Produkcj rtykułów spożywczych (10), Produkcj npojów (11), Produkcj wyroów tytoniowych (12), 1 Wiedz tworzon, przyswjn, przekzywn i wykorzystywn jest określonym produktem, który przyspiesz rozwój gospodrki i społeczeństw. 7

10 Uwgi metodyczne Oznczeni sekcji/dziłów Pełn nzw Przemysł (cd.) 1315 Produkcj wyroów tekstylnych (13), Skrót Produkcj odzieży (14), Produkcj skór i wyroów ze skór Produkcj skór i wyroów skórznych Δ, wyprwionych (15), 1618 Produkcj wyroów z drewn orz kork, z wyłączeniem meli; produkcj wyroów ze słomy i mteriłów używnych do wypltni (16), Produkcj ppieru i wyroów z ppieru (17), Poligrfi i reprodukcj zpisnych nośników informcji (18), 1923 Wytwrznie i przetwrznie koksu i produktów rfincji ropy nftowej (19), Produkcj chemikliów i wyroów chemicznych (20), Produkcj podstwowych sustncji frmceutycznych orz leków i pozostłych wyroów frmceutycznych (21), Produkcj wyroów z gumy i tworzyw sztucznych (22), Produkcj wyroów z pozostłych minerlnych surowców niemetlicznych (23), Produkcj wyroów z drewn, kork, słomy i wikliny Δ, Produkcj koksu i produktów rfincji ropy nftowej Δ, Produkcj wyroów frmceutycznych Δ, 2428 Produkcj metli (24), Produkcj metlowych wyroów gotowych, Produkcj wyroów z metli Δ, z wyłączeniem mszyn i urządzeń (25), Produkcj komputerów, wyroów elektronicznych i optycznych (26), Produkcj urządzeń elektrycznych (27), Produkcj mszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklsyfikown (28), Produkcj mszyn i urządzeń Δ, 2930 Produkcj pojzdów smochodowych, przyczep i nczep, z wyłączeniem motocykli (29), Produkcj pozostłego sprzętu trnsportowego (30), 3133 Produkcj meli (31), Pozostł produkcj wyroów (32), Nprw, konserwcj i instlownie mszyn i urządzeń (33), D Wytwrznie i zoptrywnie w energię elektryczną, gz, prę wodną, gorącą wodę i powietrze do ukłdów klimtyzcyjnych, E Dostw wody; gospodrownie ściekmi i odpdmi orz dziłlność związn z rekultywcją Produkcj pojzdów smochodowych, przyczep i nczep Δ, Wytwrznie i zoptrywnie w energię elektryczną, gz, prę wodną i gorącą wodę Δ, Dostw wody; gospodrownie ściekmi i odpdmi; rekultywcj Δ, F Budownictwo Usługi (sektor usług) G Hndel hurtowy i detliczny; nprw pojzdów Hndel; nprw pojzdów smochodowych Δ, smochodowych, włączjąc motocykle, 46 Hndel hurtowy, z wyłączeniem hndlu pojzdmi Hndel hurtowy Δ smochodowymi (46), H Trnsport i gospodrk mgzynow, 8

11 Oznczeni sekcji/dziłów Pełn nzw Skrót Usługi (sektor usług) (cd.) 4953 Trnsport lądowy orz trnsport rurociągowy Trnsport lądowy i rurociągowy Δ, (49), Trnsport wodny (50), Trnsport lotniczy (51), Mgzynownie i dziłlność usługow wspomgjąc trnsport (52), Dziłlność pocztow i kuriersk (53), I Dziłlność związn z zkwterowniem Zkwterownie i gstronomi Δ, i usługmi gstronomicznymi, J Informcj i komunikcj, 58, 6163 Dziłlność wydwnicz (58), Telekomunikcj (61), Dziłlność związn z oprogrmowniem i dordztwem w zkresie informtyki orz dziłlność powiązn (62), Dziłlność usługow w zkresie informcji (63), Dziłlność związn z oprogrmowniem i dordztwo w zkresie informtyki Δ, K Dziłlność finnsow i uezpieczeniow, 6466 Finnsow dziłlność usługow, z wyłączeniem uezpieczeń i funduszów emerytlnych (64), Finnsow dziłlność usługow Δ, Uezpieczeni, resekurcj orz fundusze emerytlne, z wyłączeniem oowiązkowego uezpieczeni społecznego (65), Dziłlność wspomgjąc usługi finnsowe orz uezpieczeni i fundusze emerytlne (66), L Dziłlność związn z osługą rynku nieruchomości, M Dziłlność profesjonln, nukow i techniczn, 71 Dziłlność w zkresie rchitektury i inżynierii; dni i nlizy techniczne (71) N Dziłlność w zkresie usług dministrowni i dziłlność wspierjąc, O Administrcj puliczn i oron nrodow; oowiązkowe zezpieczeni społeczne, Uezpieczeni, resekurcj i fundusze emerytlne Δ, Osług rynku nieruchomości Δ, P Edukcj, Q Opiek zdrowotn i pomoc społeczn, R Dziłlność związn z kulturą, rozrywką i rekrecją, S Pozostł dziłlność usługow, T Gospodrstw domowe ztrudnijące prcowników; gospodrstw domowe produkujące wyroy i świdczące usługi n włsne potrzey, Gospodrstw domowe ztrudnijące prcowników orz wytwrzjące produkty n włsne potrzey Δ, U Orgnizcje i zespoły eksterytorilne. Uwgi metodyczne Prezentowne informcje przedstwione zostły stosownie do zkresu prowdzonych dń, uwzględnijących podmioty klsyfikowne według kryterium liczy prcujących pogrupowne w nstępujące klsy: od 10 do 49 osó, 9

12 Uwgi metodyczne od 50 do 249 osó, 250 i więcej osó. Stopień zwnsowni techniki Metod wyróżnini stopni zwnsowni techniki w Przetwórstwie przemysłowym (sekcj C) według dziedzin dziłlności gospodrczych pozwl n klsyfikcję dziedzin (dziłów i grup) sekcji C, oejmującą nstępujące cztery ktegorie: wysoką technikę, średniowysoką technikę, średnioniską technikę orz niską technikę. Przez wysoką technikę rozumine są dziedziny dziłlności gospodrczej odznczjące się wysoką intensywnością prc dwczych i rozwojowych (B+R). Jko mierniki intensywności prc B+R zstosowno w prcch metodologicznych nstępujące wskźniki: relcję nkłdów ezpośrednich n dziłlność B+R do wrtości dodnej, relcję nkłdów ezpośrednich n dziłlność B+R do wrtości produkcji (sprzedży), relcję nkłdów ezpośrednich n dziłlność B+R powiększonych o nkłdy pośrednie wliczone w dor inwestycyjne i półwyroy do wrtości produkcji (sprzedży). Oecnie przyjmuje się n podstwie dń T. Htzichronoglou z 1997 r. orz ich rewizji przeprowdzonych we Wspólnotowym Centrum Bdwczym Komisji Europejskiej (Joint Reserch Centre, JRC) z 2000 r., że intensywność prc B+R w poszczególnych dziedzinch przyporządkownych do stopni zwnsowni techniki jest nstepując: Stopień zwnsowni techniki Nkłdy n dziłlność B+R w wrtości sprzedży Wysok technik (HiTech) pond 7% Średnio wysok technik (MediumHiTech) 2,5% do 7% Średnionisk technik (MediumLowTech) 1% do 2,5% Nisk technik (LowTech) 1% lu mniej Wyróżnienie czterech ktegorii zwnsowni techniki poprzez nlizę ezpośredniej i pośredniej zwrtości B+R przygotowne zostło przez OECD n podstwie dnych z nstępujących krjów: Stnów Zjednoczonych, Jponii, Niemiec, Frncji, Wielkiej Brytnii, Kndy, Włoch, Holndii, Austrlii i Dnii. Powstłe w ten sposó przyporządkownie podmiotu do stopni zwnsowni techniki n podstwie podstwowego rodzju dziłlności podmiotu gospodrczego przedstwiono poniżej: Klsyfikcj Przetwórstw przemysłowego (sekcj C) według stopni zwnsowni techniki (dok.) Stopień zwnsowni techniki Dziły/grupy Przetwórstw przemysłowego Oznczenie dziłów/grup Wysok technik Średniowysok technik Produkcj podstwowych sustncji frmceutycznych orz leków i pozostłych 21 wyroów frmceutycznych Produkcj komputerów, wyroów elektronicznych i optycznych 26 Produkcj sttków powietrznych, sttków kosmicznych i podonych 30.3 mszyn Produkcj chemikliów i wyroów chemicznych 20 Produkcj roni i municji 25.4 Produkcj urządzeń elektrycznych 27 Produkcj mszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklsyfikown 28 Produkcj pojzdów smochodowych, przyczep i nczep, z wyłączeniem 29 motocykli Produkcj lokomotyw kolejowych orz toru szynowego 30.2 Produkcj wojskowych pojzdów ojowych 30.4 Produkcj sprzętu trnsportowego, gdzie indziej niesklsyfikown 30.9 Produkcj urządzeń, instrumentów orz wyroów medycznych, włączjąc 32.5 dentystyczne 10

13 Klsyfikcj Przetwórstw przemysłowego (sekcj C) według stopni zwnsowni techniki (dok.) Stopień zwnsowni techniki Średnionisk technik Dziły/grupy Przetwórstw przemysłowego Oznczenie dziłów/grup Reprodukcj zpisnych nośników informcji 18.2 Wytwrznie i przetwrznie koksu i produktów rfincji ropy nftowej 19 Produkcj wyroów z gumy i tworzyw sztucznych 22 Produkcj wyroów z pozostłych minerlnych surowców niemetlicznych 23 Produkcj metli 24 Produkcj metlowych wyroów gotowych z wyłączeniem mszyn i urządzeń 25 (ez 25.4) orz z wyłączeniem produkcji roni i municji Produkcj sttków i łodzi 30.1 Nprw, konserwcj i instlownie mszyn i urządzeń 33 Nisk technik Produkcj rtykułów spożywczych 10 Produkcj npojów 11 Produkcj wyroów tytoniowych 12 Produkcj wyroów tekstylnych 13 Produkcj odzieży 14 Produkcj skór i wyroów ze skór wyprwionych 15 Produkcj drewn i wyroów z drewn orz kork z wyłączeniem meli, 16 produkcj wyroów ze słomy i mteriłów używnych do wypltni Produkcj ppieru i wyroów z ppieru 17 Poligrfi 18 (ez 18.2) Produkcj meli 31 Pozostł produkcj wyroów z wyłączeniem produkcji urządzeń, instrumentów orz wyroów medycznych, włącznie z dentystycznymi 32 ez 32.5 Źródło: Eurostt, Working Group Meeting on Sttistics on Science, Technology nd Innovtion, Luxemourg 2728 Novemer doc. Eurostt/F4/ STI/2008/12. Uwgi metodyczne Stopień zngżowni wiedzy w usługch Metod wyróżnini stopni zwnsowni techniki w Przetwórstwie przemysłowym według dziedzin dziłlności gospodrczych zostł również wykorzystn do wyróżnieni usług oprtych n wiedzy (wiedzochłonnych) wśród dziłów PKD sekcji GU, zgodnie z zlecenimi EUROSTATu (EUROSTAT, Working Group Meeting on Sttistics on Science, Technology nd Innovtion, Luxemourg 2728 Novemer doc. Eurostt/F4/STI/2008/12). Pozwl on n przyporządkownie podmiotu gospodrczego z sekcji GU do dziedzin według stopni zngżowni wiedzy n podstwie podstwowego rodzju dziłlności podmiotu gospodrczego. Usługi wiedzochłonne odznczją się wysokim odsetkiem prcujących z wymgnym wyksztłceniem wyższym ądź specjlistyczną wiedzą. Sektor usług zostł podzielony n usługi oprte n wiedzy (KIS knowledgeintensive services) i usługi mniej wiedzochłonne (LKIS less knowledgeintensive services). W rmch kżdej z kls stopni zwnsowni wiedzy wyróżniono również klsy dodtkowe. 11

14 Uwgi metodyczne Klsyfikcj sekcji GU (usługi) według stopni zngżowni wiedzy Usługi oprte n wiedzy Sektor Dziły z sektor usług Oznczenie dziłów Usługi wysokiej techniki Usługi rynkowe oprte n wiedzy (ez finnsów i usług wysokiej techniki) Usługi finnsowe oprte n wiedzy Inne usługi oprte n wiedzy Dziłlność związn z produkcją filmów, 59 ngrń wideo, progrmów telewizyjnych, ngrń dźwiękowych i muzycznych Ndwnie progrmów ogólnodostępnych 60 i onmentowych Telekomunikcj 61 Dziłlność związn z oprogrmowniem 62 i dordztwem w zkresie informtyki orz dziłlność powiązn Dziłlność usługow w zkresie informcji 63 Bdni nukowe i prce rozwojowe 72 Trnsport wodny Trnsport lotniczy Dziłlność prwnicz, rchunkowoksięgow i dordztwo podtkowe Dziłlność firm centrlnych (hed offices), 70 dordztwo związne z zrządzniem Dziłlność w zkresie rchitektury i inżynierii, 71 dni i nlizy techniczne Reklm, dnie rynku i opinii pulicznej 73 Pozostł dziłlność profesjonln, nukow 74 i techniczn Dziłlność związn z ztrudnieniem 78 Dziłlność detektywistyczn i ochronirsk 80 Dziłlność finnsow i uezpieczeniow 6466 Dziłlność wydwnicz 58 Dziłlność weterynryjn 75 Administrcj puliczn i oron nrodow, oowiązkowe zezpieczeni społeczne 84 Edukcj 85 Opiek zdrowotn i pomoc społeczn 8688 Dziłlność związn z kultur, rekrecją 9093 i sportem 12

15 Klsyfikcj sekcji GU (usługi) według stopni zngżowni wiedzy Usługi mniej wiedzochłonne Sektor Dziły z sektor usług Oznczenie dziłów Usługi rynkowe mniej wiedzochłonne Inne usługi mniej wiedzochłonne Hndel hurtowy i detliczny; nprw pojzdów smochodowych, włączjąc motocykle 4547 Trnsport lądowy orz trnsport rurociągowy 49 Mgzynownie i dziłlność usługow wspomgjąc trnsport 52 Dziłlność związn z zkwterowniem 5556 i usługmi gstronomicznymi Dziłlność związn z osługą rynku nieruchomości 68 Wynjem i dzierżw 77 Dziłlność orgniztorów turystyki, pośredników i gentów turystycznych orz pozostł 79 dziłlność usługow w zkresie rezerwcji i dziłlności z nią związne Dziłlność usługow związn z utrzymniem porządku w udynkch i zgospodrowniem 81 terenów zieleni Dziłlność związn z dministrcyjną osługą iur i pozostł dziłlność wspomgjąc 82 prowdzenie dziłlności gospodrczej Nprw i konserwcj komputerów i rtykułów użytku osoistego i domowego 95 Dziłlność pocztow i kuriersk 53 Dziłlność orgnizcji członkowskich 94 Pozostł indywiduln dziłlność usługow 96 Gospodrstw domowe ztrudnijące prcowników, gospodrstw domowe produkujące wyroy i świdczące usługi n włsne 9798 potrzey Orgnizcje i zespoły eksterytorilne 99 Źródło: Eurostt, Working Group Meeting on Sttistics on Science, Technology nd Innovtion, Luxemourg 2728 Novemer doc. Eurostt/F4/ STI/2008/12. Uwgi metodyczne KIA wiedzochłonne dziedziny dziłlności (Knowledge Intensive Activities) Klsyfikcj wiedzochłonnych rodzjów dziłlności oejmuje rodzje dziłlności n poziomie dziłów według PKD chrkteryzujących się udziłem prcowników o wyksztłceniu wyższym (poziom 5 i 6 klsyfikcji ISCED 97) powyżej 33% ogółu prcujących w dnym rodzju dziłlności. Szcunki udziłu prcowników o wyksztłceniu wyższym dl poszczególnych dziłów PKD (NACE) dokonywne są w Eurostcie, n zie dnych Lour Force Survey 2, przekzywnych przez krje członkowskie. Szczegółow list dziłlności zliczonych do dziedzin wiedzochłonnych znjduje się poniżej. Wiedzochłonne dziedziny dziłlności (KIA) Dziły PKD Oznczenie dziłów Dziłlność usługow wspomgjąc górnictwo i wydoywnie 09 Wytwrznie i przetwrznie koksu i produktów rfincji ropy nftowej 19 Produkcj podstwowych sustncji frmceutycznych orz leków i pozostłych wyroów 21 frmceutycznych Produkcj komputerów, wyroów elektronicznych i optycznych 26 Trnsport lotniczy 51 Dziłlność wydwnicz 58 2 Bdnie LFS w Polsce prowdzone jest pod nzwą Bdnie Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL). 13

16 Uwgi metodyczne Wiedzochłonne dziedziny dziłlności (KIA) Dziły PKD Oznczenie dziłów Dziłlność związn z produkcją filmów, ngrń wideo, progrmów telewizyjnych, ngrń 59 dźwiękowych i muzycznych Ndwnie progrmów ogólnodostępnych i onmentowych 60 Telekomunikcj 61 Dziłlność związn z oprogrmowniem i dordztwem w zkresie informtyki orz 62 dziłlność powiązn Dziłlność usługow w zkresie informcji 63 Finnsow dziłlność usługow, z wyłączeniem uezpieczeń i funduszów emerytlnych 64 Uezpieczeni, resekurcj orz fundusze emerytlne, z wyłączeniem oowiązkowego 65 uezpieczeni społecznego Dziłlność wspomgjąc usługi finnsowe orz uezpieczeni i fundusze emerytlne 66 Dziłlność prwnicz, rchunkowoksięgow i dordztwo podtkowe 69 Dziłlność firm centrlnych (hed offices); dordztwo związne z zrządzniem 70 Dziłlność w zkresie rchitektury i inżynierii; dni i nlizy techniczne 71 Bdni nukowe i prce rozwojowe 72 Reklm, dnie rynku i opinii pulicznej 73 Pozostł dziłlność profesjonln, nukow i techniczn 74 Dziłlność weterynryjn 75 Dziłlność związn z ztrudnieniem 78 Dziłlność orgniztorów turystyki, pośredników i gentów turystycznych orz pozostł 79 dziłlność usługow w zkresie rezerwcji i dziłlności z nią związne Administrcj puliczn i oron nrodow, oowiązkowe zezpieczeni społeczne 84 Edukcj 85 Opiek zdrowotn 86 Dziłlność twórcz związn z kulturą i rozrywką 90 Dziłlność iliotek, rchiwów, muzeów orz pozostł dziłlność związn z kulturą 91 Dziłlność orgnizcji członkowskich 94 Orgnizcje i zespoły eksterytorilne 99 Źródło: [dostęp ]. Sektory wykonwcze w dziłlności dwczej i rozwojowej według Podręcznik Frscti N potrzey sttystyki dziłlności dwczej i rozwojowej wyróżni się nstępujące sektory wykonwcze: przedsięiorstw, rządowy, szkolnictw wyższego, prywtnych instytucji niekomercyjnych. Podstwy klsyfikcji sektorowej tworzy komincj funkcji, celu, zchowń gospodrczych, źródeł środków finnsowych orz formy prwnej jednostek. BES Sektor przedsięiorstw (The usiness enterprise sector) oejmuje wszystkie przedsięiorstw, orgnizcje i instytucje, których głównym przedmiotem dziłlności jest wytwrznie towrów i usług (z wyjątkiem szkolnictw wyższego) w celu ich sprzedży n rynku po cench mjących znczenie ekonomiczne orz prywtne instytucje niekomercyjne osługujące przede wszystkim wymienione podmioty. GOV Sektor rządowy (The government sector) oejmuje wszystkie deprtmenty, urzędy i inne orgny, które świdczą n rzecz ogółu oywteli usługi puliczne, pondto podmioty, n których spoczyw odpowiedzilność z dministrcję pństw orz politykę gospodrczą i społeczną w dnym społeczeństwie orz instytucje niekomercyjne kontrolowne i finnsowne głównie przez włdze, le niedministrowne przez sektor szkolnictw wyższego. Przedsięiorstw puliczne zliczne są do sektor przedsięiorstw jednostki ezpośrednio związne ze szkolnictwem wyższym do sektor szkolnictw wyższego. 14

17 HES Sektor szkolnictw wyższego (The higher eduction sector) oejmuje wszystkie uniwersytety, uczelnie techniczne i inne instytucje oferujące ksztłcenie n poziomie wyższym niż średnie (postsecondry), niezleżnie od źródeł ich finnsowni i sttusu prwnego. Zlicz się tu tkże wszystkie instytuty dwcze, stcje doświdczlne i kliniki dziłjące pod ezpośrednią kontrolą instytucji szkolnictw wyższego, dministrowne przez te instytucje ądź filiowne przy nich. PNP Sektor prywtnych instytucji niekomercyjnych (The privte nonprofit sector) oejmuje nierynkowe prywtne instytucje niekomercyjne dziłjące n rzecz gospodrstw domowych (czyli ogółu oywteli) orz osoy prywtne i gospodrstw domowe. Uwgi metodyczne Zestwienie źródeł dnych Ktegorie Źródło i zkres dnych 1. Zwnsownie techniki w przetwórstwie przemysłowym orz zngżownie wiedzy w usługch Prcujący Licz podmiotów Produkcj sprzedn Produkcj sprzedn n eksport Dne uzyskne z dni: Produkcj, ztrudnienie i hndel zgrniczny w zkresie wysokiej techniki, wykorzystujące wtórnie wyniki dni Prcujący w gospodrce nrodowej. Zkres dni: podmioty prowdzące dziłlność gospodrczą: zliczone do sektor przedsięiorstw o liczie prcujących 10 do 50 osó i więcej dnie pełne, o liczie prcujących do 9 osó ojęte dniem reprezentcyjnym, pozostłe jednostki prowdzące dziłlność gospodrczą dnie pełne orz jednostki sfery udżetowej pństwowej i smorządowej dnie pełne. Zkres prezentowny: W klsyfikcjch zwnsowni techniki orz zngżowni wiedzy dne prezentowne dl sekcji C orz dl sekcji GU. W klsyfikcji wiedzochłonnych rodzjów dziłlności (KIA) prezentowne są wszystkie sekcje PKD. Dne uzyskne z dni: Produkcj, ztrudnienie i hndel zgrniczny w zkresie wysokiej techniki, wykorzystujące wtórnie wyniki dni Roczne dnie dziłlności gospodrczej przedsięiorstw. Zkres dni: Jednostki zorgnizowne w formie: spółek hndlowych (osoowych i kpitłowych), spółek cywilnych, przedsięiorstw pństwowych, spółdzielni, oddziłów przedsięiorców zgrnicznych, osó fizycznych prowdzących dziłlność gospodrczą, pństwowych jednostek orgnizcyjnych orz instytucji kultury mjących osoowość prwną. Bdnie oejmuje sekcje: A (z wyłączeniem osó fizycznych prowdzących indywidulne gospodrstw rolne), B, C, D, E, F, G, H, I, J, K (z wyłączeniem nków, spółdzielczych ks oszczędnościowokredytowych, instytucji uezpieczeniowych, iur i domów mklerskich, towrzystw i funduszy inwestycyjnych orz towrzystw i funduszy emerytlnych), L, M, N, P (z wyłączeniem szkolnictw wyższego), Q (z wyłączeniem smodzielnych pulicznych zkłdów opieki zdrowotnej), R, S. Zkres prezentowny: W klsyfikcjch zwnsowni techniki orz zngżowni wiedzy dne prezentowne dl sekcji C orz dl sekcji GU. Wyposżenie przedsięiorstw w środki utomtyzcji 2. Zsoy ludzkie dl nuki i techniki Dne uzyskne z dni: Innowcje w przemyśle. Zkres dni: podmioty prowdzące dziłlność gospodrczą zklsyfikowną według PKD do sekcji B, C, D, E, w których licz prcujących wynosi 50 osó i więcej dnie pełne orz pró reprezentcyjn jednostek o liczie prcujących od 10 do 49 osó. Zkres prezentowny: dne prezentowne wyłącznie dl sekcji C. Studenci, solwenci szkół wyższych Dne uzyskne z dni: Szkoły wyższe i ich finnse. Zkres dni: puliczne i niepuliczne szkoły wyższe. 15

18 Uwgi metodyczne Ktegorie Słuchcze, solwenci kolegiów Uczestnicy studiów doktornckich Słuchcze, solwenci studiów podyplomowych Źródło i zkres dnych Dne uzyskne z dni: Szkoły podstwowe, gimnzj i szkoły pondgimnzjlne. Zkres dni: kolegi puliczne i niepuliczne o uprwnienich szkół pulicznych n podstwie Systemu Informcji Oświtowej (SIO). Dne uzyskne z dni: Szkoły wyższe i ich finnse. Zkres dni: puliczne i niepuliczne szkoły wyższe, jednostki prowdzące studi podyplomowe (instytuty nukowe w tym instytuty Polskiej Akdemii Nuk i dwcze łącznie z Centrum Medycznym Ksztłceni Podyplomowego i Krjową Szkołą Administrcji Pulicznej). Stopnie nukowe ndne Tytuły profesor ndne Zsoy ludzkie dl nuki i techniki (HRST) Personel w dziłlności dwczej i rozwojowej 3. System innowcji Aktywność innowcyjn przedsięiorstw Nkłdy n innowcje Sprzedż produktów nowych lu istotnie ulepszonych ędących nowością dl rynku orz ędących nowością tylko dl przedsięiorstw Innowcje orgnizcyjne Innowcje mrketingowe Nycie technologii Współprc w zkresie dziłlności innowcyjnej Nkłdy wewnętrzne n prce dwcze i rozwojowe Wynlzki, wzory użytkowe Dne uzyskne z dń: Zsoy ludzkie dl nuki i techniki (HRST). Zkres dni: osoy, którym przyznno stopień nukowy doktor lu doktor hilitownego w roku dnym n podstwie informcji Ministerstw Nuki i Szkolnictw Wyższego. Dne uzyskne z dń: Zsoy ludzkie dl nuki i techniki (HRST). Zkres dni: osoy, którym przyznno tytuł nukowy profesor w roku dnym n podstwie informcji Kncelrii Prezydent RP. Dne uzyskne z dń: Zsoy ludzkie dl nuki i techniki (HRST), wykorzystujące wtórnie wyniki Bdni Aktywności Ekonomicznej Ludności. Zkres dni: osoy w wieku 15 lt i więcej, ędące członkmi gospodrstw domowych pró losow. Dne uzyskne z dni: Dziłlność dwcz i rozwojow (B+R). Zkres dni: podmioty prowdzące dziłlność dwczą i rozwojową w sposó ciągły lu dorźny orz zlecjące wykonnie prc dwczych i rozwojowych. Zkres prezentowny: podmioty prowdzące dziłlność dwczą i rozwojową w sposó ciągły lu dorźny (w roku dnym). Dne uzyskne z dń: Innowcje w przemyśle, Innowcje w sektorze usług. Zkres dni Innowcje w przemyśle: podmioty prowdzące dziłlność gospodrczą zklsyfikowną według PKD do sekcji B, C, D, E, w których licz prcujących wynosi 50 osó i więcej dnie pełne orz pró reprezentcyjn jednostek o liczie prcujących od 10 do 49 osó. Zkres dni Innowcje w sektorze usług: podmioty prowdzące dziłlność gospodrczą zklsyfikowną według PKD do: dziłu 46, sekcji H, sekcji J, sekcji K, dziłu 71, 72 i 73, w których licz prcujących wynosił 10 osó i więcej pró reprezentcyjn, Zkres prezentowny: Dl przemysłu zkres pełny. Dl sektor usług dne prezentowne wyłącznie dl dziłów 46, sekcji H, dziłów: 58, 61, 62, 63, sekcji K, dziłu 71. Dne uzyskne z dni: Dziłlność dwcz i rozwojow (B+R). Zkres dni: podmioty prowdzące dziłlność dwczą i rozwojową w sposó ciągły lu dorźny orz zlecjące wykonnie prc dwczych i rozwojowych. Zkres prezentowny: podmioty prowdzące dziłlność dwczą i rozwojową w sposó ciągły lu dorźny (w roku dnym). Dne uzyskne z dni: Ochron włsności przemysłowej w Polsce Zkres dni: zgłszjący przedmioty włsności przemysłowej do ochrony prwnej w Urzędzie Ptentowym Rzeczypospolitej Polskiej w tryie krjowym i międzynrodowym orz uzyskujący ochronę n terytorium RP n podstwie z dnych Urzędu Ptentowego RP. Zkres prezentowny: główni (pierwsi) zgłszjący przedmioty włsności przemysłowej orz główni wnioskodwcy uzyskujący ochronę. 16

19 Ktegorie 4. Społeczeństwo informcyjne Wykorzystnie technologii informcyjnotelekomunikcyjnych w przedsięiorstwch Źródło i zkres dnych Dne uzyskne z dni: Wskźniki społeczeństw informcyjnego Zkres dni: osoy prwne, jednostki orgnizcyjne niemjące osoowości prwnej orz osoy fizyczne prowdzące dziłlność gospodrczą, w których licz prcujących wynosi 10 osó i więcej, dziłlność zostł zklsyfikown według PKD do sekcji: C, D, E, F, G, H, I, J, K, L, M (ez dziłu 75 weterynri), N orz z sekcji S grup 95.1 nprw i konserwcj komputerów i sprzętu komunikcyjnego pró losow Zkres prezentowny: tylko podmioty gospodrcze zklsyfikowne do sekcji C. Uwgi metodyczne Wykorzystnie technologii informcyjnotelekomunikcyjnych w gospodrstwch domowych Dne uzyskne z dni: Wskźniki społeczeństw informcyjnego Zkres dni: gospodrstw domowe z przynjmniej jedną osoą w wieku od 16 do 74 lt i ich członkowie w tym wieku pró losow Zkres prezentowny: ze względu n liczeność próy, wskźniki nie mogą yć prezentowne n poziomie województw przedstwione zostły dl regionu północnozchodniego, którego województwo zchodniopomorskie jest częścią. Definicje stosownych pojęć 1. Zwnsownie techniki w przetwórstwie przemysłowym orz zngżownie wiedzy w usługch Prcujący osoy wykonujące prcę przynoszącą im zroek lu dochód, dl których jednostk sprwozdwcz jest głównym miejscem prcy, w szczególności: 1) osoy ztrudnione n podstwie stosunku prcy, (tj. umowy o prcę, powołni, wyoru lu minowni) łącznie z sezonowymi i ztrudnionymi dorywczo; 2) prcodwców i prcujących n włsny rchunek: ) włścicieli i współwłścicieli łącznie z pomgjącymi członkmi ich rodzin jednostek prowdzących dziłlność gospodrczą; ) osoy prcujące n włsny rchunek; 3) gentów prcujących n podstwie umów gencyjnych i umów n wrunkch zleceni (łącznie z pomgjącymi członkmi ich rodzin orz osomi ztrudnionymi przez gentów); 4) osoy wykonujące prcę nkłdczą; 5) członków spółdzielni produkcji rolniczej, tj. członków RSP orz powstłych n ich zie spółdzielni o innym profilu produkcyjnym, w odniesieniu do których funkcjonuje prwo spółdzielcze, tkże członków spółdzielni kółek rolniczych. Wyposżenie przedsięiorstw w środki utomtyzcji Mszyny i urządzeni zinstlowne mszyny i urządzeni znjdujące się w ewidencji środków trwłych przedsięiorstw orz dzierżwione, które zostły oddne do eksplotcji i mogą służyć celom produkcyjnym. Mszyny i urządzeni znjdujące się w remoncie zlicz się do zinstlownych. Środki utomtyzcji procesów produkcyjnych urządzeni (lu zestwy mszyn i urządzeń) wykonujące określone czynności ez udziłu człowiek, stosowne w celu smoczynnego sterowni, regulowni urządzeń technicznych orz kontrolowni przeiegu procesów technologicznych. Lini produkcyjn (technologiczn) utomtyczn ziór mszyn i urządzeń przystosownych do wykonywni wielu opercji n przedmiocie prcy według kolejności technologicznej, z utomtycznym cyklem prcy i utomtycznym sterowniem procesem technologicznym, z pomocą mechnizmów sterowniczych konwencjonlnych, mechnicznych 17

20 Uwgi metodyczne urządzeń sterowni utomtycznego lu elektronicznych (ez sterowni komputerowego) łącznie z smoczynnym wykonywniem czynności pomocniczych (np. smoczynne zmocownie, zdjęcie przedmiotu prcy, smoczynne podnoszenie, przekzywnie półfryktów n nstępne stnowisk prcy itp.). Lini produkcyjn (technologiczn) sterown komputerem lini technologiczn utomtyczn, przy czym przeieg opercji n przedmiocie jest kompleksowo zprogrmowny i sterowny komputerem łącznie z smoczynnym ustleniem optymlnych wrunków przeiegu opercji i wymgnych prmetrów. Centrum orókowe mszyn (urządzenie) utomtyczn przystosown do wykonywni wielu opercji n przedmiocie prcy, przy czym sterown jest progrmowo. Prcuje kolejno różnymi nrzędzimi, które zgromdzone są w mgzynie nrzędziowym, stnowiącym integrlną część mszyny. Zmocownie nrzędzi odyw się smoczynnie według kolejności przewidzinej progrmem oróki. Rooty i mnipultory przemysłowe urządzeni stnowiące zestw środków relizujących smodzielnie mnipulownie mteriłmi, detlmi i nrzędzimi, służące do utomtycznego wykonywni w podstwowych procesch produkcyjnych funkcji ruchowych, mjące sztywne lu swoodne progrmownie zmin pozycji i kolejności opercji rooczych według jednej lu kilku osi ruchu i (lu) poruszni się po zdnej trjektorii. Do rootów i mnipultorów nie zlicz się urządzeń sterownych ręcznie orz utomtów do produkcji części, utomtów kopiujących orz urządzeń do ciągłego ruchu i mnipulowni mteriłmi sypkimi i płynnymi. Komputery do sterowni i regulcji procesmi produkcyjnymi jednostki stosowne do przygotowni dokumentcji technologicznej, sterowni, regulcji i kontroli przeiegu procesu technologicznego. Jeśli komputer stnowi integrlną część mszyny lu linii produkcyjnej (technologicznej), nie jest trktowny jko odręne urządzenie. 2. Zsoy ludzkie dl nuki i techniki Międzynrodowe zleceni metodyczne dotyczące pomiru zsoów ludzkich dl nuki i techniki orz metod nlizy struktury i zmin w niej zchodzących zostły ujęte w Podręczniku Cnerr 3. Zsoy ludzkie dl nuki i techniki tworzą osoy ktulnie zjmujące się lu potencjlnie mogące zjąć się prcmi związnymi z tworzeniem, rozwojem, rozpowszechniniem i zstosowniem wiedzy nukowo technicznej. Do zsoów ludzkich dl nuki i techniki zlicz się osoy, które spełniją przynjmniej jeden z dwóch wrunków: posidją wyksztłcenie wyższe w dziedzinch nuki i techniki, tzn. wyksztłcenie n poziomie 5B (ze zrelizownym progrmem kolegium), 5A (ze zrelizownym progrmem wyższych studiów zwodowych, studiów mgisterskich, studiów uzupełnijących mgisterskich, studiów podyplomowych) lu 6 (ze zrelizownym progrmem studiów doktornckich) według Międzynrodowej Stndrdowej Klsyfikcji Ksztłceni (Interntionl Stndrd Clssifiction of Eduction ISCED 97), czym przy relizowli progrmy studiów n kierunkch z grup Nuk orz Technik, przemysł, udownictwo wg klsyfikcji ISCED 97, zwnych kierunkmi N+T; prcują w zwodch nuki i techniki, gdzie tkie wyksztłcenie jest zzwyczj wymgne, tzn. prcują w zwodch grup Specjliści orz Technicy i inny średni personel Międzynrodowego Stndrdu Klsyfikcji Zwodów (Interntionl Stndrd Clssifiction of Occuption ISCO08 4 ), zwnych zwodmi N+T. Informcje zmieszczone w niniejszej pulikcji prezentowne są w dwóch spektch: npływów i zsoów. Npływ ozncz liczę osó zdoywjących wymgne wyksztłcenie lu nowoztrudnionych w zwodch N+T w ciągu roku. Zsó ludzki dl nuki i techniki ozncz mierzoną w dnym momencie liczę osó z wymgnym wyksztłceniem lu prcujących w zwodch N+T The Mesurement of Scientific nd Technologicl Activities. Mnul on the Mesurement of Humn Resources Devoted to S&T Cnerr Mnul, Pris 1995 [OECD/EC/Eurostt, OECD/GD(95)77]. 4 Do 2010 r. według ISCO 88. Dne od roku 2011 prezentowne są według nowej klsyfikcji zwodów, w związku z czym nie są w pełni porównywlne z dnymi pulikownymi w poprzednich edycjch Gospodrki oprtej n wiedzy w województwie zchodniopomorskim.

21 Npływ do zsoów ludzkich dl nuki i techniki w ciągu roku stnowią: osoy, które ukończyły z sukcesem edukcję n poziomie co njmniej 5 według klsyfikcji ISCED 97 n kierunkch N+T, tj. kierunkch z grup Nuk orz Technik, przemysł, udownictwo wg klsyfikcji ISCED 97; osoy ez formlnych kwlifikcji, które zostły ztrudnione w zwodch N+T (według klsyfikcji ISCO08 grupy zwodów Specjliści orz Technicy i inny średni personel), imigrnci wykwlifikowni ocokrjowcy przyywjący do krju i oywtele powrcjący z emigrcji. W pulikcji nlizowne są ktegorie opisujące npływ do zsoów ludzkich dl nuki i techniki związny z edukcją n poziomie co njmniej 5 według klsyfikcji ISCED 97. W pulikcji ujęto wszystkie szkoły, których ukończenie może prowdzić do uzyskni kwlifikcji n poziomch edukcji 5A, 5B i 6. W prowdzonych nlizch opisywne są sttystyki dotyczące uzysknych kwlifikcji niekoniecznie podwyższjących stopnień edukcji według klsyfikcji ISCED 97. Szkoły wyższe szkoły dziłjące w oprciu o ustwę Prwo o szkolnictwie wyższym z dni 27 VII 2005 r. (Dz. U Nr 164, poz. 1365, z późniejszymi zminmi). Pulikcj zwier dne dotyczące szkół wyższych zloklizownych n terenie województw zchodniopomorskiego wrz z ich jednostkmi zmiejscowymi, nie zwier dnych z jednostek zmiejscowych, których szkoły mcierzyste mją swoją siedzię poz terenem województw zchodniopomorskiego. System szkolnictw wyższego oejmuje studi: pierwszego stopni form ksztłceni, n którą są przyjmowni kndydci posidjący świdectwo dojrzłości, kończąc się uzyskniem kwlifikcji pierwszego stopni; drugiego stopni form ksztłceni, n którą są przyjmowni kndydci posidjący co njmniej kwlifikcje pierwszego stopni, kończąc się uzyskniem kwlifikcji drugiego stopni; jednolite mgisterskie form ksztłceni, n którą są przyjmowni kndydci posidjący świdectwo dojrzłości, kończąc się uzyskniem kwlifikcji drugiego stopni; trzeciego stopni (studi doktornckie) studi prowdzone przez uprwnioną jednostkę orgnizcyjną uczelni, instytut nukowy Polskiej Akdemii Nuk, instytut dwczy lu międzynrodowy instytut nukowy dziłjący n terytorium Rzeczypospolitej Polskiej utworzony n podstwie odręnych przepisów, n które są przyjmowni kndydci posidjący kwlifikcje drugiego stopni, kończące się uzyskniem kwlifikcji trzeciego stopni; podyplomowe form ksztłceni, n którą są przyjmowni kndydci posidjący kwlifikcje co njmniej pierwszego stopni, prowdzone m.in. w szkole wyższej, instytucie nukowym Polskiej Akdemii Nuk, kończąc się uzyskniem kwlifikcji podyplomowych. Studenci szkół wyższych osoy wpisne do ewidencji studentów w szkołch wyższych włącznie ze studentmi po osttnim roku studiów ez egzminu dyplomowego orz korzystjących z urlopów dziekńskich. Słuchcze studiów podyplomowych i doktornci tworzą odręne ziorowości. Studentów wykzno tyle rzy, n ilu kierunkch studiowli w dnej szkole wyższej według stnu w dniu 30 XI. Są przedstwieni w podzile n kierunki ksztłceni ISCED 97 z wyróżnioną ktegorią kierunków N+T. Asolwenci szkół wyższych osoy, które uzyskły dyplomy stwierdzjące ukończenie studiów wyższych. Asolwenci studiów mgisterskich (jednolitych i II stopni) uzyskują tytuły (w zleżności od kierunku studiów): mgistr ekonomii, mgistr filologii itd., lekrz medycyny, lekrz stomtolog, lekrz weterynrii. Asolwenci studiów I stopni uzyskują (w zleżności od kierunków studiów) tytuł zwodowy inżynier lu licencjt. Jeżeli solwent w roku kdemickim ukończył dw i więcej kierunków studiów, to również zostł wyk Uwgi metodyczne 19

22 Uwgi metodyczne zny wielokrotnie (w dnej szkole wyższej). Są przedstwieni w podzile n kierunki ksztłceni ISCED 97 z wyróżnioną ktegorią kierunków N+T. Słuchcze studiów podyplomowych osoy wpisne do ewidencji słuchczy studiów podyplomowych prezentowni są w podzile n podgrupy kierunków studiów, którym odpowidją określone oszry ksztłceni, m.in.: pedgogik w podgrupie pedgogicznej, czy fizyk, chemi, nuki o Ziemi w podgrupie fizycznej. Słuchczy wykzno według stnu w dniu 31 XII. Są przedstwieni w podzile n kierunki ksztłceni ISCED 97 z wyróżnioną ktegorią kierunków N+T. Uczestnicy studiów doktornckich osoy wpisne do ewidencji studentów studiów trzeciego stopni w szkołch wyższych orz innych jednostek uprwnionych do prowdzeni tkich studiów. Są przedstwieni w podzile n dziedziny nuki i techniki zgodne z Klsyfikcją Dziedzin Nuki i Techniki OECD, wyodręni się sześć podstwowych dziedzin nuki i techniki: nuki przyrodnicze, inżynieryjne i techniczne, medyczne i o zdrowiu, rolnicze, społeczne orz humnistyczne. Uczestników studiów doktornckich wykzno według stnu w dniu 31 XII. Kolegi funkcjonujące w systemie oświty szkoły policelne, których wrunkiem koniecznym do utworzeni, nstępnie dziłni jest zpewnienie opieki nukowodydktycznej szkoły wyższej. Nuk w kolegium kończy się dyplomem ukończeni. N mocy porozumień zwrtych przez orgny prowdzące kolegi z uczelnimi możliwe jest po zdniu egzminu dyplomowego, uiegnie się przez słuchcz kolegium o dopuszczenie do egzminu w uczelni orz uzysknie dyplomu i tytułu zwodowego licencjt. Kolegi nuczycielskie mją n celu teoretyczne i prktyczne przygotownie słuchczy do wykonywni zdń nuczycieli przedszkoli, szkół podstwowych orz innych plcówek oświtowowychowwczych i opiekuńczowychowwczych. Kolegi orgnizowne są jko plcówki prowdzone przez smorządy województw, orgnizcje społeczne, osoy fizyczne itp. lu w rmch orgnizcyjnych szkoły wyższej. Nuczycielskie kolegi języków ocych ksztłcą słuchczy do zwodu nuczyciel, ich solwent uzyskuje kwlifikcje do nuczni język ocego w szkołch podstwowych, gimnzjch i szkołch pondgimnzjlnych. Kolegi prcowników służ społecznych ksztłcą słuchczy do zwodu prcownik socjlny; orgnmi tworzącymi i prowdzącymi kolegi są smorządy województw dl kolegiów pulicznych lu osoy prwne orz osoy fizyczne dl kolegiów niepulicznych. Podlegją one ministrowi włściwemu do sprw zezpieczeni społecznego. Stopnie nukowe stopień doktor, stopień doktor hilitownego określonej dziedziny nuki lu dziedziny sztuki w zkresie dnej dyscypliny nukowej ądź rtystycznej. Uzysknie stopni nukowego doktor jest równowżne z uzyskniem wyksztłceni n poziomie 6 klsyfikcji ISCED 97. Stopnie nukowe ndwne są w jednostkch orgnizcyjnych, które posidją uprwnieni do ich ndwni. Prezentowne w pulikcji dne o ndnych stopnich nukowych pochodzą z Ministerstw Nuki i Szkolnictw Wyższego. Tytuł nukowy tytuł profesor określonej dziedziny nuki lo określonej dziedziny sztuki ndwny przez Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Zsoy ludzkie dl nuki i techniki (HRST) Zsoy ludzkie dl nuki i techniki w dostępnych sttystykch międzynrodowych nlizowne są przy rozszerzonym poz dziedziny nuki i techniki wrunku dotyczącym wyksztłceni. Wśród osó posidjących wyksztłcenie wyższe i/lu prcujących w zwodch nuki i techniki, wyróżni się nstępujące podgrupy ktegorie zsoów ludzkich dl nuki i techniki schemt 1. 20

23 Schemt 1. Ktegorie HRST HRSTO Zwód ISCO 2 ISCO 3 Specjliści Technicy i inny średni personel HRSTE Wyksztłcenie ISCED 6 ISCED 5A ISCED 5B ISCED<5 HRSTC Rdzeń zsoów ludzkich dl nuki i techniki HRSTW Zsoy ludzkie dl nuki i techniki osoy prcujące w sferze nuk technik z wyksztłceniem poniżej wyższego Uwgi metodyczne Źródło: Eurostt. ISCO 1 ISCO 0, 49 Kierownicy Inne zwody Bezrootni Niektywni zwodowo HRSTN Zsoy ludzkie dl nuki i techniki osoy prcujące poz sferą nuk i technik z wyksztłceniem wyższym HRSTU Zsoy ludzkie dl nuki i techniki ezrootni z wyksztłceniem wyższym HRSTI Zsoy ludzkie dl nuki i techniki niektywni zwodowo z wyksztłceniem wyższym HRSTE Zsoy ludzkie dl nuki i techniki wyksztłcenie (Humn Resources for Science nd Technology Eduction) grup t oejmuje osoy posidjące wyksztłcenie wyższe (ISCED 97 poziom 5A, 5B i 6). HRSTO Zsoy ludzkie dl nuki i techniki zwód (Humn Resources for Science nd Technology Occuption) do tej grupy nleżą osoy prcujące w zwodch ze sfery nuk i technik zliczne, zgodnie z ISCO08, do grup zwodów Specjliści orz Technicy i inny średni personel. HRSTC Rdzeń zsoów ludzkich dl nuki i techniki (Core of Humn Resources in Science nd Technology) stnowią osoy, które posidją wyksztłcenie wyższe (ISCED 97 poziom 5A, 5B i 6) i prcują w sferze nuk i technik (ISCO08 grupy zwodów Specjliści orz Technicy i inny średni personel). HRSTW Zsoy ludzkie dl nuki i techniki prcujący w sferze nuk i technik z wyksztłceniem poniżej wyższego (Humn Resources in Science nd Technology without tertiry eduction) stnowią osoy, prcujące w sferze nuk i technik z wyksztłceniem poniżej wyższego. HRSTN Zsoy ludzkie dl nuki i techniki zwód spoz sfery nuk i technik (Humn Resources for Science nd Technology Non S&T occuption) to osoy z wyksztłceniem wyższym prcujące w zwodch spoz sfery nuk i technik. HRSTU Zsoy ludzkie dl nuki i techniki ezrootni (Humn Resources for Science nd Technology Unemployed) to osoy ezrootne posidjące wyksztłcenie wyższe. HRSTI Zsoy ludzkie dl nuki i techniki niektywni (Humn Resources for Science nd Technology Inctive) to osoy posidjące wyksztłcenie wyższe niektywne zwodowo. 21

24 Uwgi metodyczne 22 W rmch zsoów ludzkich dl nuki i techniki wyróżni się tkże ktegorię: SE Specjliści i inżynierowie (Scientists nd Engineers) grup specjlistów nuk fizycznych, mtemtycznych i technicznych orz specjlistów nuk przyrodniczych i ochrony zdrowi prcujących w sferze nuk i technik (ISCO08 grupy zwodów Specjliści nuk fizycznych, mtemtycznych i technicznych, Specjliści do sprw zdrowi i Specjliści do sprw technologii informcyjnokomunikcyjnych). Personel w dziłlności dwczej i rozwojowej Metodyk dni dziłlności dwczorozwojowej w Polsce oprt jest n procedurch oprcownych przez ekspertów z OECD, zwrtych w Podręczniku Frscti. Dziłlność dwcz i rozwojow (B+R) systemtycznie prowdzone prce twórcze, podjęte dl zwiększeni zsou wiedzy, w tym wiedzy o człowieku, kulturze i społeczeństwie, jk również dl znlezieni nowych zstosowń dl tej wiedzy. Oejmuje on dni nukowe (dni podstwowe, stosowne i przemysłowe) orz prce rozwojowe. Dziłlność B+R odróżni od innych rodzjów dziłlności dostrzeglny element nowości i elimincj niepewności nukowej lu technicznej, czyli rozwiąznie prolemu niewypływjące w sposó oczywisty z dotychczsowego stnu wiedzy. Personel B+R wszystkie osoy związne ezpośrednio z dziłlnością B+R, zrówno prcownicy merytoryczni, jk i personel pomocniczy. Do personelu B+R zlicz się wszystkie ztrudnione osoy, które przeznczją n tę dziłlność co njmniej 10% swojego czsu prcy. Ztrudnieni przeznczjący n dziłlność B+R mniej niż 10% swojego czsu prcy orz personel świdczący usługi pośrednie (np. strż przemysłow, personel stołówek, personel zjmujący się utrzymniem czystości czy prcownicy wydziłów informtycznych) nie są uwzględnini w sttystykch n temt personelu B+R (czkolwiek koszty prcy tych osó, są uwzględnine w nkłdch osoowych w części przypdjącej n dziłlność B+R). Ztrudnienie w dziłlności B+R dne jest w ujęciu według zwodów orz według poziomu wyksztłceni. W ujęciu według grup stnowisk wyróżni się nstępujące ktegorie: prcownicy nukowodwczy, technicy i prcownicy równorzędni, pozostły personel związny z dziłlnością B+R. W ujęciu według poziomu wyksztłceni wyróżni się m.in. nstępujące ktegorie: osoy z tytułem nukowym profesor, osoy ze stopniem nukowym doktor hilitownego, osoy ze stopniem nukowym doktor. Prcownicy nukowodwczy specjliści zjmujący się prcą koncepcyjną i tworzeniem nowej wiedzy, wyroów, usług, procesów, metod i systemów, tkże kierowniem (zrządzniem) projektmi dwczymi, związnymi z relizcją tych zdń. Technicy i prcownicy równorzędni ztrudnieni w dziłlności B+R osoy, których główne zdni wymgją wiedzy technicznej i doświdczeni w co njmniej jednej dziedzinie nuk technicznych, fizycznych i przyrodniczych lu nuk społecznych i humnistycznych. Uczestniczą oni w dziłlności B+R poprzez wykonywnie zdń nukowych i technicznych związnych z zstosowniem pojęć i metod opercyjnych, zzwyczj pod kierunkiem dczy. Prcownicy równorzędni wykonują odpowiednie zdni B+R pod kierunkiem dczy w dziedzinie nuk społecznych i humnistycznych. Pozostły personel ztrudniony w dziłlności B+R wykwlifikowni i niewykwlifikowni rootnicy orz prcownicy sekretritów i iur uczestniczący w projektch B+R lu ezpośrednio związni z relizcją tych projektów. Do ktegorii tej zlicz się prcowników n stnowiskch rootniczych orz dministrcyjnoekonomicznych uczestniczących