Program profilaktyki Zespołu Szkół nr 3 im. Jana III Sobieskiego W Szczytnie Szczytno 2013 1
Profilaktyka To proces wspomagania człowieka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, a także ograniczania i likwidowania czynników, które blokują prawidłowy rozwój i zaburzają zdrowy styl życia. Pojęcie profilaktyka (prewencja, zapobieganie) - w potocznym rozumieniu to: zapobieganie problemom zanim się one pojawią (chorobom, wypadkom, przestępczości, zjawiskom szkodliwym). wzmacnianie i promowanie czynników chroniących przed tymi problemami (np. promocja zdrowia, zdrowego stylu życia). Wyróżnia się trzy poziomy profilaktyki: PIERWOTNA (pierwszorzędowa 1º) dotyczy całej populacji lub dużej jej części; są to działania najwcześniejsze, których celem jest uprzedzenie ewentualnego wystąpienia zagrożeń lub zaburzeń zdrowia. WTÓRNA (drugorzędowa 2º) dotyczy osób ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia zaburzenia. Celem jej jest wczesne wykrycie objawów zaburzeń i rozpoczęcie działań redukujących zjawisko. TRZECIORZĘDOWA dotyczy ludzi chorych, niepełnosprawnych jest to zapobieganie dalszym skutkom fizycznym i psychospołecznym choroby. Program profilaktyczny szkoły skierowany jest do uczniów, nauczycieli i rodziców, ukierunkowany jest na wzmocnienie czynników chroniących i osłabienie oraz eliminowanie czynników ryzyka. Profilaktyka rozumiana jest tu jako proces wspierania zdrowia i poczucia własnej wartości oraz przeciwdziałania destrukcyjnym czynnikom. W działaniach tych skupimy się na profilaktyce 1º i 2º. Pierwszego stopnia to działania skierowane do: - całej społeczności uczniowskiej mające na celu promocję zdrowia i zapobieganie pojawieniu się problemów związanych z zachowaniami destrukcyjnymi - do nauczycieli i pracowników szkoły - do rodziców uczniów Realizują je wszyscy nauczyciele, pracownicy szkoły i rodzice. Drugiego stopnia to działania skierowane do uczniów o najwyższym ryzyku wystąpienia zaburzenia pomagające im w jego redukcji. Realizują ja nauczyciele, pedagog szkolny i specjaliści współpracujący ze szkołą. 2
Główne cele programu: 1. Zapewnienie bezpieczeństwa w szkole. 2. Eliminowanie zagrożeń związanych z uzależnieniami. 3. Tworzenie środowiska i atmosfery sprzyjającej rozwojowi członków społeczności szkolnej. 4. Ograniczenie roli czynników zagrażających prawidłowemu rozwojowi i funkcjonowaniu człowieka. 5. Promowanie zdrowia i zdrowego stylu życia. Zadania programu: I. Systematyczne rozpoznawanie i diagnozowanie zagrożeń występujących w środowisku szkolnym. II. Zapewnienie w szkole bezpiecznych warunków nauki, pracy, odpoczynku i zabawy. III. Przeciwdziałanie agresji, przemocy i innym zaburzeniom relacji międzyludzkich. IV. Przeciwdziałanie paleniu papierosów, piciu alkoholu i używaniu innych substancji psychoaktywnych. V. Tworzenie w szkole warunków do rozwoju i aktywności członków społeczności szkolnej. VI. Włączenie zagadnień dotyczących zdrowia do programu profilaktyki. VII. Współdziałanie z rodzicami i społecznością lokalną. VIII. Współpraca z Poradnią Psychologiczno - Pedagogiczną na rzecz rozwijania i wspomagania zdrowia psychicznego młodzieży. I. Rozpoznawanie i diagnozowanie zagrożeń występujących w środowisku szkolnym. 1. Opracowanie narzędzi badawczych do diagnozy nauczycieli, uczniów i rodziców pod kątem profilaktyki. 2. Cykliczna diagnoza: - zagrożeń, - stanu bezpieczeństwa w szkole, - zainteresowań i sposobów spędzania czasu wolnego, - preferencji w zakresie zajęć pozalekcyjnych oraz problematyki godzin wychowawczych. 3
3. Diagnoza wybranych obszarów problemowych w obrębie poszczególnych klas (wg potrzeb). 4. Analiza otrzymanych wyników i włączenie ich działań profilaktycznych. 5. Ewaluacja programu na podstawie opinii wyrażonych przez uczniów, rodziców i nauczycieli. Ankiety, obserwacja zachowań uczniów w różnych sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych, opinie i sugestie rodziców, wnioski Rady Rodziców i Rady Pedagogicznej. II. Zapewnienie w szkole bezpiecznych warunków nauki, pracy, odpoczynku i zabawy. 1. Układanie rozkładów lekcji zgodnie z zasadami higieny pracy. 2. Przestrzeganie przepisów BHP w organizacji zajęć i opiece nad uczniami. 3. Organizacja czasu wolnego młodzieży: - organizowanie wycieczek naukowo rekreacyjno - turystycznych, rajdów, - prowadzenie zajęć sportowych i rekreacyjnych, - stwarzanie możliwości poszerzenia wiedzy i rozwoju zainteresowań. 4. Organizacja zajęć kompensacyjno-korekcyjnych dla wszystkich potrzebujących uczniów. 5. Przeciwdziałanie niepowodzeniom szkolnym i trudnościom adaptacyjnym: - prowadzenie zajęć wychowawczych poświęconych omówieniu prawa obowiązującego w szkole (Statut, Wewnątrzszkolne Zasady Oceniania), - integrowanie zespołu klasowego, - prowadzenie zajęć wychowawczych mających na celu rozpoznawanie własnych predyspozycji (uzdolnień, zainteresowań, cech osobowości), - organizowanie pomocy koleżeńskiej dla uczniów z kłopotami w nauce. 6. Zachęcanie uczniów do włączenia się do prac nad upiększeniem szkoły i jej najbliższego otoczenia. 7. Opracowanie wspólnie z uczniami zasad postępowania w przypadku niszczenia pomieszczeń i ich wyposażenia oraz konsekwentne przestrzeganie tych zasad. Godziny wychowawcze, imprezy klasowe, wycieczki, rajdy, SKS, siłownia, zajęcia szkolnych kół zainteresowań.. 4
III. Przeciwdziałanie agresji, przemocy i innym zaburzeniom relacji międzyludzkich 1. Kształtowanie i rozwijanie umiejętności psychospołecznych: - porozumiewania się z innymi, - nawiązywania i utrzymywania związków koleżeńskich, - zachowań asertywnych, - rozwiązywania konfliktów i problemów, - podejmowania decyzji, - odpowiedzialności za siebie i innych, - kontroli własnego zachowania i panowania nad emocjami, - radzenia sobie ze stresem. 2. Spotkanie z personelem szkoły poświęcone zjawisku agresji, przedstawienie zasad interwencji w sytuacjach przemocy wśród uczniów. 3. Realizacja programów profilaktycznych oraz edukacyjno - wychowawczych z młodzieżą. 4. Współpraca z instytucjami zajmującymi się niesieniem pomocy i wsparcia uczniom. Godziny z wychowawcą, zajęcia integracyjno adaptacyjne, wycieczki, zajęcia pozalekcyjne, imprezy klasowe i szkolne, prelekcje specjalistów, zajęcia warsztatowe. IV. Przeciwdziałanie paleniu papierosów, piciu alkoholu i używaniu innych substancji psychoaktywnych. 1. Zapoznanie młodzieży i rodziców z przepisami dotyczących zakazu palenia tytoniu, picia alkoholu, używania innych substancji psychoaktywnych. w szkole oraz postępowania w przypadku ich nieprzestrzegania. 2. Rzetelne informowanie młodzieży, rodziców i nauczycieli o szkodliwości środków odurzających i substancji psychoaktywnych oraz wynikających ze stosowania zagrożeń dla zdrowia, życia i możliwości uzależnień. 3. Pogłębienie wiedzy na temat realnych konsekwencji uzależnień. 4. Upowszechnianie wśród rodziców, nauczycieli i młodzieży informacji o dostępnych formach pomocy osobom zagrożonym uzależnieniem oraz przeżywającym inne trudności i problemy. 5. Zabezpieczenie szkoły przed handlarzami narkotyków i innymi niepożądanymi osobami. 6. Realizacja programów profilaktycznych oraz edukacyjno - wychowawczych z młodzieżą. 5
Godziny z wychowawcą (wykorzystanie środków audiowizualnych zgromadzonych w szkole), zebrania z rodzicami, prelekcje specjalistów, gromadzenie literatury przedmiotu. Wykaz instytucji wspomagających rodziców. V. Tworzenie w szkole warunków do rozwoju i aktywności członków społeczności szkolnej. 1. Usprawnianie przepływu informacji w szkole. 2. Wspieranie samorządności i samoorganizacji uczniów ich wartościowych inicjatyw. 3. Stworzenie każdemu uczniowi szans na przeżywanie sukcesu. 4. Organizacja zajęć wyrównawczych, zapewnienie pomocy uczniom z trudnościami w nauce. 5. Współdziałanie z ośrodkami pomocy społecznej i innymi organizacjami w pomocy uczniom z grup ryzyka. Godziny wychowawcze, imprezy klasowe, działania podejmowane przez Samorząd Uczniowski. VI. Włączenie zagadnień dotyczących zdrowia do programu profilaktyki. 1. Organizacja wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli w zakresie edukacji prozdrowotnej i promocji zdrowia (wg potrzeb). 2. Zwiększenie świadomości pracowników szkoły co do potrzeb badań profilaktycznych i zachęcanie ich do działań na rzecz własnego zdrowia. 3. Właściwe stosowanie leków pierwszej pomocy (zwłaszcza przeciwbólowych i uspokajających) zapobieganie ich nadużywaniu. 4. Zapewnienie stałej opieki pielęgniarki szkolnej i ścisłe powiązanie jej zadań z programem szkoły. 5. Organizacja różnych form edukacji prozdrowotnej dla wszystkich członków społeczności szkolnej, a zwłaszcza uczniów. Spotkania z pielęgniarką szkolną, prelekcje specjalistów, edukacja zdrowotna na lekcjach biologii, realizacja programów profilaktycznych. 6
VII. Współdziałanie z rodzicami i społecznością lokalną. 1. Uczestnictwo uczniów i nauczycieli w lokalnych imprezach (np. sportowych, kulturalnych). 2. Inicjowanie działań, kampanii, wspólnych imprez.. 3. Informowanie społeczności lokalnych o przedsięwzięciach, projektach i programach realizowanych w szkole. 4. Współdziałanie z różnymi instytucjami i organizacjami w realizacji zadań szkoły, korzystanie z ich zasobów (ludzkich i materialnych). Udział młodzieży, nauczycieli i rodziców w imprezach sportowych i kulturalnych organizowanych na terenie szkoły, miasta. Współpraca z innymi szkołami i instytucjami w realizacji projektów. VIII. Współpraca z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną na rzecz rozwijania i wspomagania zdrowia psychicznego młodzieży. 1. Organizowanie uczniom i rodzicom wsparcia psychologiczno-pedagogicznego. 2. Organizowanie grupowej, jak i indywidualnej opieki psychologicznopedagogicznej. 3. Informowanie rodziców oraz uczniów o działalności poradni, jej oferty pomocy w pracy szkoły. 4. Orzekanie o odpowiednich formach kształcenia i formach pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Indywidualne konsultacje dla uczniów tego wymagających, odpowiednie lekcje i warsztaty przeprowadzane w zespole klasowym przez specjalistów, prelekcje dla rodziców o różnorodnej tematyce, uczestnictwo pracowników poradni w radach pedagogicznych szkół. Zmiany w Programie Profilaktyki zostały przyjęte uchwałą Rady Pedagogicznej nr 9/2012/2013 z dnia 9 stycznia 2013 roku, po uzyskaniu pozytywnej opinii Rady Rodziców z dnia 16 listopada 2012 roku. Dyrektor: 7