SZKOLNY PROGRAM WYCHOWANIA SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 109 Podstawa prawna 1. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 i Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 117, poz. 759 i Nr 162, poz. 1126 oraz z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 19, poz. 239, Nr 48, poz. 550, Nr 104, poz. 1104, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1320). 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 1999 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego (Dz. U. Nr 14, poz. 129 i Nr 60, poz. 642, z 2000 r. Nr 2, poz. 18 ) 3. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483). 4. Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzeczypospolitą Polską podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r. (Dz. U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318). 5. Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 oraz z 2000 r. Nr 2 poz. 11 i 12). 6. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka.
I. CEL WYCHOWANIA: Naczelnym celem wychowania jest wszechstronny rozwój osobowy dziecka. Wszelkie działania wychowawcze winny służyć kształtowaniu i wypracowywaniu przez wychowanka coraz pełniejszej harmonii w sferze fizycznej, intelektualnej, psychicznej, społecznej, zdrowotnej, estetycznej, moralnej i duchowej. Oddziaływania wychowawcze prowadzone przez wszystkich nauczycieli pod kierunkiem wychowawcy klasy oparte na partnerskich relacjach pomiędzy dziećmi i nauczycielami winny sprzyjać budowaniu zgodnej społeczności szkolnej. WYCHOWANKA POWINNY CECHOWAĆ: - kultura osobista (zachowanie godne, szacunek dla drugiego) - pozytywne nastawienie wobec innych, życzliwość, - dążenie do budowania więzi między pokoleniami (dzieci rodzice, uczeń nauczyciel), - tolerancja i szacunek wobec ludzi o innych poglądach, wobec różnych narodów, ras, - miłość i szacunek dla Ojczyzny poznawanie jej historii, kultury i tradycji, - umiejętność obcowania z przyrodą, - zdolność do samodzielnego myślenia, szacunek dla prawdy, postępowanie zgodne z własnym sumieniem, wysoki poziom wiedzy, inteligencji i umiejętności ( na miarę własnych możliwości), - odporność na negatywne wpływy różnych patologicznych zjawisk społecznych środków przekazu. WYCHOWAWCA POWINIEN BYĆ PRZEDE WSZYSTKIM: Otwarty. Gotów przełamywać stereotypy w swoim zawodzie i poszukiwać dróg porozumienia z uczniami, ich rodzicami i innymi nauczycielami. Chętny do rozwijania swojego warsztatu pracy i poszukiwania nowych doświadczeń. Komunikatywny. Śmiało prezentuje własne poglądy, argumentując i broniąc ich, ale równocześnie gotowy jest do wysłuchania opinii innych ludzi, także uczniów. Umiejący i lubiący współpracować w zespole. Kompetentny. Dysponujący bogatą, wciąż aktualizowaną wiedzą w swojej dziedzinie oraz szerokimi zainteresowaniami ogólnymi. Konkretny. Potrafiący w syntetyczny sposób określić swoje oczekiwania i wymagania oraz dokonać rzeczowej oceny ich realizacji. Twórczy. Umiejący stawiać sobie cele i dostosowywać do nich swoje działania. Stale poszukujący i weryfikujący swoje pomysły. 1
II. ZADANIA SZKOŁY JAKO ŚRODOWISKA WYCHOWAWCZEGO: - Wspieranie rodziców w dziedzinie wychowania. - Opieka wychowawców nad biologicznym i psychologicznym rozwojem wychowanków. - Ochrona wychowawcza nad działaniem wychowanka w życiu społeczności środowiskowej. - Przygotowanie wychowanka do samodzielnego życia. - Koordynowanie oddziaływań wychowawczych domu, szkoły, środowiska rówieśniczego i społeczności lokalnej. III. ZADANIA NAUCZYCIELA WYCHOWUJĄCEGO: Kreowanie sytuacji, w których dziecko aktywnie rozwija wszystkie sfery swojej osobowości. Tworzenie życzliwej atmosfery sprzyjającej rozwijaniu chęci i gotowości do nauki. Kształtowanie umiejętności współpracy w grupie rówieśniczej i społecznej poprzez wspólną naukę i zabawę. Budowanie obrazu własnej osoby w oparciu o samoocenę. Rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych, dokonywania właściwych wyborów oraz wyrażania ocen i sądów w różnych sytuacjach. IV. ZADANIA WYCHOWAWCY KLASY Wychowawca klasy sprawuje kluczowa rolę koordynatora i animatora działań zespołu pedagogicznego. Do zadań wychowawcy klasy należy w szczególności : Kierowanie zespołem pedagogicznym pracującym z klasą; koordynowanie realizacji zadań zapisanych w programie pracy szkoły, Realizacja programu zajęć wychowawczych i pozalekcyjnych (w tym wychowania komunikacyjnego- wg odrębnego programu- oraz profilaktyki uzależnień); Zapewnienie uczniom i ich rodzicom wszechstronnej informacji na temat działań oraz osiągnięć uczniów; Wspomaganie zespołu uczniowskiego; w razie potrzeby inspirowanie i kierowanie realizacją podjętych działań; Bieżące rozwiązywanie problemów wychowawczych, w tym także wspomaganie uczniów mających trudności szkolne. V. DZIAŁANIA WYCHOWAWCZE a) w klasie pierwszej Cel wychowania: DZIECKO DZIAŁA W NOWEJ GRUPIE. 2
1. ma poczucie przynależności do klasy 2. chce i wyraża potrzebę działania w klasie jako grupie rówieśniczej 3. współtworzy i respektuje normy grupowe 4. doświadcza współzależności i współodpowiedzialności za działanie grupy Lp. Cele operacyjne Zadania Osoba odpowiedzialna Sposób ewaluacji 1. Poznajemy się - gry i zabawy integracyjne - pedagog Obserwacja - imprezy klasowe -mianowanie na - dyrekcja - rodzice - wychowawca, - rodzice ucznia - mianowanie na czytelnika - bibliotekarz imieniny i urodziny - wspólne - rozmowy: - wychowawca, rodzice wyjazdy klasowe (imprezy kulturalne, wycieczki) 2. Działamy w grupach Zapoznajemy się z zasadami pracy w grupie w czasie zajęć programowych. Ustalamy zakresy obowiązków dyżurnego oraz łącznika z biblioteką(przynależność okresowo zmienna), 3. Prezentujemy się - wystawa prac plastycznych - przedstawienia teatralne - konkursy muzyczne, plastyczne, sportowe, biblioteczne - wspólna ocena naszych osiągnięć b) w klasie drugiej. uczniowie uczniowie - rodzice - RSU - bibliotekarze Cel wychowania: DZIECKO POSTĘPUJE WEDŁUG NORM DOBREGO ZACHOWANIA. 1. zna i stosuje zwroty grzecznościowe 2. postępuje według przyjętych zasad dobrego zachowania 3. szanuje dorosłych, młodszych i rówieśników 4. zna symbole narodowe, regionalne i wie jak się wobec nich zachować Analiza wytworów pracy dzieci rodzice Analiza wytworów pracy dzieci rodzice Lp. Cele operacyjne Zadania Osoba odpowiedzialna Sposób ewaluacji 1. Potrafimy zachować się w klasie, w szkole i miejscach publicznych rodzice - uczniowie - pedagog - bibliotekarz 2. Poznajemy tradycje i piękno naszej ojczyzny - miasta, regionu, kraju 3. Szanujemy dorosłych, młodszych i rówieśników c) w klasie trzeciej - jesteśmy koleżeńscy wobec siebie - wywiązujemy się z powierzonych obowiązków - higienicznie i z korzyścią dla zdrowia spędzamy wolny czas - wycieczki tematyczne, wyjazdy, imprezy kulturalne - przestrzegamy zasad postępowania w miejscach publicznych - bierzemy udział w wycieczkach krajoznawczo -turystycznych - odwiedzamy miejsca pamięci narodowej - poznajemy legendy związane z historią regionu i kraju - poznajemy tradycje szkoły, miasta, regionu i państwa - stosujemy formy grzecznościowe wobec dorosłych, młodszych i rówieśników - nie przeszkadzamy sobie w pracy i zabawie - pomagamy innym 3 rodzice - uczniowie - bibliotekarz dzieci - pedagog - psycholog - rodzice - bibliotekarz Cel wychowania: DZIECKO POTRAFI ZACHOWAĆ SIĘ W SYTUACJACH TRUDNYCH. 1. wie do kogo może zwrócić się o pomoc 2. rozróżnia dobro i zło w sytuacjach codziennych i umie na nie reagować 3. jest świadomy swoich praw 4. zna i rozumie pojęcia: norma, prawo, obowiązek, tolerancja, godność Rozmowy z dziećmi, obserwacja rodzice organizacja dramy na temat zachowania - wychowawca Analiza dokumentów. Rozmowy z dziećmi, obserwacja - wychowawca - rodzice Rozmowy z dziećmi, obserwacja zachowania - wychowawca - rodzice - nauczyciele
Lp. Cele operacyjne Zadania Osoba odpowiedzialna Sposób ewaluacji 1. Tworzymy mapę naszych przyjaciół Analiza pracy uczniów - wychowawca - rodzice 2. Znamy i przestrzegamy zasad życia w społeczeństwie 3. Zapoznajemy się z KONWENCJĄ PRAW DZIECKA - przedstawiamy na gazetce osoby i instytucje pomagające dzieciom z ich adresami, numerami telefonów i sposobem dotarcia do nich - prawidłowo oceniamy sytuacje - gry dramowe umożliwiające rozróżnianie dobra i zła w życiu codziennym dziecka, oceniamy zachowania bohaterów literackich - trenujemy umiejętność reagowania w różnych sytuacjach symulacja, czyli odgrywanie ról zgodnie z ich realizacją w prawdziwym świecie -tworzymy dziecięcy słowniczek prawny - przedstawiamy prawa dzieci w różnych formach ekspresji pedagog - psycholog - rodzice - dyrekcja pedagog - psycholog pedagog - psycholog - rodzice - dzieci Rozmowy z dziećmi, obserwacja - wychowawca - rodzice - nauczyciele Rozmowy z dziećmi - wychowawca - rodzice Analiza pracy uczniów - wychowawca - rodzice d) w klasie czwartej Cel wychowania: UCZEŃ ZNA SPOSOBY KOMUNIKOWANIA SIĘ Z INNYMI. 1. otwarcie wyraża swoje sądy, prośby i oczekiwania 2. zna i stosuje w praktyce zasady aktywnego słuchania 3. potrafi jasno i konstruktywnie formułować wypowiedzi 4. używa komunikatu JA aby przedstawić odczucia nadawcy Lp. Cele operacyjne Zadania Osoba odpowiedzialna Sposób ewaluacji 1. Uczymy się aktywnie słuchać 2. Poznajemy zasady formułowania wypowiedzi 3. Uczymy się mówić o swoich uczuciach i rozumieć uczucia innych 4. Uczymy się wyrażać swoje sądy, prośby i oczekiwania e) w klasie piątej -- ćwiczenia ułatwiające koncentrację uwagi - ćwiczenia uczące aktywnego słuchania : parafraza, odzwierciedlenie uczuć, dowartościowanie, dojaśnienie Cel wychowania: UCZEŃ POZNAJE SIEBIE. - poznajemy istotę procesu komunikacji i przyczyny zakłóceń: - analiza przyczyn błędów w odbiorze komunikatu i sposoby ich uniknięcia, - określenie cech jasnego wypowiadania się - staramy się używać komunikatu JA w sytuacjach trudnych, - uczymy się odczytywać mowę ciała - zajęcia warsztatowe, symulacja sytuacji domowych, szkolnych pomagające odegrać role asertywnych uczniów, ćwiczenia umiejętności wyrażania i obrony swoich praw 1. obserwuje swoje zachowanie w różnych sytuacjach 2. jest świadomy własnych zalet i wad 3. umie ocenić wzorce zachowań i ich wpływ na kształtowanie swojej osoby 4. chce i potrafi się pozytywnie zaprezentować 4 pedagog Rozmowy nauczyciele - rodzice - uczniowie - wychowawca- pedagog Rozmowy - wychowawca nauczyciele- rodzice pedagog Obserwacjawychowawcanauczyciele - rodzice - wychowawca, nauczyciel - pedagog Obserwacja - wychowawca - nauczyciele -rodzice Analiza dokumentów.
Lp. Cele operacyjne Zadania Osoba odpowiedzialna Sposób ewaluacji 1. Obserwujemy i analizujemy swoje zachowanie w różny sytuacjach - zajęcia warsztatowe - gry dramatyczne - scenki rodzajowe - dyskusje pedagog Obserwacja - wychowawca - nauczyciele - uczniowie 2. Poznajemy siebie - treningi umiejętności - moja osoba w oczach innych - wywiad 3. Dostrzegamy wpływ wzorców na nasze zachowanie 4. Potrafimy dokonać autoprezentacji pozytywnej e) w klasie szóstej - poznanie i analiza wzorców zachowań zaproponowanych przez dzieci próba krytycznej oceny wzorców proponowanych przez środki masowego przekazu - reklama własnej osoby z wykorzystaniem różnych form ( słownej, plastycznej) - konkurs "uczeń o jakim się marzy" rówieśnicy - rodzice i krewni pedagog nauczyciel humanista uczniowie - plastyk Cel wychowania: UCZEŃ PLANUJE DZIAŁANIA I PRZEWIDUJE ICH EFEKT. 1. potrafi określić cele i dąży do ich osiągnięcia 2. analizuje swoje działanie i zmienia je według potrzeb 3. dokonuje samokontroli i samooceny Rozmowy - wychowawca - nauczyciele - rodzice Test socjometryczny - wychowawca - psycholog Rozmowy z dziećmi - wychowawca - nauczyciel humanista - rodzice Lp. Cele operacyjne Zadania Osoba odpowiedzialna Sposób ewaluacji 1. Planujemy swój czas pracy 2. Organizujemy swój wypoczynek 3. Kontrolujemy i oceniamy swoja pracę - analiza własnych potrzeb i zainteresowań, - wyznaczanie celów, - określenie sposobu realizacji i ustalenie planu zajęć - giełda pomysłów ( ciekawe formy spędzania czasu wolnego), - wyjście klasowe do instytucji kulturalnych (kino, teatr) : -analiza repertuaru, wyznaczenie terminu, zaplanowanie sposobu dojazdu, ustalenie kosztów, przygotowanie przewodnickie, - zorganizowanie wycieczki klasowej - poznanie sposobów oceny pracy - analiza wyników swojej pracy nauczyciel - rodzice - pedagog - uczniowie nauczyciel - rodzice - pedagog - uczniowie - uczeń nauczyciel - rodzice Obserwacja, rozmowy z dziećmi - wychowawca - nauczyciele - rodzice Podsumowanie imprez przez ankiety dla : - uczniów wychowawcy - rodziców Obserwacja własnych dokonań przez uczniów 5
VI. SYLWETKA WYCHOWANKA ABSOLWENT KLASY TRZECIEJ Absolwent klasy trzeciej dobrze zna swoje najbliższe otoczenie: dom i szkołę. Lubi szkołę i na ogół chętnie się uczy. Sprawnie posługuje się zdobywaną wiedzą w życiu codziennym. Formułuje pytania i poszukuje na nie odpowiedzi. W swoim zachowaniu prezentuje pogodę ducha. ABSOLWENT SZKOŁY PODSTAWOWEJ Absolwent szkoły podstawowej doskonale funkcjonuje w domu i w szkole. Pozytywnie patrzy na świat, siebie i innych ludzi. Traktuje naukę jako coś oczywistego, czasem nawet abstrakcyjnego, choć na ogół nie uczy się bezkrytycznie wszystkiego. Ma określony, dość szeroki krąg zainteresowań, którym poświęca swój czas, i które stara się rozwijać. Jest aktywny. Lubi ruch i chętnie uprawia sport w najróżniejszych jego odmianach. Chętnie podejmuje próby ekspresji artystycznej : na miarę swoich możliwości śpiewa, gra, rysuje, maluje, lepi i klei. Jest aktywny. Lubi ruch i chętnie uprawia sport w najróżniejszych jego odmianach. Chętnie podejmuje próby ekspresji artystycznej : na miarę swoich możliwości śpiewa, gra, rysuje i maluje; ma swoje upodobania jako twórca i odbiorca sztuki. Jest otwarty. Łatwo nawiązuje kontakt z innymi dziećmi oraz dorosłymi. Przyjmuje uwagi i sugestie w związku z popełnionymi błędami. Jest gotów podejmować działania w sposób planowy. Akceptuje ograniczenia swoich możliwości wynikające z jego wieku. Umie prezentować Jest otwarty. Korzysta z możliwości, jakie stwarza mu dom i szkoła. Rozumie ograniczenia wynikające z jego wieku. Chętnie i skutecznie nawiązuje komunikację, prezentuje swój punkt widzenia i rozważa poglądy innych. Wie, że istnieją różne sposoby komunikowania. Bez trudu własne zdanie i słuchać opinii innych. Nawiązuje przyjazne kontakty z innymi ludźmi, współdziała z nimi i akceptuje ich odmienność. uczy się korzystania z nowoczesnych technik komunikacyjnych. Łatwo nawiązuje współpracę z innymi ludźmi. W grupie potrafi działać zgodnie z obowiązującymi w niej zasadami. Interesuje się stawianymi przed nim zadaniami i potrafi planować swoje działania na rzecz ich realizacji. Jest ciekawy świata. Chętnie korzysta z poznanych źródeł wiedzy i obserwuje zjawiska zachodzące w najbliższym otoczeniu. Potrafi wyciągnąć proste wnioski ze swoich obserwacji. Czuje potrzebę kontaktu z przyrodą. Jest odpowiedzialny. Wykazuje gotowość przewidywania skutków swoich działań. Potrafi odstąpić od działania, przewidując jego negatywne skutki. Rozumie potrzebę ponoszenia konsekwencji swoich działań. Jest rozważny. Szanuje zasady bezpieczeństwa i higieny. Potrafi je stosować w swoich codziennych czynnościach. Jest prawy. Stosuje się do norm obowiązujących w jego otoczeniu. Rozróżnia zachowania złe i dobre, wie że należy dobrze postępować. Jest tolerancyjny. Rozumie, że różnice między ludźmi są czymś normalnym i pożądanym. W każdym stara się dostrzec coś dobrego i zrozumieć go. Jest punktualny. Nie spóźnia się do szkoły i na lekcje po przerwie. Jest krytyczny. Potrafi krytycznie ocenić swoje zachowanie i kolegów. Potrafi dokonać oceny swoich postępów w nauce oraz postępów kolegów. Jest ciekawy świata. Chętnie gromadzi wiadomości korzystając z rozmaitych źródeł. Dostrzega złożoność otaczającego go świata, analizuje istniejące w nim zależności i związki przyczynowo skutkowe. Stara się poszerzać swoją wiedzę, jest aktywny umysłowo na ogół się nie nudzi. Jest odpowiedzialny. Stara się przewidzieć skutki swoich działań. Cieszy się z sukcesów. Akceptuje porażki, ale jeśli jest wstanie wytrwale poszukuje rozwiązań alternatywnych. Napotykając na problem stara się go rozwiązać. Jeżeli trzeba zwraca się o pomoc do osób ze swojego najbliższego otoczenia i korzysta z niej. Potrafi świadomie dążyć do usprawnienia swojego warsztatu pracy: wykorzystania nowych źródeł wiedzy, opanowania nowych narzędzi. Działając w grupie poczuwa się do współodpowiedzialności za efekty jej aktywności. Jest rozważny. Zna zagrożenia związane z życiem w swoim środowisku; modyfikuje swoje zachowania w ich przewidywaniu. Potrafi zapewnić bezpieczeństwo sobie i innym. Postępuje zgodnie z zasadami higieny. Wykazuje stosowną aktywność fizyczną. Jest prawy. Rozróżnia dobre i złe uczynki w oparciu o system wartości obowiązujący w jego otoczeniu. W swoim postępowaniu wykazuje dobre intencje. Jest tolerancyjny. Rozumie, że różnice między ludźmi są czymś normalnym i pożądanym. W każdym stara się dostrzec coś dobrego i zrozumieć go. Jest punktualny. Dotrzymuje terminów. Sprawnie posługuje się czasem planując swoje zajęcia. Szanuje czas swój i innych ludzi. Jest krytyczny. Potrafi selekcjonować i porządkować zdobywane informacje i określić ich przydatność do określonego celu. 6
VII. POSTANOWIENIA KOŃCOWE 1. Załącznikiem do szkolnego programu wychowania szkoły są roczne plany pracy wychowawców wraz z harmonogramem działań wychowawczych oraz kalendarium imprez i uroczystości szkolnych. 2. Szczegółowy plan pracy wychowawczej uzgadnia wychowawca z uczniami, ich rodzicami oraz nauczycielami uczącymi w oddziale i innymi nauczycielami - specjalistami. Opracował zespół w składzie: D. Kania, J. Teperek, E. Łaszkiewicz 7