Projekt programu z zakresu edukacji teatralnej I Ty możesz zostać aktorem Opracowała: Aneta Zadworna
SPIS TREŚCI Wstęp Charakterystyka programu.4 Cele programu...5 Cele kształcenia.5 Procedury osiągania celów 6 Metody i formy pracy 6 Przewidywane efekty 7 Ewaluacja..8 Literatura...9 CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Propozycja programu autorskiego z zakresu edukacji teatralnej I Ty możesz zostać aktorem powstała w oparciu o treści zawarte w Podstawie programowej wychowania przedszkolnego oraz Programie wychowania przedszkolnego dla dzieci 3-6 letnich Henryki Czerniawskiej.
Program przeznaczony jest dla dowolnej grupy dzieci. Nie odnosi się do konkretnej grupy wiekowej. Jego realizacja zależy od postawy nauczyciela uwzględniającego osobiste zainteresowanie wychowanków i ich uzdolnienia artystyczne. Dzieci poszerzą swoje słownictwo związane z teatrem oraz zapoznają się z zasadami przygotowania przedstawień. Realizowane będą także treści związane z umiejętnością wchodzenia w role oraz odgrywania postaci scenicznych. Niniejsza propozycja przewiduje także realizację ćwiczeń kształcących wyraźną wymowę. Realizacja treści kształcenia i założonych celów wiąże się z wyborem odpowiednich metod i form pracy, które również zostały przedstawione w tym programie. CELE PROGRAMU Założenia systemu edukacji zwracają uwagę na konieczność kształcenia postawy twórczej wychowanków. Dla dziecka jego własna twórczość jest źródłem radości, zabawy i podstawową formą uczenia się oraz zdobywania wiedzy o otaczającej rzeczywistości. Głównym celem proponowanego programu jest rozwijanie możliwości artystycznych dziecka poprzez rozbudzenie zainteresowania teatrem, kształcenie
umiejętności jej odbioru oraz przygotowywanie i prezentowanie przez dzieci inscenizacji dla rodziców i kolegów. CELE KSZTAŁCENIA Dziecko jako widz: - wzbogacenie i rozszerzenie wiedzy i słownictwa związanego z teatrem; - uwrażliwienie na sztukę, na różne formy przekazu artystycznego (m.in. przedstawienia w wersji żywoplanowej, widowisk lalkowych, słuchanie nagrań utworów literackich: wiersze, bajki, proza); - organizowanie sytuacji edukacyjnych umożliwiających dziecku bezpośredni kontakt ze sztuką - wyjazd do Teatru Lalkowego; - kształtowanie umiejętności wyrażania własnych doznań i przeżyć w kontaktach ze sztuką; Dziecko jako aktor: - rozwijanie pomysłowości i wyobraźni w działaniu; - odkrywanie i rozwijanie indywidualnych uzdolnień artystycznych; - nabywanie umiejętności czystej, poprawnej wymowy, właściwej modulacji i siły głosu na miarę możliwości indywidualnych dziecka; - motywowanie do podejmowania działań artystycznych; - występowanie przed publicznością na prawdziwej scenie; - kształtowanie umiejętności współpracy w grupie i odpowiedzialności za efekt końcowy; PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW Realizacja powyższych treści wiąże się z zastosowaniem różnorodnej pomocy: - nawiązanie współpracy z animatorem edukacji teatralnej pracującym w miejscowym Domu Kultury; - ustalenie przy pomocy logopedy zakresu pomocnych ćwiczeń przygotowujących do gry na scenie; - współpracowanie z rodzicami w zakresie współtworzenia potrzebnych kostiumów, dekoracji czy opieki podczas wycieczek autokarowych; - stały kontakt z pracownikiem Teatru Lalkowego w celu przekazywania aktualnych propozycji teatralnych przedstawień;
- nawiązanie współpracy z Biblioteką Miejską w celu gromadzenia fachowej literatury jak też możliwości kontaktu z zaproszonymi gośćmi (np. prezentacja przedstawienia w wykonaniu uczniów szkoły podstawowej); METODY I FORMY PRACY Propozycja programu I Ty możesz zostać aktorem z zakresu edukacji teatralnej ma na celu rozwijanie możliwości i predyspozycji artystycznych dzieci. Umiejętny dobór metod i form pracy sprzyjać będzie odkrywaniu wrodzonych uzdolnień i rozwojowi twórczości dziecięcej. Będą to m.in. - metody słowne: rozmowa, opowiadanie, opis, objaśnienie, instrukcja słowna; - oglądowe? pokaz, wzór, przykład; - metody aktywizujące (odkrywanie, poszukiwanie, przeżywanie i działanie); Nauka w przedszkolu odbywa się poprzez zabawę. Zatem powinny być stosowane następujące formy pracy z dziećmi: - zabawy ruchowe; - zabawy przy muzyce; - zabawy inscenizowane; - zabawy twórcze jak również: - wycieczki; - konkursy; - spotkania okazjonalne; PRZEWIDYWANE EFEKTY: Dziecko powinno: - wiedzieć, co to jest teatr; - znać zasady przebywania w teatrze;
- znać słownictwo związane z teatrem; - potrafiło rozpoznać i nazwać rodzaje form scenicznych; Teatr lalkowy jako forma teatralna przedstawiana przez aktora kierującego lalką (zna rodzaje lalek: kukiełka, pacynka, marionetka, jawajka); Pantomima jako forma sceniczna wyrażająca treść poprzez: gesty, mimikę twarzy i ciała, ruch, pozy (teatr?bez słów?); Teatr cieni jako forma interpretacji teatralnej z wykorzystaniem ekranu, światła i cienia: postaci przedstawione w formie szablonu; Teatr żywego aktora treść przedstawiana przez aktorów, ruchy ciała, mimika twarzy i gesty, kostium, muzyka; Drama - znać elementy spektaklu teatralnego: Scenariusz - treść sztuki teatralnej; Rola - wcielanie się aktora w odgrywaną postać; Ruch sceniczny - poruszanie się aktora na scenie; Scenografia: dekoracja, kostiumy, rekwizyty; - poznać pracę aktora: w teatrze lalkowym (sposób kierowania lalką w zależności od jej rodzaju); w teatrze żywego aktora (praca z tekstem, przedstawienie roli z odpowiednio dobranym kostiumem i rekwizytami); - znać charakterystyczne cechy pracy ludzi tworzących przedstawienie teatralne: reżyser, aktor, scenograf, kostiumolog, charakteryzator oraz wykonywane przez nich czynności; - umieć wypowiedzieć się na temat oglądanych przedstawień, postaci, nastroju przedstawienia; - dokonać oceny postępowania głównych bohaterów, wskazać cechy pozytywne i negatywne w ich zachowaniu; - podejmować z własnej inicjatywy zabawy twórcze oparte na bezpośrednich kontaktach ze środowiskiem i utworach literackich; - umieć wykorzystać w zabawie akcesoria, materiały, przedmioty w związku z własną prezentacją; - zgodnie współdziałać z zespołem dzieci przy podziale ról w zabawie; - naśladować określone czynności, posługując się własnymi słowami; - znać poszczególne etapy opracowywania inscenizacji teatralnej i chętnie uczestniczyć w jej przygotowaniu (opanowuje tekst swojej roli, współuczestniczy w przygotowywaniu dekoracji, rekwizytów); - właściwie odtworzyć wyuczoną rolę, z właściwą interpretacją danej roli (ruch, mimika, gesty), zastosować modulację głosu, intonację mówionego tekstu; - rozumieć i stosować zasady organizacji przedstawienia i przestrzegać umów w czasie jego realizacji (zna miejsce poszczególnych osób na scenie, prawidłowo uczestniczy w prowadzonych dialogach, zna układy taneczne,
śpiewa piosenki); - odczuwać radość i satysfakcję z pozytywnych efektów własnych i wspólnych działań; EWALUACJA Przedmiotem ewaluacji jest przedstawiona propozycja pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym w zakresie rozwijania, kształcenia elementów związanych z edukacją teatralną. Zadaniem jej jest zbieranie i analiza informacji zwrotnej uzyskanej od osób uczestniczących w jego realizacji: przedszkolaków, rodziców, nauczycieli. Przy uzyskaniu informacji zwrotnej posłużą mi następujące metody: - obserwacja; - analiza dokumentów (opinie rodziców, nauczycieli i innych widzów, karta obserwacji dziecka, fotografie); - działania praktyczne ( wystawiane inscenizacje, udział dzieci w konkursie); LITERATURA: 1. Rozporządzenie MEN z dnia 23 sierpnia 2007r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z dnia 31 sierpnia 2007r. Nr 157, poz.1100). 2. Henryka Czerniawska Program wychowania przedszkolnego dla dzieci 3-6? letnich. 3. Zbigniew Wójcik Pobawmy się w teatr, Didasko, Warszawa 2006 4. Zofia Wójcik Zabawa w teatr, Didasko, Warszawa 2002 5. Teresa Fiatowska Teatr SMYK dla smyka Scenariusze przedstawień dla dzieci, Oficyna Wydawniczo? Poligraficzna?ADAM?, Warszawa 2003 6. Jadwiga Cybulska, Irena Dudzińska, Stanisława Lipina, Ewa Lipska Inscenizowanie zabaw na podstawie literatury dziecięcej WSiP, Warszawa 1991 7. Barbara Uliszewska Edukacja teatralna w przedszkolu Kwartalnik Ostrołęckiego ODN, Nr 4/2000 r. 8. Anna Dziedzic, J.Pichalska, E.Świderka Drama na lekcjach języka polskiego WSiP, Warszawa 1992
Plan pracy dydaktyczno wychowawczej Lp. Zadania przyjęte do realizacji Przewidywane umiejętności i osiągnięcia dzieci 1. Tworzenie Teatralnego savoir - wie, że gra aktorów w teatrze vivre, kodeksu właściwego odbywa się na żywo; zachowania się w teatrze na - kulturalnie zachowuje się podstawie pogadanki i własnego podczas przedstawienia; doświadczenia - rozumie potrzebę przestrzegania 2. Wjazd do Tetru Lalek w Łomży na przedstawienie w wykonaniu profesjonalnych aktorów. 3. Gimnastyka buzi i języka ćwiczenia usprawniające aparat artykulacyjny mowy (opracowanie z logopedą zestawu ćwiczeń) 4. Co to jest dykcja? cykl spotkań z instruktorem edukacji teatralnej w miejscowym Domu Kultury 5. Na nudę zawsze jest rada - zabawy rozwijające pomysłowość i wyobraźnię dziecka ustalonych zasad; - poznają pomieszczenia w teatrze, w których prowadzi się przygotowania do wystawienia sztuki (garderoba, pracownia lalkarska, dekoratornia) oraz salę widowiskową i część teatru za sceną (kulisy); - wiedzą jaki rodzaj zadań mają do wykonania osoby tam pracujące; - - doceniają ich wkład pracy; - prawidłowo wykonują ćwiczenia oddechowe i usprawniające aparat mowy; - wiedzą, jakie znaczenie mają one dla osób występujących na scenie; - wiedzą, jak ważne znaczenie dla odbiorców sztuki teatralnej ma sposób wymawiania słów przez aktorów; - chętnie biorą udział w proponowanych ćwiczeniach; - chętnie biorą udział w zabawach rozwijających myślenie, pomysłowość, wyobraźnię; - wzbogacają swoje umiejętności; 6. Wiersze, wierszyki - samodzielnie prezentują poznane wiersze; - starają się zachować odpowiednią intonację; - przełamują własną tremę przed występem na forum grupy; Termin realizacji marzec 2008 marzec 2008 marzec 2008 nawiązanie współpracy w czasie trwania realizacji programu marzec 2008 nawiązanie współpracy w czasie realizacji programu zgodnie z zadaniami zawartymi w planach pracy zgodnie z zadaniami zawartymi w miesięcznych planach pracy 7. Teatr lalkowy poznanie - potrafią rozróżnić lalki teatralne marzec 2008
różnych rodzajów lalek teatralnych 8. Kącik teatralny zorganizowanie w sali przedszkolnej miejsca do zabawy zgromadzonymi materiałami. 9. Bajki, bajeczki, opowiadania - słuchanie tekstów czytanych przez nauczycielkę jak również słuchanie nagrań na płytach CD (pacynka, marionetka, kukiełka, jawajka); - wiedzą na jakiej zasadzie one działają ; - samodzielnie potrafią wykonać kilka ruchów; - uzupełniają kącik teatralny nowymi akcesoriami w miarę poznawania tematu; - prawidłowo się z nimi obchodzą; - pamiętają o zachowaniu porządku po zakończonej zabawie - uważnie słuchają prezentowanego tekstu; - potrafią analizować tekst, wymienić bohaterów, ocenić ich postępowanie; - wdrażają się do codziennego obcowania ze słowem czytanym; kwiecień 2008 maj 2008 czerwiec 2008 w czasie realizacji programu rok szkolny 10. Teatrzyk cieni poznanie kolejnego rodzaju sztuk teatralnych - wiedzą na czym polega prezentacja sztuki z wykorzystaniem ekranu, światła i cienia, - wykonają sylwety do wybranego przedstawienia; - zgodnie współdziałają w grupie; 11. Drama wchodzenie w role - poznają różne techniki dramy; - rozwijają fantazję, własną aktywność, współdziałanie w grupie; - potrafią odnaleźć się w powierzonej roli; wrzesień 2008 październik 2008 12. Pantomima teatr bez słów - poznają kolejny rodzaj formy scenicznej; - wiedzą, że przekazywanie treści odbywa się poprzez: gesty; mimikę twarzy i ciała, ruch, pozy; - odczuwają radość ze wspólnych zabaw; 13. Czas na przedstawienie przygotowanie przedstawienia w wykonaniu dzieci - zna własną rolę i wie jak ją zagrać; - wspólnie, cała grupa zaproponuje rodzaj dekoracji, kostiumów i rekwizytów; - będą pomagać przy ich wykonaniu swoim rodzicom i nauczycielce; listopad 2008 grudzień/ styczeń 2008/2009 14. Wyjazd do teatru na sztukę w luty 2009
wykonaniu profesjonalnych aktorów 15. Złota maska konkurs wiedzy o teatrze marzec 2009