PROGRAM PROFILAKTYCZNO WYCHOWAWCZY ZESPOŁU KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA W SZYMBARKU ZAOPINIOWANY PRZEZ RADĘ RODZICÓW DNIA 14.IX.2017 ZATWIERDZONY PRZEZ RADĘ PEDAGOGICZNĄ DNIA 14.IX.2017 1
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59 ze zm.). Program wychowawczo-profilaktyczny obejmuje treści i działania o charakterze wychowawczym skierowane do uczniów, oraz treści i działania o charakterze profilaktycznym dostosowane do potrzeb rozwojowych uczniów, przygotowane w oparciu o przeprowadzoną diagnozę potrzeb i problemów występujących w danej społeczności szkolnej, skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców. Działalność wychowawczo-profilaktyczna w szkole polega na prowadzeniu działań z zakresu promocji zdrowia oraz wspomaganiu ucznia i wychowanka w jego rozwoju ukierunkowanym na osiągnięcie pełnej dojrzałości w sferze: fizycznej ukierunkowanej na zdobycie przez ucznia i wychowanka wiedzy i umiejętności pozwalających na prowadzenie zdrowego stylu życia i podejmowania zachowań prozdrowotnych, psychicznej ukierunkowanej na zbudowanie równowagi i harmonii psychicznej, ukształtowanie postaw sprzyjających wzmacnianiu zdrowia własnego i innych ludzi, kształtowanie środowiska sprzyjającego rozwojowi zdrowia, społecznej ukierunkowanej na kształtowanie postawy otwartości w życiu społecznym. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA SZKOLNEGO 1. Szkoła wiejska, do której uczęszczają uczniowie z następujących miejscowości z obwodu: Szymbark Potuły Krzeszna Pierszczewko Nowe Czaple 2
Sikorzyno Kolano Wieżyca Nowa Sikorska Huta Pierszczewo Stara Sikorska Huta jak i spoza obwodu: Rybaki (gm. Somonino) Kłobuczyno (gm. Kościerzyna) i inne (pojedyncze przypadki) 2. Wśród rodziców uczniów dominuje wykształcenie zawodowe i średnie Sytuacja materialna wielu rodzin jest bardzo trudna. 3. Większość rodzin utrzymuje się z pracy poza rolnictwem 4. Na terenie wsi znajduje się : Kościół, którego zasięg parafialny nie pokrywa się z obwodem szkoły Filia Biblioteki Gminnej /w budynku starej szkoły/ Punkt pocztowy Restauracja Ośrodek zdrowia Apteka 5. Na terenie wsi działają: Ochotnicza Straż Pożarna, Rada Sołecka, Klub Sportowy Wieżyca, Lokalna Organizacja Turystyczna Szczyt Wieżyca, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie Oddział w Szymbarku, CEPR w Szymbarku. Zrzeszenie Kaszubskie Kuczerów Koło Gospodyń Wiejskich 6. Mieszkańcy wsi deklarują przynależność do kościoła katolickiego. 3
Diagnoza środowiska szkolnego i sytuacji wychowawczej Każdego roku przeprowadzana jest diagnoza środowiska, analizuje się potrzeby i zasoby szkoły z obszaru wychowania i profilaktyki w szkole na podstawie: spostrzeżeń wychowawcy na temat klasy, ankiety skierowanej do rodziców na temat ich oczekiwań dotyczących realizacji treści profilaktycznych i wychowawczych, obserwacji bieżących zachowań uczniów na terenie szkoły, analizy uwag wpisanych do dziennika. W wyniku przeprowadzonej diagnozy wyróżniono następujące obszary wymagające szczególnej uwagi w procesie wychowawczo-dydaktycznym : występuje konieczność rozszerzenia działań na rzecz profilaktyki uzależnień, w niektórych przypadkach nierespektowane są przez uczniów normy społeczne, tym występują zachowania agresywne zachodzi konieczność rozszerzenia działań na rzecz profilaktyki przemocy. Przy opracowaniu programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły uwzględniono: dotychczasowe doświadczenia szkoły, propozycje dotyczące treści o charakterze wychowawczym i profilaktycznym, autorstwa rodziców, uczniów i nauczycieli, analizę sytuacji wychowawczej, w tym zagrożeń uzależnieniami, przewidywane zmiany w szkole i środowisku uczniów, które w najbliższej przyszłości będą miały wpływ na proces wychowania. 4
Cele programu 1. Tworzenie warunków do wszechstronnego rozwoju ucznia, a więc rozwoju w wymiarze intelektualnym, psychicznym, społecznym, moralnym, duchowym, fizycznym, zdrowotnym i estetycznym. 2 Przygotowanie ucznia do samodzielnego funkcjonowania w świecie poprzez wzmacnianie postawy odpowiedzialności. 3. Zachowanie spójności w działaniach pomiędzy szkołą, rodziną i środowiskiem lokalnym. 4. Tworzenie warunków do prawidłowej realizacji praw dziecka oraz umożliwianie uczniom podtrzymywania poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i religijnej. Zadania programu 1. Kształtowanie poczucia tożsamości narodowej, przynależności do społeczności szkolnej, lokalnej i regionalnej. 2. Zaznajamianie z zagrożeniami bezpieczeństwa i zdrowia oraz uczenie prawidłowej reakcji na te zagrożenia. 3. Kształtowanie zachowań sprzyjających zdrowiu. 4. Kształtowanie nawyków kulturalnego zachowania, wrażliwości na potrzeby innych, uczciwości, efektywnej współpracy, komunikowania się z rówieśnikami i dorosłymi. 5. Edukacja proekologiczna. Sposób realizacji zadań programu Zadania programu Spodziewane efekty Metody realizacji Kształtowanie poczucia tożsamości narodowej, przynależności do społeczności szkolnej, lokalnej i regionalnej Poznanie przez uczniów symboli narodowych, poznawanie przez uczniów najbliższej okolicy, stolicy i innych miast polskich, poznawanie zwyczajów, obrzędów, tradycji narodowych i religijnych dostarczanie wzorców osobowościowych stanowiących model do naśladowania poznawanie sylwetek słynnych Uczestnictwo w uroczystościach o charakterze szkolnym i państwowym, prowadzenie kroniki szkolnej, stron internetowej i gazetki szkolnej konkurs wiedzy o patronie szkoły i historii Polski pogadanki w czasie godziny wychowawczej spotkania z pedagogiem szkolnym, 5
Polaków, patrona szkoły kształtowanie poczucia przynależności do danej klasy poprzez wyrażanie potrzeb działania w grupie rówieśniczej oraz współtworzenie i respektowanie norm grupowych współudział uczniów w organizacji i przebiegu imprez i uroczystości szkolnych, realizacja tematyki na godzinach do dyspozycji wychowawcy, egzekwowanie stosowania się do reguł obowiązujących w szkole, udział w uroczystościach szkolnych i gminnych z okazji świąt państwowych, reprezentowanie szkoły na uroczystościach państwowych wycieczki poznawanie miejsc pamięci narodowej współpraca z lokalnymi organizacjami działalność koła pieśni i tańca kaszubskiego opieka nad miejscami pamięci narodowej poznawanie kultury i tradycji kaszubskiej spotkania z ciekawymi ludźmi przygotowywanie gazetek ściennych organizacja kół zainteresowań pogadanki na lekcjach organizacja dnia kaszubskiego Zaznajamianie z zagrożeniami bezpieczeństwa i zdrowia oraz uczenie prawidłowej reakcji na te zagrożenia Znajomość zasad bezpiecznego poruszania się po drogach i ulicach ze szczególnym zwróceniem uwagi na bezpieczną drogę do szkoły, znajomość zasad bezpieczeństwa pożarowego, wdrażanie uczniów do przestrzegania podstawowych zasad bezpiecznego zachowania się w czasie lekcji, przerw, zajęć pozalekcyjnych, (regulaminy pracowni przedmiotowych, regulamin świetlicy, sali gimnastycznej Przeprowadzenie egzaminu na kartę rowerową, prowadzenie zajęć wychowania komunikacyjnego, spotkania z policjantami, spotkania ze strażakami prowadzenie szkoleń i prelekcji dla rodziców 6
regulamin dowozów), w drodze do szkoły i ze szkoły, przestrzeganie regulaminu wycieczek szkolnych uczenie prawidłowych zachowań w razie np. pożaru, wypadku, kradzieży, zapoznanie dzieci z właściwym zachowaniem na wypadek alarmu przeciwdziałanie przestępczości nieletnich, przemocy, agresji słownej, zjawiska kozła ofiarnego, niszczenia mienia Kształtowanie zachowań sprzyjających zdrowiu Korygowanie wad postawy, kształtowanie nawyku dbania o własne zdrowie, zwracanie uwagi na utrzymanie higieny ciała, profilaktyka chorób zakaźnych, higiena jamy ustnej stosowanie zasad zdrowego stylu życia, odżywiania, wdrażanie uczniów do umiejętnego organizowania warsztatu pracy i zachowania higieny psychicznej, ukazywanie szkodliwości tzw. używek, narkotyków, alkoholu i dopalaczy dla rozwoju psychofizycznego człowiekaprofilaktyka uzależnień kształtowanie zachowań asertywnych, kształcenie umiejętności krytycznego wyboru informacji medialnych, zagrożeń ze strony mediów, skutków uzależnień od telewizji, internetu, gier komputerowych, zapoznanie z optymalnym rozkładem posiłków w ciągu doby,, przeciwdziałanie anoreksji i bulimii przedstawienie pozytywnego albo szkodliwego wpływu niektórych pokarmów na Realizacja zajęć z gimnastyki korekcyjnej, lekcje przedmiotowe i zajęcia realizujące edukację zdrowotną, pogadanki na godzinach wychowawczych, organizacja czynnego wypoczynku w czasie wolnym, konkursy/działania dotyczące zdrowego stylu życia, organizowanie kół zainteresowań, lekcje wychowania fizycznego i zajęcia szkolnego koła sportowego, organizowanie zajęć w terenie, wycieczek pieszych, rowerowych, spotkania z pielęgniarką, projekcja filmów na temat profilaktyki uzależnień fluoryzacja zębów 7
zdrowie człowieka, poznanie zasad zdrowego odżywiania się i ich wpływu na zdrowie i kondycję fizyczną rozwijanie działalności sportowej, rekreacyjnej i turystycznej propagowanie edukacji prozdrowotnej jako formy przeciwdziałania uzależnieniom przeciwdziałanie zbyt wczesnej aktywności seksualnej Kształtowanie nawyków kulturalnego zachowania, wrażliwości na potrzeby innych, uczciwości, efektywnej współpracy, komunikowania się z rówieśnikami i dorosłymi Wdrażanie do poszanowania odmienności innych w sferze wiary, poglądów, upodobań i zainteresowań, wyglądu zewnętrznego, sytuacji materialnej itd., uczenie wrażliwości na potrzeby innych, przyswajanie sobie podstawowych zasad tolerancji, organizowanie pomocy koleżeńskiej, eliminowanie ściągania, wyręczania się innymi, wykorzystywania innych, poznanie elementarnych norm współżycia społecznego w grupie rówieśniczej okazywania w słowach i czynach szacunku wobec dorosłych, rówieśników i młodszych, stosowania zwrotów grzecznościowych, znajomości i stosowania obowiązujących zasad obowiązujących na terenie szkoły, kształtowanie postaw patriotycznych podejmowanie tematyki na zajęciach poprzez opowiadania, scenki rodzajowe, dramę, rozmowy i pogadanki rozwijanie i wspieranie działalności woluntarystycznej stosowanie scenek sytuacyjnych, Kontakty z rodzicami, spektakle profilaktyczne, pogadanki, dyskusje 8
Edukacja proekologiczna dramy, rozmów, pogadanek, prac plastycznych, filmów edukacyjnych o tolerancji, godności, świadomości własnych praw znajomości instytucji, do których można zwrócić się o pomoc, nauka bycia asertywnym Umiejętność obserwowania przyrody, uświadomienie odpowiedzialności za środowisko, poznanie współzależności między człowiekiem, a środowiskiem naturalnym współpraca z CEE w Szymbarku i Zarządem KPK w Kartuzach propagowanie zachowań korzystnych dla środowiska naturalnego, upowszechnianie wiedzy o przyrodzie. uczenie do czynnego podejmowania zadań na rzecz środowiska przyrodniczego Wycieczki po okolicy, do parku, lasu, spotkania z leśniczym, dokarmianie ptaków i zwierząt, udział w akcjach: Sprzątanie świata, Dzień Ziemi udział w projektach edukacyjnych, konkursach przyrodniczych, warsztatach organizacja kół zainteresowań organizacja zajęć terenowych, wycieczek szkolnych, pieszych, rowerowych lekcje przedmiotowe związane z ekologią Program wychowawczo-profilaktyczny jest realizowany w oparciu o współpracę rodziców, uczniów i nauczycieli. Współpraca z rodzicami jest realizowana poprzez: 1. Indywidualne spotkania nauczycieli z rodzicami według potrzeb, kontakt telefoniczny, e -dziennik 2. Zapoznanie rodziców z: zadaniami i zamierzeniami dydaktyczno-wychowawczymi w danej klasie i szkole, przepisami dotyczącymi zasad oceniania klasyfikowania i promowania uczniów, organizacją opieki psychologiczno-pedagogicznej, harmonogramem zajęć pozalekcyjnych organizowanych przez szkołę. 3. Udział rodziców w podejmowaniu różnych decyzji istotnych dla pracy szkoły. 9
Rodzice: wspierają dziecko we wszystkich jego poczynaniach i zapewniają mu poczucie bezpieczeństwa, wspierają wychowawców i nauczycieli w podejmowanych przez nich działaniach, służą wiedzą, doświadczeniem i pomocą, aktywnie uczestniczą w życiu szkoły, dbają o właściwą formę spędzania czasu wolnego przez dzieci (np. czuwają nad bezpiecznym korzystaniem z internetu), zapewniają dziecku poczucie bezpieczeństwa decydują o metodach i formach wychowania swoich dzieci, uwzględniając istniejące przepisy prawne w tym zakresie /Karta Praw Dziecka, Kodeks Rodzinny Wychowawcy i nauczyciele: starają się poznać sytuację rodzinną i osobistą ucznia, opracowują i realizują szkolny program wychowawczo-profilaktyczny, prowadzą dokumentację nauczania, wspierają rozwój uczniów i usamodzielnianie się, dbają o poczucie bezpieczeństwa i akceptację ucznia w klasie, wnioskują o objęcie pomocą psychologiczno-pedagogiczną uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, informują rodziców o proponowanych formach pomocy psychologiczno- -pedagogicznej, integrują oddział, wykorzystują potencjał grupy do wspierania jej członków, oceniają zachowania uczniów, promują osiągnięcia klasy i pojedynczych uczniów, inspirują pracę zespołową w klasie, przydzielają zespołom zadania na rzecz klasy, szkoły i środowiska oraz wspólnie oceniają stopień ich realizacji, współpracują z dyrekcją szkoły, współdziałają z instytucjami pracującymi na rzecz dziecka, policją, poradnią psychologiczno-pedagogiczną, sądami rodzinnymi, udzielają pomocy w przezwyciężaniu niepowodzeń szkolnych w oparciu o rozpoznane potrzeby uczniów, 10
wspierają swoją postawą i działaniami pedagogicznymi rozwój psychofizyczny uczniów, ich zdolności i zainteresowania, informują o potrzebach związanych z problemami w nauce oraz o przejawianych zdolnościach, inspirują uczniów do twórczych poszukiwań, aktywności i samodzielności, kształcą i wychowują dzieci w duchu patriotyzmu, reagują na przejawy nietolerancji, dyskryminacji i innych negatywnych zachowań, wspólnie z pedagogiem zabiegają o różne formy pomocy wychowawczej i materialnej dla uczniów, dostosowują wymagania edukacyjne do specyficznych potrzeb ucznia, współtworzą atmosferę życzliwości i zrozumienia, budzą szacunek swoją wiedzą, kompetencją i postawą, proponują uczniom pozytywne formy wypoczynku dostępne w szkole i poza nią. Pedagog szkolny: rozpoznaje indywidualne potrzeby uczniów oraz analizuje przyczyny niepowodzeń szkolnych, określa formy i sposoby udzielania uczniom, w tym uczniom z wybitnymi uzdolnieniami, pomocy psychologiczno-pedagogicznej, odpowiednio do rozpoznanych potrzeb, organizuje i prowadzi różne formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli, podejmuje działania wychowawcze wynikające z programu wychowawczego szkoły, wspiera działania wychowawcze i opiekuńcze nauczycieli wynikające z programu wychowawczego szkoły, działa na rzecz zorganizowania opieki i pomocy materialnej uczniom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej, dokonuje bieżącej analizy sytuacji wychowawczej w szkole oraz systematycznie przekazuje informacje na ten temat radzie pedagogicznej, utrzymuje stałą współpracę z wychowawcami klas, udziela uczniom porad i konsultacji, wspiera uczniów, wspiera rodziców i nauczycieli w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych oraz rozwijaniu ich umiejętności wychowawczych, szczególne w formie porad, konsultacji, warsztatów i szkoleń, 11
prowadzi badania i działania diagnostyczne dotyczące poszczególnych uczniów, w tym diagnozowanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych, dodatkowo dla uczniów i rodziców/opiekunów prawnych podejmuje działania mediacyjne i interwencyjne w sytuacjach kryzysowych, na zlecenie organów administracji publicznej, takich jak sądy, prokuratura, kuratorzy sądowi, policja, urzędy państwowe, szkoły itp., przygotowuje opinie o uczniach, w sprawach merytorycznie podległych pedagogowi szkolnemu. Pracownicy niepedagogiczni: reagują na przejawy negatywnych zachowań i informują o tym wychowawcę klasy, wyrażają swoją opinię na temat zachowania uczniów, wspomagają nauczycieli w realizowaniu działań wychowawczo-profilaktycznych. Rada rodziców: reprezentuje ogół rodziców oraz podejmuje działania wspierające proces wychowawczy szkoły, współdecyduje o formach pomocy dzieciom oraz ich wypoczynku, współuczestniczy w opracowaniu programu wychowawczego Szkoły. Samorząd uczniowski: inspiruje i organizuje życie kulturalne i intelektualne na terenie szkoły, wyraża opinie na temat sposobu i celowości organizowania imprez i uroczystości szkolnych reprezentuje postawy i potrzeby środowiska uczniowskiego wobec dyrekcji i grona pedagogicznego, propaguje ideę samorządności oraz wychowania w demokracji. reprezentuje uczniów na zewnątrz oraz ocenia sytuację wychowawczą w szkole. Uczniowie: współorganizują imprezy i akcje szkolne, znają i przestrzegają norm zachowania obowiązujących członków społeczności szkolnej, akceptują innych uczniów i szanują ich prawa, współtworzą społeczność szkolną i wykorzystują swe prawo do samorządności, kierują swym rozwojem i stają się coraz bardziej samodzielni, 12
mają szacunek do kultury, języka i tradycji narodowej, uczestniczą w opiniowaniu dokumentów szkolnych statutu, programu wychowawczo - profilaktycznego ZASADY WYKORZYSTYWANIA ZAPISU Z MONITORINGU Zapis z monitoringu wykorzystywany jest wtedy, gdy: 1) Zawarte nim treści mogą stanowić przedmiot postępowania karnego: narażenia życia i zdrowia uczniów i pracowników szkoły; dotyczącego przywłaszczenia mienia szkoły, kradzieży (rzeczy osobistych uczniów, pracowników szkoły); dotyczącego niszczenia mienia szkoły, rzeczy osobistych uczniów, pracowników szkoły; w sprawie stosowania przemocy fizycznej uczniów, pracowników szkoły; dotyczącego posiadania niebezpiecznych przedmiotów (ostre narzędzia, noże, scyzoryki), substancji i materiałów pirotechnicznych (petardy); dotyczącego posiadania, dystrybucji substancji psychoaktywnych (dopalacze, narkotyki, leki), alkoholu, tytoniu. 2) Treści z zapisu monitoringu przedstawione powinny być osobą będącym stronami sporu, konfliktu, wobec których mamy podejrzenia złamania regulaminu szkoły w obecności dyrektora szkoły lub jego zastępcy. 3) Treści z zapisu monitoringu nie mogą być udostępniane osobą trzecim. 4) Zapis z monitoringu nie powinien być podstawowym i jedynym dowodem rozstrzygania spraw wewnątrzszkolnych. 5) Przypadki, w których można udostępniać nagrania z monitoringu szkolnego. w przypadku uzasadnionego podejrzenia o nieregulaminowe zachowanie ucznia; na prośbę ucznia, nauczyciela, rodzica; w przypadku kradzieży lub zaginięcia jakiejś rzeczy. We wszystkich poczynaniach wychowawczych staramy się uwzględnić potrzeby naszych uczniów oraz opinię rodziców. 13
Ewaluacja programu Przebieg pracy wychowawczo-profilaktycznej i jej efekty poddawane są systematycznej obserwacji i ocenie. Informacje na temat działania programu i jego efektów pochodzą od uczniów, rodziców i nauczycieli oraz służą doskonaleniu pracy i pomocy w opracowaniu kolejnej wersji programu. Sposoby i środki ewaluacji: obserwacja i analiza zachowań uczniów, obserwacja postępów w nauce, frekwencja na zajęciach dydaktycznych, udział w konkursach. Narzędzia ewaluacji: obserwacja, ankieta, analiza szkolnej dokumentacji. Pod koniec roku szkolnego 2017/2018 przeprowadzona będzie ewaluacja programu za pomocą ankiet. Osobami ankietowanymi będą rodzice, nauczyciele oraz uczniowie naszej szkoły. Uzyskane wyniki posłużą do analizy przeprowadzonych działań, ich skuteczności oraz potrzeby wprowadzenia ewentualnych zmian. Opracowały: Halina Kasprzycka, Mirosława Hewelt, Maria Konkel 14