PROGRAM NAPRAWCZY PROBLEMÓW SZKOLNYCH W GIMNAZJUM NR 10 W ZESPOLE SZKÓŁ Nr 1 w Jaworznie Jaworzno, maj 2007
SPIS TREŚCI Wstęp 1 Cele ogólne 2 Cele operacyjne 3 Etapy wdraŝania programu 4 Projekt ewaluacji
Wstęp. Podstawa prawna opracowania programu naprawczego w Gimnazjum nr 10: Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r.; art.33 Rozporządzenie MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach Uchwała Rady Ministrów nr 186/2006 z dnia 7 listopada 2006 r. w sprawie działań administracji rządowej przeciwko przemocy w szkołach i placówkach Program naprawczy problemów szkolnych został opracowany w oparciu o: ankiety diagnostyczne przeprowadzone przez pedagoga szkolnego - Rozpoznanie zjawiska mobbingu w grupie klasowej - Rozpoznanie sytuacji i potrzeb uczniów - Ankieta dla wychowawcy klasy sondę Szkolnego Zespołu ds. Przeciwdziałania Przemocy Kogo lub czego boję się w szkole uwagi nauczycieli ankiety diagnostyczne dotyczące poczucia bezpieczeństwa dzieci i młodzieŝy w szkole przeprowadzone na zlecenie Kuratorium Oświaty Delegatura w Sosnowcu wśród: - nauczycieli i pracowników administracji i obsługi - rodziców uczniów - uczniów Gimnazjum nr 10 w Jaworznie arkusza diagnostycznego badanie skali zagroŝenia przemocą i agresją wśród uczniów protokołu z przeglądu szkoły w zakresie bezpieczeństwa dzieci i młodzieŝy i sprawowania nad nimi prawidłowej opieki obserwację środowiska uczniowskiego i pojawiających się niekorzystnych zjawisk na terenie szkoły
Problemów związanych z agresją słowna i fizyczną doświadcza większość szkół w Polsce. Szczególnym problemem w naszej szkole jest problem przezywania, wyśmiewania, dokuczania oraz problem popychania, kopania, ściskania, szarpania rówieśników, zwłaszcza na przerwach, w szatni szkolnej w kolejce do sklepiku. Innym problem jest problem palenia papierosów poza budynkiem szkoły. Środowisko, w którym funkcjonuje uczeń, składa się z czterech głównych elementów: ucznia, nauczyciela, szkoły jako instytucji, domu rodzinnego. Na trudne zachowanie ucznia wpływają czynniki: związane z uczniem, związane z domem, związane ze szkołą. Aby wyeliminować zachowanie niewłaściwe musi nastąpić koordynacja współpracy pomiędzy nauczycielami, dyrekcją szkoły, uczniami i rodzicami. Często przyczyną zakłóceń w zakresie reakcji pomiędzy uczniami nauczycielami rodzicami są: lęk, brak poczucia bezpieczeństwa, niska samoakceptacja i samoocena. Zadaniem efektywnego nauczyciela jest pomoc uczniom w rozwoju samodyscypliny i świadomości własnych zachowań. W związku z tym nauczyciel powinien nie tylko mówić, ale takŝe słuchać uczniów, aby lepiej ich poznać. Refleksyjny praktyk nie stosuje twardych i niezmiennych zasad, dostosowuje swoje działania do bieŝących potrzeb. Uczniowie są niepowtarzalni, a ich zachowania wypływają za kaŝdym razem z innych przesłanek. Jeśli zaakceptujemy uczniów takimi jakimi są, i pomoŝemy im lepiej zrozumieć samych siebie, to będą lepiej funkcjonować w swoim środowisku. W związku ze zdiagnozowanym w naszej szkole problemem występowania agresji słownej i fizycznej wśród uczniów, paleniem papierosów poza szkołą opracowany został program działań zmierzający do poprawy tej sytuacji.
Cele ogólne Poznanie czynników wpływających na występowanie zjawiska agresji słownej i fizycznej wśród uczniów Przeciwdziałanie agresji, przemocy i negatywnym zachowaniom uczniów RozwaŜenie procedury postępowania wobec uczniów przejawiających negatywne zachowania Kształtowanie umiejętności nauczycieli w radzeniu sobie z problemami wynikającymi agresji słownej i fizycznej Doprowadzenie do refleksji nad własną praktyką nauczycielską Stworzenie moŝliwości współpracy pomiędzy róŝnymi grupami nauczycieli na terenie szkoły, nauczycielami i rodzicami, nauczycielami rodzicami i uczniami Cele operacyjne W szkole istnieje jednolity, spójny system oddziaływań wychowawczych W szkole monitorowane (raz w miesiącu) są uwagi dotyczące tego typu zachowań poprzez zeszyt uwag Uczniowie znają korzyści płynące z pozytywnych zachowań i ich promowania Uczniowie, rodzice i nauczyciele znają system oddziaływań wychowawczych Nauczyciele prowadzą i wypełniają dyŝury sumiennie i aktywnie Szkoła posiada środki na nagrody dla uczniów reagujących na negatywne zachowania oraz promujących zachowania pozytywne Szkoła jest miejscem bezpiecznym, uczniowie otoczeni są opieką W szkole jest wzmocniona dyscyplina Wobec uczniów przejawiających negatywne zachowania są stosowane solidnie, konsekwentnie i zgodnie z WSO kary Stworzenie grup uczniów sprawiających te same problemy wychowawcze praca kompetentnych osób z tymi uczniami (np. poprzez współpracę z PPP) ZałoŜenie zeszytów dyŝurów.
Podejmowanie działań na rzecz wzmocnienia pozytywnych postaw ucznia. L.p. Zadania i działania Odpowiedzialni Termin 1. Prelekcje na temat odpowiedzialności prawnej młodocianych i nieletnich z policją i inspektorem do spraw nieletnich Pedagog szkolny Kwiecień 2007, kwiecień 2008 2. Badania socjologiczne rozpoznanie środowiska i stosunków panujących w grupach uczniów poprzez obserwacje, ankiety, wypracowania, metody Wychowawcy, pedagog szkolny, nauczyciele j. polskiego, WOS Wrzesień 2007 socjometryczne Przeprowadzenie ankiet dotyczących Ŝycia w klasie Wychowawcy, pedagog szkolny Wrzesień 2007 3. 4. Prowadzenie zajęć z komunikacji interpersonalnej Wychowawcy, pedagog szkolny, pracownik PPP Listopad 2007 Prowadzenie zajęć z asertywności Wychowawcy, Październik 5. pedagog szkolny 2007
Przekazywanie wiedzy o zasadach Wychowawcy, Zgodnie z 6. postępowania / pogadanki, scenki, wypracowania, dyskusje / nauczyciele WOS, j. polskiego treściami nauczania, cały rok szkolny Zapoznanie uczniów z prawami i Wychowawcy, Wrzesień 7. obowiązkami stworzenie programu wychowawczego w pigułce pedagog szkolny, 2007 8. Działania Szkolnego Zespołu ds. Przeciwdziałania Przemocy, upowszechnianie zasad reagowania w sytuacji przemocy, sposobów postępowania w sytuacji przemocy, sondy Kogo lub czego boję się w szkole, analiza wyników 9. Współorganizowanie akcji VI Uśmiechnięte Dni, wybór Królowej i Króla Uprzejmości oraz Społecznika Roku oraz akcja edukacyjna Nie zamykaj oczu! Stworzenie dla uczniów gazetki szkolnej: Moje prawa i moje 10. obowiązki, odpowiedzialność prawna Pedagog szkolny, wychowawcy klas Pedagog szkolny i Szkolny Zespół ds. Przeciwdziałania Przemocy, Samorząd uczniowski Cały rok szkolny Czerwiec 2007 Grudzień 2007
Podejmowanie działań przez nauczycieli. L.p. Zadania i działania Odpowiedzialni 1. Rzetelne prowadzenie dyŝurów na przerwach. Wszyscy Reagowanie na negatywne zachowania uczniów oraz na ich skargi i uwagi: nauczyciele. Wrzesień 2007 - wprowadzenie zeszytu dyŝurów, w którym wpisywani będą uczniowie łamiący obowiązki - wprowadzenie dyŝurów uczniów, którzy będą wspomagać nauczycieli dyŝurujących - wprowadzenie dyŝuru przy drzwiach wyjściowych szkoły Stosowanie kar i nagród Wszyscy Od września 2. wyszczególnionych w statucie szkoły oraz WSO. nauczyciele. 2007 - opracowanie listu nagannego Dyrekcja. - wprowadzenie apeli 1 raz w miesiącu na godzinach wychowawczych. Nie wypuszczanie uczniów w trakcie Wszyscy Na bieŝąco 3. lekcji, szczególnie uczniów stwarzających problemy wychowawcze. nauczyciele.
4. Rozwiązywanie wszystkich konfliktów i problemów do końca nie zostawiamy spraw nierozwiązanych. Wszyscy nauczyciele. Na bieŝąco 5. Zadania wychowawcy: nagradza pochwałą uczniów o bardzo dobrym zachowaniu (bez uwag dotyczących agresji) na forum klasy, na zebraniu rodziców poznaje przyczyny zachowań agresywnych, palenia papierosów współdziała z pedagogiem w zakresie pomocy uczniom w miarę moŝliwości kontaktuje się pisemnie lub telefonicznie z rodzicami w przypadku, gdy monitorowanie uwag zachowania (raz w miesiącu)wskazuje na występowanie negatywnych zachowań u danego ucznia. wychowawcy Systematycznie, na bieŝąco 6. Nauczyciele współdziałają i komunikują się ze sobą we wszystkich sprawach dotyczących uczniów. 7. Nauczyciele znają i stosują : -formy pracy zawarte m.in. w procedurze reagowania na sytuacje przemocy, która mieści się w załącznikach szkolnego programu profilaktyki oraz w projektach szkolnego programu Wszyscy nauczyciele. Wszyscy nauczyciele. Na bieŝąco Na bieŝąco, wrzesień 2007 RP
profilaktyki(interwencyjny program wspierania w rozwoju ucznia dysfunkcyjnego, stop! przemocy w szkole, nie!uzaleŝnieniom, stop! niepowodzeniom szkolnym) -procedury postępowania nauczycieli i metody współpracy szkół z policją w sytuacjach zagroŝenia dzieci oraz młodzieŝy przestępczością i demoralizacją, w szczególności narkomanią, alkoholizmem i prostytucją 8. Organizacja VI Uśmiechniętych Dni oraz działalność Szkolnego Zespołu ds. Przeciwdziałania Przemocy 9. Sprawdzanie stanu klasy po zajęciach kaŝdy nauczyciel ma obowiązek wyjść po lekcji ostatni, a po ostatniej lekcji zamknąć klasę. Pedagog szkolny Wszyscy nauczyciele. Czerwiec 2007 Na bieŝąco
Podejmowanie działań przez rodziców. L.p. Zadania i działania Odpowiedzialni Na bieŝąco 1. Rodzice współpracują ze szkołą Wszyscy rodzice Informują na bieŝąco wychowawcę o zmianach w sytuacji dziecka, które mogą 2. wpływać na jego zachowanie Współtworzą spójny plan oddziaływań wychowawczych 3. Rada Rodziców wspiera finansowo w zakresie wynagradzania uczniów 4. Wszyscy Zgodnie z rodzice potrzebami.wszyscy Wrzesień rodzice 2007 Rada Rodziców Zgodnie z potrzebami
Propozycje działań naprawczych i procedura rozwiązywania konfliktów w szkole. Zasady ogólne: 1. Postępujemy zgodnie z P r o c e d u rą reagowania na sy t u a c j e p r z e m o c y o r a z z a s a d a m i p o s tępowa n i e ujętymi w szkolnym programie profilaktyki. 2. Wszystkie sprawy drobne pojawiające się po raz pierwszy, rozstrzygamy w klasie na płaszczyźnie uczeń uczeń, uczeń nauczyciel, uczeń wychowawca 3. Jeśli to samo zdarzenie wystąpi po raz drugi interweniujemy u pedagoga, który wspólnie z wychowawcą decyduje o podjęciu dalszych kroków. 4. Na takiej płaszczyźnie rozwiązujemy: - kłótnie, sprzeczki między uczniami - niekulturalne zachowanie - szarpaniny, bójki ( nie pobicia ) - niewielkie zniszczenia Jeden raz dajemy uczniowi szansę na poprawę i naprawienie szkody. 5. Wszystkie działania agresywne: - pobicia - kradzieŝe - wandalizm - wymuszania zgłaszamy wychowawcy, pedagogowi szkolnemu i dyrekcji szkoły, którzy wspólnie podejmują decyzję o środkach zaradczych: - rozmowa z uczniem - rozmowa z rodzicami - zwołanie zespołu wychowawczego
- zgłoszenie na policję. Zasady szczegółowe: Problem Procedura postępowania i konsekwencje zapisywanie uczniów do zeszytu dyŝurów Opuszczanie terenu szkoły trzykrotny wpis powoduje obniŝenie oceny z zachowania do poprawnej powyŝej 3x poinformowanie rodziców, Dyscyplina na lekcjach i wulgarne słownictwo powyŝej 10x nagana dyrektora / list naganny /, obniŝenie oceny z zachowania do nieodpowiedniej wpisywanie uwag dotyczących złego zachowania i niekulturalnego słownictwa do klasowego zeszytu uwag trzy uwagi w miesiącu informacja dla rodzica, rozmowa profilaktyczna z uczniem pięć uwag w miesiącu upomnienie ustne dyrektora szkoły powyŝej pięciu uwag w miesiącu upomnienie pisemne dyrektora szkoły na ręce rodziców
Agresja słowna (dokuczanie, wyśmiewanie, obmawianie, przezywanie), agresja fizyczna(szarpanie, popychanie, kopanie) rozmowa z uczniem wychowawcy i pedagoga szkolnego. Uświadomienie uczniowi jakie kroki zostaną podjęte jeśli sytuacja się powtórzy przy powtórnej agresji słownej/ fizycznej: zgłoszenie dyrekcji poinformowanie rodziców * jeśli sytuacja nadal się powtarza: wezwanie rodziców rozmowa wyjaśniająca z uczniem w obecności rodziców, pedagoga, dyrekcji * o konsekwencjach decyduje wychowawca wraz z pedagogiem szkolnym i dyrekcją szkoły. Bójki próbujemy rozwiązać konflikt sami i doprowadzić do pogodzenia zwaśnionych stron jeśli strony nie wykazują chęci pogodzenia i nadal reagują agresywnie zgłaszamy problem wychowawcy i pedagogowi jeśli bójka z udziałem tych samych uczniów wystąpiła nie po raz pierwszy zgłaszamy pedagogowi i dyrekcji szkoły, wzywamy rodziców. Pobicia zgłoszenie wychowawcy, pedagogowi i dyrekcji szkoły
wezwanie rodziców zgłoszenie na policję Stosowanie uŝywek: Papierosy konsekwencje w stosunku do ucznia wyciąga zespół wychowawczy rozmowa z uczniem rozmowa z rodzicem rozmowa z pedagogiem szkolnym w obecności ucznia i rodzica zgłoszenie dyrekcji szkoły konsekwencje zgodnie z WSO w raŝących przypadkach konsekwencje dodatkowe podejmuje zespół wychowawczy
Projekt ewaluacji Lp. Etap Ankieta na temat skali zagroŝenia przemocą i agresją przeprowadzona 1 wśród uczniów i rodziców, opracowanie statystyczne Wykonanie graficznej analizy porównawczej uwag zachowania 2 dotyczących zachowań problemowych w poszczególnych miesiącach 3 Analiza porównawcza uwag w stosunku do I semestru roku 2006/2007 4 Monitoring wdroŝonego programu działań dyscyplinujących Opracowanie sprawozdania na temat funkcjonowania programu 5 naprawczego 6 Zatwierdzenie sprawozdania i przyjęcie wniosków do realizacji Termin Styczeń 2008 Praca ciągła Styczeń 2007 Praca ciągła Luty 2008 Marzec 2008 posiedzenie RP Odpowiedzialni Pedagog szkolny wychowawcy Wyznaczona osoba Pedagog szkolny Dyrekcja Wyznaczona osoba Dyrekcja i RP Stworzony program powinien być realizowany przez wszystkich pracowników szkoły, na zajęciach lekcyjnych, przerwach, zajęciach pozalekcyjnych, wycieczkach. Tylko jednolite oddziaływania gwarantują efekty jego realizacji.