- 1 - PROGRAM WYCHOWAWCZO - PROFILAKTYCZNY Zespołu Szkół Katolickich im. św. Jana Pawła II w Śremie: Katolicka Publiczna Szkoła Podstawowa im. św. Jana Pawła II w Śremie Katolickie Publiczne Gimnazjum im. św. Jana Pawła II w Śremie Katolickie Publiczne Akademickie Liceum Ogólnokształcące im. św. Jana Pawła II w Śremie Program wychowawczy powinien być tak skonstruowany, aby uczeń przy pomocy wychowawcy mógł rozwijać w sobie autentyczne wartości ludzkie: świadomość własnej godności, poczucie odpowiedzialności, ducha solidarności, oddanie dla wspólnego dobra, poczucie sprawiedliwości, uczciwość i prawość. Wszystkie te cechy opierają się na wartościach ewangelicznych wyrażonych w przykazaniach miłości Boga i bliźniego. 1 W wychowaniu chodzi właśnie o ty, ażeby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem oto, ażeby bardziej był, a nie tylko więcej miał, aby więc poprzez wszystko co ma, co posiada, umiał bardziej i pełniej być człowiekiem, to znaczy, ażeby również umiał bardziej być nie tylko z drugim ale i dla drugich. 2 Jan Paweł II (przemówienie w UNESCO, 02.06.1980r.) 1 Jan Paweł II. Przemówienie do nauczycieli i wychowawców. Chrześcijańscy wychowawcy kształtują ludzi wolnych, obywateli sprawiedliwych i prawych, budujących pokój. W: Red.A.Dymer. Szkoła katolicka w nauczaniu Kościoła. Szczecin-Warszawa 2002 s. 194. 2 http://marcin.hechmann.dt.pl/rozne/cytaty/cytaty.html 1
Podstawy prawne programu: - 2-1. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z dnia 10 grudnia 1948r.Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950r. 3. Deklaracja Praw Człowieka z 1959r. 4. Konwencja o Prawach Dziecka Narodów Zjednoczonych z 20 listopada 1989r. 5. Konstytucja Rzeczpospolitej Polski z 1997r. 6. Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty z późniejszymi zmianami. 7. Ustawa z dnia 26.01.1982. Karta Nauczyciela. 8. Program Polityki Prorodzinnej Państwa z dn. 17.11.1998r. 9. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dn. 9 lutego 2007r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznych przedszkoli oraz publicznych szkół. 10. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii. 11. Statut szkoły. 12. Podstawa programowa kształcenia ogólnego. 13. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 9 sierpnia 2017r. w sprawie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. 2
- 3 - I. WPROWADZENIE Katolicka Publiczna Szkoła Podstawowa i Katolickie Publiczne Gimnazjum im. Jana Pawła II w Śremie na podstawie całokształtu swej działalności przyjmuje system wartości chrześcijańskich głoszonych przez Kościół Katolicki. Wartości chrześcijańskie obecne są w koncepcji szkoły, jej celach i zadaniach, w programie wychowawczym i profilaktycznym, w programach nauczania, stanowią źródło dla relacji nauczyciel uczeń oraz dla rozwoju osobowego nauczyciela i ucznia. Osoba patrona szkoły Jana Pawła II i Jego nauczanie, stanowi niezastąpioną inspirację ewangeliczną w procesie wychowawczym uczniów i formacyjnym nauczycieli. Program wychowawczy szkół jest skierowany do: Rodziców którzy posiadając jednocześnie prawo i obowiązek wychowywania swoich dzieci oczekują od szkoły katolickiej wsparcia i kontynuacji procesu wychowawczego, opartego na wspólnie uznawanych wartościach; wychowanie w szkole stanowi pomoc i dopełnienie działalności rodziny; treści programu stanowią płaszczyznę współpracy szkoły z rodzicami uczniów Uczniów którzy rozpoczynając naukę w szkole pragną poznać siebie i rozwijać swój charakter, zdobyć wiedzę, odnaleźć sens życia, przygotować się do zadań w życiu dorosłym Nauczycieli i wychowawców którzy będąc przewodnikami młodych na drodze ich pełnego rozwoju kierują się zawsze dobrem dziecka, szanują jego godność oraz prowadzą otwarty dialog z rodziną i środowiskiem, ukierunkowany na harmonijny rozwój uczniów Katolicka Publiczna Szkoła Podstawowa i Katolickie Publiczne Gimnazjum Katolickie im. Jana Pawła II w Śremie opierać będą edukację uczniów, tj. wychowanie i kształcenie, na systemie wartości chrześcijańskich głoszonych przez Kościół Katolicki. Szkoły przyjmują jako własną koncepcję człowieka i jego rozwoju, personalizm chrześcijański, tj. osobowy wymiar godności człowieka, którego źródłem jest Chrystus Odkupiciel każdego człowieka i najdoskonalszy wzór w dążeniu do pełni rozwoju zarówno dla nauczyciela, jak i ucznia. Integralny rozwój osobowy ucznia stanowi cel wychowawczy. 3
- 4 - II. WIZJA ORGANIZACJI PRACY WYCHOWAWCZEJ Misją Katolickiej Publicznej Szkoły Podstawowej i Gimnazjum im. Jana Pawła II w Śremie jest wychowanie i kształcenie dzieci oparte na ścisłej współpracy rodziców, uczniów i nauczycieli. Rezultatem tego będzie osiągnięcie spójności w oddziaływaniach wychowawczych szkoły i domu rodzinnego. Szkoła podejmie starania, aby każda rodzina ucznia miała swojego promotora, który wzmocni czynną rolę rodziców, pomoże im w nakreślaniu planu wychowania dziecka, tak aby osiągnąć pożądany cel wychowawczy i edukacyjny. Aby program ten przyniósł oczekiwane rezultaty, działania te muszą być stałe i systematyczne. Powinny być jednocześnie przepełnione autentyczną życzliwością i szacunkiem, a także cechować się konsekwencją i stawianiem wymagań. Podstawę działalności szkoły stanowią zasady i wartości chrześcijańskie głoszone przez Kościół Katolicki. Zasady i wartości chrześcijańskie mają być podstawą procesu wychowawczego opisanego szczegółowo w programie wychowawczym i spójnym z nim programie profilaktyki oraz mają cechować środowisko szkoły świadomie budowane przez nauczycieli i wychowawców pod kierunkiem dyrektora. III.WSPIERANIE INTEGRALNEGO ROZWOJU UCZNIÓW Wspieranie integralnego rozwoju uczniów w szkole realizuje się poprzez spójność i wzajemne przenikanie się nauczania, uczenia się i wychowania w następujących sferach rozwojowych: duchowej intelektualnej moralnej społecznej fizycznej kulturowej 4
- 5-1. Rozwój duchowy: Katolicka Publiczna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Jana Pawła II jest miejscem integralnej formacji osoby oraz miejscem kształcenia do wolności i odpowiedzialności. Nauczanie i wychowanie w wierze prowadzi wychowanka do tworzenia syntezy wiary i życia oraz wiary i kultury. Wartości chrześcijańskie stanowią centrum, wokół którego organizuje się całość nauczania i wychowania; katecheza jest podstawą wychowania szkolnego, w szkole realizowane są cnoty ewangeliczne. Wychowanie w szkole katolickiej oparte jest na pedagogice personalizmu chrześcijańskiego, w którym: punktem odniesienia działań wychowawczych nauczycieli jest osoba ucznia; harmonijnie łączy się przyrodzoność z nadprzyrodzonością; podstawę programu wychowawczego stanowi system wartości obiektywnych i absolutnych; rozwijana jest osobowość ucznia: rozum, uczucia i wola; służy się jednostce i całej społeczności; nie oddziela się procesu wychowawczego od nauczania; istnieje współbrzmienie wszystkich autorytetów; istnieją te same prawa moralne, tak dla wychowawcy, jak i dla wychowanka; zauważa się niepowtarzalność dziecka oraz wartości ukryte w jego wnętrzu; pokłada się zaufanie w możliwość wzrostu każdego dziecka; celem i ideałem rozwoju jest Chrystus Odkupiciel człowieka 5
- 6-1. Rozwój intelektualny Szkoły stwarzają uczniom właściwe i dostosowane do ich indywidualnych potrzeb rozwojowych środowisko uczenia się, zdobywania wiedzy oraz różnorodnych doświadczeń. Osobowa relacja, nauczyciel uczeń, oparta na dialogu oraz aksjologiczny charakter kształcenia uwidaczniają się poprzez odpowiedni dobór programów, treści kształcenia, metod i form organizacyjnych. Rozwój intelektualny uczniów, uwzględniając podstawy programowe kształcenia, powiązany jest integralnie z wychowaniem i ma na celu rozwijanie: chęci poszukiwania prawdy, ciekawości poznawczej, poznawania własnych uzdolnień i zainteresowań, zdobywania wiedzy i umiejętności uczenia się, umiejętności budowania własnych struktur poznawczych, umiejętności twórczego myślenia, umiejętności poszukiwania informacji z różnych źródeł, kompetencji kluczowych, zawartych w Europejskich ramach odniesienia programu uczenie się przez całe życie. Osiągnięcie założonych celów możliwe jest poprzez stworzenie bogatej oferty zajęć dydaktycznych - obowiązkowych i dodatkowych, w szkole i poza szkołą. 6
- 7-2. Rozwój moralny Szkoły, wspomagając rozwój osobowy dziecka w sferze moralnej, biorą pod uwagę wpływy środowiska kulturowo społecznego, w jakim dojrzewają dzieci. Kształcenie charakteru i woli osłabia oddziaływanie czynników ryzyka i wzmacnia rozwój dziecka. Celem rozwoju moralnego dziecka jest: poznanie i poszanowanie wartości, których źródłem jest Bóg, norm moralnych i społecznych, prawa, myślenie wartościujące, umiejętność oceny własnych zachowań, odwaga cywilna, autentyzm działań, otwartość, ufność, pracowitość, rzetelność, wytrwałość, odpowiedzialność za własne czyny, aktywność. Osiąganiu celów służą zajęcia dydaktyczne, wychowawcze, organizacja szkoły i prawidłowe relacje między członkami wspólnoty szkolnej. 7
- 8-3. Rozwój społeczny Szkoły poprzez wychowanie i nauczanie oparte na wartościach chrześcijańskich prowadzą ucznia do stopniowego angażowania się w życie społeczne grupy klasowej, szkolnej, rodzinnej, środowiskowej, ukazując dalszą perspektywę przynależności narodu, kościoła, wspólnoty europejskiej i kraju. Uczy zasad funkcjonowania i uczestnictwa w społeczności, zbudowanej na wartościach najwyższych i uniwersalnych. Rozwój społeczny uczniów w szkołach katolickich ma na celu przygotowanie ich do: kształcenia postawy altruizmu, życia we wspólnocie rodzinnej i szkolnej, współpracy w przyszłej grupie zawodowej, do świadomego wyboru swego życiowego powołania, zarówno w sensie zawodu, jak i osobistej drogi życiowej, współodczuwania problemów innych ludzi, ofiarności i solidaryzmu społecznego, odwagi cywilnej w obronie wartości i norm społecznych, aktywności i inicjatywności obywatelskiej, otwartości i prawidłowo rozumianej tolerancji wobec innych, znajomości praw i obowiązków, umiejętności do nawiązywania szczerych więzi z innymi, odpowiedzialności za innych, umiejętności trafnej oceny zjawisk społecznych, zdolności oceny własnych decyzji, świadomego i aktywnego uczestnictwa w życiu publicznym. 8
- 9-4. Rozwój fizyczny Prawidłowy rozwój fizyczny ucznia jest warunkiem niezbędnym jego rozwoju intelektualnego i emocjonalnego. Dbałość o tę sferę rozwoju w szkole wyraża się poprzez: kształtowanie ogólnej sprawności fizycznej, profilaktykę zdrowotną, w tym kształtowanie właściwych nawyków higienicznych i zdrowotnych, promowanie ekologicznego modelu funkcjonowania we współczesnym świecie, wychowanie do aktywnego spędzania wolnego czasu, przeciwdziałanie agresji i niepożądanym zrachowaniom uczniów, uświadamianie zagrożeń związanych z nałogami, profilaktyka w celu przeciwdziałania narkomanii. Realizacji celów rozwoju fizycznego służą zajęcia wychowania fizycznego, rekreacja, gry i ćwiczenia terenowe, wycieczki, turystyka, różnorodne zajęcia pozalekcyjne oraz uprawianie specjalistycznych dyscyplin sportowych dla chętnych. 9
- 10-5. Rozwój kulturowy Szkoła katolicka ma być miejscem integralnej formacji osoby przy pomocy wypracowania i przyswojenia kultury ludzkiej w jej różnych formach i wyrazach, miejscem kształcenia do wolności i odpowiedzialności, do smaku piękna i do twórczości artystycznej, do otwarcia wobec innych. Nauczanie i wychowanie w szkołach ma na celu także rozwój kompetencji kulturowych dzieci i młodzieży. Dzięki przekazywaniu tradycji kulturowej - kultury społecznej, duchowej, symbolicznej i materialnej szkoły są miejscem rozwoju twórczości artystycznej uczniów. Uczą i rozszerzają doświadczanie piękna, ładu i smaku, pobudzają i wzbogacają wyobraźnię, wyzwalają poczucie odpowiedzialności oraz przygotowują do uczestnictwa w kulturze. Celem rozwoju kulturowego uczniów jest: kultywowanie tradycji narodowych, religijnych, rodzinnych i regionalnych, poszanowanie dóbr kultury, zapoznanie z kulturą duchową narodu i regionu, grup etnicznych, uczenie oceny zjawisk kulturowych kraju i regionu, pomoc w odnajdywaniu przez uczniów swego miejsca w świecie, jego relacji do tradycji i współczesności, kształtowanie umiejętności odczytywania różnych tekstów kultury: obrazów, tekstów, przekazów multimedialnych, poruszanie się w obszarach kultury symbolicznej, edukacja czytelnicza, zachęcanie do działalności dziennikarskiej. 10
- 11 - IV. OSOBA NAUCZYCIELA Nauczyciel Katolickiej Publicznej Szkoły Podstawowej i Gimnazjum im. Jana Pawła II mają obowiązek w szczególności: dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego w tym poprzez osobistą formację duchową i zawodową, towarzyszyć uczniom w zdobywaniu wiedzy oraz odpowiednio ich motywować, odkrywać talenty w dziecku, dbać o wszechstronny rozwój dziecka i jego zdrowia w sensie psychicznym, fizycznym, duchowym i emocjonalnym, odznaczać się wysokim poziomem moralności i etyki oraz ludzką życzliwością. 11
- 12 - V. REALIZACJA PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO Szkolny program wychowawczy realizowany jest w ramach: wszystkich przedmiotów nauczania i godzin wychowawczych, codziennego spotkania przed lekcjami (wspólna modlitwa), comiesięczna msza święta, celebracji Świąt i uroczystości kościelnych, uroczystości i apeli szkolnych, zajęć pozalekcyjnych, pracy samorządu szkolnego, imprez szkolnych, imprez sportowych i wycieczek, formacji i doskonalenia zawodowego nauczycieli i wychowawców 12
- 13 - VI. MODEL ABSOLWENTA KATOLICKIEJ PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ I KATOLICKIEGO PUBLICZNEGO GIMNAZJUM IM. JANA PAWŁA II W ŚREMIE Szkoły dążą do tego aby, absolwenta naszych szkół cechowało: w sferze duchowej: znajomość zasad wiary katolickiej i wola stosowania ich w życiu, podstawowa znajomość Ewangelii i wola dalszego poznawania Biblii, światopogląd oparty na wartościach chrześcijańskich, wybór Chrystusa za swojego Pana i Mistrza, w sferze intelektualnej: rzetelne wykształcenie i szacunek do dalszego zdobywania wiedzy i umiejętności stosownie do talentów i możliwości własnych, znajomość historii i kultury swojego narodu, troska o znajomość języków obcych i umiejętność posługiwania się technologią informacyjną, przygotowanie do samokształcenia i planowania własnego rozwoju, umiejętność krytycznego myślenia, rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji, samodzielność i kreatywność w podejściu do różnych zadań życiowych 13
- 14 - w sferze społecznej: umiejętność rozpoznawania swoich emocji i kierowania nimi, poszanowanie swojej osoby i dbanie o innych, bezinteresowność, wrażliwość emocjonalna, umiejętność radzenia sobie ze stresem, odpowiedzialność za siebie i innych, umiejętność współpracy w zespole, aktywność społeczna, asertywność i szacunek wobec innych, umiejętność przyjęcia sukcesu i porażki. w sferze fizycznej: troska o zdrowie i rozwój fizyczny, świadome i negatywne podejście wobec używek i uzależnień, pozytywne nastawienie do aktywnego spędzania wolnego czasu, podstawowa sprawność w kilku różnych dyscyplinach sportu i rekreacji, ogólna troska o dobrostan fizyczny swój i najbliższych, sprawność w planowaniu i organizacji wypoczynku i rekreacji, w sferze kulturowej: uczestnictwo w różnych formach kultury, umiejętność wyrażania własnych przeżyć wynikających z kontaktu ze sztuką, chęć poznawania ojczystego kraju i jego tradycji. 14
- 15 - VII. OGÓLNY PLAN DZIAŁAŃ WYCHOWAWCZYCH Cele wychowania: 1. Dziecko rozwija w ewangelicznym duchu całą osobowość: rozum, uczucia i wolę (rozwój duchowy). 2. Rozwija umiejętności przyswajania wiedzy oraz samodzielnego poszukiwania informacji o świecie (rozwój intelektualny). 3. Pozna i szanuje wartości norm moralnych oraz zdobędzie umiejętność oceny własnych zachowań i według nich postępuje (rozwój moralny). 4. Dziecko znajduje swoje miejsce w rodzinie, grupie i działa w nich (rozwój społeczny). 5. Uczeń prowadzi zdrowy styl życia, zna swoje mocne i słabe strony i potrafi nad nimi pracować (rozwój fizyczny). 6. Uczeń odnajduje swoje miejsce w świecie, relacje do tradycji i współczesności (rozwój kulturowy). Efekty działań wychowawczych: 1. Uczeń rozwinął swoją osobowość, rozum, uczucia i wolę. 2. Przyswoił wiedzę oraz samodzielnie poszukuje informacji, rozumie wagę wyznaczania celów, potrafi je określić, dąży do ich osiągnięcia. 3. Zna i rozumie pojęcia: norma, prawo, obowiązek, tolerancja, godność, dostrzega różnice między ludźmi i akceptuje je. 4. Ma poczucie przynależności do rodziny, do klasy jako ważnego jej ogniwa, chce i wyraża potrzebę działania w nich. 5. Posiada dobrą sprawność fizyczną, wykształcił właściwe nawyki higieniczne i zdrowotne. 6. Uczeń kultywuje tradycje narodowe, religijne, rodzinne i regionalne, szanuje dobra kultury. 15