Program profilaktyki i zapobiegania niedostosowaniu społecznemu w Szkole Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi nr 10 im Polonii w Słupsku w roku szkolnym 2016/2017 Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz.U.z 2015 r. poz. 1249), Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2015 r. poz. 2156 ze zm.). Spis treści I. Wprowadzenie II. Podstawy prawne działań profilaktycznych podejmowanych w szkole III. Diagnoza obszarów problemowych IV. Profilaktyka w szkole V. Cele i zadania szkolnej profilaktyki 1. Cele 2. Treści programowe 3. Metody pracy 4. Przewidywane efekty podjętych działań profilaktycznych 5. Sposoby ewaluacji VI. Plan działań profilaktycznych I. Wprowadzenie Zadaniem szkolnej profilaktyki jest chronienie młodzieży przed zagrożeniami poprzez działania wychowawczo - profilaktyczne, a także reagowanie w sytuacjach rozpoznawania pierwszych prób podejmowania ryzykownych zachowań. Szkolny program profilaktyki obejmuje profilaktykę pierwszorzędową skoordynowaną z działaniami wychowawczymi. Obiektem działań jest całe środowisko szkolne. Program jest opracowany na podstawie diagnozy obszarów problemowych szkoły i dotyczy części aspektów szkolnego programu wychowawczego między innymi działań prozdrowotnych, współpracy z rodzicami i środowiskiem lokalnym. Obecnie coraz częściej obserwuje się zachowania młodzieży określane jako agresywne. Młodzi ludzie nie radzą sobie z trudnościami dzisiejszego świata nie umieją kierować własnym rozwojem, potrzebne im są wzory zachowań, ideały, do których mogliby dążyć. Niepokoi narastająca agresja, wulgarny język, sposób bycia, lekceważenie starszych. Przyczyną mogą być frustracje spowodowane niezaspokajaniem potrzeb dziecka w rodzinie, odrzucenie w grupie rówieśniczej, złe wzorce wychowawcze, niepowodzenia szkolne, gry komputerowe i filmy pełne przemocy.
Założeniem szkolnego programu profilaktyki jest wyposażenie uczniów w niezbędną wiedzę na temat zdrowego rozwoju, stworzenie warunków bezpiecznego funkcjonowania szkoły i monitorowanie skuteczności podjętych działań. III. Diagnoza obszarów problemowych Występujące problemy w szkole są odzwierciedleniem przemian zachodzących w naszym społeczeństwie. Dlatego szkoła powinna wspierać w dążeniu do osiągnięcia życiowych celów. Powinna dostrzegać trudności i problemy uczniów oraz pomagać w ich rozwiązaniu. Ponadto efektywność podejmowanych działań w stosunku do młodzieży zależeć w znacznym stopniu będzie od możliwości włączenia się rodziców, ponieważ są oni pierwszymi wychowawcami w tym zakresie przekazując wartości i własne poglądy. Szkoła natomiast powinna spełniać rolę wspierającą, konstruując programy edukacyjne profilaktyczne- celem uzupełnienia wiedzy i uzyskania potrzebnych umiejętności. IV. Profilaktyka w szkole Szkolny program profilaktyki adresowany do uczniów, nauczycieli rodziców jest zgodny z: - statutem szkoły, - szkolnym programem wychowawczym. Działalność profilaktyczna w szkole polega na realizowaniu działań z zakresu profilaktyki uniwersalnej, selektywnej i wskazującej. Działalność ta obejmuje: w przypadku profilaktyki uniwersalnej wspieranie wszystkich uczniów w prawidłowym rozwoju i zdrowym stylu życia oraz podejmowanie działań, których celem jest ograniczanie zachowań ryzykownych niezależnie od poziomu ryzyka używania przez nich środków i substancji odurzających i psychotropowych, w przypadku profilaktyki selektywnej wspieranie uczniów, którzy ze względu na swoją sytuację rodzinną, środowiskową lub uwarunkowania biologiczne są w wyższym stopniu narażeni na rozwój zachowań ryzykownych, w przypadku profilaktyki wskazującej wspieranie uczniów, u których rozpoznano wczesne objawy używania środków i substancji odurzających i psychotropowych lub występowania innych zachowań ryzykownych, które nie zostały zdiagnozowane jako zaburzenia lub choroby wymagające leczenia. W ramach programu podjęte zostaną: - działania informacyjne - działania edukacyjne - działania integracyjne - działania wdrażające określone umiejętności - działania interwencyjne
Opracowana została również procedura postępowania nauczycieli w sytuacjach zagrożeń związanych z niewłaściwymi zachowaniami młodzieży przy współpracy szkoły z policją. Program jest otwarty i może ulegać modyfikacji, wiąże się z problematyką poszczególnych przedmiotów, godzin wychowawczych i umożliwia wykorzystanie innych programów profilaktycznych realizowanych przez osoby kompetentne i właściwie przeszkolone. Jest uzupełnieniem programu wychowawczego szkoły i ukierunkowany jest na wszechstronny rozwój ucznia poprzez: - Kształtowanie właściwej postawy ucznia - Poznawanie i przestrzeganie norm społecznych - Budowanie postaw życzliwości i miłości - Przeciwdziałanie agresji i przemocy - Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa w szkole i poza nią 1. Realizatorzy działań profilaktycznych: Dyrektor i wicedyrektorzy szkoły, jako realizatorzy działań profilaktycznych: a) dbają o doskonalenie nauczycieli w zakresie działań profilaktycznych i wychowawczych a) monitorują pracę wychowawców klas i pedagoga szkolnego b) wyznaczają odpowiedzialnych za realizację Pedagodzy a) podejmują działania profilaktyczno-wychowawcze wynikające ze szkolnego programu wychowawczego i szkolnego programu profilaktyki w stosunku do uczniów i rodziców z udziałem nauczycieli Nauczyciel wychowawca a) doskonali swoje kwalifikacje i zdobywa nowe umiejętności w zakresie działań profilaktycznych b) realizuje zadania we współpracy z rodzicami c) dba o poczucie bezpieczeństwa i akceptację ucznia w klasie d) jest wzorem konstruktywnych zachowań Rodzice aktywnie współpracujący ze szkołą a) korzystają z pomocy i wsparcia ze strony pedagoga szkolnego b) biorą udział w tworzeniu i ewaluacji szkolnego programu profilaktyki Szkoła współpracuje w zakresie działań profilaktycznych z: - Poradnią Pedagogiczno Psychologiczną - Policją i Strażą Miejską - Miejskim Ośrodkiem Pomocy Rodzinie - Kuratorem Sądowym d/s Rodzinnych i Nieletnich - Poradnią Uzależnień
V. Cele i zadania szkolnej profilaktyki 1. Cele: 1.1 Zapobieganie i zmniejszanie szkód występujących w życiu młodych ludzi w związku z sięganiem przez nich po substancje uzależniające - ochrona młodego człowieka przed zagrożeniami - reagowanie na próby podejmowania zachowań ryzykownych poprzez odwołanie się do specjalistycznej pomocy - dostarczenie wiedzy o szkodliwości spożywania napojów alkoholowych, palenia papierosów i stosowania środków odurzających,narkotyków/ dopalaczy, lekarstw. 1.2 Ograniczenie i eliminowanie zachowań problemowych występujących wśród młodzieży jak: wagary, agresja i przemoc, wyłudzanie, - pomoc w rozwijaniu ważnych umiejętności społecznych i psychologicznych, - rozwijanie możliwości podejmowania działań alternatywnych poprzez zaangażowanie uczniów w działalność pozytywną, - redukowanie agresywnych zachowań w grupie rówieśniczej, - umożliwienie uczniom udziału w zajęciach specjalistycznych, socjoterapeutycznych, psychoedukacyjnych, - popularyzowanie alternatywnych form spędzania czasu wolnego. 1.3 Kształtowanie osobowości ucznia w taki sposób aby prawidłowo funkcjonował w środowisku szkolnym i pozaszkolnym, - budowanie poczucia własnej wartości i zachowań asertywnych, - kształcenie umiejętności komunikacji interpersonalnej, - wychowanie do wartości i podejmowania odpowiedzialnych decyzji, - zaspokojenie potrzeb psychospołecznych ucznia. 1.4 Wypracowanie właściwych form współpracy z rodzicami w zakresie rozwiązywania problemów młodzieży: izacja rodziców - porady, konsultacje - informowanie o możliwościach uzyskania pomocy specjalistycznej - zaangażowanie rodziców w życie szkoły 1.5 Promocja zdrowia i rozwijanie zdolności do prowadzenia zdrowego życia młodzieży w działaniach wychowawczych, profilaktycznych i interwencyjnych: - zapewnienie wymiany informacji pomiędzy pracownikami szkoły, - doskonalenie nauczycieli w zakresie profilaktyki uzależnień i innych problemów młodzieży. 2. Treści programu będą realizowane podczas: - lekcji - godzin wychowawczych - zajęć z pedagogiem - zajęć warsztatowych prowadzonych przez specjalistów - zajęć pozalekcyjnych
- konkursów - wycieczek, biwaków szkolnych. 3. Metody pracy: - pogadanki - dyskusja - burza mózgów - wykłady - warsztaty dla nauczycieli i rodziców - treningi - zajęcia terapeutyczne - gry i zabawy 4. Przewidywane efekty podjętych działań profilaktycznych. W wyniku programu profilaktycznego uczeń: - uzyskuje pomoc pedagogicznoiczną, - uświadamia sobie zagrożenia i potrafi im się przeciwstawić - identyfikuje się ze środowiskiem szkolnym i dostrzega korzyści płynące z prowadzenia zdrowego stylu życia - osiąga dojrzałą osobowość psychospołeczną posiadają wiedzę z zakresu profilaktyki - w szkole jest niski wskaźnik uczniów opuszczających zajęcia lekcyjne - rodzice uczestniczą w oferowanych im programach, warsztatach 5. Sposoby ewaluacji: - obserwacja zachowań - analiza ankiet przeprowadzonych wśród uczniów, nauczycieli, rodziców - sondaże wśród rodziców i uczniów - rozmowy z uczniami, rodzicami, pracownikami szkoły, - analiza dokumentów (plan pracy wychowawcy, konspekty lekcji, dzienniki).
VI. Plan działań profilaktycznych 1. ZWIĘKSZANIE BEZPIECZEŃSTWA UCZNIÓW W SZKOLE. Działania Oczekiwane efekty Formy i metody Tworzenie Uczeń zna warunków do zasady kształtowania bezpieczeństwa zachowań ruchu sprzyjających drogowego. zdrowiu i bezpieczeństwu dzieci na drodze i w szkole. Wychowanie komunikacyjne w szkole. Dyżury nauczycieli. Dostępność i popularyzacja materiałów edukacyjnych. Współpraca z instytucjami wspierającymi rozwój dziecka. Prowadzenie zajęć specjalistycznych. Odpowiedzialni - dyrektor - instytucje wspomagające Termin Wrzesień Październik Bezpieczeństwo uczniów podczas przerw i imprez szkolnych. Uczeń czuje się bezpiecznie w czasie przerw i imprez. Dyżury nauczycieli. Przypominanie zasad bezpiecznego spędzania przerw i zachowywania się w trakcie imprez szkolnych. - dyrektor Uwrażliwienie uczniów na zagrożenia podczas drogi do i ze szkoły. Uczeń stosuje w praktyce przepisy ruchu drogowego. Pogadanki na temat bezpiecznej drogi. Konkurs wiedzy na temat ruchu drogowego - policja
Uczenie zasad postępowania w sytuacjach zagrożenia: - powódź, pożar, - zachowanie na szkolnym korytarzu, szatni, klasie szkolnej, sali gimnastycznej, boisku szkolnym Uwzględnienie profilaktyki uzależnień: - problem narkotyków - palenie papierosów - picie alkoholu - dopalacze, - środki psychoaktywne, - lekarstwa Uczeń wie jak zachować się w sytuacji zagrożenia. Uczeń umie rozpoznać sytuacje sprzyjające zażyciu niebezpiecznych substancji, jest asertywny Próbne alarmy interaktywnych wykładów, warsztatów, treningów umiejętności, projektów, debat, szkoleń, spektakli teatralnych, spotów, kampanii społecznych, happeningów, pikników edukacyjnych, w innych formach uwzględniających wykorzystanie aktywnych metod pracy. - dyrektor - pielęgniarka - pielęgniarka
2. OGRANICZANIE ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH I PRZEMOCY W SZKOLE Działania Uświadamianie uczniom, czym jest agresja i przemoc oraz jak sobie z nimi radzić. Kształtowanie umiejętności zastępowania agresji oraz kontroli emocji Kształtowanie postaw troski o bezpieczeństwo własne i innych. Wzbudzanie empatii, tolerancji i zachowań prospołecznych. Oczekiwane efekty Uczeń wie, czym jest agresja. Uczeń umie przeciwstawić się zachowaniom agresywnym. Uczeń radzi sobie z własnymi emocjami. Uczeń wie, gdzie w razie potrzeby szukać pomocy. Uczeń nabywa umiejętności nie agresywnych reakcji oraz kontroluje swoje emocje. Zna i przestrzega normy moralne. Uczeń zna i szanuje normy i wartości społecznych, kulturowe, rodzinne, szkolne. Uczeń ma poczucia własnej wartości i skuteczności. Uczeń umie być tolerancyjny i ma świadomość zagrożeń płynących z braku tolerancji. Formy i metody Pogadanki z wychowawcami, pedagogiem, psychologiem, policją. Realizacja programów profilaktycznych ( Spójrz inaczej") Konkursy dotyczące tematyki agresji i przemocy. Zajęcia w klasach. Indywidualne zajęć i spotkania z dziećmi. Zajęcia grupowe. Warsztaty. Zajęcia w klasach. Ćwiczenia afirmujące, podnoszące samoocenę, uczenie samoakceptacji. Kształtowanie pozytywnych relacji między rówieśnikami. Odpowiedzialni - dyrektor Termin
Pedagogizacja rodziców. Wzmocnienie więzi między rodzicami i dzieckiem. Rodzice zwracają uwagę na treści dostępne dla swych dzieci, filtrują je. Pogadanki, warsztaty o tematyce przemocy i agresji w mediach, grach komputerowych, prasie młodzieżowej na spotkaniach z rodzicami. Spotkania w ramach dni otwartej szkoły 3. ROZWIJANIE UMIEJĘTNOŚCI WSPÓŁŻYCIA SPOŁECZNEGO Działanie Oczekiwane efekty Forma i metody Przedstawienie zasad i reguł współżycia w klasie i szkole Uczeń zna obowiązki i prawa wynikające ze Statutu Szkoły. Przestrzega je. Uczeń zna podstawowe zasady dobrego wychowania i stosuje się do nich. Uczeń ubiera się stosownie do okoliczności. Uczeń współtworzy i stosuje reguły ustalone w zespole klasowym. Zapoznanie ze Statutem Szkoły. Pogadanki na temat zasad dobrego wychowania. Ustalenie wewnętrznych zasad obowiązujących w klasie i szkole. Odpowiedzialni Termin Godziny do dyspozycji wychowawcy
Uwrażliwianie uczniów na potrzeby innych. Uczeń rozumie potrzebę pomagania innym. Uczeń respektuje potrzeby niepełnosprawnych uczniów. Uczeń angażuje się w akcje pomocy potrzebującym. Podejmowanie tematyki dotyczącej potrzeby pomagania innym. Uświadamianie potrzeb osób niepełnosprawnych. Udział w akcjach charytatywnych. Pomoc koleżeńska. - Samorząd Uczniowski Integrowanie społeczności szkolnej. Uczeń zachowuje się stosownie do sytuacji. Uczeń czuje się odpowiedzialny za dobre imię szkoły. Uczniowie poznają swoje zainteresowania, uzdolnienia. Uczeń czuje się częścią zespołu i jest współodpowiedzialny za jego sukces. Szkoła cieszy się dobrą opinią. Organizowanie uroczystości i imprez szkolnych. Organizowanie wycieczek. Prezentowanie osiągnięć uczniowskich. Szkolne koła zainteresowań (SKS) - dyrekcja - Rada Rodziców Według kalendarza imprez. Zgodnie z założonymi celami
4. ROZSZERZANIE DZIAŁAŃ NA RZECZ PROPAGOWANIA ZDROWEGO TRYBU ŻYCIA Działanie Propagowanie zdrowego trybu życia Oczekiwane efekty Rozwijanie poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie. Uczeń zna i stosuje zasady zdrowego odżywiania. Uczeń rozumie wpływ reklamy na konsumenta. Kształtowanie nawyków zdrowego stylu życia. Uświadomienie zagrożeń z wad postawy Uwrażliwcie uczniów na skutki różnych niebezpiecznych sytuacji. Forma i metody Dostawanie sprzętu szkolnego do wzrostu uczniów. Pogadanki w klasach na temat zdrowego żywienia. Akcje promocyjne. Wyjaśnienie roli reklamy Wyjazdy na basen, wycieczki, biwaki, zajęcia na świeżym powietrzu. Zajęci a gimnastyki korekcyjnej Pogadanki, spotkania z policjantem, pielęgniarką. Odpowiedzialni - dyrektor - instytucje wspomagające świetlicy - pielęgniarka Termin Według kalendarza imprez. Zgodnie z założonymi celami Popularyzacja aktywnych sposobów spędzania wolnego czasu. Uczeń umie rozsądnie gospodarować czasem wolnym. Zna sposoby aktywnego spędzania czasu. Pogadanki. Organizowanie imprez sportowych, gier i zabaw ruchowych. Wycieczki szkolne Dzień Sportu, zawody sportowe, festyny rodzinne Kształtowanie nawyków dbania o Uczeń zna i stosuje zasady higieny osobistej. Rozmowa z pielęgniarką. (Program Zawsze - pielęgniarka
zdrowie i higienę osobistą. Wie w jakiej pozycji powinien jeść, odrabiać lekcje, czytać itp. razem) Kontrole higieny uczniów. Pogadanki na temat fizycznego rozwoju człowieka. (Trzymaj formę) Przeprowadzenie fluoryzacji i zachęcanie do dbania o higienę jamy ustnej. Zwracanie uwagi na odpowiedni ubiór. Zwracanie uwagi na właściwą postawę ciała. Poszerzanie zainteresowań i wiedzy ucznia Profilaktyka grypy sezonowej oraz AH1N1 Uczeń chętnie bierze udział i wykazuje się umiejętnościami wykraczającymi poza program nauczania. Uczeń wie jak należy dbać o higienę aby się nie zarazić, co powinien zrobić gdy będzie miał kontakt bezpośredni z chorym Wie czym różni się grypa sezonowa od AH1N1 Wie jakie są objawy grypy. Zajęcia taneczne Koła zainteresowań Zajęcia Rzeźba w glinie" Szkolne konkursy i zawody sportowe Pogadanka na temat prowadzenia zdrowego trybu życia. Rozmowa na temat co to jest grypa sezonowa oraz AH1 NI, prezentacja wirusa grypy, przekazanie informacji na temat higieny; - pielęgniarka Listopad
5. PODEJMOWANIE DZIAŁAŃ MAJĄCYCH NA CELU WZMOCNIENIE MOTYWACJI DO WŁASNEGO ROZWOJU Działanie Uświadomienie uczniowi jego mocnych stron i możliwości. Oczekiwane efekty Uczeń lepiej zna siebie. Forma i metody Zdiagnozowanie każdego ucznia pod kątem jego możliwości. Odpowiedzialni,, Termin Rozwijanie indywidualnych zainteresowań uczniów Wskazywanie pożądanych wzorców zachowań Uczeń zna swoje zalety. Uczeń rozwija swoje zainteresowania. Uczeń bierze udział w konkursach i przeglądach twórczości. Uczeń rozumie i dostrzega sens bycia wartościowym człowiekiem. Podkreślanie mocnych stron każdego dziecka. Ukazanie perspektyw rozwoju. Organizowanie kół zainteresowań. Angażowanie uczniów do udziału w konkursach. Organizowanie różnych form przeglądu twórczości dzieci. Prezentowanie sylwetek wartościowych postaci i Wielkich Polaków Pomoc uczniom w przezwyciężaniu własnych trudności i ograniczeń. Organizowanie zespołów wyrównawczych. Objęcie uczniów opieką logopedyczną, pedagogiczną i psychologiczną. Prowadzenie indywidualnych rozmów z rodzicami uczniów Uczeń uzupełnia braki w wiadomościach i umiejętnościach. Uczeń korzysta z pomocy logopedy, pedagoga, psychologa. Rodzice współpracują z nauczycielami w przezwyciężaniu - dyrekcja prowadzący zespoły - logopeda - rodzice
Rozwijanie umiejętności rozpoznawania i ujawniania swoich uczući emocji. Realizowanie tematyki dotyczącej uczuć, asertywności, emocji, empatii. Kształcenie umiejętności radzenia sobie ze stresem. indywidualnych trudności uczniów. Uczeń umie wyrazić i nazwać uczucia i emocje. Uczeń radzi sobie ze stresem. 6. WDRAŻANIE METOD RADZENIA SOBIE W SYTUACJACH TRUDNYCH Działanie Poszerzenie wiedzy dotyczącej sytuacji trudnych. Oczekiwane efekty Uczeń zauważa symptomy trudnych sytuacji Nazywa swój problem. Forma Odpowiedzialni Podejmowanie tematyki dotyczącej sytuacji trudnych i niebezpiecznych Termin Zgodnie z potrzebami Umiejętne szukanie pomocy. Uczeń aktywnie reaguje na sytuacje trudne i niebezpieczne. Wie, do kogo zwrócić się o pomoc w razie potrzeby. Informowanie o osobach i instytucjach niosących. pomoc. - dyrekcja Zgodnie z potrzebami
7. ROZPOZNAWANIE NIEPOŻĄDANYCH ZJAWISK NA TERENIE SZKOŁY Działanie Dokładne zapoznanie uczniów z regulaminem szkoły oraz szczegółowymi kryteriami ocen zachowania. Oczekiwane efekty Uczeń zna regulamin szkoły. Uczeń stosuje zasady wynikające z regulaminu szkoły. Uczeń zna konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania regulaminu szkoły. Uczeń zna kryteria ocen zachowania. Uczeń stosuje się do nich. Forma Lekcje wychowawcze dotyczące regulaminu szkoły i kryteriów ocen zachowania. Apele szkolne dotyczące spraw porządkowych. Odpowiedzialni Termin Wrzesień Zgodnie z potrzebami Według kalendarza imprez. Zgodnie z założonymi celami Zapobieganie nadmiernej absencji uczniów. Uczeń systematycznie uczęszcza na zajęcia. Uczeń przestrzega punktualności. Nauczyciele eliminują przypadki wagarów. Rodzice mają świadomość konsekwencji wynikających z nierealizowania obowiązku szkolnego przez dziecko Kontrolowanie nieobecności na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych. Systematyczne zaznaczanie spóźnień w dziennikach. Restrykcyjne egzekwowanie usprawiedliwień. Pedagogizacja rodziców dotycząca systematycznego uczęszczania dziecka do szkoły.,
8. ROZSZERZANIE DZIAŁAŃ NA RZECZ PROFILAKTYKI UZALEŻNIEŃ Działanie Oczekiwane efekty Forma Rozpoznawanie sytuacji domowej wychowanków. Wychowawca zna sytuację rodzinną swoich wychowanków. Zwraca szczególną uwagę na uczniów z rodzin dysfunkcyjnych. Rozmowa wychowawców z pedagogiem, psychologiem. Odpowiedzialni Termin Wdrażanie programów profilaktycznych. Uczeń rozumie zagrożenia wynikające ze stosowania używek. Potrafi odmówić. W razie potrzeby zwraca się o pomoc do dorosłych. Nauczyciele posiadają wiedzę na temat profilaktyki uzależnień. Grupa nauczycieli jest przygotowana do realizowania programów profilaktycznych. Realizowanie programów profilaktycznych. Udział w konkursach i przedstawieniach dotyczących profilaktyki uzależnień. Szkolenia nauczycieli w zakresie profilaktyki oraz programów profilaktycznych, realizowania programów profilaktycznych. Zgodnie z założonymi celami