S Y L A B U S M O D U Ł U ( P R Z E D M I O T U ) I n f o r m a c j e o g ó l n e Kod modułu Nazwa modułu Analityka ogólna i technika pobierania materiału Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Obowiązkowy Wydział Lekarsko - Biotechnologiczny i Medycyny Laboratoryjnej (WLB) Analityka medyczna (KAM) Nie dotyczy jednolite magisterskie (S2J) Forma studiów Stacjonarne (s ) Rok studiów III Semestr studiów Letni (VI) Liczba przypisanych punktów ECTS 7 Formy prowadzenia zajęć Osoba odpowiedzialna za moduł/przedmiot Wykłady/seminaria/ćwiczenia/ (70 h: 15 h wykłady, 5 h seminaria, 50 h ćwiczenia) Prof. dr hab. Maria Jastrzębska mariajas@pum.edu.pl Prof. dr hab. Maria Jastrzębska: mariajas@pum.edu.pl Dr n. med. Aldona Siennicka: aldona.siennicka@wp.pl Osoby prowadzące zajęcia Dr n. med. Marta Drożdżyńska: drozdzynska.marta@gmail.com Dr hab.n.med. Małgorzata Piasecka: mpiasecka@ipartner.com.pl Dr n. med Elżbieta Grochans:grochans@pum.edu.pl Strona internetowa Język prowadzenia zajęć www.pum.edu.pl Polski Strona 1 z 80
Informacje szczegółowe Podstawowym celem nauczania analityki ogólnej i techniki pobierania materiału jest zapoznanie studentów z: - rodzajami materiałów biologicznych w analityce ogólnej oraz zasadami ich pobierania, transportu i przechowywania, - czynnikami wpływającymi na wiarygodność wyników badań wykorzystywanych w analityce ogólnej, Cele modułu/przedmiotu - metodami laboratoryjnymi wykorzystywanymi w analityce ogólnej, - zasadami wykonywania badań specjalistycznych z zakresu cytodiagnostyki moczu, płynu mózgowo-rdzeniowego, płynów z jam ciała, wydzielin i wydalin, - interpretacją wyników badań laboratoryjnych z zakresu analityki ogólnej z uwzględnieniem błędu przedlaboratoryjnego i laboratoryjnego. Wymagania wstępne w zakresie Wiedzy Umiejętności Kompetencji społecznych Znajomość w podstawowym zakresie rodzajów materiałów biologicznych (krew, mocz i płyn mózgowo-rdzeniowy) oraz ich składu i funkcji w organiźmie człowieka. Obsługa mikroskopu optycznego oraz podstawowego sprzętu laboratoryjnego (pipetowanie, ważenie, wirowanie, obsługa pehametru i spektrofotometru). Nawyk samokształcenia, praca w grupie, świadomość wysokich wymagań w pracy przyszłego analityka/diagnosty laboratoryjnego. Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) numer efektu kształcenia Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: SYMBOL (odniesienie do) EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) W01 zna objawy i przyczyny wybranych zaburzeń i zmian chorobowych oraz metody ich oceny K_W05 seminariach; R Strona 2 z 80
W02 rozumie fizyczne podstawy procesów biologicznych oraz metod pomiarowych stosowanych w diagnostyce laboratoryjnej K_W08 ćwiczeniach/ seminariach; S,D, R W03 rozumie pojęcie metody definitywnej, referencyjnej i wpływ czynników interferujących K_W013 ćwiczeniach/ seminariach; S, D, R W04 W05 zna rodzaje i charakterystykę materiału biologicznego, zasady i metodykę pobierania, transportu, przechowywania i przygotowania do analizy (w tym: miejsce i czas pobrania, wpływ czynników interferujących, dobór antykoagulantów, utrwalaczy i podłóż transportowych, temperatury) zna teoretyczne i praktyczne aspekty metodyki oraz znaczenie diagnostyczne ilościowego i jakościowego badania płynów ustrojowych, wydalin i wydzielin K_W22 K_W029 ćwiczeniach/ seminariach; S,D, R ćwiczeniach/ seminariach; S,D, R U01 potrafi wyjaśnić pacjentowi lub zleceniodawcy wpływ czynników przedlaboratoryjnych na jakość wyniku (w tym, konieczność powtórzenia badania) K_U01 ćwiczeniach/ seminariach; D U02 potrafi przeszkolić pacjenta przed pobraniem materiału do badań K_U03 ćwiczeniach/ seminariach; D U03 potrafi pobierać materiał do badań, ocenić jego przydatność, przechowywać i przygotowywać do analizy K_U05 ćwiczeniach/ seminariach; S U04 potrafi stosować instrumentalne metody analityczne w medycznej diagnostyce laboratoryjnej K_U07 ćwiczeniach; S, R U05 potrafi interpretować zakresy wartości referencyjnych (z uwzględnieniem wieku, płci, stylu życia, wartości decyzyjnych) oraz oceniać dynamikę zmian parametrów laboratoryjnych K_U08 ćwiczeniach/ seminariach; D U06 U07 potrafi posługiwać się zautomatyzowaną aparaturą pomiarową (i pomocniczym sprzętem laboratoryjnym), stosowaną we współczesnej laboratoryjnej diagnostyce medycznej potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki laboratoryjnych badań hematologicznych - manualnych i zautomatyzowanych (w tym: OB, stężenia hemoglobiny, hematokrytu, liczby erytrocytów, retikulocytów, leukocytów, płytek krwi, wskaźników czerwonokrwinkowych, retikulocytarnych i płytkowych) oraz ocenić je w odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej K_U10 K_U15 ćwiczeniach; S, R ćwiczeniach/ seminariach; S,D,R, Z Strona 3 z 80
ćwiczeniach/ seminariach; S,D,R, Z oraz egzamin końcowy: U08 potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki ilościowych i jakościowych badań płynów ustrojowych, wydalin i wydzielin [w tym: moczu, kamieni moczowych, kału (na obecność krwi utajonej, resztek pokarmowych, jaj i cyst pasożytów), płynu mózgowo-rdzeniowego, stawowego, wysięków, przesięków, treści żołądkowej i dwunastniczej, ASO, RF] oraz ocenić wyniki tych badań w odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej K_U20 1. Egzamin praktyczny: wykonanie rozmazu krwi z identyfikacją elementów morfotycznych, badanie ogólne moczu, badanie biochemiczne wysięków i przesięków oraz PMR, cytoza płynów, badanie soku żołądkowego (BAO,MAO) 2. Egzamin teoretyczny: testowy - 60 pytań z całości materiału. K01 rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób K_K01 D K02 potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role K_K02 D K03 potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania K_K03 D K04 potrafi dbać o bezpieczeństwo własne, otoczenia i współpracowników K_K05 D, R K05 wykazuje umiejętność i nawyk samokształcenia K_K06 D, R Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć Symbol modułu lub Forma zajęć dydaktycznych Strona 4 z 80
numer efektu kształcenia Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: Wykład Zajęcia Ćw. laborat. Ćw. projektowe Ćwiczenia kliniczne Ćwiczenia Zajęcia praktyczne inne... W01 W02 W03 W04 zna objawy i przyczyny wybranych zaburzeń i zmian chorobowych oraz metody ich oceny rozumie fizyczne podstawy procesów biologicznych oraz metod pomiarowych stosowanych w diagnostyce laboratoryjnej rozumie pojęcie metody definitywnej, referencyjnej i wpływ czynników interferujących zna rodzaje i charakterystykę materiału biologicznego, zasady i metodykę pobierania, transportu, przechowywania i przygotowania do analizy (w tym: miejsce i czas pobrania, wpływ czynników interferujących, dobór antykoagulantów, utrwalaczy i podłóż transportowych, temperatury) W05 zna teoretyczne i praktyczne aspekty metodyki oraz znaczenie diagnostyczne ilościowego i jakościowego badania płynów ustrojowych, wydalin i wydzielin U01 potrafi wyjaśnić pacjentowi lub zleceniodawcy wpływ czynników przedlaboratoryjnych na jakość wyniku (w tym, konieczność powtórzenia badania) U02 potrafi przeszkolić pacjenta przed pobraniem materiału do badań U03 potrafi pobierać materiał do badań, ocenić jego przydatność, przechowywać i przygotowywać do analizy U04 potrafi stosować instrumentalne metody analityczne w medycznej diagnostyce laboratoryjnej U05 potrafi interpretować zakresy wartości referencyjnych (z uwzględnieniem wieku, płci, stylu życia, wartości decyzyjnych) oraz oceniać dynamikę zmian parametrów laboratoryjnych U06 potrafi posługiwać się zautomatyzowaną aparaturą pomiarową (i pomocniczym sprzętem laboratoryjnym), stosowaną we współczesnej laboratoryjnej diagnostyce medycznej Strona 5 z 80
U07 U08 K01 potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki laboratoryjnych badań hematologicznych - manualnych i zautomatyzowanych (w tym: OB, stężenia hemoglobiny, hematokrytu, liczby erytrocytów, retikulocytów, leukocytów, płytek krwi, wskaźników czerwonokrwinkowych, retikulocytarnych i płytkowych) oraz ocenić je w odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki ilościowych i jakościowych badań płynów ustrojowych, wydalin i wydzielin [w tym: moczu, kamieni moczowych, kału (na obecność krwi utajonej, resztek pokarmowych, jaj i cyst pasożytów), płynu mózgowo-rdzeniowego, stawowego, wysięków, przesięków, treści żołądkowej i dwunastniczej, ASO, RF] oraz ocenić wyniki tych badań w odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób K02 potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role K03 K04 potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania potrafi dbać o bezpieczeństwo własne, otoczenia i współpracowników K05 wykazuje umiejętność i nawyk samokształcenia Treść modułu (przedmiotu) kształcenia Symbol treści kształcenia TK 01 TK 02 Opis treści kształcenia Materiały biologiczne w diagnostyce laboratoryjnej i techniki ich pobierania, transportu i przechowywania; wpływ czynników interferujących. Techniki i znaczenie diagnostyczne badań hematologicznych; wykonywanie morfologii krwi, OB i rozmazu krwi obwodowej Odniesienie do efektów kształcenia dla modułu K_W22, K_W13; K_U01, K_U03, K_U05, K_U08; K_K01, K_K02, K_K05, K_K06; K_W05, K_W08, K_W13; K_U07, K_U10, K_U15; K_K02, K_K03, K_K05, K_K06; Strona 6 z 80
TK 03 TK 04 TK 05 TK 06 TK 07 TK 08 Techniki i znaczenie diagnostyczne badań laboratoryjnych moczu; badanie fizykochemiczne moczu i mikroskopowa ocena osadu moczu Techniki i znaczenie diagnostyczne badań laboratoryjnych płynów z jam ciała; diagnostyka różnicowa przesięków i wysięków Techniki i znaczenie diagnostyczne badań laboratoryjnych płynu mózgowo- rdzeniowego, płynu owodniowego i stawowego Techniki i znaczenie diagnostyczne badań laboratoryjnych wydzielin i wydalin przewodu pokarmowego; badanie treści żołądkowej i kału Techniki i znaczenie diagnostyczne badań laboratoryjnych wydzielin dróg oddechowych Techniki i znaczenie diagnostyczne badań laboratoryjnych wydzielin narządów moczo-płciowych; badanie czystości pochwy i badanie seminologiczne nasienia K_W05, K_W08, K_W13, K_W29; K_U01, K_U03, K_U05, K_U08, K_U20; K_K02, K_K05, K_K06; K_W05, K_W08, K_W13, K_W29; K_U07, K_U20; K_K02, K_K05,K_K06; K_W05, K_W08, K_W13, K_W29; K_U07, K_U20; K_K02, K_K05,K_K06; K_W05, K_W08, K_W13, K_W29; K_U03, K_U07, K_U20; K_K02, K_K05,K_K06; K_W01, K_W22, K_W29; K_K02, K_K05, K_K06; K_W05, K_W08, K_W13, K_W29; K_U03, K_U07, K_U20; K_K02, K_K05,K_K06; Piśmiennictwo i pomoce naukowe 1. Nancy A. Brunzel (Redakcja wydania I polskiego; Halina Kemona, Maria Mantur), Diagnostyka laboratoryjna (tom I i II).Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010. 2. Dembińska-Kieć A., Naskalski J. (red.): Biochemia kliniczna z elementami diagnostyki laboratoryjnej. Volumed, Wrocław 2002 (2010). 3. Angielski S., Jakubowski Z., Dominiczak M.H.: Biochemia kliniczna. Perseusz, Gdańsk 1996. 4. Pawelski S., Maj S.: Normy i diagnostyka chorób wewnętrznych. PZWL, Warszawa 1993 5. Tomaszewski J.: Diagnostyka laboratoryjna. PZWL, Warszawa 1993 Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Strona 7 z 80
Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Godziny kontaktowe z nauczycielem 70 Godziny studenta przeznaczone na pracę w domu, w tym: 105 przygotowanie do ćwiczeń 25 Czytanie wskazanej literatury 25 Napisanie raportu z laboratorium/przygotowanie projektu 5 Przygotowanie do egzaminu 50 Inne - Uwagi Sumaryczne obciążenie pracą studenta 175 Punkty ECTS za moduł 7 Strona 8 z 80
S Y L A B U S M O D U Ł U ( P R Z E D M I O T U ) I n f o r m a c j e o g ó l n e Kod modułu Nazwa modułu Chemia kliniczna Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Obowiązkowy Wydział Lekarsko - Biotechnologiczny i Medycyny Laboratoryjnej (WLB) Analityka medyczna (KAM) Nie dotyczy jednolite magisterskie (S2J) Forma studiów Stacjonarne (s ) Rok studiów III Semestr studiów Zimowy (V) i letni (VI) Liczba przypisanych punktów ECTS 13 Formy prowadzenia zajęć Osoba odpowiedzialna za moduł Wykłady/seminaria/ćwiczenia (165 h: 60 h wykłady, 15 h seminaria, 90 h ćwiczenia) Prof. dr hab. Maria Jastrzębska mariajas@pum.edu.pl Prof. dr hab. Maria Jastrzębska mariajas@pum.edu.pl Dr hab. prof. PUM Barbara Dołęgowska Osoby prowadzące zajęcia Barbara.Dolegowska@pum.edu.pl Dr n. med. Marta Drożdżyńska drozdzynska.marta@gmail.com Dr n. med. Aldona Siennicka Strona 9 z 80
aldona.siennicka@wp.pl Strona internetowa Język prowadzenia zajęć www.pum.edu.pl polski Informacje szczegółowe Podstawowym celem nauczania chemii klinicznej jest zapoznanie studentów z: Cele modułu - metodami laboratoryjnymi wykorzystywanymi w pracowniach (bio)chemicznych laboratoriów klinicznych - zasadami pobierania i przechowywania materiału z uwzględnieniem przygotowania pacjenta, doboru odpowiednich antykoagulantów i środków konserwujących - zasadami przygotowania próbek do pomiaru - oceną i interpretacją wyników badań, oceną ich wiarygodności oraz użyteczności diagnostycznej - czynnikami wpływającymi na wynik badania laboratoryjnego z uwzględnieniem błędów przedlaboratoryjnych i laboratoryjnych - zasadami dobrej praktyki laboratoryjnej (GLP) - standaryzacją metod, aparatury i sprzętu Wiedzy Znajomość w podstawowym zakresie rodzajów materiałów biologicznych, ich składu i funkcji w organizmie człowieka. Znajomość zastosowania instrumentalnych metod analitycznych w diagnostyce laboratoryjnej i umiejetność dobrania metody analitycznej do oznaczeń ilościowych. Wymagania wstępne w zakresie Umiejętności Obsługa podstawowego sprzętu laboratoryjnego (pipetowanie, ważenie, wirowanie, obsługa ph-metru i spektrofotometru). Kompetencji społecznych Nawyk samokształcenia, praca w grupie, świadomość wysokich wymagań w pracy przyszłego analityka/diagnosty laboratoryjnego. Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) Strona 10 z 80
numer efektu kształcenia W01 W02 W03 W04 W05 W06 W07 W08 W09 Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: zna objawy i przyczyny wybranych zaburzeń i zmian chorobowych oraz metody ich oceny ma wiedzę o budowie i funkcji węglowodanów, lipidów, kwasów nukleinowych, peptydów i białek oraz procesach metabolicznych na poziomie molekularnym, komórkowym, narządowym i ustrojowym. Zna metody oceny procesów biochemicznych i przemian metabolicznych w warunkach fizjologicznych i patologicznych rozumie fizyczne podstawy procesów biologicznych oraz metod pomiarowych stosowanych w diagnostyce laboratoryjnej rozumie relacje między strukturą związków chemicznych a reakcjami zachodzącymi w organizmie człowieka rozumie mechanizmy przemian chemicznych oraz relacje między zjawiskami i parametrami fizykochemicznymi w aspekcie metod analitycznych zna definicje i metody oceny precyzji, dokładności, swoistości, czułości, czułości funkcjonalnej i liniowości metod analitycznych oraz zasady kontroli ich jakości rozumie pojęcie metody definitywnej, referencyjnej i wpływ czynników interferujących zna podstawowe problemy przedlaboraloryjnej i polaboratoryjnej fazy wykonywania badań (w tym: czynniki pozaanalityczne wpływające na wiarygodność wyników badań laboratoryjnych, współpraca z personelem medycznym, potrzeby zleceniodawcy) zna rodzaje i charakterystykę materiału biologicznego, zasady i metodykę pobierania, transportu, przechowywania i przygotowania do analizy (w tym: miejsce i czas pobrania, wpływ czynników interferujących, dobór antykoagulantów, utrwalaczy i podłóż transportowych, temperatury) SYMBOL (odniesienie do) EKK K_W05 K_W06 K_W08 K_W09 K_W10 K_W12 K_W13 K_W19 K_W22 Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) seminariach; D seminariach; D ćwiczeniach/ seminariach; S,D seminariach; D ćwiczeniach/ seminariach; D,R ćwiczeniach/ seminariach; S,D,R ćwiczeniach/ seminariach; S,D ćwiczeniach/ seminariach; D ćwiczeniach/ seminariach; D W10 zna elementy diagnostycznej charakterystyki badania (czułość i swoistość diagnostyczną, wartości predykcyjne i wskaźniki prawdopodobieństw, zasady doboru wartości odcięcia, itd.) K_W42 ćwiczeniach/ seminariach; S,D,R Strona 11 z 80
U01 U02 potrafi wyjaśnić pacjentowi lub zleceniodawcy wpływ czynników przedlaboratoryjnych na jakość wyniku (w tym, konieczność powtórzenia badania) potrafi przeszkolić pacjenta przed pobraniem materiału do badań K_U01 K_U03 ćwiczeniach/ seminariach; D ćwiczeniach/ seminariach; D U03 umie dobrać optymalne metody analityczne i ocenić wiarygodność wyników tych analiz K_U06 ćwiczeniach/ seminariach; S,D,R U04 potrafi stosować instrumentalne metody analityczne w medycznej diagnostyce laboratoryjnej K_U07 ćwiczeniach/ seminariach; S,D,R U05 potrafi interpretować zakresy wartości referencyjnych (z uwzględnieniem wieku, płci, stylu życia, wartości decyzyjnych) oraz oceniać dynamikę zmian parametrów laboratoryjnych K_U08 ćwiczeniach/ seminariach; D U06 potrafi posługiwać się zautomatyzowaną aparaturą pomiarową (i pomocniczym sprzętem laboratoryjnym), stosowaną we współczesnej laboratoryjnej diagnostyce medycznej K_U10 ćwiczeniach/ seminariach; S,D,R U07 potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki laboratoryjnych badań biochemicznych (w tym: elektrolitów, pierwiastków śladowych, równowagi kwasowo-zasadowej, COoksymetrii, węglowodanów, wskaźników glikacji białek, bilirubiny i jej frakcji, związków azotowych oraz cystatyny i NGAl, w ocenie funkcji nerek, białka całkowitego, proteinogramu, immunoglobulin i białek specyficznych, w tym białek ostrej fazy oraz markerów niedokrwienia i martwicy mięśnia sercowego, wskaźników zasobów żelaza, badań toksykologicznych, hormonów, lipidów, enzymów i markerów nowotworowych) K_U13 ćwiczeniach/ seminariach; S,D,R U08 potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki laboratoryjnych badań koagulologicznych - manualnych i zautomatyzowanych (w tym: PT, APTT, TT, czasu fibrynolizy, rekalcynacji, stężenia fibrynogenu, D-Dimeru, AT, retrakcji skrzepu) K_U18 ćwiczeniach/ seminariach; S,D,R oraz egzamin końcowy: 1. Egzamin praktyczny: wykonanie oznaczeń z zakresu Strona 12 z 80
chemii klinicznej, ocena wiarygodności uzyskanych wyników 2. Egzamin teoretyczny testowy: 60 pytań z całości materiału K01 rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób K_K01 D K02 potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role K_K02 D K03 potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania K_K03 D K04 potrafi dbać o bezpieczeństwo własne, otoczenia i współpracowników K_K05 D wykazuje umiejętność i nawyk samokształcenia K05 K_K06 D Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć numer efektu kształcenia Symbol modułu lub Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: Wykład Forma zajęć dydaktycznych Zajęcia Ćw. laborat. Ćw. Ćwiczenia kliniczne Ćwiczenia Zajęcia praktyczne inne... W01 zna objawy i przyczyny wybranych zaburzeń i zmian chorobowych oraz metody ich oceny Strona 13 z 80
W02 W03 W04 W05 W06 W07 W08 W09 W10 U01 ma wiedzę o budowie i funkcji węglowodanów, lipidów, kwasów nukleinowych, peptydów i białek oraz procesach metabolicznych na poziomie molekularnym, komórkowym, narządowym i ustrojowym. Zna metody oceny procesów biochemicznych i przemian metabolicznych w warunkach fizjologicznych i patologicznych rozumie fizyczne podstawy procesów biologicznych oraz metod pomiarowych stosowanych w diagnostyce laboratoryjnej rozumie relacje między strukturą związków chemicznych a reakcjami zachodzącymi w organizmie człowieka rozumie mechanizmy przemian chemicznych oraz relacje między zjawiskami i parametrami fizykochemicznymi w aspekcie metod analitycznych zna definicje i metody oceny precyzji, dokładności, swoistości, czułości, czułości funkcjonalnej i liniowości metod analitycznych oraz zasady kontroli ich jakości rozumie pojęcie metody definitywnej, referencyjnej i wpływ czynników interferujących zna podstawowe problemy przedlaboraloryjnej i polaboratoryjnej fazy wykonywania badań (w tym: czynniki pozaanalityczne wpływające na wiarygodność wyników badań laboratoryjnych, współpraca z personelem medycznym, potrzeby zleceniodawcy) zna rodzaje i charakterystykę materiału biologicznego, zasady i metodykę pobierania, transportu, przechowywania i przygotowania do analizy (w tym: miejsce i czas pobrania, wpływ czynników interferujących, dobór antykoagulantów, utrwalaczy i podłóż transportowych, temperatury) zna elementy diagnostycznej charakterystyki badania (czułość i swoistość diagnostyczną, wartości predykcyjne i wskaźniki prawdopodobieństw, zasady doboru wartości odcięcia, itd.) potrafi wyjaśnić pacjentowi lub zleceniodawcy wpływ czynników przedlaboratoryjnych na jakość wyniku (w tym, konieczność powtórzenia badania) Strona 14 z 80
U02 U03 potrafi przeszkolić pacjenta przed pobraniem materiału do badań umie dobrać optymalne metody analityczne i ocenić wiarygodność wyników tych analiz U04 U05 potrafi stosować instrumentalne metody analityczne w medycznej diagnostyce laboratoryjnej potrafi interpretować zakresy wartości referencyjnych (z uwzględnieniem wieku, płci, stylu życia, wartości decyzyjnych) oraz oceniać dynamikę zmian parametrów laboratoryjnych U06 U07 U08 K01 K02 K03 K04 potrafi posługiwać się zautomatyzowaną aparaturą pomiarową (i pomocniczym sprzętem laboratoryjnym), stosowaną we współczesnej laboratoryjnej diagnostyce medycznej potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki laboratoryjnych badań biochemicznych (w tym: elektrolitów, pierwiastków śladowych, równowagi kwasowo-zasadowej, COoksymetrii, węglowodanów, wskaźników glikacji białek, bilirubiny i jej frakcji, związków azotowych oraz cystatyny i NGAl, w ocenie funkcji nerek, białka całkowitego, proteinogramu, immunoglobulin i białek specyficznych, w tym białek ostrej fazy oraz markerów niedokrwienia i martwicy mięśnia sercowego, wskaźników zasobów żelaza, badań toksykologicznych, hormonów, lipidów, enzymów i markerów potrafi nowotworowych) uzyskiwać wiarygodne wyniki laboratoryjnych badań koagulologicznych - manualnych i zautomatyzowanych (w tym: PT, APTT, TT, czasu fibrynolizy, rekalcynacji, stężenia fibrynogenu, D- Dimeru, AT, retrakcji skrzepu) rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania potrafi dbać o bezpieczeństwo własne, otoczenia i współpracowników Strona 15 z 80
wykazuje umiejętność i nawyk samokształcenia K05 Treść modułu (przedmiotu) kształcenia Symbol treści kształcenia TK01 Opis treści kształcenia Organizacja pracy w medycznym laboratorium diagnostycznym; zarządzanie jakością, błędy laboratoryjne. Standaryzacja badań w chemii klinicznej, organizacja kontroli jakości badań. Norma, wartości referencyjne i ich znaczenie dla formułowania diagnozy. Odniesienie do efektów kształcenia dla modułu K_W12, K_W13, K_W19, K_W22, K_U01, K_U08, K_K01, K_K02, K_K05, K_K06 TK02 Markery nowotworowe wymagania kliniczne i wartość diagnostyczna markerów nowotworowych. Metody oznaczania markerów nowotworowych. Markery wykorzystywane w diagnostyce chorób nowotworowych. K_W05, K_W42, K_U08, K_U10, K_U13, K_K02, K_K05, K_K06 TK03 Ocena zaburzeń endokrynologicznych. Metody immunochemiczne stosowane w chemii klinicznej. Badania endokrynologiczne w monitorowaniu okresu ciąży. Badania przesiewowe u noworodków. K_W05, K_U03, K_U06, K_U07, K_U08, K_U10, K_U13, K_K02, K_K05, K_K06 TK04 Elementy układu hemostazy pierwotnej i wtórnej. Patofizjologia zaburzeń hemostazy. Metodyka badań koagulologicznych. Preparaty krwiopochodne stosowane w hamowaniu krwawień. K_W05, K_W22, K_U06, K_U07, K_U08, K_U10, K_U18, K_K02, K_K05, K_K06 TK05 Badania czynnościowe nerek. K_W05, K_W06, K_U06, K_U10, K_U13, K_K02, K_K05, K_K06 TK06 Gospodarka żelazowa. Diagnostyka metabolizmu hemu. Metody oznaczania parametrów pozwalających na ocenę niedoboru lub nadmiaru żelaza w organizmie. Metodyka badań stosowanych do oceny zaburzeń metabolizmu hemu. Diagnostyka różnicowa hiperbilirubinemii. K_W05, K_W06, K_W09, K_U06, K_U08, K_U10, K_U13, K_K02, K_K05, K_K06 Strona 16 z 80
TK07 TK08 TK09 TK10 TK11 TK12 TK13 Enzymy - metody ilościowych oznaczeń izoform i izoenzymów. Standaryzacja metod oznaczeń enzymatycznych. Enzymologiczna diagnostyka schorzeń narządowych. Białka osocza i płynów ustrojowych. Metody rozdziału białek surowicy krwi i płynów ustrojowych. Metody oznaczania białek specyficznych osocza krwi i płynów ustrojowych. Interpretacja wyników oznaczeń elektroforetycznych. Znaczenie diagnostyczne oznaczania związków azotowych w płynach ustrojowych. Metody oznaczania związków azotowych w surowicy i moczu. Frakcje lipoproteinowe charakterystyka, metabolizm. Diagnostyka dyslipoproteinemii. Metody oznaczania lipidów. Metody rozdziału lipoprotein. Węglowodany w surowicy, moczu, innych płynach ustrojowych, wydzielinach i wydalinach ustrojowych. Metodyka oznaczeń stosowanych do oceny zaburzeń gospodarki węglowodanowej i monitorowania leczenia. Enzymopatie w metabolizmie węglowodanów. Gospodarka wodno-elektrolitowa. Zaburzenia molalności płynu pozakomórkowego. Rola nerek i układu kostnego w regulacji gospodarki wodno-elektrolitowej. Metody oznaczeń stosowanych do oceny zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej. Parametry równowagi kwasowo-zasadowej. Metody oceny równowagi kwasowo-zasadowej. Rola płuc i nerek w regulacji równowagi kwasowo-zasadowej. Oksymetria. Podział zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej. Interpretacja wyników oznaczeń parametrów równowagi kwasowo-zasadowej. K_W05, K_W06, K_W09, K_U06, K_U08, K_U10, K_U13, K_K02, K_K05, K_K06 K_W05, K_W06, K_W08, K_U06, K_U07, K_U08, K_U10, K_U13, K_K02, K_K05, K_K06 K_W05, K_W06, K_W09, K_U06, K_U08, K_U10, K_U13, K_K02, K_K05, K_K06 K_W05, K_W06, K_W08, K_U03, K_U06, K_U07, K_U08, K_U10, K_U13, K_K02, K_K05, K_K06 K_W05, K_W06, K_W09, K_U03, K_U06, K_U08, K_U10, K_U13, K_K02, K_K05, K_K06 K_W05, K_W08, K_W09, K_W10, K_W22, K_U06, K_U07, K_U08, K_U10, K_U13, K_K02, K_K03, K_K05, K_K06 K_W05, K_W08, K_W09, K_W10, K_W22, K_U06, K_U07, K_U08, K_U10, K_U13, K_K02, K_K03, K_K05, K_K06 Piśmiennictwo i pomoce naukowe 6. Murray R.K., Granner D.K., Rodwell V.W.: Biochemia Harpera. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009 7. Dembińska-Kieć A., Naskalski J. (red.) Biochemia kliniczna z elementami diagnostyki laboratoryjnej. Volumed, Wrocław 2002 8. Angielski S., Jakubowski Z., Dominiczak M.H.: Biochemia kliniczna. Perseusz, Gdańsk 1996 9. Pawelski S., Maj S.: Normy i diagnostyka chorób wewnętrznych. PZWL, Warszawa 1993 Strona 17 z 80
10. Richterich R.: Chemia kliniczna. PZWL, Warszawa 1971 Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Godziny kontaktowe z nauczycielem 165 Godziny studenta przeznaczone na pracę w domu, w tym: 150 Przygotowanie do ćwiczeń 40 Czytanie wskazanej literatury 40 Napisanie raportu z laboratorium/przygotowanie projektu 10 Przygotowanie do egzaminu 60 Inne - Uwagi Sumaryczne obciążenie pracą studenta 315 Punkty ECTS za moduł 13 Strona 18 z 80
S Y L A B U S M O D U Ł U ( P R Z E D M I O T U ) I n f o r m a c j e o g ó l n e Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa modułu Cytologia kliniczna Obowiązkowy Wydział Lekarsko - Biotechnologiczny i Medycyny Laboratoryjnej (WLBiML) Analityka medyczna Nie dotyczy jednolite stacjonarne III Semestr studiów letni Liczba przypisanych punktów ECTS 2 Formy prowadzenia zajęć Osoba odpowiedzialna za moduł Seminaria (15h)/ćwiczenia (25h); razem 40h prof. dr hab. med. Elżbieta Urasińska: elzura@pum.edu.pl, sekrpato@pum.edu.pl prof. dr hab. med. Elżbieta Urasińska: elzura@pum.edu.pl, sekrpato@pum.edu.pl Osoby prowadzące zajęcia prof. dr hab. med. Maria Chosia: mchosia@pum.edu.pl prof. dr hab. Wenancjusz Domagała: wenek@pum.edu.pl mgr Jolanta Hybiak: jhybiak@gmail.com Strona internetowa Język prowadzenia zajęć www.pum.edu.pl lub www.patomorfologia.pl polski Strona 19 z 80
Informacje szczegółowe Cele modułu Wymagania wstępne w zakresie Wiedzy Umiejętności Kompetencji społecznych Celem kształcenia studentów w zakresie cytologii klinicznej jest: nauka doboru metod cytodiagnostycznych w wybranych jednostkach chorobowych zapoznanie z zasadami interpretacji obrazów cytologicznych: z płynów z surowiczych jam ciała, z szyjki macicy, wymazów szczoteczkowych z oskrzela, plwociny, popłuczyn oskrzelikowopęcherzykowych (BAL), wymazów szczoteczkowych z przełyku, żołądka, jelita grubego umiejętność oceny jakości preparatów cytologicznych Znajomość histologii i patomorfologii Umiejętność pracy przy pomocy mikroskopu, umiejętność obsługi komputera. Krytyczne czytanie literatury fachowej. Nawyk samokształcenia, odpowiedzialność za powierzone dobro, umiejętność pracy w grupie, umiejętność komunikacji interpersonalnej, rozumienie potrzeby uczenia się przez całe życie. Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) numer efektu kształcenia Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: SYMBOL (odniesienie do) EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) K_W01 K_W05 K_W08 K_W14 K_W16 K_W17 K_W18 K_W19 K_W20 zna prawidłową budowę i funkcję komórek, tkanek, narządów i układów organizmu ludzkiego oraz rozumie współzależności ich budowy i funkcji w warunkach zdrowia i choroby zna objawy i przyczyny wybranych zaburzeń i zmian chorobowych oraz metody ich oceny rozumie fizyczne podstawy procesów biologicznych oraz metod pomiarowych stosowanych w diagnostyce laboratoryjnej zna podstawowe pojęcia i mechanizmy psychospołeczne związane ze zdrowiem i jego ochroną, w zakresie niezbędnym dla medycyny laboratoryjnej rozumie zasady funkcjonowania aparatury stosowanej w medycynie laboratoryjnej zna zasady dobrej praktyki laboratoryjnej, prawne, organizacyjne i etyczne uwarunkowania czynności diagnostyki laboratoryjnej oraz wymagania dotyczące organizacji medycznego laboratorium diagnostycznego na różnych szczeblach ochrony zdrowia rozumie związek między nieprawidłowościami morfologicznymi a funkcją zmienionych narządów i układów, objawami klinicznymi i strategią diagnostyczną zna podstawowe problemy przed-laboratoryjnej i polaboratoryjnej fazy wykonywania badań (w tym: czynniki pozaanalityczne wpływające na wiarygodność wyników badań laboratoryjnych, współpraca z personelem medycznym, potrzeby zleceniodawcy) zna rolę badań laboratoryjnych w rozpoznawaniu, monitorowaniu, rokowaniu i profilaktyce zaburzeń narządowych i układowych oraz kryteria doboru tych badań i zasady wykonywania M2_W02 M2_W01 M2_W03 M2_W01 M2_W07 M2_W05 M2_W06 M2_W08 M2_W07 M2_W08 M2_W09 M2_W10 M2_W11 M2_W12 M2_W03 M2_W02 M2_W03 M2_W09 M2_W10 M2_W03 Zaliczenie w formie kolokwium testowego (44 pytania jednokrotnego wyboru, w tym 10 pytań w oparciu o obrazy cytologiczne omawiane na ćwiczeniach). Strona 20 z 80
K_W21 zna wskazania do poszerzenia diagnostyki laboratoryjnej w wybranych stanach chorobowych oraz zalecane testy specjalistyczne K_W22 zna rodzaje i charakterystykę materiału biologicznego, zasady i metodykę pobierania, transportu, przechowywania i przygotowania do analizy (w tym: miejsce i czas pobrania, wpływ czynników interferujących, dobór antykoagulantów, utrwalaczy i podłóż transportowych, temperatury) K_W28 zna tradycyjne metody diagnostyki cytologicznej (w tym: techniki przygotowania i barwienia preparatów) oraz automatyczne techniki fenotypowania i cytodiagnostyczne kryteria rozpoznawania i różnicowania chorób nowotworowych i nienowotworowych K_W29 zna teoretyczne i praktyczne aspekty metodyki oraz znaczenie diagnostyczne ilościowego i jakościowego badania płynów ustrojowych, wydalin i wydzielin K_W30 zna patogenezę, patomechanizm, epidemiologię, główne objawy kliniczne, metody diagnostyki i zasady leczenia najważniejszych chorób wywołanych przez bakterie, grzyby i wirusy K_W41 zna zasady interpretacji wyników badań laboratoryjnych w celu różnicowania stanów fizjologicznych i patologicznych K_W46 zna zasady doboru, wykonywania i organizacji badań przesiewowych w profilaktyce i leczeniu K_U01 potrafi wyjaśnić pacjentowi lub zleceniodawcy wpływ czynników przedlaboratoryjnych na jakość wyniku (w tym, konieczność powtórzenia badania) K_U02 K_U03 K_U04 K_U05 K_U06 K_U09 K_U10 K_U12 K_U29 K_U30 potrafi przekazywać informację o wyniku bez ingerencji w kompetencje lekarza potrafi przeszkolić pacjenta przed pobraniem materiału do badań potrafi skutecznie komunikować się ze współpracownikami, innymi pracownikami ochrony zdrowia i odbiorcami wyników potrafi pobierać materiał do badań, ocenić jego przydatność, przechowywać i przygotowywać do analizy umie dobrać optymalne metody analityczne i ocenić wiarygodność wyników tych analiz umie określić przydatność diagnostyczną badania laboratoryjnego potrafi posługiwać się zautomatyzowaną aparaturą pomiarową (i pomocniczym sprzętem laboratoryjnym), stosowaną we współczesnej laboratoryjnej diagnostyce medycznej potrafi posługiwać się mikroskopem optycznym oraz technikami histologicznymi i patomorfologicznymi w celu opisu cech morfologicznych tkanek i komórek (prawidłowych i patologicznie zmienionych) potrafi proponować profile, schematy i algorytmy postępowania diagnostycznego w różnych stanach klinicznych, zgodne z zasadami etyki zawodowej, wymogami dobrej praktyki laboratoryjnej i medycyny laboratoryjnej opartej na dowodach naukowych umie optymalizować ofertę badań laboratoryjnych, przydatną lekarzowi w stawianiu właściwej diagnozy oraz zaplanować strategię poszerzenia diagnostyki o M2_W03 M2_W03 M2_W07 M2_W03 M2_W07 M2_W03 M2_W07 M2_W03 M2_W07 M2_W03 M2_W08 M2_W09 M2_U01 M2_U03 M2_U04 M2_U07 M2_U01 M2_U03 M2_U04 M2_U05 M2_U01 M2_U03 M2_U04 M2_U01 M2_U06 M2_U05 M2_U06 M2_U07 M2_U08 M2_U05 M2_U06 M2_U08 M2_U01 M2_U02 M2_U10 M2_U01 M2_U02 M2_U05 M2_U07 M2_U08 M2_U04 M2_U05 M2_U06 M2_U07 M2_U08 M2_U03 M2_U04 M2_U05 Strona 21 z 80
K_U31 K_U35 K_U36 K_U37 K_U38 K_U39 K_U40 K_K01 K_K02 K_K03 K_K04 K_K05 K_K06 K_K07 testy potwierdzające i specjalistyczne, zgodnie z postępem wiedzy oraz rachunkiem ekonomicznym potrafi ocenić spójność zbiorczych wyników badań z zakresu medycyny laboratoryjnej w odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej potrafi rozwiązywać problemy diagnostyczne w różnych dziedzinach medycyny laboratoryjnej z wykorzystaniem współczesnych źródeł informacji potrafi posługiwać się laboratoryjnym systemem informatycznym potrafi przewidzieć wpływ przebiegu choroby i określonego postępowania na wyniki badań laboratoryjnych potrafi współdziałać w planowaniu i realizacji zadań badawczych potrafi formułować i wykorzystywać wnioski z badań naukowych i własnych obserwacji potrafi przygotować i przedstawić wybrane problemy medycyny laboratoryjnej w formie ustnej i pisemnej w sposób dostosowany do przygotowania osób/grup docelowych rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu diagnosty laboratoryjnego potrafi dbać o bezpieczeństwo własne, otoczenia i współpracowników wykazuje umiejętność i nawyk samokształcenia jest przygotowany do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego M2_U06 M2_U07 M2_U08 M2_U04 M2_U05 M2_U06 M2_U07 M2_U08 M2_U04 M2_U06 M2_U07 M2_U02 M2_U06 M2_U03 M2_U08 M2_U08 M2_U13 M2_U14 M2_K01 M2_K02 M2_K.04 M2_K06 M2_K03 M2_K05 M2_K03 M2_K07 M2_K08 M2_K07 M2_K01 M2_K08 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć Forma zajęć dydaktycznych numer efektu kształcenia Symbol modułu lub Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: Wykład Zajęcia seminaryjne Ćw. laborat. Ćw. projektowe Ćwiczenia kliniczne Ćwiczenia Zajęcia praktyczne inne... K_W01 K_W05 zna prawidłową budowę i funkcję komórek, tkanek, narządów i układów organizmu ludzkiego oraz rozumie współzależności ich budowy i funkcji w warunkach zdrowia i choroby zna objawy i przyczyny wybranych zaburzeń i zmian chorobowych oraz metody ich oceny K_W08 rozumie fizyczne podstawy procesów biologicznych oraz metod pomiarowych stosowanych w diagnostyce laboratoryjnej Strona 22 z 80
K_W14 K_W16 zna podstawowe pojęcia i mechanizmy psychospołeczne związane ze zdrowiem i jego ochroną, w zakresie niezbędnym dla medycyny laboratoryjnej rozumie zasady funkcjonowania aparatury stosowanej w medycynie laboratoryjnej K_W17 K_W18 K_W19 K_W20 K_W21 K_W22 K_W28 K_W29 K_W30 K_W41 K_W46 K_U01 zna zasady dobrej praktyki laboratoryjnej, prawne, organizacyjne i etyczne uwarunkowania czynności diagnostyki laboratoryjnej oraz wymagania dotyczące organizacji medycznego laboratorium diagnostycznego na różnych szczeblach ochrony zdrowia rozumie związek między nieprawidłowościami morfologicznymi a funkcją zmienionych narządów i układów, objawami klinicznymi i strategią diagnostyczną zna podstawowe problemy przedlaboratoryjnej i po-laboratoryjnej fazy wykonywania badań (w tym: czynniki pozaanalityczne wpływające na wiarygodność wyników badań laboratoryjnych, współpraca z personelem medycznym, potrzeby zleceniodawcy) zna rolę badań laboratoryjnych w rozpoznawaniu, monitorowaniu, rokowaniu i profilaktyce zaburzeń narządowych i układowych oraz kryteria doboru tych badań i zasady wykonywania zna wskazania do poszerzenia diagnostyki laboratoryjnej w wybranych stanach chorobowych oraz zalecane testy specjalistyczne zna rodzaje i charakterystykę materiału biologicznego, zasady i metodykę pobierania, transportu, przechowywania i przygotowania do analizy (w tym: miejsce i czas pobrania, wpływ czynników interferujących, dobór antykoagulantów, utrwalaczy i podłóż transportowych, temperatury) zna tradycyjne metody diagnostyki cytologicznej (w tym: techniki przygotowania i barwienia preparatów) oraz automatyczne techniki fenotypowania i cytodiagnostyczne kryteria rozpoznawania i różnicowania chorób nowotworowych i nienowotworowych zna teoretyczne i praktyczne aspekty metodyki oraz znaczenie diagnostyczne ilościowego i jakościowego badania płynów ustrojowych, wydalin i wydzielin zna patogenezę, patomechanizm, epidemiologię, główne objawy kliniczne, metody diagnostyki i zasady leczenia najważniejszych chorób wywołanych przez bakterie, grzyby i wirusy zna zasady interpretacji wyników badań laboratoryjnych w celu różnicowania stanów fizjologicznych i patologicznych zna zasady doboru, wykonywania i organizacji badań przesiewowych w profilaktyce i leczeniu potrafi wyjaśnić pacjentowi lub zleceniodawcy wpływ czynników przedlaboratoryjnych na jakość wyniku (w tym, konieczność powtórzenia badania) Strona 23 z 80
K_U02 potrafi przekazywać informację o wyniku bez ingerencji w kompetencje lekarza K_U03 potrafi przeszkolić pacjenta przed pobraniem materiału do badań K_U04 K_U05 K_U06 potrafi skutecznie komunikować się ze współpracownikami, innymi pracownikami ochrony zdrowia i odbiorcami wyników potrafi pobierać materiał do badań, ocenić jego przydatność, przechowywać i przygotowywać do analizy umie dobrać optymalne metody analityczne i ocenić wiarygodność wyników tych analiz K_U09 K_U10 K_U12 K_U29 K_U30 K_U31 K_U35 K_U36 K_U37 K_U38 umie określić przydatność diagnostyczną badania laboratoryjnego potrafi posługiwać się zautomatyzowaną aparaturą pomiarową (i pomocniczym sprzętem laboratoryjnym), stosowaną we współczesnej laboratoryjnej diagnostyce medycznej potrafi posługiwać się mikroskopem optycznym oraz technikami histologicznymi i patomorfologicznymi w celu opisu cech morfologicznych tkanek i komórek (prawidłowych i patologicznie zmienionych) potrafi proponować profile, schematy i algorytmy postępowania diagnostycznego w różnych stanach klinicznych, zgodne z zasadami etyki zawodowej, wymogami dobrej praktyki laboratoryjnej i medycyny laboratoryjnej opartej na dowodach naukowych umie optymalizować ofertę badań laboratoryjnych, przydatną lekarzowi w stawianiu właściwej diagnozy oraz zaplanować strategię poszerzenia diagnostyki o testy potwierdzające i specjalistyczne, zgodnie z postępem wiedzy oraz rachunkiem ekonomicznym potrafi ocenić spójność zbiorczych wyników badań z zakresu medycyny laboratoryjnej w odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej potrafi rozwiązywać problemy diagnostyczne w różnych dziedzinach medycyny laboratoryjnej z wykorzystaniem współczesnych źródeł informacji potrafi posługiwać się laboratoryjnym systemem informatycznym potrafi przewidzieć wpływ przebiegu choroby i określonego postępowania na wyniki badań laboratoryjnych potrafi współdziałać w planowaniu i realizacji zadań badawczych K_U39 potrafi formułować i wykorzystywać wnioski z badań naukowych i własnych obserwacji K_U40 potrafi przygotować i przedstawić wybrane problemy medycyny laboratoryjnej w formie ustnej i pisemnej w sposób dostosowany do przygotowania osób/grup docelowych Strona 24 z 80
K_K01 K_K02 K_K03 K_K04 K_K05 rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu diagnosty laboratoryjnego potrafi dbać o bezpieczeństwo własne, otoczenia i współpracowników K_K06 wykazuje umiejętność i nawyk samokształcenia K_K07 jest przygotowany do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego Treść modułu (przedmiotu) kształcenia Symbol treści kształceni a TK01 TK02 TK03 Opis treści kształcenia Cytodiagnostyka płynów z jam ciała. Interpretacja obrazów cytologicznych. Cytodiagnostyka szyjki macicy. Interpretacja obrazów cytologicznych. Cytodiagnostyka układu oddechowego. Interpretacja obrazów cytologicznych. Odniesienie do efektów kształcenia dla modułu K_W01, K_W05, K_W08, K_W14, K_W16, K_W17, K_W18, K_W19, K_W20, K_W21, K_W22, K_W28, K_W29, K_W30, K_W41, K_W46, K_U01, K_U02, K_U04 K_U05, K_U06, K_U09, K_U10, K_U12, K_U29, K_U30, K_U31, K_U35, K_U36, K_U37, K_U38, K_U39, K_U40, K_K01, K_K02, K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07 K_W01, K_W05, K_W08, K_W14, K_W16, K_W17, K_W18, K_W19, K_W20, K_W21, K_W22, K_W28, K_W29, K_W30, K_W41, K_W46, K_U01, K_U02, K_U03, K_U04 K_U05, K_U06, K_U09, K_U10, K_U12, K_U29, K_U30, K_U31, K_U35, K_U36, K_U37, K_U38, K_U39, K_U40, K_K01, K_K02, K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07 K_W01, K_W05, K_W08, K_W14, K_W16, K_W17, K_W18, K_W19, K_W20, K_W21, K_W22, K_W28, K_W29, K_W30, K_W41, K_W46, K_U01, K_U02, K_U03, K_U04 K_U05, K_U06, K_U09, K_U10, K_U12, K_U29, K_U30, K_U31, K_U35, K_U36, K_U37, K_U38, K_U39, K_U40, K_K01, Strona 25 z 80
TK04 Cytodiagnostyka przewodu pokarmowego. Interpretacja obrazów cytologicznych. K_K02, K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07 K_W01, K_W05, K_W08, K_W14, K_W16, K_W17, K_W18, K_W19, K_W20, K_W21, K_W22, K_W28, K_W29, K_W30, K_W41, K_W46, K_U01, K_U02, K_U04 K_U05, K_U06, K_U09, K_U10, K_U12, K_U29, K_U30, K_U31, K_U35, K_U36, K_U37, K_U38, K_U39, K_U40, K_K01, K_K02, K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07 Piśmiennictwo i pomoce naukowe 1. Podstawy patologii. W.Domagała, M.Chosia, E.Urasińska. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2010 (ISBN: 978-83-200-3499- 8) 2. Cytodiagnostyka szyjki macicy. M.Chosia, W. Domagała. Wydawnictwo: Fundacja Pro Pharmacia Futura, 2010 (EAN/ISBN: 9788393015214) Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Nauczyciel Student Średnia Godziny kontaktowe z nauczycielem 40 Przygotowanie do ćwiczeń 20 40 Czytanie wskazanej literatury 20 10 Napisanie raportu z laboratorium/przygotowanie projektu 20 5 Przygotowanie do egzaminu 10 20 Inne Uwagi Sumaryczne obciążenie pracą studenta 115 Punkty ECTS za moduł 2 Strona 26 z 80
S Y L A B U S M O D U Ł U ( P R Z E D M I O T U ) I n f o r m a c j e o g ó l n e Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Nazwa modułu DIAGNOSTYKA MIKROBIOLOGICZNA Obowiązkowy Lekarsko-Biotechnologiczny I Medycyny Laboratoryjnej Analityka Medyczna Specjalność - Poziom studiów Forma studiów Rok studiów jednolite stacjonarne 3 Semestr studiów zimowy i letni Liczba przypisanych punktów ECTS 13 Formy prowadzenia zajęć Wykłady: 30 h, ćwiczenia 120h; Osoba odpowiedzialna za moduł Prof. dr. hab. n. med. Barbara Dołęgowska dr n. med. Ludmiła Szymaniak dr n. med. Katarzyna Galant dr n. med. Paulina Roszkowska Osoby prowadzące zajęcia mgr inż. Helena Masiak mgr Anna Szkudlarek dr inż. Karol Fijałkowski Strona internetowa Język prowadzenia zajęć www.pum.edu.pl polski Strona 27 z 80
Informacje szczegółowe Cele modułu zapoznanie się z pozytywną i negatywną rolą drobnoustrojów dla człowieka oraz środowiska, w którym on żyje poznanie najważniejszych cech biologicznych bakterii, wirusów i grzybów występujących fizjologicznie oraz chorobotwórczych dla człowieka, a także patogenezy i epidemiologii chorób przez nie wywoływanych nabycie praktycznych umiejętności wykrywania zakażeń: właściwe pobieranie i transport materiałów/próbek do badań mikrobiologicznych, izolacja i identyfikacja drobnoustrojów, wrażliwość na antybiotyki i mechanizmy oporności, odczyny serologiczne interpretacja wyników badań mikrobiologicznych i serologicznych, wyciągnięcie wniosków dotyczących chemioterapii oraz natury epidemiologicznej znajomość możliwości zapobiegania i zwalczania zakażeń: dezynfekcja, sterylizacja, strategia antybiotykoterapii, szczepienia ochronne, kontrola zakażeń szpitalnych Wiedzy znać najważniejsze grupy drobnoustrojów wywołujących zakażenia u człowieka i ich potencjał chorobotwórczy rozumieć zjawiska fizjologicznych i patologicznych form współżycia drobnoustrój-człowiek znać zasady i celowość wykonywania badań mikrobiologicznych Wymagania wstępne w zakresie Umiejętności umieć wykonać badanie mikrobiologiczne różnych materiałów, w różnym kierunku i zinterpretować jego wynik zaproponować optymalne rozwiązania dotyczące chemioterapii oraz kontroli i zapobiegania zakażeniom Kompetencji społecznych Nawyk samokształcenia, praca w zespole Strona 28 z 80
Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) numer efektu kształcenia Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: SYMBOL (odniesienie do) EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) W01 zna rodzaje i charakterystykę materiału biologicznego, zasady i metodykę pobierania, transportu, przechowywania i przygotowania do analizy (w tym: miejsce i czas pobrania, wpływ czynników interferujących, dobór antykoagulantów, utrwalaczy i podłóż transportowych, temperatury) UO1 potrafi wyjaśnić pacjentowi lub zleceniodawcy wpływ czynników przedlaboratoryjnych na jakość wyniku (w tym, konieczność powtórzenia badania) UO2 potrafi przeszkolić pacjenta przed pobraniem materiału do badań KO1 rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób KO2 potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role KO3 potrafi dbać o bezpieczeństwo własne, otoczenia i współpracowników KO4 wykazuje umiejętność i nawyk samokształcenia UO3 potrafi pobierać materiał do badań, ocenić jego przydatność, przechowywać i przygotowywać do analizy WO2 zna rolę badań laboratoryjnych w rozpoznawaniu, monitorowaniu, rokowaniu i profilaktyce zaburzeń narządowych i układowych oraz kryteria doboru tych badań WO3 i zasady wykonywania zna wskazania do poszerzenia diagnostyki laboratoryjnej w wybranych stanach chorobowych oraz zalecane testy specjalistyczne WO4 zna patogenezę, patomechanizm, epidemiologię, główne objawy kliniczne, metody diagnostyki i zasady leczenia najważniejszych chorób wywołanych przez bakterie, grzyby i wirusy WO5 zna teoretyczne i praktyczne aspekty diagnostyki mikrobiologicznej oraz jej znaczenie dla rozpoznawania zakażeń, K_W22 K_U01 K_U03 K_K01 K_K02 K_K05 K_K06 K_U05 K_W20 K_W21 K_W30 K_W31 ćwiczeniach egzamin testowy ćwiczeniach egzamin testowy ćwiczeniach egzamin testowy ćwiczeniach egzamin testowy ćwiczeniach egzamin testowy Strona 29 z 80
prognozowania przebiegu oraz oceny lekowrażliwości WO6 zna diagnostykę serologiczną chorób infekcyjnych oraz jej znaczenie dla rozpoznawania, różnicowania, monitorowania przebiegu choroby i oceny efektów leczenia W07 zna zasady interpretacji wyników badań laboratoryjnych w celu różnicowania stanów fizjologicznych i patologicznych UO4 umie określić przydatność diagnostyczną badania laboratoryjnego K_W33 K_W41 K_U09 UO5 potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki K_U21 laboratoryjnych badań mikrobiologicznych (w tym: dobór materiału badanego, pobranie i opracowanie, posiewy, barwienia, ocena wzrostu i preparatów antybiogram) oraz ocenić uzyskane wyniki w odniesieniu do określonej, patologii lub jednostki chorobowej KO5 prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga K_K04 dylematy związane z wykonywaniem zawodu diagnosty laboratoryjnego Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć ćwiczeniach egzamin testowy ćwiczeniach egzamin testowy ćwiczeniach egzamin testowy ćwiczeniach egzamin testowy numer efektu kształcenia Symbol modułu lub Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: Wykład Zajęcia seminaryjne Forma zajęć dydaktycznych Ćw. laborat. Ćw. projektowe Ćwiczenia kliniczne Ćwiczenia Zajęcia praktyczne inne... W01 zna rodzaje i charakterystykę materiału biologicznego, zasady i metodykę pobierania, transportu, przechowywania i przygotowania do analizy (w tym: miejsce i czas pobrania, wpływ czynników interferujących, dobór antykoagulantów, utrwalaczy i podłóż transportowych, temperatury) UO1 potrafi wyjaśnić pacjentowi lub zleceniodawcy wpływ czynników przedlaboratoryjnych na jakość wyniku (w tym, konieczność powtórzenia badania) UO2 potrafi przeszkolić pacjenta przed pobraniem materiału do badań KO1 rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób x x x x x x Strona 30 z 80