SPRAWOZDANIE Z EWALUACJI:

SPRAWOZDANIE Z EWALUACJI: Działania szkoły na rzecz profilaktyki agresji i przemocy w Szkole Podstawowej nr 4 w Luboniu Przedmiotem ewaluacji były działania szkoły na rzecz profilaktyki agresji i przemocy w szkole. Cele ewaluacji: - poprawa funkcjonowania szkoły w zakresie działań na rzecz agresji i przemocy w szkole - poprawa bezpieczeństwa na terenie placówki Naszymi kryteriami ewaluacji była skuteczność podjętych działań związanych z profilaktyką agresji i przemocy w szkole oraz powszechność poczucia bezpieczeństwa. Postawiliśmy sobie dwa główne pytania badawcze: a) Jaki jest poziom poczucia bezpieczeństwa w naszej szkole? b) Które działania szkoły z zakresu profilaktyki agresji i przemocy w szkole okazały się najskuteczniejsze? (Które należy kontynuować a które nie) Naszymi metodami badawczymi były ankiety skierowane do wszystkich uczniów ich rodziców oraz wychowawców/nauczycieli. Pod uwagę braliśmy wszystkie wypełnione ankiety (minimum 20 % z każdej badanej grupy) Pierwsza ankieta pt. Poczucie bezpieczeństwa w szkole została wypełniona przez 81 rodziców, 76 uczniów i 9 wychowawców klas. Pytanie badawcze: Jaki jest poziom poczucia bezpieczeństwa w naszej szkole? Pyt.1. Czy uczniowie na lekcjach czują się bezpiecznie? 1

Pytanie 1 uczniowie rodzice nauczyciele zdecydowanie nie 3 1 1 raczej nie 4 3 0 raczej tak 37 48 1 zdecydowanie tak 32 29 7 Uczniowie w naszej szkole czują się podczas lekcji bezpiecznie. Zdecydowana większość (69 uczniów) na 1 pytanie odpowiedziało zdecydowanie tak lub raczej tak, co stanowi 91% badanych uczniów. Również w opinii rodziców ich dzieci czują się podczas lekcji bezpiecznie. W ten sposób odpowiedziało 77 rodziców, co stanowi 95% ankietowanych. 8 na 9 wychowawców klas odpowiedziało podobnie. Pytanie 2. Czy uczniowie na przerwach czują się bezpiecznie? Pytanie 2 uczniowie rodzice nauczyciele zdecydowanie nie 8 4 0 raczej nie 15 11 0 raczej tak 41 61 9 zdecydowanie tak 12 5 0 Zdecydowana większość ankietowanych uczniów podczas przerw czuje się w szkole bezpiecznie. 53 uczniów na 2 pytanie odpowiedziało zdecydowanie tak lub raczej tak, co stanowi 70% badanych uczniów. 8 uczniów na powyższe pytanie odpowiedziało zdecydowanie nie, co stanowi 10,5% ankietowanych. Również w opinii rodziców ich dzieci czują się podczas przerw bezpiecznie. W ten sposób odpowiedziało 66 rodziców, co stanowi 81% ankietowanych. 9 wychowawców klas odpowiedziało na powyższe pytanie raczej tak. 2

Pytanie 3. Czy na terenie szkoły, po zajęciach lekcyjnych, (np. na boisku) uczniowie czują się bezpiecznie? Pytanie 3 uczniowie rodzice nauczyciele zdecydowanie nie 4 1 0 raczej nie 11 11 0 raczej tak 47 62 9 zdecydowanie tak 14 7 0 Zdecydowana większość ankietowanych uczniów po lekcjach, na terenie szkoły czuje się bezpiecznie. 61 uczniów na 3 pytanie odpowiedziało zdecydowanie tak lub raczej tak, co stanowi 80% badanych uczniów. 4 uczniów na powyższe pytanie odpowiedziało zdecydowanie nie, co stanowi 5% ankietowanych. Również w opinii rodziców ich dzieci po lekcjach, na terenie szkoły czują się bezpiecznie. W ten sposób odpowiedziało 69 rodziców, co stanowi 85% ankietowanych. 9 wychowawców klas odpowiedziało na powyższe pytanie raczej tak. Pytanie 4. Czy umyślnie zniszczono rzecz należącą do ucznia? 3

Pytanie 4 uczniowie rodzice wychowawcy ani razu 44 63 6 raz 20 11 1 2-3 razy 10 7 1 4 razy lub więcej 2 0 1 Większość ankietowanych uczniów nie doświadczyła sytuacji, w której ktoś umyślnie zniszczył rzecz należącą do niego. 44 uczniów na 4 pytanie odpowiedziało, że nie zdarzyło się to ani razu, co stanowi 58% badanych uczniów. Dla 12 uczniów takie sytuacje miały miejsce więcej niż dwa razy, co stanowi 16% ankietowanych. Według 63 rodziców sytuacja zniszczenia rzeczy ich dziecku nie miała miejsca ani razu, co stanowi 78% wypowiedzi. 6 wychowawców odpowiedziało, że w ich klasie taka sytuacja nie zdarzyła się ani razu. Pytanie 5. Czy uczniowi ukradziono jakiś przedmiot lub pieniądze? Pytanie 5 uczniowie rodzice wychowawcy ani razu 55 68 7 raz 20 11 1 2-3 razy 0 1 1 4 razy lub więcej 1 1 0 Większość ankietowanych uczniów nie doświadczyła sytuacji, w której ktoś ukradł mu jakąś rzecz lub pieniądze. 55 uczniów na powyższe pytanie odpowiedziało, że nie zdarzyło się to ani razu, co stanowi 72% badanych uczniów. Dla 1 ucznia takie sytuacje miały miejsce więcej niż 4 razy, a 20 ankietowanym zdarzyły się jeden raz. Według 68 rodziców sytuacja kradzieży nie miała miejsca ani razu, co stanowi 84% wypowiedzi. 7 wychowawców odpowiedziało, że w ich klasie taka sytuacja nie zdarzyła się ani razu. 4

Pytanie 6. Czy rówieśnicy zmuszali ucznia do kupowania czegoś za swoje pieniądze lub oddawania im rzeczy? Pytanie 6 uczniowie rodzice wychowawcy ani razu 74 77 9 raz 2 3 0 2-3 razy 0 0 0 4 razy lub więcej 0 1 0 Zdecydowana większość ankietowanych uczniów nie doświadczyła sytuacji, w której ktoś zmuszał ich do kupowania czegoś za ich pieniądze. 74 uczniów na powyższe pytanie odpowiedziało, że nie zdarzyło się to ani razu, co stanowi 97% badanych uczniów. Dla 2 uczniów takie sytuacje miały miejsce raz. Według 77 rodziców sytuacja kradzieży nie miała miejsca ani razu, co stanowi 95% wypowiedzi. Wszyscy wychowawcy odpowiedzieli, że w ich klasie taka sytuacja nie zdarzyła się ani razu. Pytanie 7. Czy uczeń doświadczył obrażania przez rówieśników, inni używali wobec niego nieprzyjemnych przezwisk? 5

Pytanie 7 uczniowie rodzice wychowawcy ani razu 33 34 1 raz 10 11 0 2-3 razy 7 21 5 4 razy lub więcej 26 15 3 Duża część ankietowanych uczniów doświadczyła sytuacji, w której ktoś obrażał ich lub używał wobec nich nieprzyjemnych słów. 26 uczniów na powyższe pytanie odpowiedziało, że zdarzyło się to 4 razy lub więcej, co stanowi 34% badanych uczniów. W przypadku 10 uczniów takie sytuacje miały miejsce raz, a 33 ankietowanym (43%) nie zdarzyły się ani razu. Według 34 rodziców sytuacja obrażania ich dziecka nie miała miejsca ani razu, co stanowi 42% wypowiedzi. 8 wychowawców odpowiedziało, że w ich klasie taka sytuacja zdarzyła się kilkakrotnie. Wyniki te świadczą o dość dużym natężeniu agresji słownej wśród rówieśników, która jest zauważana zarówno przez uczniów, rodziców jak i nauczycieli. Pytanie 8. Czy rówieśnicy robili uczniowi dowcipy, które odbierał, jako nieprzyjemne? Pytanie 8 uczniowie rodzice wychowawcy ani razu 33 38 1 raz 20 21 2 2-3 razy 15 15 3 4 razy lub więcej 8 7 3 Część ankietowanych uczniów doświadczyła sytuacji, w której ktoś z rówieśników robił im dowcipy, które uważali za nieprzyjemne. 8 uczniów na powyższe pytanie odpowiedziało, że zdarzyło się to 4 razy lub więcej, co stanowi 10, 5% badanych uczniów. W przypadku 20 uczniów takie sytuacje miały miejsce raz, a 33 ankietowanym (43%) nie zdarzyły się ani razu. Według 38 rodziców sytuacja obrażania ich dziecka nie 6

miała miejsca ani razu, co stanowi 47% wypowiedzi. 6wychowawców odpowiedziało, że w ich klasie taka sytuacja zdarzyła się kilkakrotnie. Pytanie 9. Czy uczeń doświadczył wykluczenia z grupy, inni nie zadawali się z nim? Pytanie 9 uczniowie rodzice wychowawcy ani razu 46 51 5 raz 15 9 0 2-3 razy 8 16 3 4 razy lub więcej 7 5 1 Większa część ankietowanych uczniów nie doświadczyła sytuacji wykluczenia przez grupę. 46 uczniów zaznaczyło odpowiedź ani razu, jest to ponad 60%. Również rodzice uznali, że w przypadku ich dzieci takie sytuacje nie miał miejsca ani razu -51 ankietowanych rodziców. Dla 7 uczniów i 5 rodziców takie sytuacje miały miejsce 4 lub więcej razy. Pytanie 10. Czy uczeń doświadczył obrażania za pomocą Internetu lub telefonów komórkowych? 7

Pytanie 10 uczniowie rodzice wychowawcy ani razu 69 68 7 raz 3 11 0 2-3 razy 1 1 2 4 razy lub więcej 3 1 0 Sytuacje obrażania przez Internet lub telefon komórkowy według ankietowanych maja marginalny zakres. 69 uczniów odpowiedziało, ze taka sytuacja nigdy im się nie zdarzyła. Również 68 rodziców potwierdziło, ze ich dziecko nie spotkało się z takim przejawem agresji. Pytanie 11. Czy uczeń został pobity na terenie szkoły? Pytanie 11 uczniowie rodzice wychowawcy ani razu 65 72 7 raz 7 7 1 2-3 razy 3 1 1 4 razy lub więcej 1 1 0 Sytuacje pobicia na terenie szkoły mają charakter marginalny. 65 uczniów i 72 rodziców odpowiedziało, że takie sytuacje nie miały miejsca ani razu. Wśród ankietowanych uczniów 11 doświadczyło takiej sytuacji. 8

Pytanie 12. Kto został poinformowany o przykrych wydarzeniach, jakich doświadczyli uczniowie? Pytanie 12 uczniowie rodzice wychowawca 27 30 inny nauczyciel 6 2 pedagog/psycholog 1 2 dyrektor szkoły 0 3 rodzice 18 - nikogo 24 39 innych - 5 W pytaniu tym zabrakło możliwości wybrania odpowiedzi, że ktoś nie doświadczył przykrych sytuacji, gdyż w kolejnym pytaniu otwartym pojawiają się odpowiedzi nikogo, bo nic się nie wydarzyło. Z tego względu możemy stwierdzić, że najczęściej wybierana odpowiedź w tym pytaniu nikogo nie poinformowałem, zawiera również informację od osób, które nie informowały, ponieważ nie miały powodu. Druga w kolejności odpowiedź, wybierana zarówno przez uczniów (27) jak i rodziców (30), to wychowawca. Ankietowani mieli możliwość wybrania tylko jednej z podanych odpowiedzi. Uczniowie następnie zaznaczyli odpowiedź rodzice. Kolejne wybory mają charakter marginalny. Pytanie 13. Jeśli nikt nie został poinformowany, dlaczego? (Wszystkie wypowiedzi w osobnym załączniku) Uczniowie za przyczynę niepoinformowania dorosłych o sytuacjach doświadczania agresji podali kilka przyczyn: - według nich była to drobna sytuacja- 3 osoby - poradziły sobie same - ze strachu, że stanie się im coś złego - 5 osób - myślały, że nikt im nie pomoże 1 osoba - ze wstydu- 1 osoba 9

Rodzice uzasadnili swoją odpowiedź w następujący sposób: - dzieci czasami muszą rozwiązywać swoje problemy samodzielnie, - sami dowiedzieli się o incydencie od wychowawcy lub innego pracownika szkoły, - brak czasu, Większość odpowiedzi zwracała uwagę na to, że nikt nie został poinformowany, ponieważ nie było takiej potrzeby, nic się nie stało. Wśród uczniów, 7 osób stwierdziło, że bało się konsekwencji wynikających ze zgłoszenia incydentu lub się jego wstydziło. Rodzice nie informowali nikogo, ponieważ w ich ocenie były to drobne incydenty, które same się wyjaśniły lub dzieci rozwiązały ten problem. Duża część rodziców dowiedziała się o trudnej sytuacji ze szkoły Pytanie 14. Jeśli ktoś został poinformowany, jak zareagował? Wszystkie odpowiedzi rodziców i uczniów potwierdzały adekwatną reakcję nauczyciela. Jedynie dwie wypowiedzi (rodzice) zwracały uwagę na brak reakcji poinformowanych. Jeden z uczniów wypowiedział się, ze pomimo poinformowania przez rodziców wychowawcy i dyrektora, spotykają go nieprzyjemności w szkole.( Wszystkie wypowiedzi w osobnym załączniku). Prawie wszystkie osoby poinformowane o trudnej sytuacji, według rodziców i dzieci, zainterweniowały adekwatnie i udzieliły wsparcia. Pytanie 15. Jak reagowały inne dzieci będące świadkami tych trudnych wydarzeń? Pytanie 15 uczniowie rodzice wychowawcy udawały, że nie widzą 18 19 0 śmiały się 5 17 1 upominały sprawcę 13 11 0 szły po pomoc do dorosłego 40 34 8 10

Zarówno uczniowie (53 osób), rodzice (45 osób) jak i nauczyciele (8 osób) odpowiedzieli, że dzieci uczestniczące w sytuacji trudnej najczęściej reagują w ten sposób, że zwracają się o pomoc do dorosłego, w drugiej kolejności samodzielnie upominają sprawcę. Jednocześnie 23 uczniów i 36 rodziców wskazuje na negatywne reakcje uczestników trudnej sytuacji, takie jak śmianie się i udawanie, że się nic nie widzi. Pytanie 16. Jak najczęściej reagują nauczyciele dyżurujący, gdy dochodzi do aktów agresji? Pytanie 16 uczniowie rodzice wychowawcy upominają ucznia 35 54 3 wyciągają konsekwencje 37 23 6 nie reagują 4 4 0 Zdecydowana większość uczniów i rodziców odpowiadała, że nauczyciele dyżurujący, w sytuacji trudnej, upominają sprawców lub wyciągają konsekwencje. W tym pytaniu nie można był udzielić tylko jednej odpowiedzi. Tylko 4 rodziców (5% ankietowanych) i 4 uczniów odpowiedziało, że nauczyciele w trudnych sytuacjach podczas dyżurów nie reagują. 11

Pytanie 17. W których miejscach w szkole najczęściej zdarzają się agresywne zachowania? Pytanie 17 uczniowie rodzice wychowawcy korytarz 33 17 4 boisko szkolne 24 26 3 orlik 2 0 0 toaleta 15 29 4 klasa 4 2 0 pod schodami 4 4 1 w-f 3 1 0 szatnie 9 9 4 plac zabaw 1 1 0 świetlica 0 3 0 w drodze do domu 0 2 0 przed głównym wejściem 0 4 0 Zarówno uczniowie jak i nauczyciele podają te same miejsca, gdzie najczęściej dochodzi do agresywnych zachowań wśród dzieci. Są to korytarz, boisko szkolne, toalety i szatnie. Pozostałe wymienione miejsca mają niewielkie znaczenie. Pytanie 18. Co można jeszcze zrobić, aby w szkole było bezpieczniej? Najczęściej udzielane odpowiedzi uczniów, rodziców i nauczycieli (Wszystkie wypowiedzi w osobnym załączniku). - Konsekwentne karanie za akty agresji, - Wzmocnienie dyżurów nauczycieli podczas przerw, - Dokładniejszy monitoring w szkole, - Dodatkowe zajęcia i rozmowy na temat rozwiązywania konfliktów. 12

Odpowiedzi ankietowanych osób zawierają w większości wspólne postulaty. Dotyczą one wzmocnienia dyżurów nauczycielskich, konsekwencji w reagowaniu na akty agresji, dokładniejszego monitoringu w szkole oraz zajęć i rozmów z uczniami na temat radzenia sobie w sytuacji przemocy i agresji. Rekomendacje: 1. Rozważenie zamontowania monitoringu w toaletach, w takim miejscu, które nie naruszałoby intymności dzieci, ale dawało możliwość większej kontroli, tego, co się w toaletach dzieje. 2. Ze względu na przewagę agresji werbalnej wskazane byłoby zintensyfikowanie działań wychowawczych nastawionych na poprawę, jakości komunikacji między uczniami np. kontynuacja Treningu Pewności Siebie, wprowadzenie treningu radzenia sobie z gniewem. 3. Wzmocnienie dyżurów nauczycielskich w miejscach wskazywanych, jako potencjalnie niebezpieczne tzn. korytarz, boisko szkolne, szatnie przy sali gimnastycznej. 4. Podczas zajęć wychowawczych, budowanie w uczniach zachowań empatycznych, umiejętności odpowiedniego reagowania w sytuacjach trudnych. Pytanie badawcze: Które działania szkoły z zakresu profilaktyki agresji i przemocy w szkole okazały się najskuteczniejsze? (Które należy kontynuować a które nie) Ankieta ta została wypełniona przez 76 rodziców ze wszystkich oddziałów szkolnych, 10 nauczycieli i 71 uczniów z klas IV VI. Pytanie 1. Czy brali Państwo udział w prelekcji dot. bezpieczeństwa w Internecie, prowadzonej w tym roku przez funkcjonariusza Policji. Pytanie 1 rodzice nauczyciele Tak 48 7 Nie 28 3 13

Pytanie 2. Czy dzięki tej prelekcji poszerzyliście Państwo swoją wiedzę w tym zakresie? Pytanie 2 rodzice nauczyciele Tak 39 6 Nie 37 4 Pytanie 3. Czy widzą Państwo zasadność organizowania w szkole takich spotkań ze specjalistami dla rodziców/nauczycieli? Pytanie 3 rodzice nauczyciele Tak 66 10 Nie 10 0 14

Pytanie 4. Czy w przyszłości chcieliby Państwo uczestniczyć w takich spotkaniach ze specjalistami? rodzice 13 63 Tak Nie Pytanie 4. Tak 63 Nie 13 rodzice Większa część ankietowanych brała udział w prelekcji dot. bezpieczeństwa w Internecie, 48 rodziców, czyli 63% ankietowanych oraz 7 na 10 ankietowanych nauczycieli. Jednak tylko ok połowa z nich uznała, że poszerzyła swoją wiedzę podczas tego spotkania. Wszyscy badani nauczyciele oraz 66 ankietowanych rodziców uznali zasadność organizowania przez szkołę spotkań ze specjalistami (Policją, psychologami itd.) Większość rodziców ( 63 osoby) zadeklarowały chęć uczestnictwa w kolejnych prelekcjach i spotkaniach ze specjalistami, jednak w mniejszych grupach. Pytanie 5. Czy chcielibyście, aby uczniowie brali udział w zajęciach mających na celu przeciwdziałanie agresji i przemocy w szkole? Pytanie 5. rodzice nauczyciele Tak 73 10 Nie 3 0 15

Zdecydowana większość ankietowanych rodziców (73 osoby) oraz wszyscy nauczyciele uznali, że chcieliby, aby uczniowie brali udział w zajęciach dotyczących przeciwdziałania przemocy i agresji w szkole. Pytanie 6. Czy uczniowie brali udział w którymś z poniższych przedsięwzięć? Bezpieczna szkoła, bezpieczny uczeń uczniowie rodzice wychowawcy Tak 29 34 7 Nie 12 12 1 Nie wiem/ nie pamiętam 30 30 1 Tydzień Tolerancji uczniowie rodzice nauczyciele Tak 51 27 9 Nie 7 15 0 Nie wiem/ nie pamiętam 13 34 1 16

Wolontariat uczniowie rodzice nauczyciele Tak 24 21 7 Nie 38 33 2 Nie wiem/ nie pamiętam 9 22 1 Pierwsza Pomoc uczniowie rodzice wychowawcy Tak 60 54 8 Nie 7 11 1 Nie wiem/ nie pamiętam 4 11 1 17

Bezpieczny Internet uczniowie rodzice nauczyciele Tak 53 43 8 Nie 8 9 1 Nie wiem/ nie pamiętam 10 24 1 Zajęcia z pedagogiem/psychologiem uczniowie rodzice wychowawcy Tak 50 39 9 Nie 13 21 0 Nie wiem/ nie pamiętam 8 16 1 Trening Pewności Siebie z pedagogiem/psychologiem 18

uczniowie rodzice wychowawcy Tak 16 17 6 Nie 37 33 2 Nie wiem/ nie pamiętam 18 26 2 Duża część ankietowanych na pytania dotyczące uczestnictwa w cyklicznych zajęciach, warsztatach organizowanych w szkole odpowiada, że nie brała udziału lub nie pamięta. Świadczy to o niskiej świadomości rodziców i uczniów na temat tego, co dzieje się w szkole w zakresie profilaktyki. Pytanie 7. Czy szkoła podejmuje działania mające na celu przeciwdziałanie agresji przemocy w szkole? uczniowie rodzice wychowawcy Tak 36 31 6 19

Nie 6 3 2 Trudno powiedzieć 29 42 2 Większość rodziców (42 osoby) nie potrafiło powiedzieć, czy szkoła podejmuje działania na rzecz profilaktyki agresji i przemocy. Duża część ankietowanych uczniów (29 osób) również nie potrafiła jednoznacznie na to pytanie odpowiedzieć. Czterech nauczycieli na dziesięciu ankietowanych na powyższe pytanie odpowiedziało nie, lub trudno powiedzieć. Wyniki te świadczą o niskiej świadomości ankietowanych na temat podejmowanych w szkole działań. Pytanie 8. Czy działania na rzecz przeciwdziałania przemocy i agresji są w szkole potrzebne i należy je kontynuować? Pytanie 8. uczniowie rodzice wychowawcy Tak 50 72 10 Nie 4 0 0 Trudno powiedzieć 17 4 0 Znaczna większość ankietowanych widzi zasadność podejmowania działań profilaktycznych w szkole. Pytania skierowane tylko do nauczycieli Pytanie 9. Czy Pani zdaniem Szkoła podejmuje wystarczającą ilość działań mających na celu przeciwdziałanie agresji i przemocy w szkole? 20

Pytanie 9 wychowawcy Tak 8 Nie 0 Trudno powiedzieć 2 Pytanie 10.Czy Pani, jako nauczyciel prowadzi z uczniami zajęcia, rozmowy mające na celu przeciwdziałanie agresji i przemocy w szkole? Tak- 10 Nie- 0 Wszyscy nauczyciele odpowiedzieli, że prowadzą z uczniami zajęcia bądź rozmowy mające na celu przeciwdziałanie przemocy w szkole. Na pytanie czy szkoła podejmuje wystarczające działania, 8 z nich odpowiedziało twierdząco. Pytanie 11.Czy Pani zdaniem działania na rzecz zmniejszenia zjawiska agresji i przemocy w szkole są potrzebne i należy je kontynuować? Tak- 10 Nie- 0 Wszyscy ankietowani nauczyciele przyznali, że prowadzą z uczniami zajęcia i rozmowy mające na celu przeciwdziałanie agresji i przemocy oraz stwierdzili, że takie działania są potrzebne i należy je kontynuować. 21

Pytania skierowane tylko do uczniów. Pytanie.12. Jeśli brałeś udział w którymś z w/w projektów szkolnych to czy dowiedziałeś się podczas nich czegoś nowego i ciekawego? Pytanie 12 uczniowie Tak 21 Raczej tak 38 Nie 13 Większość uczniów poszerzyła swoją wiedzę podczas projektów i warsztatów organizowanych w szkole. Tylko 13 ankietowanych uczniów oświadczyło, ze nie nauczyło się niczego nowego. Pytanie. 13. Czy jako uczeń uważasz, że w szkole potrzebne są takie zajęcia? Pytanie 13. uczniowie Tak 40 Nie 4 Nie mam zdania 28 22

Większość uczniów uznało potrzebę organizowania w szkole wszelkich działań profilaktycznych. 39% ankietowanych nie ma zdania na ten temat. Pytanie.14 Czy w przyszłości chciałbyś uczestniczyć w takich warsztatach? Pytanie 14. uczniowie Tak 38 Nie 34 Ponad połowa dzieci wykazała chęć uczestnictwa w warsztatach przeciwdziałania agresji i przemocy. Pytanie 15. Propozycje działań profilaktycznych w zakresie tematu agresji i przemocy, które szkoła mogłaby zrealizować w następnych latach. Propozycje uczniów - spotkania z Policją, - spotkania edukacyjne np. Bezpieczny Internet, - dbanie o młodszych uczniów, Propozycje rodziców - warsztaty dla dzieci dotyczące radzenia sobie ze złością, agresją - spotkania ze Strażą Miejską i Policją, ale w małych grupach, - monitoring w czasie przerw, - większa uwaga nauczycieli podczas dyżurów, - w młodszych klasach zabawa w Cichego Przyjaciela, Pomocną Dłoń, - bardziej integrować społeczność szkolną, 23

Propozycje nauczycieli - spotkania z Policją, - zajęcia uczniów z pedagogiem/psychologiem dotyczące radzenia sobie z gniewem, lękiem, dotyczące agresji i przemocy, - warsztaty z dziećmi agresywnymi Rekomendacje: 1. Poprawa komunikacji między rodzicami a nauczycielami. Systematyczne informowanie rodziców o inicjatywach podejmowanych w szkole. 2. Organizowanie częstszych, o charakterze bardziej kameralnym, spotkań dla rodziców ze specjalistami. Przeprowadziły i opracowały: Marta Rocławska-Wnęk Wioleta Mitek Anna Pawlak 24