Załącznik nr 2 do uchwały z dnia 23.09.2011 r. SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI PUBLICZNEGO GIMNAZJUM W ZBÓJNIE I. Wstęp. Szkolny Program Profilaktyki, to projekt systemowych rozwiązań w środowisku szkolnym, uzupełniających wychowanie i ukierunkowanych na: wspomaganie ucznia w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu; ograniczanie i likwidowanie czynników ryzyka (jednostkowych, rodzinnych, rówieśniczych, szkolnych, środowiskowych), które zaburzają prawidłowy rozwój ucznia i dezorganizują jego zdrowy styl życia; inicjowanie i wzmacnianie czynników chroniących (jednostkowych, rodzinnych, rówieśniczych, szkolnych, środowiskowych), które sprzyjają prawidłowemu rozwojowi ucznia i jego zdrowemu życiu. II. Podstawy prawne. Art. Konwencji o prawach dziecka. Art. 72 Konstytucji Rzeczpospolitej. Art. 304 Kodeksu postępowania karnego z dnia 6 kwietnia 1997 r. Art. 572 Kodeksu postępowania cywilnego. Ustawa o systemie oświaty ze zmianami wynikającymi z ustawy z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 56, poz. 458). Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. (tekst jednolity - Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473; z późn. zm.). Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r. (tekst jednolity - Dz. U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109; z późn. zm.). Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9 listopada 1995 r. (tekst jednolity - Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55; z późn. zm. Ostatnia nowelizacja z dnia 8 kwietnia 2010 r. - o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych Ustawa o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2010 r. Nr 81, poz. 529). Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem (Dz. U. z 2003 r. Nr 26, poz. 226). Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 180, poz. 1493). Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 179, poz. 1485; z późn. zm.). Ustawa o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 23 lipca 2008 r. (Dz. U. z 2008 r. Nr 180 poz. 1108). Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17). Rozporządzenie MEN z dnia 24 sierpnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. z 2010 r. Nr 156, poz. 1047). Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych ( Dz. U. Nr 228; poz. 1491).
Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 228 poz. 1490). Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. Nr 228; poz. 1489). Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. Nr 228; poz. 1488). Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228; poz. 1487). Narodowy Program Zdrowia (2007-2015) Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (2006-2010) Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii (2006-2010) Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie (2006-2016) Program Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV (2007-2011) Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego (2009-2013) Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce (2008-2011) Rządowy Program Bezpieczna i Przyjazna Szkoła (2008-2013) III. Diagnoza rzeczywistych problemów występujących w społeczności szkolnej. Ankiety dla uczniów i rodziców. Wywiady z uczniami, nauczycielami i rodzicami. Obserwacje zachowań uczniów. Analiza dokumentacji wychowawców klasowych i pedagoga szkolnego. IV. Treści kształcenia i wychowania, zadania, przewidywane osiągnięcia uczniów i procedury osiągania celów. Treści kształcenia i wychowania 1. Zapewnienie bezpieczeństwa w szkole i poza nią Zadania Przewidywane osiągnięcia uczniów Procedury osiągania celów 1. Zapoznanie uczniów ze sposobami zachowania się na wypadek burzy i pożaru. 2. Zapoznanie uczniów z zasadami BHP oraz wdrażanie do ich przestrzegania. 3. Poszerzanie wiadomości na temat bezpiecznego zachowania się na - pojęcie wypadku - sposoby zachowania się na wypadek burzy i pożaru - telefony alarmowe - zasady bezpiecznego zachowania się w budynku szkolnym i na terenie szkoły (boisko) - przyczyny i skutki hałasu w szkole 2 - gazetki ścienne - dyskusje - mini scenki - pogadanki - spotkania z przedstawicielami policji i straży pożarnej - filmy
2. Decyzje zdrowotne. drodze, podczas zabaw i przerw śródlekcyjnych. 4. Uświadomienie rodzicom niebezpieczeństw zagrażających dzieciom przy obsługiwaniu maszyn rolniczych i innych niebezpiecznych urządzeń. 1. Kształtowanie poczucia grupowej odpowiedzialności za utrzymanie porządku w najbliższym otoczeniu. 2. Poszerzanie wiedzy na temat higieny, środków i sposobów utrzymania czystości. 3. Pokazywanie uczniom, że wygląd osobisty wpływa w dużej mierze na samopoczucie. 4. Wskazywanie właściwych i dających zadowolenie możliwości spędzania wolnego czasu. 5. Uświadamianie uczniom, że to oni sami w znacznym stopniu są odpowiedzialni za własne zdrowie. 6. Zapoznawanie ze zmianami zachodzącymi w psychice w okresie dojrzewania. 7. Higiena spożywania posiłków. - zasady bezpiecznego poruszania się po drogach - zasady bezpiecznego zachowania się przed przyjazdem autobusu, w trakcie jazdy, po opuszczeniu pojazdu - przyczyny wypadków dzieci pomagających w gospodarstwach rolnych - uczeń umie wezwać pomoc w nagłych wypadkach, potrafi zabezpieczyć miejsce wypadku - uczeń prezentuje postawę odpowiedzialności za czystość i wyposażenie szkoły - uczeń rozumie zagrożenia wynikające z nieodpowiedzialnego zachowania się na terenie szkoły - podstawowe zasady higieny osobistej - środki czystości i ich zastosowanie Uczeń rozumie: - potrzebę higieny osobistej - potrzebę dbałości o własny wygląd - potrzebę higienicznego i zdrowego wypoczynku - potrzebę higieny wzroku podczas czytania i pisania - znaczenie pojęcia profilaktyka zdrowotna - potrzebę higieny osobistej Uczeń: - potrafi właściwie zaplanować swoje zajęcia - prezentuje potrzebę aktywnego wypoczynku - dba o prawidłową postawę oraz właściwą dawkę ruchu na świeżym powietrzu - ocenia krytycznie swoje przyzwyczajenia - prezentuje pozytywną postawę wobec swoich potrzeb zdrowotnych związanych z okresem dojrzewania - zna choroby brudnych rąk - prezentuje postawę odpowiedzialności za zdrowie swoje i innych. - metody aktywizujące np. burza mózgów - Intensywne zajęcia ruchowe. - Ruch na świeżym powietrzu. - Pogadanki, filmy, gazetki klasowe i szkolne. - Uczestniczenie w programie Trzymaj formę. 3
3. Umiejętność porozumiewania się i rozwiązywania problemów. 4. Przemoc w naszym społeczeństwie. 1. Pokazywanie uczniom, czym jest stres i jak można sobie z nim radzić. 2. Budowanie właściwych relacji z rówieśnikami i osobami dorosłymi. 3. Wdrażanie uczniów do przeżywania i wyrażania swoich emocji. 4. Kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów. 5. Wspieranie rozwoju ucznia poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem. 6. Uczenie samodzielnego podejmowania decyzji. 7. Wdrażanie uczniów do umiejętnego wyrażania swoich poglądów. 8. Wdrażanie uczniów do stosowania postaw asertywnych. 9. Uświadamianie uczniom, że asertywność nie polega wyłącznie na mówieniu nie, ale przede wszystkim na wyrażaniu swoich poglądów i akceptowaniu zdania innych. 1. Zapoznanie uczniów z definicją przemocy. 2. Uświadomienie uczniom, że wszelkie działania w stosunku do drugiej osoby bez jej zezwolenia są naruszeniem jej prywatności, a czasem nawet określane jako przemoc. 3. Zapoznanie uczniów ze zjawiskiem przemocy fizycznej, psychicznej i przemocy w rodzinie. 4. Dostarczanie uczniom informacji na temat konsekwencji, jakie ponoszą - objawy stresu - krótkotrwałe skutki stresu - zasady zgodnego współżycia w grupie społecznej - zasady dyskusji Uczeń rozumie: - zagrożenie zdrowia człowieka skutkami długotrwałego stresu - konieczność odreagowania sytuacji stresowej Uczeń potrafi: - asertywnie wyrażać swoje poglądy - werbalizować to, co go niepokoi - panować nad emocjami - umotywować swoje poglądy - budować wypowiedź kilkuzdaniową - nazywać emocje Uczeń prezentuje: - postawę szacunku wobec inności postaw, zachowań i uczuć swoich kolegów - postawę otwartości - postawę asertywną Uczeń zastanawia się nad swoim miejscem w życiu - przyczyny zachowań agresywnych - sposoby pomocy osobom, które są ofiarami przemocy i agresji Uczeń rozumie: - czym jest presja grupy - uczucia osób, wobec których stosowana jest przemoc Uczeń poszukuje najlepszych sposobów przeciwdziałania przemocy Uczeń potrafi przeciwstawić się presji grupy Uczeń wie do kogo i gdzie zwracać się o pomoc. 4 - Zajęcia klasowe - Psychodramy. - Opowiadania. - Dyskusje. - Przedstawienia. - Zajęcia klasowe - Psychodramy. - Opowiadania. - Dyskusje. - Przedstawienia - Projekcje filmów
osoby stosujące przemoc wobec innych i osoby doświadczające przemocy. 5. Dostarczanie rodzicom informacji na temat agresji, jej przyczyn i skutków. 6. Omówienie rozmiarów i rodzajów agresji oraz sposobów radzenia sobie z tym zjawiskiem. 7. Skąd się bierze agresja i jak nie dopuszczać do jej eskalacji. 5
5. Nałogi i walka z nimi. 1. Dostarczanie uczniom podstawowych wiadomości o alkoholu, narkotykach i nikotynizmie. 2. Ukazanie realistycznego obrazu funkcjonowania osoby uzależnionej i jej rodziny. 3. Uczenie podejmowania odpowiedzialnych decyzji związanych z piciem, paleniem i zażywaniem innych środków uzależniających. 4. Uczenie umiejętności obrony przed naciskami otoczenia. Analiza wpływu nikotyny, narkotyków i alkoholu na rozwój człowieka w różnych okresach życia. 5. Ukazanie problemu biernych palaczy wpływ palenia na zdrowie osób przebywających z palaczami. 6. Pokazywanie uczniom, do jakich zachowań może doprowadzić uzależnienie. 7. Wskazanie na szkody moralne, zdrowotne i ekonomiczne. - negatywny wpływ alkoholu, narkotyków i nikotyny na organizm - przyczyny inicjacji narkotykowej, alkoholowej i nikotynowej wśród młodzieży - powody, dla których powinno się unikać przebywania wśród osób będących pod wpływem alkoholu i narkotyków oraz palących Uczeń: - potrafi wymienić przyczyny picia alkoholu, palenia papierosów, zażywania narkotyków - dostrzega zależności miedzy piciem alkoholu, a zdrowiem człowieka - dostrzega destrukcyjny wpływ alkoholu na życie rodzinne - rozumie mechanizm powstawania uzależnienia - umie przeciwstawić się namowom kolegów zachęcających do picia alkoholu, palenia papierosów i zażywania narkotyków - potrafi wymienić negatywne skutki picia alkoholu, palenia papierosów i zażywania narkotyków - prezentuje krytyczną postawę wobec palących, pijących i zażywających narkotyki - Psychodramy. - Opowiadania. - Dyskusje. - Przedstawienia 6. Dopalacze Wychowawcy klas, przynajmniej raz w ciągu roku szkolnego, prowadzą zajęcia z uczniami z wykorzystaniem materiałów dostępnych na stronie: http://www.dopalaczeinfo.pl/ 6