ZAJĘCIA FAKULTATYWNE- sylabus OGÓLNE INFORMACJE O MODULE Informacja o module fakultatywnym Tytuł modułu Płeć, tożsamość i bliskie związki Tryb Rok Semestr niestacjonarny I-V lato Liczba ECTS 6 Liczba godzin modułu 30 Koordynator/Wykładowca Kontakt dr Dorota Wiszejko-Wierzbicka dwiszejko-wierzbicka@swps.edu.pl Inni wykładowcy - Warunki uczestnictwa Brak wymagań wstępnych Zajęcia składowe modułu Płeć, tożsamość i bliskie związki konwersatorium SPRAWDZANIE OSIĄGNIĘĆ, WYMAGANIA CO DO ZALICZENIA A EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAŁOŻONE W MODULE ZADANIE Aktywny udział w zajęciach, w tym udział w prowadzonych dyskusjach Sprawdzane kierunkowe efekty kształcenia dla modułu Ma wiedzę na temat rozwoju i znaczenia płci i tożsamości dla funkcjonowania bliskich. Ma świadomość poziomu swojej wiedzy, rozumie najważniejsze mechanizmy psychospołeczne i biologiczne mające wpływ na formowanie się płci, tożsamości oraz bliskich związków; odnosi do różnych sytuacji (przykłady z mediów, otoczenia społecznego, własnych doświadczeń). Studia I stopnia K_W04 K_K01 Studia jednolite K_W04 K_K01 Max Wymagane wynik min. (20%) 20 5 Prezentacja zaliczeniowa w PP (max 15 min.) Potrafi powiązać i rozumie relacje pomiędzy płcią, tożsamością i bliskimi związkami. Zna terminologię używaną w psychologii (np. płeć, tożsamość, 1 K_W13 K_W02 K_W13 K_W02 80 16

Artykuł lub teza wcześniej zaakceptowany przez prowadzącego z obszaru tematycznego nawiązującego do zajęć (patrz: tematy zajęć) gender, LGBT) na poziomie rozszerzonym, rozumie jej źródła oraz zastosowanie w obrębie pokrewnych dyscyplin naukowych. Jest świadomy zasad dotyczących ochrony własności i prawa autorskiego oraz zachowania praw i poszanowania godności każdego człowieka. K_U04 Informacja o module fakultatywnym K_U04 Posiada wiedze na temat rozwoju człowieka w pełnym cyklu życia w aspektach biologicznym, psychologicznym i społecznym. K_W06 K_W06 Posiada wiedzę o typach więzi społecznych i o rządzących nimi prawidłowościach istotnych z punktu widzenia psychologii i procesów psychicznych. K_W10 K_W10 Posiada umiejętności formułowania i prezentowania własnych opinii i pomysłów, argumentowania swojego stanowiska na wiedzy kulturoznawczej. K_U06 K_U06 Liczba punktów POWIĄZANIE PUNKTÓW Z OCENĄ MODUŁU Ocena 0-59 2 (niedostateczny) 60-67 3 (dostateczny) 68-75 3,5 (dostateczny plus) 76-83 4 (dobry) 84-91 4, 5 (dobry plus) 92-100 5 (bardzo dobry) SZCZEGÓŁOWA TEMATYKA ZAJĘĆ SKŁADOWYCH I WYMAGANA LITERATURA Płeć, tożsamość i bliskie związki (konwersatorium) Celem kursu jest refleksja nad współczesnym rozumieniem płci oraz wpływu, jakie ma ono dla rozwoju tożsamości człowieka i nawiązywania bliskich związków. Zakłada się bowiem, że współczesność oferuje wielość interpretacji Ja i w związku z tym 2

Informacja o module fakultatywnym bycia w świecie społecznym. Definiowanie samego siebie, konstruowanie Ja odbywa się w różnych dostępnych kategoriach, w tym poprzez płeć. Powoduje to, że człowiek ma możliwość dążenia do autonomicznego określenia samego siebie w ponowoczesnym świecie, podejmuje on refleksyjny projekt-ja, jak mówi Anthony Giddens, zauważając równocześnie, że: Jesteśmy nie tym, czym jesteśmy, ale tym, co z siebie zrobimy (2006:105). To zaś, w jaki sposób postrzegamy siebie oddziałuje na zawiązywane relacje i bliskie związki, które stanowią zarówno uzupełnienie, jak i lustro nas samych. Zajęcia 1: Psychospołeczne funkcjonowanie człowieka płeć, tożsamość i bliskie związki. Czym będziemy się zajmować? Wprowadzenie do problematyki Celem zajęć będzie wprowadzenie do tematyki kursu oraz wskazanie i wyjaśnienie kluczowych terminów/ pojęć, jakimi będziemy się zajmować podczas zajęć. Zapoznanie z zasadami uczestniczenia i zaliczenia seminarium. 1. Giddens, A. (2006): Przemiany intymności. Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społeczeństwach. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Rozdziały: 1, 2. 2. Bauman, Z. (2006): Płynna nowoczesność. Wydawnictwo Literackie, Kraków. Rozdziały: 1 i 2. Zajęcia 2: Jak się zmieniamy? Rozwój psychospołeczny, psychoseksualny i poznawczy człowieka. Zajęcia poświęcone przekazaniu wiedzy nt. różnych koncepcji rozwoju człowieka i kształtowania się jego tożsamości w kontekście psychospołecznym. 1. Brzezińska, A. (2004): Społeczna psychologia rozwoju. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa. Rozdziały: 7 i 8. 2. Rawa-Kochanowska, A. (2011): Poczucie tożsamości płciowej w teorii i badaniach. Wydawnictwo Difin SA, Warszawa. Rozdziały: 1 i 2. Zajęcia 3: Płeć i tożsamość - jak ją rozumieć? Tematem zajęć będzie przekazanie wiedzy oraz refleksja nad różnorodnością rozumienia płci, orientacji seksualnej i tożsamości płciowej. W ramach zajęć zostanie wprowadzony i wyjaśniony termin gender. 1. Bancroft, J. (2009): Seksualność człowieka. Redakcja wydania polskiego: Z. Lew Starowicz, A. Robacha. Elsvier Urban & Partner, Wrocław. Rozdział: 10. 3

Informacja o module fakultatywnym 2. Raewyn, C. (2013): Socjologia płci. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Rozdziały: 1, 2 i 6. Zajęcia 4: Jaką rolę odgrywa płeć w pracy i życiu społecznym? Podczas zajęć zajmiemy się tożsamością płciową i jej przejawami w środowisku społecznym. Refleksja nakierowana będzie na to, czy płeć jest widoczna w miejscu pracy, a jeśli tak to w jaki sposób? Czy występują różnice w zakresie strategii wywierania wpływu i funkcjonowania w relacjach społecznych, wynikające z płci? 1. Bauman, Z. (2006): Płynna nowoczesność. Wydawnictwo Literackie, Kraków. Rozdziały: 4. 2. Mandal, E. (2008): Miłość, władza i manipulacja w bliskich związkach. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Rozdziały: 1, 2, 3. 3. Raewyn, C. (2013): Socjologia płci. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Rozdziały: 7 i 8. Zajęcia 5: Jak problem płci, tożsamości i bliskich związków opisywany jest w statystykach i opinii publicznej? Analiza dostępnych źródeł danych (GUS, EUROSTAT, Diagnoza społeczna, badania opinii publicznej i badania naukowe) pod kątem analizowanej problematyki. 1. Izdebski, Z. (2012): Seksualność Polaków na początku XXI wieku. Studium badawcze, Kraków. 2. Bancroft, J. (2009): Seksualność człowieka. Redakcja wydania polskiego: Z. Lew Starowicz, A. Robacha. Elsvier Urban & Partner, Wrocław. Rozdział: 11. Zajęcia 6: Razem czy osobno? Tematem zajęć będą rozważania nad tym, czy obecnie silnie zaznaczające się tendencje indywidualistyczne, rozumiane jako dążenia do uzyskania i rozwoju autonomii, można pogodzić z potrzebą przynależności i bliskości w związku czy rodzinie. 1. Giddens, A. (2007): Przemiany intymności. Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społeczeństwach. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Rozdziały: 3 i 4. 2. Maslow, A., H. (2004): W stronę psychologii istnienia, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań. Rozdziały: 3. Wojciszke, B. (2002): Kobiety i mężczyźni: odmienne spojrzenie na różnice. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk. Rozdziały: 3, 4, 5. Zajęcia 7: Gdzie płeć splata się z tożsamością a ta odbija się w bliskich związkach? 4

Informacja o module fakultatywnym Omówienie oraz integracja dotychczas przedstawionej wiedzy i refleksji własnej nad poruszaną tematyką. Przygotowanie się Studentów do napisania eseju (praca zaliczeniowa) poprzez konsultację tematu i zakresu pracy. 1. Giddens, A. (2007): Przemiany intymności. Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społeczeństwach. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Rozdziały: 6, 8, 10. 2. Krystyna Slany (2002): Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie. Wydawnictwo NOMOS, Kraków. Rozdziały: 1, 2, 3. Zajęcia 8: Czy to kryzys instytucji małżeństwa? Szlendak. T. (2012). Socjologia rodziny. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Raport pt. Rozwód? Przemyśl to. Rozwody w Polsce i na świecie raport Fundacji Mamy i Taty. (2012), dostępny pod adresem internetowym: http://www.rozwodprzemyslto.pl/wpcontent/uploads/2011/12/raport.pdf Zajęcia 9: Terapia i mediacje rodzinne, czyli perspektywa trzeciego Gójska, A. (2004). Przegląd badań w dziedzinie mediacji rodzinnej na świecie. Mediator nr 29 (2/2004). Ruszczynski, S. (red.). Psychoterapia par. Teoria i praktyka w Instytucie Badań nad Małżeństwem Kliniki Tavistock. Oficyna Ingenium, 2012. Zajęcia 10: Jaka jest Państwa propozycja? Na zajęciach zostanie omówiony temat zgłoszony i wynegocjowany wśród Uczestników kursu. Temat ostatnich zajęć zostanie ostatecznie wyłoniony z propozycji Słuchaczy do dnia 13.12.2014. 5

Literatura Informacja o module fakultatywnym 1. Bancroft, J. (2009): Seksualność człowieka. Redakcja wydania polskiego: Z. Lew Starowicz, A. Robacha. Elsvier Urban & Partner, Wrocław. 2. Bauman, Z. (2006): Płynna nowoczesność. Wydawnictwo Literackie, Kraków. 3. Brzezińska, A. (2004): Społeczna psychologia rozwoju. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa. 4. Giddens, A. (2007): Przemiany intymności. Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społeczeństwach. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 5. Izdebski, Z. (2012): Seksualność Polaków na początku XXI wieku. Studium badawcze, Kraków. 6. Mandal, E. (2008): Miłość, władza i manipulacja w bliskich związkach. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 7. Maslow, A., H. (2004): W stronę psychologii istnienia, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań. 8. Raewyn, C. (2013): Socjologia płci. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 9. Rawa-Kochanowska, A. (2011): Poczucie tożsamości płciowej w teorii i badaniach. Wydawnictwo Difin SA, Warszawa. Rozdziały: 1 i 2. 10. Slany, K. (2002): Alternatywne formy życia małżeńskorodzinnego w ponowoczesnym świecie. Wydawnictwo NOMOS, Kraków. 11. Wojciszke, B. (2002): Kobiety i mężczyźni: odmienne spojrzenie na różnice. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk. Biogram Dorota Wiszejko-Wierzbicka doktor psychologii, psychologseksuolog, mediator rodzinny. W swoich obecnych badaniach koncentruje się na kwestii umiejętności społeczno-emocjonalnych i poznawczych w sytuacji konfliktu rozwodowego oraz procesu mediacji. Z zamiłowania jest badaczem problemów społecznych, w których stara się integrować rozumienie makro procesów socjologicznych oraz instytucji społecznych z mikro perspektywą psychologicznego funkcjonowania człowieka. W swoim dorobku posiada publikacje z zakresu: niepełnosprawności, alkoholizmu, migracji zarobkowych oraz edukacji (specjalne potrzeby edukacyjne). 6